Noktalama İşaretleri - Noktalı Virgül

1. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur:

Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.

2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:

Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum. Sabahtan beri bekliyorum; ne gelen var, ne giden. İş işten geçti; artık gelse de olur, gelmese de.

3. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur:

Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakû.

4. Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran ancak, yalnız, fakat, lâkin, çünkü, yoksa, bundan dolayı, binaenaleyh, sonuç olarak, bununla birlikte, öyleyse vb.cümle başı bağlaçlarından önce konur:

Halis bir şiir fena okunabilir; lâkin sahte bir şiir iyi okunamaz.

(Yahya Kemal Beyatlı)

Bir millet ordusunu kaybedebilir, bağımsızlığını da kaybedebilir; fakat dilini sakladıkça o millet yaşıyor demektir.

(Nihal Atsız, Türk Ülküsü)

Sıralı cümleler arasında ancak, fakat, çünkü vb. cümle başı bağlayıcılarından önce yazar, araya nokta, virgül, noktalı virgül koymakta serbesttir. Bu husus, yazarın üslûptaki tercihiyle ilgilidir.

NOKTALI VİRGÜL (
1. Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır:
♦ Baba, duydukları karşısında ne yapacağını bilemedi; yutkundu, bir şey söyleyemedi.
2. Aralarında “ama, fakat…” gibi bağlaçlar bulunan bağlı cümlelerde bu bağlaçtan önce veya bu bağlaçların yerine kullanılır:
♦ Dokunma kalbime; çok incedir, kırılır.
♦ Çok iyi anlattı; ama dinleyen olmadı.
3. Öznenin diğer Öğelerle karışmasını önlemek için kullanılır:
♦ Edebiyat; duygu, düşünce ve hayallerin güzel ve etkili anlatılması sanatıdır.
♦ Zeki; çalışkan, gururlu bir çocuktur.
4. Her biri kendi içinde bağımsız olan sıralı cümlelerde kullanılır:
♦ Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur.
♦ At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
5. Cümle içinde virgülle ayrılmış tür ve söz öbeklerini ayırmada kullanılır.
♦ Erkek öğrencilere siyah tişört, sarı şort; kız öğrencilere pembe tişört, siyah şort verildi.