Bayağı Sülün (Phasianus colchicus)

Galliformes (tavuksular)

takımının Phasianidae familyasından 50 kadar kuş türünün ortak adı. Sülünleri keklik ve turaçlardan ayıran kesin bir taksonomik sınır yoktur. Bununla birlikte sülünlerin daha iri yapılı ve uzun kuyruklu olmalarıyla bu kuşlardan ayrıldıkları söylenebilir. Genellikle 16 cins altında toplanan sülün türleri açık ormanlarda, çayır ve tarlalarda yaşar. Çoğu küçük sürüler halinde gezerek yem arar. Tümünün de kulağa hoş gelmeyen bir ötüşü vardır. Üreme döneminde öbür erkek sülünlere karşı düşmanca davranışlar gösteren erkek sülünün ayaklarında bir ya da iki mahmuz, genellikle başında parlak renkli tüysüz deri bölgeleri bulunur. Üreme mevsiminde dişilere kur yapan erkekler sonu öldürmeye varacak dövüşlere girişirken, dişiler çevrelerinde olup bitene ilgisiz gözükürler. Sülün türleri en bol olarak Çin’den Malezya’ya kadar uzanan bölgede görülür. Doğal yayılma alanının en batıdaki ucu ise Türkiye’nin batısına kadar uzanır. Başka bölgelere götürülen birkaç sülün türü yeni çevrelerine uyum sağlarken, bazı sülün türleri aşırı avlanma nedeniyle son derece azalmıştır.

En yaygın sülün türü olan bayağı sülün (Pkasianus colchicus) Asya’da, Anadolu’dan Çin’e kadar uzanan çok geniş bir alanda doğal olarak yaşar. Bu geniş alanda, sayısı uzmanlara göre 20-30 arasında değişen alttüre ayrılmıştır. Bayağı sülün Asya’nın çeşitli bölgelerinden alınarak Avrupa ve Kuzey Amerika’ya da götürülmüştür. Buralardaki topluluklar çeşitli bölgelerden gelen farklı alttürlerin karışımından oluşur.

Sülün çalılık ve ağaçlıklara yakın ekin tarlalarında gezmeyi sever. Uzunluğu 90 cm kadar olan erkeğin uzun bir gövdesi ve üstü çapraz çizgili uzun kuyruğu vardır. Gövdesi kızıl kahverengi, özellikle göğsü kızıl pırıltılı, boynu mora çalan parlak yeşildir. Başında parlak kırmızı tüysüz bölgeler bulunur. Bütün gövdesi ince nakışlıdır. Daha kısa kuyruklu ve gösterişsiz kahverengi tüylü olan dişiler yaklaşık 60 cm uzunluğundadır. Üreme döneminde erkek genellikle üç dişiden oluşan bir harem kurar. Kuru otlarla yerde yapılan yuvaya dişiler 10 kadar yumurta bırakır. Yavrular 3-4 haftada yumurtadan çıkarlar.

Özellikler

Vücut kuş tüyü, yeşil, mor ve beyaz işaretlerle parlak altın ve kahverengi çizgilidir. Dişi, kesinlikle gösterişli değildir, her yeri daha soluk benekli kahverengi bir kuş tüyüyle kaplıdır ve 20 cm civarı bir kuyrukla 53-63 santimetre uzunlukta ölçülür. Yavru kuşların, daha kısa bir kuyrukla dişi gibi görünüşü vardır.
Japonya'nın Phasianus versicolor ı, bayağı sülüne çok benzerdir ama erkeklerin, koyu yeşilimsi kuş tüyü vardır ve dişiler daha koyu renktir.
Yaklaşık 30 alt türü ve 5 grubu vardır.

Habitat
Kuşlar, ormanlık bölge, çiftlik arazileri, çalılık ve sulak arazilerde bulunur. Doğal habitatında bayağı sülün, otlakta dağınık ağaçlarla yakın suda yaşar.