Sarıkaya - Yozgat

Sarıkaya, YOZGAT

Sponsorlu Bağlantılar

Sarıkaya, Yozgat ilinin bir ilçesidir.

Tarihi

Hitit devri

Sarıkaya, Anadolu’da ilk siyasi birliği kurmuş olan Hitit İmparatorluğu'nun kuruluş alanı içerisinde bulunmaktadır. Bu devrin vesikası olan höyüklere Sarıkaya’nın köylerinde çokça rastlanmaktadır. Hititlerden sonra bu bölge Asurilerin ve ardından da İskender’in işgaline uğramış ve tahminen M.Ö. 1. yüzyılda Romalılarca alınmıştır.

Roma devri

Sarıkaya'da Roma devrine ait tarihi kalıntılar ve eserlerin yanında çok sayıda yazılı vesikalara da rastlanmaktadır. Sarıkaya Roma devrinde 7000 haneli Opel adında bir şehirdi. Kaplıcalarıyla ünlü ilçede bulunan Roma devrine ait kaplıca kalıntısının Roma Krallarından birinin kızı için yapıldığı söylenmektedir. Sarıkaya’da Romalılardan kalma büyük taşlarla örülü duvar kalıntılarına, şehri çevreleyen surların temellerine, sütunlara ve sütün başlıklarına yapılan kazılarda sık sık rastlanmaktadır.

Selçuklular ve Osmanlılar Devri

1071 Malazgirt Zaferi'nden sonraki yıllarda, bölgenin Selçuklu hakimiyeti altına girdiği ve Yıldırım Bayezid zamanında Osmanlıların hakimiyetine geçtiği sanılmaktadır. Günümüzde, ilçe sınırları içerisinde Selçuklu ve Osmanlı devirlerinden kalma az sayıda yerleşik Türkmen köylerine rastlanmakla birlikte, 1878 Osmanlı-Rus savaşı (93 Harbi) nedeniyle Doğu Anadolu Bölgesi'nden göç eden ve 'Kars Muhaciri' diye adlandırılan halkın yerleştiği köyler de bulunmaktadır.

Cumhuriyet devri

Cumhuriyet döneminden itibaren, Sarıkaya’ya 1924-1936 yıllarında Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’dan gelen, 1951 yılından itibaren de Bulgaristan’dan zaman zaman göç eden Türk vatandaşları yerleştirilmiştir.
Sarıkaya ilçesi, 1935 yılına kadar Akdağmağdeni ilçesinin bir köyü iken, dönemin Valisi Bekir Sami Baran tarafından bucak merkezi haline getirilmiş ve o zamana kadar bucak merkezi olan Aşağısarıkaya köyünden bucak teşkilatı tamamen alınarak, Terzili Hamamı veya Hamam köyü diye anılan şimdiki ilçe merkezine getirildiği için, ilçenin adı Sarıkaya olarak anılmaya devam etmiştir. Daha sonra 1957 yılında aynı adla ilçe merkezi olmuştur. Sarıkaya ve Saraykent, haritada görüldüğü gibi, Yozgat'ın tek il sınırlarına bağlı olmayan bir ilçedir.


Coğrafi Yapı


Sarıkaya topraklarının Güneydoğusuna yakın kesimlerinde yeralmaktadır.

Kuzeyde Akdağmadeni ve Saraykent,

Güney ve Güneybatısında Boğazlıyan,

Güneydoğusunda Çandır,

Doğusunda Çayıralan,

Batısında Sorgun ilçeleriyle çevrilidir.


Sarıkaya Deniz seviyesinden 1170 metre yükseklikte olup, genelde dalgalı düzlüklerin geniş yer tuttuğu bir plato üzerine kurulmuştur.
Yüzölçümü 976 kilometrekaredir.

İlçe Merkezi, Yozgat - Kayseri karayolu üzerinde Kuzey - Güney doğrultusunda küçük bir vadi içerisinde kurulmuştur.

İlçenin Batısında, Yazır dağları bir sıra teşkil eder. Doğusunda Sıçanlı ve Tilki dağları, Kuzeyinde Çomak dağı, Güney ve Güneydoğusunda ise, Beştepeler bulunmaktadır. Sorgun özü ile Boğazlıyan ovası arasındaki arazilerde ilçenin ovalarını oluşturmaktadır. Delice ırmağının önemli kollarından birisi olan kaynak çayı, ilçenin başlıca Akarsuyudur.

Sarıkaya'da Anadolunun tipik karasal iklimi görülmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk sert ve kar yağışlı geçmektedir. Arazi tamamen bozkırlarla kaplıdır.


İlçe Bilgileri

İlçe nüfusu: 24102
Nüfus itibariyle: 2000
Yüzölçümü: 976 kilometrekare km²
Rakım: 1170 metre
Coğrafi Bölge: İç Anadolu
İl: Yozgat
Posta kodu: 66650
Alan kodu: 0354
Plaka: 66
Kaymakam: Hamdi Üncü
Belediye başkanı: Ali Osman Erbir

Sarıkaya - Yozgat
MsXLabs.Org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Yozgat iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. İlçe toprakları, geniş ve eğimli arazileri kaplar. Halkın geçimi, tahıl tarımı ve hayvancılığa dayanır. İlçe, Güllerözü Vadisi'nin kuzey kıyısında kuruludur. Yüzölçümü 976 km2, ilçe nüfusu 40.722, merkez nüfusu 15.300 (1997).

İLÇEMİZİN TARİHİ GELİŞİMİ
Sarıkaya İlçesi Anadolu’da ilk siyasi birliğini kurmuş olan Hitit İmparatorluğunun kuruluş alanı içerisinde bulunmaktadır. Bu devrin yansımaları olan höyükler Sarıkaya’nın köylerinde çokça rastlanmaktadır. Hititlerden sonra bu bölge Asurîler’ in ve ardından da İskender’in işgaline uğramıştır. Tahminen M.Ö.1.asırda Romalılarca alınmıştır.

İlçede Roma devrine ait tarihi kalıntılar ve eserlerin yanında çok sayıda yazılı eserlere de rastlanmaktadır. İlçe Romalılar devrinde 7000 haneli Opel adında bir şehirdi. Kaplıcalarıyla ünlü ilçede bulunan Roma devrine ait, kaplıca kalıntısının Roma Krallarından birinin kızı için yapıldığı söylenmektedir. İlçede Romalılardan kalma büyük taşlarla örülü duvar kalıntılarına, şehri çevreleyen surlar, sütunlar ve sütün başlıklarına sık-sık rastlanmaktadır.

İlçenin 1071 Malazgirt Zaferinden sonraki yıllarda, bölgenin Selçuklu hâkimiyeti altına girdiği ve Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlıların hâkimiyetine geçtiği sanılmaktadır. Günümüzde, İlçe sınırları içerisinde Selçuklu ve Osmanlı devirlerinden kalma az sayıda yerleşik Türkmen köylerine rastlanmaktadır. Ayrıca 1878 Osmanlı-Rus (93 Harbi) savaşı nedeniyle Doğu Anadolu bölgesinden göç eden ve Kars Muhaciri diye adlandırdığımız halkın yerleştiği köylerde bulunmaktadır.

Cumhuriyet döneminden itibaren, ilçeye 1924–1936 yıllarında Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’dan gelen, 1951 yılından itibaren de Bulgaristan’dan göç eden Türk vatandaşları yerleştirilmiştir.

İlçe, 1935 yılına kadar Boğazlıyan ilçesinin bir köyü iken, dönemin Valisi Bekir Sami BARAN tarafından bucak merkezi haline getirilmiş. O zamana kadar bucak merkezi olan Aşağı Sarıkaya köyünden bucak teşkilatı tamamen alınarak, Terzili Hamamı veya Hamam köyü diye anılan şimdiki İlçe merkezine getirildiği için, ilçenin adı Sarıkaya olarak anılmaya başlanmıştır. Yerleşim yeri 1957 yılında aynı adla İlçe merkezi olmuştur.

Yerleşimin ilk konut dokusu şimdiki kaplıca otelinin ve roma hamamı kalıntısının bulunduğu bölgede yoğunlaşmaktadır. Yerleşimin 1923–1960 yılları arasında tarihsel gelişimi bu alandan batı ve güney yönlerine kaymıştır. Bu yönde kaymasında karayolunun oluşması etkili olmuştur. 1960–1980 yılları arasında yerleşimin mekânsal gelişimi kuzey ve batı yönlerinde olmuştur. Bu dönemdeki yapılaşmalar İstiklal, Cumhuriyet, Bahçelievler, Battalgazi, Yenidoğan ve Fatih mahallelerinde yoğunlaşmaktadır. 1980–2000 yıllarında yerleşime yeni mahaller bağlanmıştır. Bu dönemde Kayseri-Yozgat yolu boyunca yapılaşmalar yoğunlaşmaktadır. Yine bu dönemde yeni yapılaşmalar mahallelerde artıştır. Yerleşimde 2000–2008 yılları arasında çok ciddi yapılaşmalar olmamıştır. Özellikle yurtdışında yaşayan vatandaşların yaptırdıkları konut sayısında azalış söz konusudur. Ayrıca yerleşimin dışa göç vermesi, iş imkânlarının yetersiz olması gibi etkenlerden dolayı kentsel formda değişimler azdır.

KENTİN İKLİM DURUMU
İlçemizde karasal iklim hâkimdir. Bitki örtüsü bozkırdır. Yazları sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Yağmurla en fazla ilkbahar ve sonbaharda yağar. Maksimum yağış ilkbaharda minimum yağış ise yazın düşer. Ortalama yağış 300–400 mm’dir. Kışın sıcaklık ortalaması 1 ile –5°C arasındadır olup, aralık ile mart ayları arasında sıcaklık 0°C altına da düştüğü sık görülür. Yaz sıcaklık ortalaması 20–25°C fakat son zamanlarda görülen küresel ısınmalar sonucunda 30–35°C kadar sıcaklığın çıktığı görülmektedir.

KENTİN COĞRAFİ KONUMU VE TOPOĞRAFİK YAPISI
Sarıkaya ilçesi 39º 29º kuzey enleminde ve 35º 22º doğu boylamları arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden 1170 metre yükseklikte olup, genelde dalgalı düzlüklerin geniş yer tuttuğu bir plato üzerine kurulmuştur.

Sarıkaya ilçesi Yozgat topraklarının Güneydoğusuna yakın kesimlerinde yer almaktadır. Kuzeyde Akdağmadeni ve Saraykent, Güney ve Güneybatısında Boğazlıyan, Güneydoğusunda Çandır, Doğusunda Çayıralan, Batısında Sorgun ilçeleriyle çevrilidir.

İlçe Merkezi, Yozgat - Kayseri karayolu üzerinde Kuzey - Güney doğrultusunda küçük bir vadi içerisinde kurulmuştur.

İlçenin topografyası genellikle dalgalı düzlüklerin geniş yer tutar. İlçenin Batısında, Yazır dağları bir sıra teşkil eder. Doğusunda Sıçanlı ve Tilki dağları, Kuzeyinde Çomak dağı, Güney ve Güneydoğusunda ise Beştepeler bulunmaktadır. Sorgun özü ile Boğazlıyan ovası arasındaki arazilerde ilçenin ovalarını oluşturmaktadır. Delice ırmağının önemli kollarından birisi olan kaynak çayı, ilçenin başlıca Akarsuyudur.