Arama

Senfoni Nedir?

Güncelleme: 16 Ekim 2015 Gösterim: 1.380 Cevap: 0
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
16 Ekim 2015       Mesaj #1
Safi - avatarı
SMD MiSiM
SENFONİ a. (fr. symphonie; lat. symphonia; yun. symphonia, seslerin uyumu'n- dan). Her çalgı partisini yorumlayanların çokluğu ve tınıların çeşitliliğiyle belirginlik kazanan orkestra sonatı. (Bk. ansikl. böl.)

Sponsorlu Bağlantılar
—Müz. .Yunan müziğinde, kakışmanın (diafoni) karşıtı olarak uyum. || Konçertante senfoni, senfoni türüyle konçerto türünün birleştikleri orkestra yapıtı. (Solocularla birlikte yorumlanan bu senfoni, XVIII. yy.'ın ikinci yansında özellikle Fransa'da çok tutuldu ve Saint-Georges, Davaux, Cambini, Pleyel, Gossec gibi bestecilerin bu ülkedeki dinsel konserlerde çalınan yapıtları Mozart'ı bir süre etkiledi.)

—ANSİKL. Senfoninin gelişme hareketi İtalya'da başladı, Milano Paris ve Mannheim' da zenginleşti, Haydn, Mozart ve Beethe ven'la birlikte Viyana'da en yüksek düzeyine çıktı. Sinfonia adı, ilkin çalgılar için bestelenen yapıtlara (uvertür ritoumelle) verildi. VıvakJİ, Albınoni ve özellikle Sammartini ve Boccherini sayesinde bu biçim genişledi ve değişti. Fransa’da Delalande'ın Symphonies pour les soupers du rafları (Kralın akşam yemekleri için senfoniler), bir çalgısal yapıtlar süitinden başka bir şey olmamakla birlikte yavaş ve hızlı bölümlerin birbirini izlemesi, uzun süre dansa bağımlı kalan senfonide sık sık kendini gösteren bir özellik durumuna geldi. 1750 yıllan yöre sinde Davaux, Guönin, Gossec, Gaviniös, Leduc, Saint-Georges, vb bestecilerle birlikte transız senfonisi doğdu. 1770'e doğru Paris'te konçertante senfoni büyük bir başanyla gelişirken, XVIII. yy. ortasında Viyana (Monn, VVagenseil) ve Mannheim (Stamitz, Richter, Cannabich) okulları biçim, çalgılandırma ve ayırtılar konusunda yenilikler getirdiler Yüzyılın ikinci yansında Cari Philipp ve Johann Chnstian Bach, bu araştırmalardan yararlandılar. Haydn, klasik senfoniyi özgül biçimine kavuşturdu: dört bölüm kabul etti, orkestrayı genişletti, çalgısal renkler aradı, gelişim bölümlerini güzelleştirmeye çalıştı. Londra’da bestelediği on iki senfoniyle, bu sanatın doruk noktasına ulaştı. J. Ch. Bach ve Haydn’dan yola çıkan Mozart, birçok etkiyle zenginleşerek, mi bemol majör sd minör ve ("Jüpiter" denilen) do majör son üç senfonisini ortaya koydu. Bu yapıtlarda orkestralama ustalığıyla, uyum atılganlığı, ritim kıvraklığı ve dramatik duygu birleşiyordu. Beethoven'in senfonileriyle romantik senfoni başladı. Beethoven, klasik biçime bağlı kalmakla birlikte onu genişletti, bölümlerin sırasını değiştirdi, menuet'yi çıkartarak yerine scherzo’yu geçirdi, orkestraya üfleme çalgılar ekledi, insan sesini kattı, fugatolar ve çeşitlemelerle gelişim bölümünü büyük ölçüde genişletti. Mozart’ın estetiği ve Beethoven'in estetiği arasında Schubert kendi estetiğini geliştirdi. Mendelssohn ve Schumann, Beethoven'in estetiğine bağlı kaldılar. Dördüncü senfonisinde Schumann, çevrimsel temalardan yararlandı. Bertioz (Symphonie fan tastıque), Liszt (Faust, Darrte) ve R. Strauss (Symphonie domestique) gibi müzikçilerle senfoni, edebi bir programdan başlayarak düzenlenen senfonik şiire doğru yöneldi. Yeniklasik Brahms, Bruckner, Çaykovskiy, Dvorâk, Mahleı; Prokofyev, Sibelius, Şostakoviç, Vhughan VVİlliams’ın senfonileri, bazen gösterişli boyutları, anlatımcılıkları, temalannın ve çalgıcılar sayısının bolluğu (Mahler, 10 Sinfonien) dışında, gerçekten yeni öğeler getirmekten uzak kaldılar Çevrimsel temalar kullanımına yeniden başlayan Cösar Franck, Lato, Saınt-Saens (Şymphonie avec orgue, 1886) ve V. d’indy (Symphonie sur un chant montagnard, 1886) sayesinde senfoni, Fransa'da Chausson, Dukas ve Magnard gibi izleyiciler buldu ve Ropartz, Roussel, Honeggeı; Milhaud, Rivier, Messiaen, Jolivet, Dutilleux vb müzikjilerin yapıtlarıyla XX. yy.'da da sürdü. Basitliğe doğru bir dönüş, hatta XVIII. yy.'ın pastişi, birçok yapıtı etkiledi (Bizet, Prokofyev, Britten) ve romantiklerin orkestra taşkınlıklarına tepki olarak, XX. yy. başlangıcında, küçük boyutlu ya da küçük bir topluluğa yönelik oda senfonilerinin (Kammersymphonie, sinfonia da camera, sinfonietta) bestelenmesine yol açtı (Schönberg, Webern, Stravirıski, Milhaud, Migot).
Senfoni no. 3, Ilhan Usmanbaş'ın yedi bölümlük senfonisi (1978-1979). Bölümler teknik anlatım ve yapı bakımından birbirlerinden çok farklı olmakla birlikte, beş sesli bir öğe bütünleştirici rol oynar Her bölümde ya bir büyük uygu, ya sürekli bir devinim odağı ya da bütün ses alanına yayılan bir parçalanma öğesi olarak kullanılır. Bölümlerin kimi homofon, kimi de heterofon ve rastlantısal bir yapı gösterirken kiminde vurma çalgılar, kiminde sadece yaylılar ön plana gelir Konser seslendirilişinde en az üç bölüm çalınabılir ve bölümlerin sırası değiştirilebilir ilk kez Gürer Aykal yönetiminde Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası tarafından çalınmıştır (1980).
Sonfonl orkestrası (Cumhurbaşkanlığı), Kültür bakarılığı'na bağlı bir sanat kuruluşu olarak yönetilen ve Ankara’da sürekli çalışan orkestra. Kuruluşu Mahmut II dönemine kadar dayanır 1828'de Mehterhane kaldınlarak onun yerine batılı anlamda bir mızıka olan Muzikayı hümayun kuruldu. Mehterhane'den ve Enderun’dan aktanlan sanatçılardan oluşan Muzikayı hümayun önceleri yalnız marşlar, opera uvertürleri ve potpurileri çalmakla görevliydi. Bando niteliği taşıyan bu topluluk, daha sonra Makamı hilafet mızıkası adıyla senfonik orkestraya dönüştü. Cumhuriyet döneminde Muzikayı hümayun yerini İstanbul konservatuvan ile Ankâa'da Musiki muallim mektebi’ ne bıraktı. Atatürk'ün emriyle Zeki Üngör yönetiminde Ankara'ya taşındı. 1933'e kadar Riyaseticumhur musiki heyeti adıyla çalıştı. Daha sonra Riyaseticumhur filoımoni orkestrası, 1958'de çıkan bir yasayla Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası adını aldı.
1935'te Türkiye'ye gelen Dr. Ernst Praetrorius, Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası' nı sağlam temellere oturtarak, verimli bir düzeye çıkardı. Onun ölümünden sonra Haşan Ferit Alnar, Hans Hörner, Hermann Scherctıen, Remoottel, Hans Rosbaud, Norman Delmar, Robert Lavvrence, VValter Geohr, George VVeldon, Robert VVagner, Hayme Tauber, Helmuth Thierfelder, Hans Benda, Bruno Bogo, Gotthold E. Lessing ve Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kâzım Akses, Cemal Reşit Rey, Nevit Kodallı, Ferit Tüzün, Hikmet Şimşek, Gürer Aykal, Tadeusz Strugala gibi yabancı ve yerli şeflerin yönetiminde uluslararası bir sanat kuruluşu .haline geldi. Orkestra ilk şef Zeki Bey'in (Üngör) yönetimi altında 1917' de Mabeyni hümayun, 1926’dâ Riyaseticumhur filarmoni orkestrası, 1958’den sonra da Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası olarak yurtdışında birçok ülkede konserler verdi.

Kaynak: Büyük Larousse

X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.

Benzer Konular

1 Ocak 2012 / murat s.b.m.y.o. Soru-Cevap
16 Şubat 2007 / MaKaLeLe Oyunlar
21 Aralık 2010 / Misafir Soru-Cevap
20 Eylül 2012 / ThinkerBeLL Taslak Konular