Arama

İslamiyet öncesi ve sonrası Türk şiirlerinin nazım şekilleri nelerdir? - Sayfa 2

En İyi Cevap Var Güncelleme: 13 Aralık 2011 Gösterim: 41.341 Cevap: 14
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
28 Ağustos 2009       Mesaj #11
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
islamiyet sonrası türk şiirinin genel özellikleri nelerdir??
Sponsorlu Bağlantılar
fadedliver - avatarı
fadedliver
Ziyaretçi
28 Ağustos 2009       Mesaj #12
fadedliver - avatarı
Ziyaretçi
Alıntı
Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

islamiyet sonrası türk şiirinin genel özellikleri nelerdir??

A)Coşku ve heyecanı dile Getiren Metinler (Şiir)
1-Sagular
Sponsorlu Bağlantılar
2-Koşuklar
B) Olay Çevresinde Oluşan Metinler
-Destanlar
3-Yazılı eserler
a)Göktürk Yazıtları
b)Uygur Yazıtları
A)COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR)
1.Koşuk
İslam'dan önce sığır törenlerinde, şölenlerde söylenen aşk, kahramanlık, doğa sevgisi temalı şiirlere koşuk denir. Daha çok lirik, pastoral ve epik özellikler taşıyan bu şiirler belli bir ezgiyle söylenmiş, bu ezginin oluşması için kopuzdan da yararlanılmıştır.
a. Hece vezni ve yarım kafiye ile söylenen şiirlerdir.
b. Nazım birimi dörtlüktür.
c. Bu şiirlerde düz kafiye kullanılır: aaaa, bbba, ccca' (aaab cccb dddb)
d. 7'li hece vezniyle söylenirdi.
e. Genellikle lirik şiirledir. Bu yüzden Koşukların duygu yönü ağır basar.
f. Kopuz eşliğinde söylenir.
g. Yiğitlik, aşk, tabiat konularını işler.
h. Bu şiirlerin İslâm sonrası halk edebiyatındaki adı koşma özellikle (koçaklama ve güzelleme)dır.


KOŞUK Günümüz Türkçe'siyle Söylenişi
Keldi esin esneyü Rüzgâr eserek geldi
Kadka tükel osnayu Kar tipisine benziyordu
Kirdi budun kasnayu Halk titreyerek (evlere) girdi
Kara bulıt kükreşür Kara bulutlar görülüyor

Kar buz kamuğ erüşdi Karlar ve buzlar hep eridi
Taglar suvı akışdı Dağların suyu (seller halinde) aktı
Kökşin bulıt örüşdi Mavimtırak bulutlar belirdi
Kayguk bolup ögrişür Kayıklar gibi sallanıp duruyor


Tümen çeçek tizildi On binlerce çiçek sıra sıra dizildi
Bükünden ol yazıldı Tomurcuklarından çözüldü
Üküş yatıp özeldi Uzun süre yatmaktan sıkılmışlardı
Yirde kopa adrışur Yerden biterek birbirlerinden ayrılıyorlardı.
(XI. yy. Türk Şiiri, Talat Tekin, Ankara, 1989)

2. Sagu
Yuğ törenlerinde ölen kişinin kahramanlıklarını anlatan, onun ölümünden duyulan üzüntüyü dile getiren şiirlerdir. Şekilsel olarak koşuklara benzer.
a. Ölen bir kişinin arkasından söylenen ağıt şiirleridir.
b. Ölen kişinin kahramanlıklarını, başarılarını, erdemlerini anlatır; ölümlerinden duyulan üzüntüyü dile getirir.
c. Koşuk nazım şekliyle söylenir.
d. Dörtlükler halinde söylenir.
e. 4+3=7'li hece ölçüsüyle yazılır.
f. Bu şiirlere İslâm sonrası halk edebiyatında 'ağıt', Divan edebiyatında 'mersiye' denir
g. 'Yuğ' denilen ölüm törenlerinde söylenir.
h. Divanu Lûgatit-Türk'teki Alp Er Tunga sagusu bu türün önemli bir örneğidir.
ı. Sagu söyleyen kişilere sagucu ya da ağıtçı denir.

i. Saguda düz kafiye kullanılır: aaaa, bbba, ccca' (aaab cccb dddb)

İslamiyet öncesi Türk şiiri hece ölçüsüyle yazılmıştır. Yedili, sekizli, onikili ölçülere
çok rastlanır. Kafiye önemlidir, dize başlarında da kafiye yapılır. Nazım birimi dört-
lüktür. İslamiyet öncesi Türk şiirinin dili Öz Türkçedir. Şiirler, Türklerin o çağdaki
dünya görüşlerini, yaşantılarını, duygularını, düşüncelerini doğal bir dille anlatır-
lar. Şiirlerde doğa, aşk, kahramanlık, cesaret, binicilik, at sevgisi, askerlik, ölüm en
çok işlenen konulardır.
Çin kaynaklarında M.Ö. II. yüzyıla ait eski Türk şiir çevirilerine rastlanmaktadır.
2.2. İlk Türk Şairleri
İslamiyet öncesindeki Türklerde şairlere baksı, kam, ozan gibi adlar verilirdi. Kaş-
garlıMahmud'unDivânü Lûgati't Türkadlıeserinde ve Turfan kazılarında ele geçi-
rilen metinlerde adlarına ve şiirlerine rastlanan ilk Türk şairleri Aprın Çor Tigin,
Çuçu, Ki-ki, Kül Tarkan, Asıg Tutung, Pratyaya Şiri, Kalun Kayşı, Çisuya Tu-
tung'dur

Talas savaşından sonra Türkler kabileler halinde Müslüman olmaya başlamıştır. Karahan Devletinin hükümdarı Satuk Buğra Han zamanında İslamiyet resmi din olarak kabul edilmiştir.(942) B u tarihten sonra İslam'a dair eserler verilmeye başlanmıştır. Bu geçiş dönemine ait en önemli eserler şunlardır:

a) Divan-ı Lügat' it Türk.( Türk Dilinin Sözlüğü) ( 1072'1074 )

* Kaşgarlı Mahmut yazmıştır.
* Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır.
* 1074 yılında bitirildiği düşünülüyor.
* Türkçenin ilk sözlüğüdür.
* Türklere ait gelenek göreneklerden tarihten folklordan bahsettiği için bir ansiklopedi özelliği taşımaktadır.
* Kitapta 7500 kelimenin Arapça karşılığı verilmiş olup ayrıca halk şiirleri, atasözleri, deyimler kullanılmıştır.
* Ebu' l Kasım' a sunulmuştur.
* Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
b) Kutatgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi) (1069- 1070 )

* 1069'1070 tarihlerinde Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
Türk edebiyatının ilk siyasetnamesidir.
* Öğretici bir nitelik taşımaktadır.
* Tapgaç Buğra Han'a sunulmuştur.
* Devletin nasıl yönetilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
* Hakaniye (Doğu ) Türkçesi ile yazılmıştır.
* 6645 beyitten müteşekkildir.
* Eserde öğütler; devlet, akıl saadet, adalet sembolleriyle verilmiştir.
* Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
* Aruz ölçüsüyle yazılmış ilk mesnevidir.
c) Divan-ı Hikmet

* Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
* İlahi aşk kavramı ilk defa bu eserde kullanılmıştır.
* Yesevi tarikatının esasları ve dinin temel öğretileri anlatılmıştır.
* 12. yy da yazılmıştır.
* Hece ölçüsüyle halk dili kullanılmıştır.

* Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.</p> d) Atabet'ül Hakayık (Hakikatlerin Eşiği)

* Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
* 12. yyda yazılmıştır.
* Eserde ahlakın önemi ve yolları üzerinde durulmuştur.
* Beyit ve dörtlükler bir arada kullanılmış. Dolayısıyla aruz ve hece vezni birlikte kullanılmıştır.
KİTAB-I DEDE KORKUT

* Destandan halk hikâyesine geçiş döneminin ürünüdür.
* Dede Korkut 12 hikâyeden oluşur.
* Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.
* Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özelliklerde vardır.
* Eserde geçen ''Dede Korkut''meçhul bir halk ozanıdır.
* Hikâyelerde oğuzların çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır.
* Hikâyelerin konuları; aşk, yiğitlik gösterisi, kahramanlık, boylar arasındaki savaştır.
* 15. yy'da kaleme alınmıştır.
* Eserin yazarı belli değildir. '
* Nazım ile nesir iç içedir.
* Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
12 Kasım 2009       Mesaj #13
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Tümen çeçek tizildi On binlerce çiçek sıra sıra dizildi
Bükünden ol yazıldı Tomurcuklarından çözüldü
Üküş yatıp özeldi Uzun süre yatmaktan sıkılmışlardı
Yirde kopa adrışur Yerden biterek birbirlerinden ayrılıyorlardı.

bu şiirin kafiyelerini yazar mısınız?
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
12 Aralık 2009       Mesaj #14
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
islamiyet öncesi ile islamiyet sonrası türk edebiyatı arasındaki farklar
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
13 Aralık 2011       Mesaj #15
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
keldi esin esneyu ile ilgili daha fazla bilgi istiyorum

Benzer Konular

1 Ocak 2015 / Ziyaretçi Soru-Cevap
24 Şubat 2010 / Misafir Soru-Cevap
30 Aralık 2013 / 0yqmr0 Soru-Cevap
3 Ocak 2012 / Ziyaretçi Soru-Cevap