Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
TDK, Türk Dil Kurumu
Büyük harflerin kullanıldığı yerler aşağıda sıralanmıştır:
A. Cümle büyük harfle başlar:
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz:
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlede de ilk harf büyük yazılır:
B. Dizeler genellikle büyük harfle başlar:
C. Özel adlar büyük harfle başlar:
1. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar:
2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar:
3. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar:
4. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar:
5. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar:
6. Devlet adları büyük harfle başlar:
7. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar:
8. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar:
9. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar:
Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.
10. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak, semt vb.) büyük harfle başlar:
Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır:
Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar:
Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük harf kullanılır:
11. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar:
12. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
13. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiğinde büyük harfle başlar:
14. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar:
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz:
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan
15. Millî ve dinî bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları büyük harfle başlar:
16. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:
Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar:
17. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar:
Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz:
Para birimleri büyük harfle başlamaz:
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
UYARI:
Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz:
18. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar büyük harfle başlar:
Ç. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar:
D. Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar:
E. Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır:
G. Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.
TDK, Türk Dil Kurumu
Sponsorlu Bağlantılar
Büyük harflerin kullanıldığı yerler aşağıda sıralanmıştır:
A. Cümle büyük harfle başlar:
- Ak akçe kara gün içindir.
- Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir. (Atatürk)
- Atatürk, "Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!" diyor.
- Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)
- Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
- Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)
- Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler... (Memduh Şevket Esendal)
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz:
- 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlede de ilk harf büyük yazılır:
- "Banka, bütçe, devlet, fındık, kanepe, menekşe, şemsiye" gibi yüzlerce kelime, kökenleri yabancı olmakla birlikte artık dilimizin malı olmuştur.
- "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.
B. Dizeler genellikle büyük harfle başlar:
Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi;
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi. (Muhibbi)
Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. (Mehmet Akif Ersoy)
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik;
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik. (Yahya Kemal Beyatlı)
C. Özel adlar büyük harfle başlar:
1. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar:
- Mustafa Kemal Atatürk
- İsmet İnönü
- Kâzım Karabekir
- Ahmet Haşim
- Tevfik Fikret
- Mehmet Emin Yurdakul
- Hüseyin Cahit Yalçın
- Orhan Veli Kanık
- Sait Faik Abasıyanık
- Yunus Emre
- Evliya Çelebi
- Gevheri
- Karacaoğlan
- Âşık Ömer
- Wolfgang von Goethe
- Wilhelm Radloff
- Vilhelm Thomsen
- Victor Hugo
- Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman)
- Demirtaş (Ziya Gökalp)
- Tarhan (Ömer Seyfettin)
- Aka Gündüz (Hüseyin Avni, Enis Avni)
- Kirpi (Refik Halit Karay)
- Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel)
- Server Bedi (Peyami Safa)
- İrfan Kudret (Cahit Sıtkı Tarancı)
- Mehmet Ali Sel (Orhan Veli Kanık)
2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar:
- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk
- Kaymakam Erol Bey
- Sayın Prof. Dr. Hasan Eren
- Hamdi Bey, Mustafa Efendi
- Zeynep Hanım
- Bay Ali Çiçekçi
- Prof. Dr. Mehmet Kaplan
- Doktor Behçet Uz
- Mareşal Fevzi Çakmak
- Yüzbaşı Cengiz Topel
- Fatih Sultan Mehmet
- Yavuz Sultan Selim
- Kanuni Sultan Süleyman
- Genç Osman
- Deli İbrahim
- Avcı Mehmet
- Nişancı Mehmet Paşa
- Deli Petro
- Tülay abla
- Ayşe teyze
- Fatma nine
- Kemal dayı
- Saim amca
- Ali enişte
- Nene Hatun
- Baba Gündüz
- Dayı Kemal
- Hala Sultan
- Gül Baba
- Susuz Dede
- Adile Hala
- Gülsüm Bacı
- Sultan Ana
- Sayın Bakan
- Sayın Başkan
- Sayın Rektör
- Sayın Vali
- Sevgili Kardeşim
- Aziz Dostum
- Değerli Arkadaşım
3. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar:
- Sarıkız
- Fino
- Karabaş
- Pamuk
- Minnoş
- Tekir
4. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar:
- Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon
- Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar
- Karakeçili, Hacımusalı
5. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar:
- Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça
- Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca
6. Devlet adları büyük harfle başlar:
- Türkiye Cumhuriyeti
- Amerika Birleşik Devletleri
- Suudi Arabistan
- Azerbaycan Cumhuriyeti
7. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar:
- Müslümanlık, Müslüman
- Hristiyanlık, Hristiyan
- Musevilik, Musevi
- Budizm, Budist
- Hanefilik, Hanefi
- Malikilik, Maliki
- Protestanlık, Protestan
- Katoliklik, Katolik
8. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar:
- Tanrı
- Allah
- Cebrail
- Zeus
- Oziris
- Kibele
- Eski Yunan tanrıları
- cennet
- cehennem
- uçmak
- tamu
- peygamber
- sırat köprüsü
9. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar:
- Merkür
- Neptün
- Plüton
- Halley
- Dünya
- Güneş
- Ay
Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.
10. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak, semt vb.) büyük harfle başlar:
- Asya, Avrupa, Afrika, Amerika
- İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu
- Ankara, İstanbul, Taşkent, Bağdat, Moskova
- Turgutlu, Ürgüp, Ahlat; Çayırbağı, Akçaköy
- Bahçelievler, Cebeci
- Atatürk Bulvarı, Ziya Gökalp Caddesi
- Sankiyedim Sokağı, Asmalımescit Sokağı
Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır:
- Bursa’nın doğusu.
- Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb.
- Ağrı Dağı
- Aral Gölü
- Çanakkale Boğazı
- Dicle Irmağı
- Ege Denizi
- Erciyes Dağı
- Fırat Nehri
- Tuna Nehri
- Van Gölü
- Zigana Geçidi
- Süveyş Kanalı
Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar:
- Konya ili, Etimesgut ilçesi, Taflan köyü vb.
- Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Yıldız Mahallesi, Yunus Emre Mahallesi
- Karaköy Meydanı, Zafer Meydanı
- Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Ziya Gökalp Bulvarı
- Nene Hatun Caddesi
- Cemal Nadir Sokağı, Fevzi Çakmak Sokağı, İnkılap Sokağı, Reşat Nuri Sokağı, Türk Ocağı Sokağı
Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük harf kullanılır:
- Hisar’dan
- Boğaz’dan
- Bulvar’dan
11. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar:
- Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, İshakpaşa Sarayı
- Çankaya Köşkü
- Horozlu Han
- Ankara Kalesi, Alanya Kales
- Galata Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Mostar Köprüsü
- Beyazıt Kulesi
- Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı
12. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi
- Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi
- Türk Ocağı, Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
- Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
13. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
- Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun)
- Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü
- Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiğinde büyük harfle başlar:
- Bu yıl Meclis, yeni döneme erken başlayacaktır.
- Son aylarda Kurum, yazım konusunda yoğun bir çalışma içine girmiştir.
- 2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor.
- Bu madde Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir.
14. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar:
- Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Anadolu Notları, Sinekli Bakkal
- Türk Dili, Türk Kültürü, Varlık
- Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Yeni Yüzyıl, Yeni Asır
- Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz:
- Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan
- ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle
- mı, mi, mu, mü soru eki
- Mai ve Siyah, Suç ve Ceza,
- Leyla ile Mecnun,
- Turfanda mı, Turfa mı?
- Diyorlar ki,
- Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar,
- Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe,
- Ben de Yazdım.
15. Millî ve dinî bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları büyük harfle başlar:
- 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
- 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
- Ramazan Bayramı
- Kurban Bayramı
- Nevruz Bayramı
- Anneler Günü
- Öğretmenler Günü
- 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü
- 14 Mart Tıp Bayramı
- Hıdırellez
- V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı
- Manas Bilgi Şöleni
16. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:
- Kurtuluş Savaşı
- Millî Mücadele
- Cilalı Taş Devri
- İlk Çağ
- Yükselme Devri
- Millî Edebiyat Dönemi
- Servetifünun Dönemi
- Tanzimat Dönemi
Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar:
- divan şiiri, divan edebiyatı, halk şiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk dili, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı.
17. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar:
- Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Türkolog, Türkoloji, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.
Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz:
- acem (Türk müziğinde bir perde)
- hicaz (Türk müziğinde bir makam)
- nihavent (Türk müziğinde bir makam)
- acemi (tecrübesiz)
- amper (elektrik akımında şiddet birimi)
- jul (fizikte iş birimi)
- allahlık (saf, zararsız kimse)
- donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkışmak)
Para birimleri büyük harfle başlamaz:
- avro, dinar, dolar, lira, yeni kuruş, liret.
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
UYARI:
Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz:
- acemaşiran, acembuselik, bayati, hicazkâr, türkü, varsağı, bayatı.
18. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar büyük harfle başlar:
- Antep fıstığı
- Brüksel lahanası
- Frenk gömleği
- Hindistan cevizi
- İngiliz anahtarı
- Japon gülü
- Maraş dondurması
- Van kedisi
Ç. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar:
- 29 Mayıs 1453 Salı günü
- 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı.
- Lale festivali 25 Haziranda başlayacak.
- 1919 senesi Mayısının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. (Atatürk)
- Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar.
- Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.
D. Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar:
- Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, Şehirler Arası Telefon, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok.
E. Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır:
- Canis canis, Carduelis carduelis, Ardea alba, Populus alba, Prunus domestica, Pinus silvestris.
G. Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!