Alpaka (Lama pacos)

1. Çift parmaklılar takımının devegiller sınıfından, Güney Amerika’da yaşayan, uzun tüylü, memeli bir hayvan ( Lama glama pacos ).
2 . Bu hayvanın yünü veya bu yünden dokunan kumaş. Çift toynaklılar (Artiodactyla) takımının devegiller (Camelidae) familyasından, Güney Amerika’da yaşayan ve lâmayla yakın akraba olan bir tür memeli hayvan. Lâma gibi Alpaka da doğada yabanî örnekleri bulunmayan evcil bir hayvandır. Her iki türün de İnka uygarlığı döneminde ya da daha önce evcilleştirilmiş olduğu düşünülmektedir. Alpakalar, Güney Amerika’da Bolivya ve Peru’da yaşar. Evcil bir hayvan olan Alpakalar yünü için yetiştirilir.
Alpaka (Vicugna pacos), devegiller (Camelidae) familyasından ağırlıklı olarak yünleri için beslenen, Güney Amerika’nın And Dağları’nda yaygın evcilleştirilmiş bir deve türü. Kökeninin guanakolardan mı yoksa vikunyalardan mı geldiği ya da kendine özgü bir cins mi olduğu ya da her iki türün bir melezi olup olmadığı tartışma konusudur.

Alpaka Özellikleri
Tüm deve türlerinde olduğu gibi alpakalar da görece uzun vücuda sahip olup, ince bacaklar, uzun ve ince boyun, küçük bir kafa karakteristik özellikleridir. Bütün Yeni Dünya develeri gibi hörgücü bulunmaz. Lamalardan biraz daha küçük olmakla birlikte 55 ile 65 kg ağırlıklarıyla onlardan belirgin şekilde daha hafiftirler. Renk, genelde tek renkli kahverengi, siyah ya da mavi-gri olup, ender olarak lekelidir. Dikkat çekici olan, 50 cm’ye kadar ulaşabilen uzun tüylerdir.
Alpaka» (Lama pacos), lama’dan daha ufak ve daha koyunumsu görünüşlüdür. Yapağısı 60 santim uzunluğunda olabildiğinden neredeyse yere değer. İpeğimsi lifleri dokunarak dünyaca tanınmış dayanıklı bir kumaş halinde getirilir. Gerek lama, gerekse Alpaka, guanako’nun soyundan geldiği sanılan evcil hayvanlardır. Bununla beraber, alpaka’ nm, bugün soyu tükenmiş üçüncü bir türden gelmiş olması da mümkündür.

Alpaka Yaşam şekli
Alpakalar, tüm deve türleri gibi sosyal hayvanlardır ve grup içinde rahattırlar. Bitki yiyici hayvanlar olup, nerdeyse sırf otlarla beslenirler. Tüm develer gibi sindirimde onlara yardımcı olan çok odalı mideye sahiptirler.
Hamilelikleri 240 ile 345 Gün arasında değişir ve dişi, Güney Amerika’da „Cria“ adı verilen yavru dünyaya getirir. Bu yavru yaklaşık altı ile sekiz aya kadar emzirilir ve 12 ile 24 ay arasında cinsel olgunluğa ulaşır.

alpaka (Lama pacos)

Artiodactyla (çifttoynaklılar) takımının Camelidae (devegiller) familyasından, Güney Amerika’da yaşayan ve lama, guanako ve vikunya ile yakın akraba olan bir memeli türü. Devenin başlıca özelliklerinden biri olan hörgüç, alpaka, lama, guanako ve vikunyada bulunmaz. İnce yapılı hayvanlar olan alpaka ve benzerlerinin bacakları ve boyunları uzun, kuyrukları kısa, kafaları küçük, kulaklan büyük ve sivri uçludur. Bu dört tür kendi aralarında çiftleşebilir ve kısır olmayan döller verir. Lama gibi alpaka da doğada yabanıl örnekleri bulunmayan evcil bir hayvandır. Her iki türün de İnka uygarlığı sırasında ya da daha önce evcilleştirilmiş olduğu sanılmaktadır.

Omuz yüksekliği 90 cm olan alpaka, yünü için beslenir; bu hayvanın “suri” adıyla bilinen çeşidinde tüyler yere değecek kadar uzundur. Hafif ve ısı yalıtımı yüksek olan bu yün parkalarda, uyku tulumlarında ve ince palto astarlarında kullanılır. İnka Krallığında alpaka yününden kaftanlar dokunmuştur. Alpakanın huakaya ve suri çeşitlerinden elde edilen lifler, özel dokuma elyafı grubu arasında sayılır. Alpaka, Kolomb öncesi zamanlardan bu yana Güney Amerika’nın And Dağlan yöresinde önemli bir dokuma elyafı kaynağıdır. İki yılda bir kırkılan bu hayvanların suri çeşidinden hayvan başına yaklaşık 3 kg ince yün, huakayalardan ise 2,5 kg kadar daha kaba yün elde edilir. Liflerin kırkım sırasındaki uzunluğu 20-40 cm arasında değişir. Liflerin arasında yer yer kaba kıllar olmakla birlikte, hayvanın vücudunu dıştan saran koruyucu bir yapağı tabakası yoktur. Çapı yaklaşık 22-30 mikron arasında değişen lifin üst yüzeyinde belirsiz pulcuklar ve çizgili bir dış kabuk bulunur. Daha kaba olan lifler düzdür ve içleri boydan boya oyuk olduğundan, aynı çaptaki koyun yününden daha hafiftir. Genellikle yapağının büyük bir bölümü, oldukça esnek olan ve pek azının içinde oyuk bulunan daha ince liflerden oluşur.

Alpaka yünlerinin rengi, açık kestaneden koyu kestaneye kadar uzanan kahverengi tonları ile gri, siyah, beyaz ve alaca arasında değişir; yünler niteliğine göre sınıflandırılırken de rengi temel olarak alınır. Bu tür dokuma elyafı arasında üretim açısından ön sırayı alan huakaya lifleri, kabarık bir yün yığını oluşturacak biçimde kıvrık ve oldukça serttir. Gümüşi parıltısı koyun yünününkini andırır. Düz ya da daha iri dalgalı olan suri yünü ise, huakaya yününden daha az parlak, daha ince ve kaygan liflerden oluşur. Alpaka yünü koyun yününden daha sert ve genellikle daha kalındır. Huakaya yünü kimyasal maddelerden koyun yünüyle aynı derecede etkilenirken, suri yünü bu maddelere karşı daha duy arlıdır. Alpaka yünü koyun yününden daha geç keçeleşir, nem emme ve tutma özelliği ise koyun yünüyle hemen hemen aynıdır. Bazen başka liflerle karıştırılan alpaka yününden giysilik hafif dokumalar ve hem kumaş, hem astar olarak kullanılan tüylü dokumalar yapılır. Başlıca üreticisi Peru’dur.