Adak Nedir?

ADAK

1. Kutsal bir güce, bir dileği yerine getirmesi için, belli bir inanç çerçevesinde yapılan vaat; adanılan şey; nezir: Adak adamak. Bir adağı olmak. Telli Baba'ya bir horoz adağım var.
2. Niyet, dilek: Tanrı adağımı yerine getirdi, bir oğul verdi bana.

• Adak aşı, çocukların düzenlediği Çömçe Gelin denen oyunumsu yağmur duası sırasında toplanan yiyeceklerle pişirilen yemek. (ÇÖMÇE GELİN).
• Adak çocukları, dinsel bayramların arife sabahları ya da kandil geceleri, ev ev dolaşarak armağan ya da yiyecek toplayan çocuklara verilen ad.
• Adağını kesmek, AYAK KÖSTEĞİNİ KESMEK'in eşamlamlısı.
• Adak kurbanı, kurban edilmek üzere adanan hayvan.

—Mim. Adak taşı, adak masası, adak köşesi, eski tapınaklarda tanrılara sunulan adakların konulduğu yer. ll Temel adağı, (TEMEL).

—ANSİKL. Evrensel bir gelenek olan adağın, Anadolu’da çeşitli uygulamaları vardır. Kurban kesme, mum, yağ, tuz, süpürge, besin adama, böcek yutma, ermiş sayılan birinin gömütünden taş, toprak, gelin teli vb. şeyler alıp, dilek gerçekleştiğinde yerine koyma gibi. Adağın, dilek gerçekleştiğinde mutaka yerine getirilmesi gerekir. Getirilmezse, adayanın başına bir felaket geleceğine inanılır. Adak kurbanı, bu konudaki en yaygın uygulamadır. Kurban alnına sürülür. Adayan, adak kurbanının etinden yiyemez. Tamamını yoksullara, komşulara dağıtmak zorundadır. Bir ermişe adanmışsa, onun gömütü başında kesilir, pişirilip çağrılılara yedirilir. Bir parçası da gömütün başucuna konur.

—İsi. Adak adama (nezir), müslümanlığa eski arap geleneğinden geçmiştir. Müslümanlıktan önce kurban edilmek için hayvanlar adandığı gibi çocuklar da adanabiliyordu. İslam inancına göre, her tür kötülükten kurtulmak, esenliğe ulaşmak için yapılırdı. İslam inancında Allah'a verilmiş bir söz olduğundan, mutlaka yerine getirilmesi gerekir. Kur'an-ı Kerim’de adaktan Dehr suresinin 7., Âl-i imrân suresinin 35. ve Hac suresinin 29. ayetlerinde söz edilir: "O kullar ki adaklarını yerine getirirlerdi, kötülüğü her yeri kaplayan bir günden korkarlardı (Dehr,7)", "Ey Rabbim, karnımdakini sana azatlı köle olarak adadım, bu adağımı onayla (Âl-i imrân, 35), "Kirlerini atsınlar, adaklarını yerine getirsinler (Hac,29). İslamlıkta, adak, kurban biçiminde olduğu gibi bağış, günlük yaşamdan el-ayak çekme, Hac’ca yaya olarak gitme, saç kestirme mevlit okutma, oruç tutma, itikâfa çekilme vb. biçimlerinde de olabilir. Dünyasal amaçlara yönelik ve din yasakları içine giren öğeler (içki içmek, kumar oynamak, vb.) adanamadığı gibi türbe ve yatırlara da adakta bulunulamaz. Adayan kişinin aklının başında ve ergin olması gerekir. Adaktan, adakta bulunanın yakınları yararlanamaz. Kişi, ancak kendi malını adayabilir. Din bakımından adağın en geçerlisi, en halisi hiçbir koşula bağlı olmadan yapılanıdır. Adağın, saptanan süreden önce ya da sonra yerine getirilmesi, onun sevabını eksiltmez. Yardım edilecek kişinin değişmesi de amaca aykırı değildir.

ADAK
sıf. (ar. adakk). Esk. Daha dakik, çok ince.