Makigiller (Lemuridae)

MAKİ

Makiler yalnız Afrika'nın doğu kıyıla­rı açıklarındaki büyük Madagaskar Adası'nda yaşayan ilkel maymunlardır.

Madagaskar'da yaklaşık 20 maki türü ya­şar. Bu ada milyonlarca yıl önce, öbür may­munlar ortaya çıkmadan Afrika kıtasından ayrılmış, böylece makiler hiçbir maymunla rekabete girişmeden üreyip yaşama ortamla­rındaki "boşluğu" doldurmuşlardır. Makilerin gözleri iri, kuyrukları genellikle uzun ve kabarık tüylü, bacakları ince ve uzundur. İyi birer tırmanıcı olan bu maymunlar zamanları­nın çoğunu ağaçlarda geçirirler.

Makilerin çoğu gruplar halinde yaşar. Bit­kiler ve böcekler temel besinlerini oluşturur. Kuyruklarıyla birlikte uzunlukları fare maki­lerinde (Microcebus cinsi) yaklaşık 30 santimetreden başlayarak halka kuyruklu makide (Lemur çatta) olduğu gibi 1 metreyi aşar. Kuyruğu çok kısa olan indri (indri indri) ise 70 santimetreye ulaşan uzunluğuyla en iri yapılı maki türüdür. Fare makileri kalçaların­da ve kuyruklarında depoladıkları yağları uyuyarak geçirdikleri kurak mevsimlerde har­carlar. İndri yalnız Madagaskar'ın doğu kıyı­sındaki yağmur ormanlarının kuzey bölümün­de bulunur. Çok uzun arka bacakları sayesin­de ağaçtan ağaca inanılmaz dik sıçrayışlar yapabilir. Birbirleriyle uzaklardan duyulan ulumaya benzer sesler çıkararak iletişim ku­rarlar. Kurak ve kayalık yerlerde dolaşan halka kuyruklu maki dışında, tüm makiler ağaçlarda yaşar.

Yalnız Madagaskar'da yaşayan ay-ay (Dau-bentonia madagascariensis), makilerin ilginç ve yakın bir akrabasıdır. Öne bakan iri gözleri, yarasanınkini andıran kulakları, kalın ve kabarık tüylü bir kuyruğu olan bu tür, yaşamını büyük ölçüde ağaçlarda geçirir. Çok uzun orta parmağı, ağaç kabuklarının altın­dan böcek larvalarını çıkarmaya yarar.
Makilerin sayısı, ormanların giderek yok edilmesi sonucu iyice azalmıştır. Bulunan fosiller, makilerin yaklaşık 65 milyon yıl önce ortaya çıktıklarını ve en ilkel maymunlar arasında yer aldıklarını göstermektedir.