Yaser Arafat

Yaser Arafat

asıl adı ABDURRAHMAN ABDÜRRAUF EL KUDVA, Arap dünyasında ABU AMMAR (Kurucu) takma adıyla da tanınır
(d. 1929, Kudüs - 11 Kasım 2004 , Clamart, Hauts-de-Seine, Fransa),
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) içindeki en büyük grup olan el-Fetih’in kurucusu ve önderi.

1968’de FKÖ’nün başkanlığına getirilen Arafat 1989’da geçici Filistin hükümetinin başkanı oldu.
Varlıklı bir tüccarın yedi çocuğundan biriydi. Annesi, anti-Siyonist hareketin önderlerinden Kudüs başmüftüsü Hacı Emin el-Hüseyni’nin akrabasıydı. 1948 Arap-İsrail Savaşı’mn ardından ailesi ile birlikte göç ettiği Gazze’de ortaöğrenimini tamamladıktan sonra, Kahire Üniversitesinde inşaat mühendisliği öğrenimi gördü. Müslüman Kardeşler örgütü ile ilişkileri oldu. Filistin Öğrenci Birliği’ni kurdu, 1952-56 arasında bu örgütün başkanlığını yürüttü. Öğrenciliği sırasında askeri eğitim de görerek, Mısır Ordusu saflarındaki Filistin Birliği’nde yer aldı, 1956 Arap-İsrail Savaşı’na katıldı.

Mısır’da bir süre inşaat mühendisliği yaptıktan sonra, Kuveyt’e geçerek kendi işini kurdu. 10 Ekim 1959’da Abu İyad (Salah Halef) ve Abu Cihad (Halil el-Vezir) gibi arkadaşlarıyla el-Fetih’i (Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi) kurdu. 1964’te düzenlenen gizli bir konferansta, silahlı mücadelenin başlatılmasını savunan kanadın içinde yer aldı. 1 Ocak 1965’te, İsrail hedeflerine karşı ilk askeri harekâtı gerçekleştiren birliğe komuta etti. Mısır, Suriye ve Ürdün’ün Haziran 1967’de İsrail karşısında bozguna uğraması üzerine, işgal altındaki Batı Şeria'da direniş hareketini örgütlemeye çalıştı. Şeria İrmağı boyunca üsler oluşturarak gerilla savaşını yönetti. Aynı yıl el-Fetih sözcüsü olarak uluslararası kamuoyunun önüne çıktı. 1969’da, Filistin Ulusal Konseyi'nin beşinci toplantısında, bütün Filistin gruplarını bir çatı altında toplayan Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) kuruluşuna öncülük etti ve yürütme kurulu başkanlığını üstlendi. Filistinli gerillaların Ürdün’ü terk- etmeye zorlandığı ve yaklaşık 40 bin kişinin yaşamım yitirdiği iç savaşta (1970-71) Filistin kuvvetlerinin başında çarpıştı. Ürdün’den ayrıldıktan sonra siyasal ve askeri merkezini Beyrut’a taşıdı.

FKÖ'nün bütün Arap devletlerince Filistin halkının tek yasal temsilcisi sayıldığı 1974’te, BM Genel Kurulu’na gözlemci olarak katıldı ve bir konuşma yaptı. Başta sosyalist ülkeler olmak üzere birçok ülkeyi ziyaret etti. Bu yıllarda, Filistin’deki silahlı mücadelenin uluslararası düzeydeki görüntüsünü değiştiren ve Filistin sorununa barışçı çözüm arayan usta bir diplomat olarak sivrildi. 1975-76 Lübnan İç Savaşı’nda Lübnan’a giren Suriye ordusunun saldırılarına karşı koydu. Lübnan’ın fiilen bölünmesi üzerine, Filistinlilerin denetiminde kalan bölgelerde FKÖ’nün gitgide bir devlet yapısı kazanması için çaba harcadı. Bu dönemde gittikçe artan siyasi ağırlığı sayesinde, Mısır ile Libya arasında (1977), ABD Büyükelçiliğimin işgal edilmesi üzerine İran ile ABD arasında (1979) ve İran ile Irak arasında (1980) arabuluculuk yaptı.

Haziran 1982’de Güney Lübnan’a giren İsrail’in Beyrut’u kuşatması sırasında, yaklaşık iki ay süren çetin bir direniş gösterdi. Diplomatik manevralarla zaman kazanarak, Filistin gerillalarının kenti boşaltmasını sağladı. Ardından Beyrut’tan ayrıldı ve Tunus’ta FKÖ’nün yeni merkezini kurdu. 1983’te Suriye ile FKÖ arasındaki uyuşmazlığın alevlenmesi üzerine, Arafat Şam’dan sınırdışı edildi. Aynı yıl el-Fetih içinde kendisine karşı başlatılan ayaklanma önderlik konumunu sarsmaya başladı. Uzun süreden beri arasının açık olduğu Mısır ile yeniden ilişki kurdu ve Filistin sorununa BM kararları çerçevesinde görüşmeler yoluyla barışçı bir çözüm bulunması doğrultusunda yoğun bir çaba içine girdi. Ürdün ile birlikte barış masasına oturmayı kabul etmesine karşın, Kral Hüseyin’in son anda vazgeçmesiyle bu girişimi sonuçsuz kaldı.

1987’de merkezi Irak’taki Bağdat kentine taşıdı. 1988’de Filistin Devleti kuruldu ve 2 Nisan 1989’da Arafat, FKÖ’nün yönetim organı olan Filistin Ulusal Konseyi Merkez Komitesi’nce yeni devletin başkanlığına seçildi.