Türkmenistan'da Eğitim

Türkmenistan'da Eğitim

Tarihteki Türk Devletleri Türkmenistan'da 12 Nisan 1993 tarihinden itibaren Kiril harflerinin bırakılması, belli bir süre sonra da Latin harflerine (alfabesine) geçilmesi kararlaştırılmıştır. 9 yıllık zorunlu eğitim bulunan ülkede ayrıca 9 yıllık meslek okulları ve bunlara bağlı 4 yıllık yüksek eğitim okulları(Üniversiteler) vardır. Ama 2007 senesinden sonra zorunlu eğitim okullarda 10 sene ve Üniversitelerde de 5 sene olmuştur. Ülkede Magtymguly Devlet Üniversitesi ve Türkmenistan Bilimler Akademisi,Türkmen - Türk Üniversitesi ve diğerleri mevcuttur. Tüm Türk Devletlerinde olduğu gibi Türkmenistan'da da çok sayıda Türk Okulu bulunmaktadır. Bu okullar Türkmen - Türk ilişkilerinin gelişmesinde büyük etkenlerdendir.

27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını kazanan Türkmenistan ile eğitim ilişkilerimiz; 1992 yılı başında Bakanlığımız yetkililerinden oluşan bir heyetin Türkmenistan’a yaptıkları ziyaret ve bu ziyarette eğitim iş birliği konularının genel kapsamını belirleyen ön protokollerin imzalanması ile başlamıştır.


Protokollerde yer alan hükümlerin uygulanması, uygulamada karşılaşılan sorunların çözümlenmesi amacıyla oluşturulan Daimî Komisyon toplantı tutanaklarının en sonu, 24 Mart 2000 tarihinde imzalanmıştır.

1992 yılındaki ilk mutabakat zaptı ile uygulanmaya başlanan Büyük Öğrenci Projesi kapsamında 1992-1993 öğretim yılından günümüze Türkmenistan’a 4821 yüksek öğrenim kontenjanı verilmiş, bu kontenjanın 3957'si kullanılmış olup 1473 öğrenci de mezun olmuştur. Halen Türkmenistanlı 584 öğrenci devlet burslusu olarak ülkemizde öğrenimlerine devam etmektedir.

Bu proje kapsamında Ülkemize getirilen öğrencilere aylık burs ödenmekte, üniversite katkı payı, ikamet tezkeresi bedeli ve tedavi giderleri karşılanmakta, YURTKUR ya da üniversite yurtlarında barınmaları sağlanmakta, kitap-kırtasiye ve giyim ihtiyaçları için yardım yapılmaktadır.

Ülkemizde her yıl yaz aylarında yapılan “Türkçe Öğretimi, Türk Kültürünü ve Millî Eğitim Sistemini Tanıtma” konulu seminerlere Türkmenistan'dan 145 eğitimcinin katılımı sağlanmıştır.


Bakanlığımızca Türkmenistan’da açılan öğretim kurumlarına ders ve kültür kitapları, eğitim araç ve gereçleri ile Türkmenistan eğitim kurumları için basımı yapılan 37 çeşit kitap gönderilmiştir.

Ülkemizde kutlanan özel gün ve millî bayramlara (19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, 24 Kasım Öğretmenler Günü v.b.) Türkmenistanlı öğretmen ve öğrencilerin katılımı sağlanmıştır.
Kardeş okul uygulaması çerçevesinde Ülkemiz ile Türkmenistan’daki aynı tür ve seviyedeki 6okul arasında eşleştirme yapılmıştır.

29 Eylül-3 Ekim 1992 tarihleri arasında Bişkek’te yapılan “Türk Cumhuriyetleri Eğitim Bakanları ve Türk Halkları Temsilcileri II. Konferansında alınan, edebiyat ve tarihte ortak program hazırlanması amacıyla bir komisyon kurulması ve çalışma prensiplerini ve süresini belirlemesi, kararı gereği Türkmenistan’dan iki edebiyatçının da katılımı ile oluşturulan komisyonlarca Bakanlığımız iş birliğinde hazırlanan Ortak Türk Edebiyatı Lise Ders Kitabının kaynak kitap olarak “Türk Dünyası Edebiyatı” adı altında TİKA tarafından basımı yapılmış ve Türkmenistan’a gönderilmiştir.
Bakanlığımızca Türkmenistan’da açılan Aşkabat Türkiye Türkçesi Eğitim Öğretim Merkezi, Aşkabat Türk İlköğretim Okulu, Aşkabat Türk Anadolu Lisesi ve Aşkabat Yaygın Meslekî Eğitim Merkezi bulunmaktadır.

Merkezimiz, iki ülke cumhurbaşkanlarının mutabakatı doğrultusunda, Türkmenistan Bilim ve Kültür Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında yapılan 08.04.1993 tarihli anlaşmaya istinaden 1993–1994 eğitim öğretim yılında faaliyetine başlamıştır.

Faaliyetlerini, 2 yönetici ve 1 öğretmenler odası ile 3 sınıf, 1 kütüphane, 1 arşiv, 1 mutfak, 1 jeneratör odası bulunan Milli Medeni Merkezi (Aşkabat Devlet Sirki) binası bünyesinde sürdürmektedir.
Aşkabat Türkiye Türkçesi Eğitim Öğretim Merkezinden bu güne kadar 6578’i kız ve 1411’i erkek toplam 7989kişiye çeşitli seviyelerde sertifika verilmiştir. 2007-2008 eğitim öğretim yılı başı itibariyle de; halen Merkezimizde; Bakanlığımızca görevlendirilen 1 müdür, 1 müdür yardımcısı ve 5 öğretmen ile birlikte 7 kişi görev yapmakta olup 229 kız ve 44 erkek olmak üzere toplam 273 kursiyer bulunmaktadır.




Merkezimiz; T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu ve Mesleki ve Küçük Sanayi Destekleme Vakfı (M.E.B-TESK-MEKSA) arasında imzalanan “Yaygın Mesleki Eğitim Merkezleri İşbirliği Protokolü” ile birlikte 01.05.1996 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı ile Türkmenistan Bilim Bakanlığı arasında imzalanan “Eğitim Alanında İşbirliği Protokolü” çerçevesinde açılmıştır.
Faaliyetlerini 1955 yılında yapılmış olan Niyazow Etrap Hakimliği’ne ait olan binada sürdürmekte olan Merkezimiz binasında; 1 Müdür, 1 Müdür Yardımcısı, 1 Öğretmenler odası ile Elektrik Tesisatçılığı, Sıhhi Tesisat, Elektrik Kaynakçılığı, Nakış, 2 adet Giyim Atölyesi ile 1 adet teorik dersleri anlatmak için 20 kişilik sınıf ve 1 adet depo bulunmaktadır.
Aşkabat Yaygın Mesleki Eğitim Merkezinden bu güne kadar Makine Nakış, Giyim, Trikotaj Elektrik Sıhhi Tesisat, Bayan Kuaför, El Sanatları, Bilgisayar ve Kumaş Boyama branşlarında 1871 kız ve 700 erkek olmak üzere toplam 2571 kişiye “Kurs Başarı Belgesi” verilmiştir. 2007-2008 eğitim öğretim yılı başı itibariyle de; halen Merkezimizde; Bakanlığımızca görevlendirilen 1 Müdür, 1 Sıhhi Tesisat Öğretmeni, 1 Elektrik Öğretmeni, 1 Nakış Öğretmeni ve 2 Giyim Öğretmeni görev yapmakta olup 117 kız, 47 erkek olmak üzere toplam 164 kursiyer bulunmaktadır.



1992 yılında Bakanlığımız ile Türkmenistan Bilim ve Kültür Bakanlığı arasında yapılan işbirliği protokolü gereğince Aşkabat’ta yaşayan Türk ve Türkmen vatandaşlarının ilköğretim çağındaki çocuklarının temel eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 1993-1994 eğitim öğretim yılı başında açılarak faaliyetine başlamıştır.
Önce Aşkabat Türk Anadolu Lisesi’ne bağlı olarak açılmış olup bir süre Mustafa Kemal Atatürk adlı Türkmen Mektebi ve Rus Müzik Okuluyla aynı mekânı paylaştıktan sonra 2001 yılında 2. ve 3. katların da tahsisi ile bugünkü fiziki mekânına kavuşmuştur.

Okulumuzda birinci sınıftan itibaren; Türkçe, Türkmence ve İngilizce, altıncı sınıftan itibaren de Rusça dersleri verilmektedir. Bütün sınıflarımızda dersler Bakanlığımız İlköğretim Programı doğrultusunda yürütülmektedir. Ayrıca; Türkmence, Türkmen Tarihi, Ruhnama dersleri de okutulmaktadır.
Aşkabat Türk ilköğretim Okulundan bu güne kadar 416 öğrenci mezun olmuştur. 2007-2008 eğitim öğretim yılı başı itibariyle de; halen okulumuzda Bakanlığımızca görevlendirilen 1 müdür, 1 müdür yardımcısı ve 22 öğretmen ile birlikte 24 kişi görev yapmakta olup 311 kız ve 416 erkek olmak üzere toplam 727 öğrenci bulunmaktadır.




Aşkabat Türk Anadolu Lisesi; Bakanlığımız ile Türkmenistan Bilim ve Kültür Bakanlığının ortak görüş ve antlaşmaları neticesinde Türkiye’deki Anadolu Liseleri programını uygulamak üzere 06/08/1993 tarih ve 8318 sayılı Makam Onayı gereğince açılmıştır.
Okulumuza, Türkmenistan Devlet Okullarının 7. sınıfı ile Aşkabat Türk İlköğretim Okulunu bitiren Türk ve Türkmen öğrenciler sınavla, ara dönemde gelen Türk öğrenciler ise sınavsız olarak alınmaktadır.
Türkmenistan makamlarınca okulumuz için tahsis edilen Aşkabat Mir 3/2 57.Mektep Oğuzhan Köçesi adresindeki binada 1 müdür, 2 müdür yardımcısı, 1 müzik odası, 11 derslik, 4 laboratuvar ( fizik, kimya, biyoloji, bilgisayar), kantin ve spor salonu bulunmaktadır.
Aşkabat Türk Anadolu Lisesinden bu güne kadar 441 öğrenci mezun olmuştur. 2007-2008 eğitim öğretim yılı başı itibariyle de; halen okulumuzda Bakanlığımızca görevlendirilen 1 müdür, 1 müdür yardımcısı ve 19 öğretmen ile birlikte 21 kişi görev yapmakta olup 106 kız ve 144 erkek olmak üzere toplam 250 öğrenci bulunmaktadır.