Noktalama İşaretleri - Ünlem İşareti

Ünlem İşareti ( ! )
TDK, Türk Dil Kurumu

Sponsorlu Bağlantılar

1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlele­rin sonuna konur:

Ne mutlu Türk’üm diyene!
(Mustafa Kemal Atatürk)

Hava ne kadar da sıcak!
Aşk olsun!
Ne kadar akıllı adamlar var!

2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur:

Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
(Mustafa Kemal Atatürk)

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk cumhuriye­tini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir.

(Mustafa Kemal Atatürk)

Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
(Yahya Kemal Beyatlı)

Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir.

(Necmettin Halil Onan)

UYARI: Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabi­leceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:

Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!

(Faruk Nafiz Çamlıbel)

3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:

İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!).
Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

UYARI: Ünlemden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir.

Gök ekini biçer gibi!.. Başaklar daha dolmadan.

(Tarık Buğra)

Ünlem İşareti ( ! ) ve Kullanıldığı Yerler

• İçinde ünlem ifadesi (haykırış, sevinç, kıvanç, üzüntü, acı, korku, hayret, ürperti, heyecan, nefret vb ani coşkunluklar) bulunan ve seslenme, hitap ve uyarı bildiren cümlelerden ve kelimelerden sonra gelir:

Komşular! Babacığım! Hemşehrilerim! Tanrım! Yazık sana! Aşkolsun! Hey baksana!

Ey Türk gençliği! Hey! Biraz bakar mısın? Hişt! Buraya gel! Şşt! Sus bakayım!

Ee, yeter artık! Aa! Bu da ne? Ah, ne yaptım! Eh! Fena değil. Ay, elim! Gitme ha!

Hah, şimdi oldu! Hay Allah! Vah zavallı! Vay sersem! Aman dikkat! İmdat!

Boğuluyorum! Simitçi! Çok ilginç! Ne kadar güzel! Çabuk eve git!

Ne olur yardım et! Çık dışarı! Güm! Miyav!

Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
Ne mutlu Türküm diyene!

Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir.

Kar, yılın ilk karı... Belliydi yağacağı. Kaç gündür neydi o soğuklar öyle!
Bir hilâl uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor!
Ey, bu topraklar için toprağa duşmuş, asker!

Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.

Zamanla nasıl değişiyor insan!

Gökyüzünün başka rengi de varmış!

*Ünlem işareti, ünlem ifadesinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlenin sonunda da kullanılabilir:

Eyvah, geç kaldım! Eyvah! Geç kaldım!

*Parantez içinde kullanılan ünlem işareti alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamları katar:

İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş.

Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var.

Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede koşarmış (!).