Türkiye'nin Adaları - Gökçeada

Gökçeada

Marmara Bölgesi’nde, Çanakkale iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kasaba. Ege Denizinin kuzeyinde yer alan ve Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada’yı kapsar.

Sponsorlu Bağlantılar

Kıyılarının uzunluğu 92 km, yüzölçümü 279 km2 olan ada, Gelibolu Yarımadasına 18 km uzaklıktadır. Uzunluğu batıdaki Avlaka Burnu ile doğudaki Kefalo Burnu arasında 30 km, genişliği ise 13 km kadardır; 40°07' kuzey enlemi, 25°40' doğu boylamındaki Avlaka Burnu, Türkiye’nin en batı noktasıdır. Yüksekliği İlyastepe’de 672 m’ye ulaşan Gökçeada, yer yer volkanik kayaçların kesintiye uğrattığı Tersiyer (Üçüncü) Döneme (y. 65-2,5 milyon yıl önce) ait tortullardan oluşur. En önemli akarsuyu olan Büyükdere üzerinde sulama ve içme suyu gereksinimini karşılayan Gökçeada Barajı vardır.

Halkın ana geçim kaynağı zeytincilik, bağcılık- balıkçılık, hayvancılık ve süngerciliktir. İmroz (Çınarlı) - Zeytinliköy çizgisinin güneyinde yaygın olan zeytinlikler 1956 ve 1963’te meydana gelen şiddetli don olayı sonucunda büyük ölçüde zarara uğramıştır. Oldukça sık görülen fırtınaların ulaşımı aksatması nedeniyle ada halkının ekmeklik buğday gereksinimini karşılamak amacıyla, Büyükdere ve Güllüce Deresi çevresindeki düzlükler tahıl tarımına ayrılmıştır. Yüzölçümünün dörtte birinden çoğu tarıma elverişli olan adada az miktarda baklagiller ve elma da yetiştirilir.

Gökçeada ülkenin başlıca balıkçılık alanlarından biri olmanın yanı sıra önemli bir koyunculuk merkezidir. 1967’de Gökçeada Devlet Üretme Çiftliği adıyla kurulan Gökçeada Tarım İşletmesinde ve bütün adada, İmroz koyunu adıyla bilinen yüksek nitelikli bir koyun türü yetiştirilir. Ayrıca tavukçuluk ve arıcılık yapılır, mandıralarda kaşarpeyniri üretilir. Eskiden yaygın olan süngercilik ve kilimcilik gerilemiştir. Adadaki yarıaçık cezaevinde kalan hükümlüler çeşitli işlerde çalıştırılır. Pirgos, Kaleköy ve İspilya plajları yaz turizmi bakımından ilgi gören yöreleridir.

Yerleşim tarihine ilişkin kesin bilgiler bulunmayan antik İmbros kenti Kaleköy’dedir. İÖ 6. yüzyılda Atina’ya, İÖ 5. yüzyılda da Delos Birliği’ne bağlanan ada daha sonra Roma ve Bizans yönetiminde kaldı. Uzun yıllar Ceneviz ve Venedik üssü olarak kullanıldıktan sonra, 1479’da Osmanlı topraklarına katıldı. 19. yüzyıl sonlarında Cezair-i Bahr-i Sefid Vilayeti’nin Limni sancağına bağlı bir kazaydı. Balkan Savaşları sırasında Yunanlıların, Çanakkale Savaşları şırasında da burada bir havaalanı yaptıran İngilizlerin eline geçti. Kurtuluş Savaşı sırasında 1922’de gene Yunan işgali altına girdi. Lozan Antlaşmasıyla Türkiye sınırları içinde kaldı.

İlçe merkezi İmroz kasabası, adanın doğu kesiminde 50 m yüksekliğindeki bir tepede antik Panagia yerleşmesinin kalıntıları üzerinde kurulmuştur. Kasabaya 6 km uzaklıktaki Kuzu Limanı ile Kabatepe ve Çanakkale arasında düzenli feribot seferleri yapılır. Kaleköy yakınlarındaki antik İmbros kenti, bugün bir yıkıntı durumundadır. Adada Ceneviz, Venedik, Bizans dönemlerine ait yapı kalıntıları vardır.

İmroz Belediyesi 1902’de kurulmuş, 25 Haziran 1927 tarih ve 1151 sayılı yasayla yeniden düzenlenmiştir. Nüfus (1990) ilçe, 7.948; kasaba, 6.074.

Gökçeada Barajı

Çanakkale’deki Gökçeada’da Büyükdere Çayı üzerinde kurulu toprak dolgu baraj. Sulamada yararlanmak ve içme suyu sağlamak amacıyla yapımına 1977’de başlayan baraj, 1983’te tamamlanarak işletmeye açılmıştır. Temelden yüksekliği 51 m’dir. Normal su düzeyinde 16,8 milyon m3 su depolama hacmine ve 1,35 km2 göl alanına sahiptir. Baraj, çevresine yılda 1 milyon m3 içme suyu sağlamaktadır.