Çayır Marmotları (Cynomys)

Çayır Marmotları
Cynomys cinsini oluşturan ve Kuzey Amerika'da, Meksika'dan Kanada'nın güney kesimlerine kadar uzanan bölgelerdeki çayırlarda yaşayan beş tür, çayır marmotu adıyla tanınır. Tümü de toplu halde yaşayan bu hayvanların oluşturdukları kolonilerde birey sayısı 40'tan başlayarak 1.000'i aşabilir. Bazı yörelerdeki koloniler çok daha geniştir. Ari-zona'da yapılan bir araştırmada 2,5 kırr'lik bir alan içinde 7.000'i aşkın oyuk bulunmuştur.

Sponsorlu Bağlantılar

Çayır marmotları yuva yapmak için derin oyuklar kazar. Oyukların girişi yağmurlara ve sel baskınlarına karşı sıkıştırılmış toprakla koni biçiminde yükseltilir. Oyuk yaklaşık 4 metre dimdik aşağıya indikten sonra karmaşık yatay yollara bağlanır. Bu yollarda barındıkları ve kışlık besinlerin saklandığı bölmeler yer alır.

Çayır marmotları yalnızca tehlike karşısında ya da dinlenmek amacıyla yuvalarına girerler. Kalan zamanları büyük ölçüde kök ve ot yemekle ya da çevreyi gözetlemekle geçer. Düşmanın yaklaştığını sezen nöbetçi, tiz bir uyarı çığlığı çıkarır. Çevrede dolaşan öbür çayır marmotları çığlığı duydukları an oldukları yerde donup kalırlar. Nöbetçi yeniden bağırmazsa işlerini sürdürür, uyarı çığlığı yinelenirse oyuklarına doğru seğirtirler.

Çayır marmotlarının boş oyuklarında bazen çıngıraklı yılanlar ve oyuk baykuşları görülür. Ama bu hayvanlar çayır marmotlarıyla birlikte yaşamazlar. Çıngıraklı yılanlar yuvalardaki yavruları yer. Baykuşlar ise marmotları parçalar. Çayır marmotları tarım alanlarına zarar verdiğinden çiftçiler sayısız koloniyi yok etmiştir. Ama ABD'nin çeşitli yörelerinde koruma altında yaşayan çayır marmotları da vardır.

Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica

Çayır köpeği (Cynomys), sincapgiller familyasına ait Kuzey Amerika'nın otlaklarında doğal olarak bulunan bir kemirici hayvan cinsidir.
İri gövdesi kuyruğuyla beraber yaklaşık olarak 30-40 cm boylarındadır. ABD, Kanada ve Meksika'da yaşarlar. Amerika'da birkaç doğu bölgede bulunsalar da, daha çoğunlukla Mississippi nehrinin batısında yerleşim gösterirler.
Etimoloji

Çayır köpekleri, isimlerini yaşadıkları habitatdan ve köpek havlamasına benzer olan bağırışlarından alırlar. Latince adları Cynomys, Yunanca'da "fare köpek" anlamına gelir.
Yaşam ve davranış

Çayır köpekleri büyük koloniler halinde yaşarlar, koloniler yüzlerce dönüm araziye yayılabilirler. Aileler genelikle 1 erkek ve onun hükmettiği 2 ila 4 dişiden oluşur. Yavrular eşeysel olgunluğa 3 yaşları civarında ulaşır, üçüncü kışlarında baskın erkek koloninin diğer taraflarında ailesini kurmak üzere yavruyu aileden uzaklaştırır. Baskın erkek, ailesinin sınırlarını rakip çayır köpeklerinden korur, tartışmalar kavgayla çözümlenir.
Çayır köpekleri avcıları olan porsuklara ve yılanlara karşı da oldukça sinirlidirler. Sosyal hayvanlardır, birbirlerini oldukça sık ziyaret ederler ve koklaşarak selamlaşırlar.
Çayır köpeklerinin yuvaları olan tünel sistemleri, yağmur suyunun yataktan akmasını ve erozyonu engeller, otlamayla sıkışmış olan bölgelerde toprağın kompozisyonunu değiştirebilir. Tünellerin genellikle birkaç odası olur, dikey olarak 5 metreye, yatay olarak 30 metreye kadar uzayabilir. Tünellerin bir tarafının yüksek, diğer tarafının alçak olan yapısı nedeniyle içeride sürekli temiz hava bulunur.
Çayır köpekleri, oyuklarının çevresini izole etmek için otlarla çevrelerler, yuvaları için kazdıkları toprak yığınını deliğin çevresine yığarlar. Bu tümsekleri etrafı gözlemek için kullanırlar.
Çayır köpekleri avcılarına karşı da uyum sağlamışlardır. Dikromatik görme özelliklerini kullanarak, avcılarını uzaktan görürler ve yüksek sesle tehlike alarmı verirler. Bilim adamları bu ses sistemli iletişimin avcılara özel olduğunu ispatlamışlardır.
Çayır köpekleri ayrıca kolonilerin etarflarındaki bitkileri de temizlerler, bunun sebebinin avcılarına karşı daha iyi gözlem yapmak olduğu sanılmaktadır.
Çayır köpekleri, bazı böcekleri yeseler de, çoğunlukla otçul olarak beslenirler. Öncelikli besinleri otlar ve çiçekli bitkilerin sürgünleridir.
Çayır köpekleri her yıl 4 üzerinde yavru meydana getirirler, yavrular doğduklarında kör ve tüysüzdürler, yaklaşık 30 gün annelerinin yanında bakılırlar.
Önemleri

Çayır köpekleri çoğunlukla otçul beslenirler.
Ekologlar, bu kemirici türünün "kilittaşı tür" olduğunu düşünmektedirler. Önemli avcı türlerin, öncelikle kara ayaklı gelincik, ova tilkisi, kaya kartalı, porsuk ve pas atmacası gibi türlerin besinlerini oluşturmaktadırlar.
Diğer türlerden, dağ yağmurcunları ve de yer baykuşları çayır köpeklerine yuvalama alanları için güvenirler. Hatta otlayan türlerden, bizonlar, antiloplar ve katır geyikleri, çayır köpekleriyle aynı alanlarda otlama eğilimi gösterirler. Bu türlerin, çayır köpeklerinin sonrasında bıraktıkları otlak alanlarını tercih ettikleri sanılmaktadır.
Kolonilerindeki sayılarının 400 milyon civarında olduğu fakat, bu sayının zehirlenmiş ürünler ve ekili alanların yok olması yüzünden azaldığı bilinmektedir. Bu nedenle onları avlayan bazı hayvanlar korkutularak kaçırtılmaktadır.
Ekolojik önemlerine rağmen, sık sık büyük hayvan çiftliği sahiplerince ürünlere zarar verdikleri gerekçesiyle yok edilmektedirler.
Çayır köpekleri, çiftçiler ve hayvan çifliği sahipleri tarafınca bulundukları alanlarından sürülmektedirler. Günümüzdeki azalmış tür sayıları bunun bir sonucudur.
Tutsaklıkları

2003'e kadar, öncelikle kara kuyruklu çayır köpeği başta olarak, vahşi doğalarından alınıp, Kanada, Amerika, Japonya ve Avrupa'daki bazı ekzotik hayvan dükkânlarına gönderilmekteydiler. Yeraltı yuvalarındaki her kaynaktan yavrular vakum cihazlarıyla alınmakta, doğal hayatlarından koparılmaları pazar taleplerinin sonucunda olmaktadır.
Ev hayvanı olarak bakılmaları zordur, düzenli dikkat ve çok özel beslenme gerektirirler. Tutsaklıkları sırasında doğurmaları güçtür, fakat bunun için bazı fırsatlar olabilir. Her yılın birkaç ayı kızışma dönemlerine girerler, kişilikleri kendilerini savunma yönünde ve kızışma sinirliliği olarak değişir. Çayır köpekleri ihtiyaçları doğrultusunda çok üreyen hayvanlardır. Kolonlerine onları görmeye gelen insanlara, isimlerinin doğrultusunda "havlayarak" yanıt verirler.
Çayır köpeklerinin esarete alınmasına 2003'ün başlarına kadar izin verilmiş; ticaretlerinin yapılamayacağı ya da veterinere karantina prosüdürlerine uymadan götürelemeyeceği bildirilmiştir.

Çayır Marmotları (Cynomys)

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Çayır Marmotları (Cynomys)

Benzer Konular

Benzer Konular