Turgut Özakman

Şu Çılgın Türkler

KİTABIN İÇERİĞİ
Bu şahane kitap 20. yy.ın sömürgecilerine karşı bir ulusun verdiği onur mücadelesini anlatıyor. Bu topraklarda geçen, hiçbir satırı kurmaca taşımayan; tamamı Türk, Yunan, İngiliz devletleriyle uluslararası kurulların raporlarında, yerli/yabancı gazetelerde ve o günleri yaşamış insanların belleklerinde/anı kitaplarında belgelenen olaylar… Sadece belgelere atıfta bulunan dipnotlar kırkyedi sayfa sürüyor! Bu coğrafyayı,tarihi, bu Anadolu’yu bilmeyen yabancı bir göz okuduğunda yazar fazla abartmış diyebilir, yaşananlar öyle olağanüstü.

Yazar önce Mondros Mütarekesi’yle II nci İnönü savaşı arasında geçen dönemi özetliyor. Peşinden altıyüzelli sayfalık bir destan. Sanki elinde kamera varmış gibi bir Türk tarafına, bir Yunan tarafına; bir İstanbul’a, bir İngiltere’ye odaklıyor bakışlarını (Belki bu akış şekli kimi okuru rahatsız edebilir) . Ve bu ahlaksız işgale dağıyla, çiçeğiyle, insanıyla, hayvanıyla; canlı-cansız bütün varlığıyla topyekün direnen Anadolu’yu anlatıyor. Adını hiç duymadığımız, ama biz bilmesek de bu temele kanını harç yapmış,kefenine sarınıp ta işgalcinin karşısına dikilmiş, kim bilir hangi gelinciğe kök olmuş binlerce insan… Adım adım, gün gün izliyoruz bu büyük mücadeleyi.

Gelelim romanın kahramanlarına: Osmanlı’nın imzaladığı Sevr antlaşmasıyla yurdu parçalanmış, toprakları santim santim satılmış; saltanat koltuğu uğruna sömürgecilere peşkeş çekilmiş bir halk var. Ama her şeye rağmen bu halkın küllerinden yeniden doğmasını sağlayan biri, dönemin Britanya Başbakanı, Lloyd George’un istifa etmeden kısa süre önce “… yüz yıllar nadir olarak dahi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki o büyük dahiyi bu yüz yılda Türk milleti yetiştirdi… M. Kemal Paşa’ya yenildik.” demesine sebep olan biri, Gazi…Ve bu zaferi Atatürk’le birlikte var eden İsmet Paşa, diğer komutanlar,erler, akıncılar, vekiller, köylüler, direnişe yardım için ayağındaki tek çorabı yıkayıp veren Deli Battal gibiler, kağnılarıyla cephane taşırken yolda ölen ya da doğuran Elifler, yaşadığı rahat hayatı bırakıp cephede gönüllü hemşire olan Nesrinler… Yani etiyle kemiğiyle, onurlu, namuslu, dürüst “Büyük İnsanlık”…

Savaştan galip çıkan devletlerin kuklası olan ve iktidardakilerin hırsı yüzünden gözünü Anadolu toprağı bürümüş Yunanistan. İnsanlık tarihine büyük katkıları olan bir uygarlığın şimdiki torunları. Büyük Yunanistan hayalinin peşinde Anadolu’ya gelip “ Büyük Felaket”i yaşayanlar. Kimisi vahşi kimisi insan, kahraman da var aralarında korkak ta… Vatanlarından deniz milleri, kara milleri uzakta çarpışan, bir zavallı hayalin uğruna heder olan Yunan gençleri.

Ve bu iki halkı birbirine kırdıran emperyalist devletler. En başta İngiltere. Tam Sevr antlaşmasını imzalatmışken huzurunu kaçıran “Kemal’in Askerleri”ne elini ateşe sokmadan tokat atmak isteyen, asıl büyük derdi sömürgesindeki Müslüman halkların bu savaşın etkisiyle uyanacağı ve “Üzerine Güneş Batmayan İmparatorluk”un parçalanacağı endişesi olan İngilizler. Fakir ve geri kalmış Doğu’nun önünde uygar(!) ve zengin Batı’nın en büyük temsilcisi. İnsanların ölmesi umurlarında bile değil. bu sebeple –dengeler Türkler’in lehine değişene kadar- Yunanistan’a pek çok araç ve gereç satıyorlar, el altından silah ve cephane veriyorlar. Fransa, İtalya, Rusya … Hepsi bu büyük oyunun içinde az veya çok yer alıyorlar.

Sonra hainler… Başta Vahdettin ve sadrazam(lar) olmak üzere işgalcilerden medet uman aciz yönetim kadrosu. Bir ham hayal uğruna doksanbin Anadolu gencini Sarıkamış’ta kırdırdığı yetmiyormuş gibi mücadelenin en kritik yerinde Anadolu’ya geçip iktidar olma hevesindeki Enver Paşa ve onun Meclis’teki yardakçıları. Basındaki İngiliz ve Yunan işbirlikçileri. En zorlu zamanlarda isyana kalkışan Delibaş Mehmetler, Çerkez Ethemler. Halkın içindekiler: Kasabalarını, Kuvvacıları, onurlarını satan eşraf, yerel yöneticiler, bazı din adamları… Asker kaçakları… Altmışbin kişilik ordunun otuzbini bazı işbirlikçilerin, mandacıların, teslimiyetçilerin söylediklerine kanıp, kandırılıp silahlarıyla birlikte askerden kaçıyor. Düşman o esnada yüzyirmibin kişi! 1911’den beri dört bir tarafta durmaksızın savaşan halkın içinden çıkan, direnişe inanmayan, bu savaşın diğerlerinden farklı olduğunu anlayamayan bu kaçaklara üzülmek mi lazım, öfkelenmek mi?

İşte Turgut Özakman bu romanda insanların, insanlığın hikayesini anlatıyor bize. Onun elli küsur yıllık emeğinin sonucundan bir kaç sayfada bahsedip geçmek mümkün değil aslında. Haddim olmayarak bunu yapmak ve sizlerle paylaşmak istedim. Artık ülkedeki siyasal düşünce tarzının tam teslimiyete dönüştüğü günümüzde, tam bağımsızlıktan başka bir istekleri olmayan bu insanlara ve onların destanını yazarak onlara en güzel anmayı yapan yazara bu sayfada şapka çıkartmak… Niyetim bu. Kitabın kalınlığına aldanıp okumaya gözü korkanlara bayağı magazinlerden, ucuz sitkomlardan, pespaye dizilerden uzakta, hüzünlü, acılı ama çok etkileyici birkaç saat vaat eden bu destanı mutlaka okuyun. Pek çok şeyin günümüzde yaşadıklarımıza ne kadar benzediğini görüp üzüleceksiniz ama ayırdığınız zamana değecek. Peşinden de Nazım’dan “23” centlik askere dair ile Kuvay-i Milliye destanını okursanız kendiniz için çok güzel işler yapmış olarak günü kapatacaksınız…

YAZARA DAİR
Turgut Özakman, 1930'da Ankara'da doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Bir süre avukatlık yaptı. Köln Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsü'ne devam ettikten sonra Devlet Tiyatrosu'na dramaturg olarak girdi. TRT'de Merkez Program Daire Başkanlığı, Genel Müdür Yardımcılığı, Devlet Tiyatrolarında Genel Müdür Başyardımcılığı ve 1983-1987 yılları arasında Genel Müdürlük yaptı. 1988-1994 arasında Radyo-Televizyon Yüksek Kurulu'nda üyelik ve Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Evli. Üç çocuğu, üç torunu var. 28 Eylül 1998'de, 'üstün hizmetleri dolayısıyla' Anadolu Üniversitesi'nce 'fahri doktor' unvanı verilen Özakman, sayısız esere imza attı. 2002 Nisanında Eskişehir Belediye Başkanlığı, açtığı ikinci tiyatroya 'Turgut Özakman Sahnesi' adını verdi.

BASINDA "ŞU ÇILGIN TÜRKLER"
Engin ARDIÇ-Akşam
Altemur KILIÇ-Ortadoğu
Uluç GÜRKAN-Star
Vural SAVAŞ-Aydınlık

Turgut Özakman (1930 - .... )



1930'da Ankara'da doğdu. A.Ü. Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre avukatlık yaptı. Köln Üniversitesi, Tiyatro Bilimi Enstitüsü’ne devam ettikten sonra Devlet Tiyatrosuna Edebi Kurul raportörü olarak girdi. TRT'de Merkez Program Daire Başkanlığı, Genel Müdür Yardımcılığı, Devlet Tiyatrolarında Genel Müdür Başyardımcılığı ve dört yıl Genel Müdürlük yaptı, Radyo-Televizyon Yüksek Kurulu'nda (1988-1994) üyelik ve Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu. DTC Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde 30 yıl 'dramatik yazarlık' dersi öğretim görevlisi olarak çalıştı. Evli. Üç çocuğu, üç torunu var.

1998'de, kendisine, 'üstün hizmetleri dolayısıyla' Anadolu Üniversitesi’nce “Fahri Doktor” unvanı verildi.

Başlıca oyunları: Pembe Evin Kaderi, Güneşte On Kişi, Duvarların Ötesi, Kanaviçe, Ocak, Paramparça, Ah Şu Gençler, Sarıpınar-1914, Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun, Töre, Delioğlan.

Başlıca senaryoları: Keloğlan Aramızda; Yatık Emine; Kurtuluş; Cumhuriyet.

Romanları: Korkma İnsancık Korkma; Romantika; 19 Mayıs 1999/Atatürk Yeniden Samsun'da; Şu Çılgın Türkler.

Son romanı : Diriliş - Çanakkale 1915.

Meslek kitapları: Radyo Notları; Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği.

Tarih kitapları: Dr. Rıza Nur Dosyası; Vahidettin, M. Kemal ve Milli Mücadele; Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi.

Çeşitli ödüllerin yanı sıra 1999'da, 'Türk toplumunun kültür ve sanat hayatına katkı ve hizmetlerinden dolayı' Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'ne değer görüldü.
2005’te yayımlanan ve büyük yankı uyandıran Şu Çılgın Türkler adlı romanı dolayısıyla Yeditepe Üniversitesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi tarafından “Fahri Doktor” unvanı, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi tarafından ise “Topluma Katkı, Topluma Hizmet ve Atatürk Ödülü” ile ödüllendirildi, pek çok kuruluştan özel ödül aldı.

Turgut Özakman
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Turgut Özakman, 1930 Ankara, oyun yazarı

Ankara Üniversitesi Hakuk Fakültesi'ni bitirdi (1951). Bir süre avukatlık yaptıktan sonra Köln Tiyatro Bilgileri Enstitüsü'nde tiyatro dersleri aldı (1955-1956). Devlet Tiyatrosu'nda ve Ankara Radyosu'nda çalıştı. 1967'de TRTGenel Müdür Yardımcılığına, 1982'de Devlet Tiyatroları genel müdürlüğüne getirildi. Genellikle sıradan insanların günlük yaşamlarındaki ilişkileri, ruhsal çözümlemelere de yönelerek anlattığı oyunlar "Pembe Evin Kaderi" (1951), "Güneşte On Kişi" (1955), "Tufan" (1957), "Duvarların Ötesi" (1958), "Resimli Osmanlı Tarihi" (1983), "Bir Şehnaz Oyun" (1984), "Ben Mimar Sinan" (1988) yazdı.

Turgut Özakman vefat etti
MsXLabs.org

1 milyondan fazla satan ‘Şu Çılgın Türkler’ kitabı başta olmak üzere, Çanakkale’den Cumhuriyet yıllarına uzanan çalışmalarıyla Türk milletinin gönlünde taht kuran tiyatro ve edebiyat dünyasının duayen ismi Turgut Özakman 83 yaşında hayata veda etti. Özakman, yarın Kocatepe Camisi’nde öğle vakti kılınacak cenaze namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verilecek.

ŞU Çılgın Türkler kitabının yazarı tiyatro ve edebiyat dünyasının duayen ismi Turgut Özakman, dün öğle saatlerinde, 83 yaşında, Ankara’da tedavi gördüğü hastanede kalp durması nedeniyle yaşama veda etti. Özakman, 14 Eylül’de kaldırıldığı Güven Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesi’nde 24 saat gözetim altında tutuluyordu. Hastaneden yapılan açıklamada, “Hastamız Turgut Özakman, aterosklerotik (damar sertliği) kalp hastalığı tanısı ile 14 Eylül’de hastanemize yatırılmıştır. Uygulanan tıbbi tedavi ve girişimlere cevap alınamamış ve koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği sebebi ile 28 Eylül saat 11.40’da vefat etmiştir” denildi. Özakman’ın cenazesi yarın Kocatepe Camisi’nde öğle vakti kılınacak cenaze namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı’ndaki aile kabristanında toprağa verilecek. Özakman, 83 yıllık yaşamına onlarca eser sığdırdı. Çalışmaya adanmış bir hayattı onunki. 1 Eylül’de 83’üncü yaşını doldurmuştu. Son anlarına kadar çalışmayı bırakmadı.

İLK PİYESİ 16’SINDA YAZDI
Hastalık dönemlerinde bile her sabah 07.00’de kalktı, akşama kadar aralıksız çalıştı. Zaman zaman çalışma süresi 12 saati geçiyordu. Küçük ve mütevazı çalışma odasında, sürekli kitap dağlarının arasında geçti son yılları. Bir sohbette şöyle demişti: “Gece yattığım zaman benim yanımda defterim duruyor. Yeni bir şey düşününce hemen kalkıp notumu alırım.”İlk piyesi Masum Katiller’i yazdığında henüz 16 yaşındaydı. 21 yaşına geldiğinde Pembe Evin Kaderi, Devlet Tiyatrosu’nda sahnelendi. O yaşta, tiyatro yazarı olarak üne ulaştı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre avukatlık yaptı. Ardından Köln Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsü’nde eğitim gördü. Devlet Tiyatrosu’na dramaturg olarak girdi. Genel Müdürlüğe kadar yükseldi. TRT Radyosu’nun kuruluşunda görev yaptı. Merkez Program Daire Başkanlığı’nı yürüttü. Radyo oyunları kaleme aldı. Gençler için Radyo Notları kitabını yazdı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ndeki tiyatro kürsüsünün kuruluşunda yer aldı. Uzun yıllar burada tiyatro dersleri verdi. 2000’li yılların ortasında ders vermeyi bırakana kadar yüzlerce öğrenciye Dramatik Yazarlık dersleri verdi. Özakman, kaleme aldığı bir çok tiyatro oyunuyla sahnelerin önemli kilometretaşlarını döşeyen isimlerin başında geldi. 1965’te yazmaya başladığı ilk romanı Korkma İnsancık Korkma 1994’te yayımladığında Türk edebiyatında büyük beğeni topladı. Ankara’da doğmuştu ama çocukluğunun bir dönemi İstanbul Bakırköy’de geçmişti. İlk romanında İnsancık Korkma’da çocukluğunun Bakırköy’ünü anlatıyordu. Özakman ardından 2000’de Romantika’yı okurlarıyla buluşturdu.

Tek dileği kitaplarını bitirmekti
TURGUT Özakman’ın geniş kitlelerle tanışması Cumhuriyet tarihindeki 3 önemli dönemi anlattığı üçlemesiyle oldu: “Şu Çılgın Türkler, Diriliş - Çanakkale 1915, Cumhuriyet.” Özakman önce Çanakkale Savaşı’nı anlatmak istedi. Ama hazırlığını yeterli görmemiş, durmuştu. Cumhuriyet tarihinde daha hazırlıklıydı. Milli Mücadele ile ilgili kitapları toplamaya 1948’de başlamıştı. Ayrıca yıllar içerisinde bu konuda televizyon dizisi, film senaryoları yazmıştı. Bu kitabın hazırlığını şöyle anlatıyordu: “Yalnız anılarla kalmadım, Milli Mücadele ve Cumhuriyet ile ilgili kitapları da topladım. Yurt dışında yayınlanmış temel kitapları da getirtebildim.” Kitabın yayınlandığı 2005’te kimse böyle bir başarı beklemiyordu. Kendisi bile. Ancak müthiş bir rüzgar esti, kitap satış rekorları kırdı. Kitabın yayımcısı Bilgi Yayınevi’nin matbaası neredeyse yetişemiyordu. Bu öyle bir başarıydı ki, yayınevini Ankara’nın vergi rekortmenleri arasına soktu. Ardından 2008’de Çanakkale Savaşı’nı yayımladı. Bu kitabı hazırlarken hastalığı ortaya çıktı. Uzun yıllar büyük tutkuyla bağlandığı sigarasından ayrıldı. Hayattan tek dileği, bu üçlemeyi bitirecek kadar yaşamaktı. Diriliş’in ardından Cumhuriyet’i yazmaya oturdu. Ancak hastalığı onu zorluyordu. Şu Çılgın Türkler kitabının rüzgarının ardından

Anadolu’nun dört bir yanından gelen çağrıların hepsine katılmaya çalışmış, yorgun düşmüştü. Anadolu’da gördüğü sevgi inanılır gibi değildi. Dumlupınar’da katıldığı bir törende askerler önünde selam durmuş, bir subay önünde eğilip ellerini öpmüştü. Bir Özakman okur grubu oluştu. Binlerce okuru ona fotoğraflar mektuplar yağdırdı. Cumhuriyet’i yazarken hastalığı ilerledi. Kitabı yazma sürecini şöyle anlatıyordu: “Hastalığıma rağmen çalışmalarımdan geri kalmadım. Her gün 8 ya da 12 saat çalıştım.”

Hurriyet’in Çılgın Türkleri
TÜM Türkiye’de büyük rüzgarlar estiren kitabı Şu Çılgın Türkler yayımlandıktan sonra Turgut Özakman, kitabına sığdıramadığı Kurtuluş Savaşı hikayelerini Hürriyet Gazetesi için kaleme almıştı. ‘Kitaba Sığmayan Çılgın Türkler’ başlığıyla uzunca bir süre Hürriyet Gazetesi’nde, savaşın bilinmeyen yönlerini kaleme alan Özakman, bu yazılarında dönemin gölgede kalmış olaylarını, insan hikayelerini, savaştaki hüznü, kahramanlıkları ve ihanetleri yazmıştı. Turgut Özakman’ın yazdığı araştırma kitapları “Dr. Rıza Nur Dosyası, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi, Vahidettin, Mustafa Kemal ve Milli Mücadele” önemli referans kitaplar arasında yerini aldı. Özakman’ın oyunları ise şunlar: Üç Destan, Delioğlan, Ah Şu Gençler, Hastane, Karagöz’ün Dönüşü, Kardeş Payı, Darılmaca Yok, Berberde, Ben Mimar Sinan, Ak Masal Kara Masal, Pembe Evin Kaderi, Ocak, Kanaviçe, Paramparça, Sarıpınar 1914, Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun, Güneşte On Kişi, Duvarların Ötesi, Töre, Deli Bayramı, Komşularımız. Özakman’a ait film senaryoları:Keloğlan Aramızda, Tuzsuz Deli Bekir, Keloğlan’la Cankız, Mevlana, Yatık Emine, Keloğlan İz Peşinde, Turhanoğlu, Kanije Kalesi, Son Akın, Kurtuluş, Rıza Beyler. ‘Kurtuluş, Cumhuriyet ve Dersimiz:

Atatürk, Çanakkale 1915’.
Şehir Tiyatroları: Unutulmazlardan
İSTANBUL Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Hilmi Zafer Şahin de öğretmeni Turgut Özakman için şu açıklamayı yaptı: “Çağdaş Türk tiyatrosunun kurucu adlarından Turgut Özakman’ın ölümünden büyük üzüntü duyduk. Tiyatromuzda Ocak adlı oyunu sahnelenen Turgut Özakman önemli ve değerli bir yazar olmanın ötesinde iletişim dünyasına ve tiyatro eğitimine büyük katkılar sağladı. Tiyatromuzun unutulmayacak adları arasında yer alacak olan değerli öğretmenim Turgut Özakman’ın anıları ve katkıları önünde saygıyla eğiliyorum. Tiyatroya emek veren meslektaşlarımızın ve tiyatroseverlerin başı sağolsun.”

Samsun’dan 1 kişi girmiş
TURGUT Özakman, Atatürk’ü yeniden Türk siyasal figürlerinin karşısına çıkardığı ‘19 Mayıs 1919 Atatürk Yeniden Samsun’da eserini 2002’de yayımladı. Süleyman Demirel’den Bülent Ecevit’e, Necmettin Erbakan’dan Tansu Çiller’e kadar bütün liderleri Atatürk’le konuşturdu. Kitap çok tartışıldı. Bu kitabı yazmaya karar verişini şöyle anlattı: “68 ya da 69 yılıydı. Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’nın bütçesi Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor, TRT de o zamanlar bakanlık olarak oraya bağlıymış gibi görünüyor. Komisyondaki bütçe müzakerelerini görevli olarak izlemek üzere gitmiştim. O zamanki Turizm Bakanı Türkiye’ye ne kadar turist geldiğini anlatırken, hangi kapılardan kaç turist girmiş saydı, Samsun’a gelince 1 dedi. 1 kişi girmiş Samsun’dan. Hemen bizim sağımızda köşede böyle kordonlar arasında gazetecilere ayrılmış bir köşe vardı, gecenin de geç saati, genç bir gazeteci oturuyor. ‘Yediniz mi babayı?’ dedi. Ama bunu yüksek sesle söyledi. Bütçe müzakereleri iptal oldu, gazeteciyi attılar. Şimdi bu benim aklıma çatıldı. Hakikaten bir gün Atatürk tek başına gelse ne olur gibi. Gazetecinin biri kahkahayla güldü. Herkes bunu Atatürk’müş gibi düşündüğünü anladı.”

Çanakkale için 8 ay evden çıkmadı
ÇANAKKALE’yi anlattığı kitabını yazarken bütün internet sitelerini taradı. Yüzlerce harita inceledi. Londra’dan bazı temel kitapları getirtti. Yazma sürecini şöyle anlatıyordu: “Böyle bir hazırlıktan sonra daha evvel gitmiştim ama hem Gelibolu’ya hem Çanakkale kısmına ayrı ayrı gittim, gezdim. Dersime çalışmış olarak gittiğim için daha da iyi kavradım olayı. Geçen sene 1 Mayıs’ta eve kapandım, Ocak’ın ortasında çıktım. 8 ay evden çıkmadım. O arada seçimde bir çıktım, bir iki kere yayınevine gittim o kadar. Her sokağa çıktığımda da Ankara’yı özlemiş olarak çıkıyordum. Çok da hoşuma gidiyordu.”

Kaynak