Varan (Varanus)

Varan (Varanus)
MsXLabs.org & Temel Britannica

Komodo Ejderi

Sponsorlu Bağlantılar

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
  • Sınıf: Reptilia (Sürüngenler)
    • Familya: Squamata
      • Cins: Varanus

Kelerler grubunda yer alan varanlar genellikle iri, hızlı ve yırtıcı sürüngenlerdir. Geniş ve güçlü ağızlarına sürekli girip çıkan çatallı dilleri avın kokusunu almaya, uzun bacaklan tehlikeden hızla uzaklaşmalarına yarar. Ama zorda kaldıklarında tüm güçleriy­le savaşmaktan kaçınmazlar. Aralannda, ya­şayan en iri keler türü olan Komodo ejderinin (Varanus komodoensis) de yer aldığı yaklaşık 30 türü vardır (bak. Komodo Ejderi).
Uzunluğu 2 metreyi geçen Nil varanı (Vara­nus niloticus) iyi bir yüzücü ve tırmanıcıdır. Bacaklannı ve kuyruğunu sallayarak yüzer, keskin tırnaklarla donanmış parmaklan saye­sinde tırmanır. Koyu zeytin yeşili üzerine sarı çizgili gövdesi çevreden ayırt edilmesini zorlaştınr. Bu sayede balık, kurbağa, hatta timsah yumurtalannı ve yavrularını kapmak
için sezdirmeden yaklaşabilir. Afrika'nın do­ğusunda, Nil Irmağı'ndan Güney Afrika'ya kadar uzanan bölgedeki su kenarlarında yaşar.
Avustralya'da 20 kadar varan türü yaşar. Dev varan (Varanus giganteus) yaklaşık 2,5 metre uzunluğuyla Komodo ejderinden sonra en iri türdür. Avustralya'nın kuzeyindeki çorak topraklarda yaşayan bu türün açık renk benekli kızıl kahverengi gövdesi kızıl kumlar ve çöl kayalıkları arasında hemen hiç ayırt edilemez. Sessizce yaklaştığı kuşlar, öbür kelerler, yılanlar, böcekler ve yumurtalar temel besin kaynaklarını oluşturur. Bu türün küçük bir kanguruyu öldürdüğü görülmüştür.
Erkek varanlar üreme mevsiminde arka ayakları üzerinde yükselip rakiplerini alt et­meye çalışarak birbirleriyle dövüşürler. Dişi varanlar çiftleştikten sonra yumurtalarını bı­rakır. Bazı türler kazdıkları oyuğa bıraktıkları yumurtalarını olasılıkla sıcak tutmak için, çürüyen bitkilerle örter. Nil varanı bir kerede bıraktığı 60 dolayında yumurtayla belki de en çok yumurtlayan türdür. Bu varanlar yumur­talarını termitlerin oluşturduğu tepeciklere bırakır.

VARAN a. (ar. söze.).
1. Eski Dünya'nın tropikal bölgelerinde yaşayan, Varanus cinsinden çevik, etçil, iri kertenkelelerin ortak adı. (Varangiller familyası.) [Bk. ansikl böl.]
2. Bomeo varanı, kertenkelelerle yılanlar arasında yer aldığı kabul edilen, ilkel, küçük bedenli kertenkele (Bil. a. Lanthanotus borneensis; borneokertenke- lesigiller familyası, boyu 35 cm.)
—AnsIkl. Varanlar, günümüzde yaşayan en iri kertenkelelerdir. Sunda takımadala1 rındaki küçük Komodo adasında yaşayan Komodo ejderi (Varanus komodcensis) 3 m uzunlukta, 100 kg kadar ağırlıkta olabilir. Yavru geyikler, domuzlar, keçiler ve leşlerle beslenir. İnsandan kaçmaz, hatta insana saldırabilir. Güney doğu Asya'da yaşayan şeritli su varanı ya da habaragoya (V. saltator) 2,60 m, dev varan (V. giganteus) 2 m, ve Nil varanı (V niloticus) 1,80 m boyunda olur. Bu hayvanların tümü etçil ve saldırgandır. Öbür kertenkelelerin tersine, yılanlar gibi avlarını çiğnemeden bütün bütün yutarlar. Kumların içine ya da termit yuvalarına yumurtlarlar. Dünyada otuz kadar varan türü yaşamaktadır.