Kakırca (Muscardinus)

Kakırca (Muscardinus)
MsXLabs.org & Temel Britannica

Muscardinus avellanarius

Sponsorlu Bağlantılar

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
  • Şube: Chordata (Kordalılar)
    • Sınıf: Mammalia (Memeliler)
      • Takım: Rodentia (Kemiriciler)
        • Familya: Gliridae
          • Alt familya: Leithiinae
            • Cins: Muscardinus, Kaup 1829

Kakırcalar ilk bakışta bir sincap ya da fareye benzeyen küçük yapılı kemirici memelilerdir. Bazen gövdeleri kadar uzun olan kuyrukları sık ve kabarık tüylüdür. Çoğu ağaçlarda yaşar ve sincaplar gibi arka ayakları üzerinde oturup ön ayaklarıyla yiyeceklerini tutarlar. Ama sincaplar gündüzleri, kakırcalar geceleri dolaşır. Kabuklu yemişler, mey­veler, taze sürgünler ve böcekler başlıca besinleridir, tri türler kuş yuvalarına dadana­rak yumurtaları ve yavruları kapar. Kakırcalar uykucu hayvanlar olarak tanınır. Soğuk bölgelerde yaşayanlar güz mevsiminde iyice beslenip semirdikten sonra kış uykusuna ya­tar. Kış uykusuna çekildik­leri yerler ağaç kovuklarında ya da yerin altında hazırladıkları güzelce döşenmiş yuva­lardır. Kakırcalar Avrupa, Afrika ve Asya'da yaşar.
Yaklaşık 13 cm uzunluğundaki fındık kakırcası (Muscardinus avellanarius) tümüyle sa­rımsı kahverengidir. Ormanlık alanlarda, özellikle fındık ağaçlarının bulunduğu yerler­de görülür. Bir fındık kakırcası otlar ve yapraklardan yaptığı iki yuvarlak yuvadan avuç içi kadar olanında uyur. Bunun iki katı büyüklüğündeki öbür yuvada ise yazın yavru­su barınır.
Çok daha iri bir tür olan büyük kakırca (Glis glis), 35 cm uzunluğa erişebilir. Bu uzunluğun yaklaşık 15 santimetrelik bölümü kuyruktur. Postu genel olarak boz, alt bölüm­leri daha soluk renklidir. Kışın bir ağaç kovuğunun içinde kıvrılıp uykuya yatmış bir­kaç büyük kakırca görülebilir. Romalılar etini çok lezzetli buldukları bu hayvanları sofrala­rından eksik etmemiş, özel olarak besleyip semirtmişlerdir. Büyük kakırca ve fındık ka­kırcası Türkiye'nin Marmara ve Karadeniz bölgelerindeki ormanlarda yaşar. Ama Türki­ye'de çok daha yaygın olan orman kakırcası (Dryomys nitedula) bütün coğrafi bölgelerde­ki orman ve bahçelerde yaşar. Avrupa'nın güney kesimlerinde bulunan, Anadolu'da da görülen meyve kakırcası (Eliomys quercinus) bazen meyve ağaçlarına dadanmasıyla dikkat çeker. Bu türün yüzünün yanlarında siyah bir çizgi vardır. Japon kakırcasının (Glirulus japonicus) başından kuyruğuna kadar koyu renkli bir çizgi uzanır.

Fındık faresi (Muscardinus avellanarius), Gliridae familyasından en küçük memelilerden biridir.

Bilimsel sınıflandırma:

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Rodentia
Familya: Gliridae
Alt familya: Leithiinae

Avrupa ve Önasya'da yaşayan kemirici memeli (Muscardinus avellanarius), fındıksıçanı. Uzunluğu 8, kuyruğu 7 cm.dir. Karnı akımsı, sırtı kırmızı-boz renktedir. Kış uykusuna yatar. Özellikle fındık bahçelerinde büyük zararlara yol açar.

Özellikleri

Boy 6.5-9 cm, kuyruk 5.5-8 cm. Ağırlık 15-40 gr. Tüyler parlak sarı-kırmızımsıdır. Gövde altı daha açık renk. Gözler siyah, iri ve yuvarlak, kulaklar kısa ve dairemsi. Kuyruk tüyle kaplıdır. Gençler daha koyu-gri renktedir.

Yaşam alanı

Nemli, odun döküntüsü bol, geniş yapraklı ormanlarda, sık çalılıklarda, genellikle fındık bitkisinin ve böğürtlen gibi küçük çalı meyvelerinin yaygın olduğu bölgelerde yaşar.

Dağılımı

Avrupa’nın daha çok güney ve orta kısımlarında, Türkiye’de Trakya, Bolu, Bursa ve Karadeniz kıyısında rastlanır.

Yaşam şekli

Yaz yuvasını yerden yaklaşık 1.5 m. yukarıda, ağaç ve çalılıklara yapar. En sevdiği materyal hanımelidir. Diğer ot, çalı ve yaprakları da kullanır. İçini kemirilmiş materyalle döşediği bu yuva, girişi belirsiz bir küre şeklini alır. Çapı 6-8 cm. yavrulu ise 12cm'ye kadar çıkar. Bazen kuş yuvalarını da kullanırlar. Kış yuvasını ise toprakta, kök aralarına, ağaç kavuklarının dibine ya da yeraltına yapar. Rahatsız edildiği zaman yuvayı terkedebilir.

Davranış

Gececidir. Genellikle yalnız yaşar, ender olarak küçük gruplar halinde görülürler. Çok iyi tırmanır ve sıçrar. Ağaçlar arasında bitkisel koridorları kullanarak yol alır. Ekimden nisan ayına kadar kış uykusuna yatar ve vücut sıcaklığını çevre sıcaklığına kadar düşürüp, yaşam fonksiyonlarını en aza indirger.

Beslenme

Tohum, tomurcuk, sürgün ve kabuklar, meyve, fındık ve böcekler,tahta ve ahşap,sunta vb. şeyler ile beslenir..

Üreme

Nisan-Ekim arasıdır. Yılda 1-2 kez, her doğumda genellikle 3-5 yavru doğurur. Gözler 18. günde açılır ve 5-6. haftada erginleşirler. Ortalama ömrü, 4-6 yıldır.

Korunma durumu

Fındık faresinin yaşam alanı olan, geniş yapraklı ormanların giderek azalması, türün karşısındaki en önemli tehlikedir. Soyu azalmasına karşın Türkiye’de yasal koruma statüsü verilmemiştir.