Hamadriyas Babuini (Comopithecus)
Ziyaretçi
Hamadriyas Babuini (Comopithecus)
«Hamadriyas babuini», Eski Mısırtlıların kutsal babuin'iydi. Oymaları birçok anıtlarda göze çarpar. Bu maymun o zaman da, bugünkü gibi Kızıldeniz çevresinde yaşardı. Aslında bir Habeşistan hayvanıysa da, daha küçükçe bir türüne Arabistan Yarımadasında da raslanır. «Köpek yüzlü babuin» gibi bu enteresan mahlûk da açıklık araziye düşkündür ve ender olarak ormanlara girer.
Dr. S. Zuckerman'ın incelemeleri, esaret hayatındaki hamadriyas'ın davranışları hakkında bize çok şey öğretmiştir. Londra ile Münih hayvanat bahçelerinde, bu maymunların vatanlarındaki kayalı ve mağaralı çevreleri sadakatle taklit edilmiştir. Zuckerman, onların bu yeni yuvalarında nasıl hareket ettiklerini inceliyerek âdetleri hakkında birçok enteresan şeyler keşfetmiştir.
Hamadriyas'lar, her biri kudretli bir erkeğin buyruğundaki sürüler halinde yaşarlar. Bu kudretli erkeğin bazan yediye kadar karısı vardır. Onları üstün kuvveti, iriliği, dövüşme kabiliyeti sayesinde zapteder. Herhangi bir karısını başka erkeklerle paylaşmaz ve dişi başkasına yanaştığı takdirde, onu dayakla öldürebilir. Buna karşılık yeter derecede kuvvetli olunca, başka bir erkeğin dişisini çalmakta da beis görmez.
Babuin savaşları:
Bir dişiye sahip olmak için iki babuin arasında çıkan kavga pek ender olarak bu kadarla kalır. Zorbanın biri evvelâ dişlerini gösterir, arkadan tepine
tepine çılgınca bir hiddete kapılır ve düşmanına silleler indirmeye başlar. Sürüdeki öbür maymunlar da çok geçmeden kavgaya susamış gibi bu dövüşe katilırlar. Böylece erkek hamadriyasiar arasında, tıpkı «kovboy» filimlerinde gördüğümüz gibi, kimin kiminle dövüştüğü belli olmayan bir kavgadır başlar.
Dişi, bu gibi bir savaş sonunda bir erkekten diğerine geçebilirse de, nadiren kavganın sonunu görür. Fakat onun cesedi bile galibin gözünde kıymetlidir. Bu hayvanlar zaten ölümün belirtilerini bilmedikleri için, hayvanat bahçelerinde, dövüşen erkeklerin arasında kalarak ölen bir dişinin leşini kafesten çıkarabilmek başlıbaşma bir problemdir.
Bu maymunlar dünyasında dişi olmanın gıpta edilecek bir şey olmadığı anlaşılıyor. Dövüş olmasa bile, efendisi iki lokma yiyeceği ona çok görür. Erkek ancak dişisi çiftleşmeye hazır olduğu vakit, gıdasını onunla paylaşmaya yanaşır.Dişinin bu durumu, arkasındaki cinsel derinin şişmesinden belli olur. Bu devre ise iki aybaşı zamanının ortasına rastlar.
Buna karşılık erkek kendisini arzulamadığı bir sırada, ona yılışan dişi, erkekten adamakıllı bir dayak yer. Çiftleşmeden altı ay sonra doğurduğu yavrusu, annenin ya karın kıllarına yapışır, yahut da sırtına biner. Dişi, hamilelik sırasında ve daha sonra da yavrusunu emzirirken cinsel münasebette bulunmaz.
İki yüz, üç yüz başlık hamadriyas babuinî sürüleri hiç de ender değildir. Sürü hareket halindeyken ihtiyar erkekler daima öndedir. İri genç erkekler ise kafilenin sonundadır. Bekârlar çok kere kendi aralarında sürüler meydana getirir ve öyle dolaşırlar.
Bu hayvanın uzunca ve sivri bir burnu ve parlak pembe bir yüzü vardır. Kürkü kızıl kahverengi veya kırdır. Erkeğin omuzlariyle sırtı kalın kıllardan meydana gelen bol bir pelerinle örtülüdür. Güney Habeşistan'ın «Geiada babuini», bu maymunla karıştırılmamalıdır. Gelada, âdetleri bakımından hamadriyasiara çok benzer, hatta omuzların üzerindeki siyah pelerin onda da vardır. Fakat parslarla dövüşmekten çekinmiyen, hattâ insana bile saldırdığı rivayet edilen hamadriyas babuini kadar da saldırgan değildir.
Sponsorlu Bağlantılar
Dr. S. Zuckerman'ın incelemeleri, esaret hayatındaki hamadriyas'ın davranışları hakkında bize çok şey öğretmiştir. Londra ile Münih hayvanat bahçelerinde, bu maymunların vatanlarındaki kayalı ve mağaralı çevreleri sadakatle taklit edilmiştir. Zuckerman, onların bu yeni yuvalarında nasıl hareket ettiklerini inceliyerek âdetleri hakkında birçok enteresan şeyler keşfetmiştir.
Hamadriyas'lar, her biri kudretli bir erkeğin buyruğundaki sürüler halinde yaşarlar. Bu kudretli erkeğin bazan yediye kadar karısı vardır. Onları üstün kuvveti, iriliği, dövüşme kabiliyeti sayesinde zapteder. Herhangi bir karısını başka erkeklerle paylaşmaz ve dişi başkasına yanaştığı takdirde, onu dayakla öldürebilir. Buna karşılık yeter derecede kuvvetli olunca, başka bir erkeğin dişisini çalmakta da beis görmez.
Babuin savaşları:
Bir dişiye sahip olmak için iki babuin arasında çıkan kavga pek ender olarak bu kadarla kalır. Zorbanın biri evvelâ dişlerini gösterir, arkadan tepine
tepine çılgınca bir hiddete kapılır ve düşmanına silleler indirmeye başlar. Sürüdeki öbür maymunlar da çok geçmeden kavgaya susamış gibi bu dövüşe katilırlar. Böylece erkek hamadriyasiar arasında, tıpkı «kovboy» filimlerinde gördüğümüz gibi, kimin kiminle dövüştüğü belli olmayan bir kavgadır başlar.
Dişi, bu gibi bir savaş sonunda bir erkekten diğerine geçebilirse de, nadiren kavganın sonunu görür. Fakat onun cesedi bile galibin gözünde kıymetlidir. Bu hayvanlar zaten ölümün belirtilerini bilmedikleri için, hayvanat bahçelerinde, dövüşen erkeklerin arasında kalarak ölen bir dişinin leşini kafesten çıkarabilmek başlıbaşma bir problemdir.
Bu maymunlar dünyasında dişi olmanın gıpta edilecek bir şey olmadığı anlaşılıyor. Dövüş olmasa bile, efendisi iki lokma yiyeceği ona çok görür. Erkek ancak dişisi çiftleşmeye hazır olduğu vakit, gıdasını onunla paylaşmaya yanaşır.Dişinin bu durumu, arkasındaki cinsel derinin şişmesinden belli olur. Bu devre ise iki aybaşı zamanının ortasına rastlar.
Buna karşılık erkek kendisini arzulamadığı bir sırada, ona yılışan dişi, erkekten adamakıllı bir dayak yer. Çiftleşmeden altı ay sonra doğurduğu yavrusu, annenin ya karın kıllarına yapışır, yahut da sırtına biner. Dişi, hamilelik sırasında ve daha sonra da yavrusunu emzirirken cinsel münasebette bulunmaz.
İki yüz, üç yüz başlık hamadriyas babuinî sürüleri hiç de ender değildir. Sürü hareket halindeyken ihtiyar erkekler daima öndedir. İri genç erkekler ise kafilenin sonundadır. Bekârlar çok kere kendi aralarında sürüler meydana getirir ve öyle dolaşırlar.
Bu hayvanın uzunca ve sivri bir burnu ve parlak pembe bir yüzü vardır. Kürkü kızıl kahverengi veya kırdır. Erkeğin omuzlariyle sırtı kalın kıllardan meydana gelen bol bir pelerinle örtülüdür. Güney Habeşistan'ın «Geiada babuini», bu maymunla karıştırılmamalıdır. Gelada, âdetleri bakımından hamadriyasiara çok benzer, hatta omuzların üzerindeki siyah pelerin onda da vardır. Fakat parslarla dövüşmekten çekinmiyen, hattâ insana bile saldırdığı rivayet edilen hamadriyas babuini kadar da saldırgan değildir.
