Arama

Pusula Nedir?

Güncelleme: 27 Kasım 2016 Gösterim: 7.218 Cevap: 5
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
26 Şubat 2009       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi

PUSULA

Ad:  pusula.JPG
Gösterim: 334
Boyut:  18.7 KB

a. (ital. bussola, küçük kutu' dan).
Sponsorlu Bağlantılar
1. Ortasına, bir mil üzerinde serbestçe duran ve uçları Yer'in manyetik kutuplarına yönelerek, kuzey doğrultusunu anlamaya olanak tanıyan mıknatıslanmış bir iğne yerleştirilmiş, manyetik olmayan bir maddeden yapılmış kutu. (Bk. ansikl. böl.)
2. Pusulayı şaşırmak, güç ve sıkıntılı bir duruma düşerek ne yapacağını, nasıl kurtulacağını bilememek; doğruluk ve dürüstlükten ayrılmak.

—Denize.
  • Pusula dolabı, içinde pusula, mıknatıslı çubuklar ve pusulayı aydınlatan lambalar bulunan, camlı silindirsel kutu.
  • Açıklık ya da kerteriz pusulası, manyetik güney açısını (açıklık) belirlemek için herhangi bir gökcisminden kerteriz almaya yarayan ve kaptan köprüsünün açık bir noktasına yerleştirilen, bir pinülle donatılmış büyük pusula.
  • Asma pusula, gemilerin seyir kamaraları ile süvari ve ikinci kaptan kamaralarının kemerlerine başaşağı olarak asılan özel pusula. (Süvari ve ikinci kaptanın dinlenirken gemi rotasını kontrol etmesini sağlar.)
  • Cayroskop pusulası, cayroskopun mekanik kararlılığına göre düzenlenmiş ve bu nedenle manyetik etkilere karşı duyarsız olan pusula. (Bk. ansikl. böl.)
  • Dümen ya da dümenci pusulası, serdümenin, verilen rota açısından ayrılmaması için dümen dolabının üzerine yerleştirilmiş pusula
  • Falso pusula, gerekli düzeltmeleri yapılmamış, hatalı yön gösteren pusula.
  • Filika pusulası, küçük teknelerde ve filikalarda kullanılan, kararlılığı yüksek, küçük pusula.
  • Sağır pusula, geminin yön değiştirmelerinden etkilenmeyip, sürekli olarak geminin rota tuttuğu yönü gösteren pusula.
  • Sıvılı pusula, pusula kartının salınımlarını azaltmak için, kabında alkol ve su karışımı bulunan pusula. (Bk. ansikl. böl.)
  • Yavru pusula, cayropusulanın hareketlerini bir senkron motor sistemiyle izleyen ve bir pusula gibi yön gösteren aygıt. (Kerteriz almak için geminin sancak/iskele alabandalarına yakın köprüüstlerine olduğu gibi, geminin yeke dairesine, harita kamarasına ve kimi kez de kaptan kamarasına yerleştirilir.)
—Elektrotekn. Elektromanyetik pusula, hareketli donanımı, bir eksen çevresinde dönen ve aygıttan bağımsız bir manyetik alanın etkisindeki bir mıknatıstan oluşan, elektromanyetik ölçü aygıtı. (Pouillet'in tasarladığı ve Gaugain'in geliştirdiği tanjant pusulası'nda, Yer manyetik alanıyla, içinden ölçülecek akımın geçtiği sabit bir bobinin yarattığı alanın bileşkesinin etkisindeki mıknatıslanmış iğne tanjantı bu akımla, orantılı bir açı kadar sapar. Aynı şekilde, sinüs pusulası da vardır.)

—Gökbil. Kadranlı pusula, bir kutu içine yerleştirilen ve aygıtı yönlendirerek istendiğinde saati öğrenmeyi sağlayan küçük güneş saati.

—Havc. ve Denize. Bütün doğrultuları, manyetik kuzey doğrultusuyla karşılaştırmaya yarayan aygıt. (Manyetik kuzey, gerçek kuzey, yani coğrafi kuzey ile manyetik sapma açısı denilen bir açı oluşturur; harita üzerinde işaretlenen bu açı yardımıyla pilot ya da kaptan, uçağının ya da gemisinin gidiş yönünü tayin edebilir.)

—Jeomanyet.
  • Eğim pusulası, belirli bir yerde, Yer manyetik alan doğrultusunun ufukla yaptığı açıyı ölçen, yatay bir eksenin taşıdığı mıknatıslanmış iğne. (Eğimin göz önüne alınması, XVI. yy. sonunda yaşamış İngiliz fizikçi Robert Norman'ın düşüncesidir.) Yükselim pusulası, belirli bir yerde, manyetik meridyenin coğrafi meridyenle yaptığı değişken açıyı ölçen pusula. (Yatay bir düzlemde devinen mıknatıslanmış bir iğnenin tam olarak kuzey -güney doğrultusunu almadığını ilk kez Kristof Kolomb'un gözlediği sanılır.)
—Topogr. Topograf pusulası ya da topografya pusulası, arazi ölçümlerinde kullanılan ve bir gözleme düzeneğiyle donatılmış pusula. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Bir pusula, aslında, Yer manyetik alanının doğrultusunu gözlemlemekte kullanılan mıknatıslanmış bir iğneden başka bir şey değildir. Temel organı hareketli bir mıknatıstan oluşan ölçü aygıtları da bu adla anılır. Mıknatısın kutupluluğunun ve Yer'in mıknatısa uyguladığı yönlendirme etkisinin ilk ayrımına varanların Çinliler olduğu sanılmaktadır. Çinliler, bu özellikleri 1100 yılına doğru kullanmışlardır. Pusuladan yararlanmayı Çinliler'den öğrenen Araplar, öğrendiklerini Avrupalılar'a da aktarmışlardır. Böylece pusula, XII. yy.'ın sonundan başlayarak Avrupa'da da kullanılmaya başlamıştır.

—Havc. ve Denize.
En basit pusula olan kuru pusula, üzeri bir camla kapatılmış ve bir kardana asılmış bir kaptan oluşur. Bu kabın merkezinde, üzerine bir mihver (pusula mihveri) oturtulmuş sivri uçlu düşey bir mil bulunur. Pusula mihveri, üzerine rüzgâr gülü yapıştırılmış hareketli bir çember taşır; rüzgâr gülüne de, birbirine koşut, mıknatıslı birçok iğneden meydana gelmiş manyetik bir donanım asılıdır. Geminin yalpalaması ve rotadan kaçması, rüzgâr gülünde, sönümlenmesi uzun süren salınımlara yol açar.

Sıvılı pusula, bir sakıncayı ortadan kaldırır. Manyetik donanımı, su-alkol karışımı bir sıvı içinde yüzen şamandıralara bağlı iki büyük mıknatıstan meydana gelir; bu şamandıralar, pusulanın ağırlığını hafifletir ve mil üzerindeki pusula mihverinin sürtünmesini azaltır. Çelik gemiler, Yer'in manyetik alanının yeğinliğini ve yönünü büyük ölçüde değiştirir, böylece belirli yönlerde pusulayı kimi kez kullanılamaz hale getiren önemli sapmalar ortaya çıkar; geminin demir kısımlarının etkisi, pusulanın yakınına uygun biçimde yerleştirilen denkleştiricilerle giderilir. Sürekli manyetiklik mıknatıslarla, geçici manyetiklik ise yumuşak düşey demirlerle (bilyeler ve flin- der çubukları) geçersiz hale getirilir.

Cayroskop pusulası, ağırlık merkezinden asılan ve elektrik yardımıyla büyük hızla döndürülen bir cayroskoptan meydana gelir. Başka bir düzenek olmaksızın, ekseni, dönmeye başladığı anda yöneltildiği bir yıldızın hareketini izler. Bir karşı-ağırlık sistemi, bu yatay ekseni yerinde tutar ve bir sönümleme sistemi, bu eksenin coğrafi kuzey doğrultusundan ayrılmasını önler. Düzelticiler, geminin enlemini, hızını ve çeşitli hareketlerden kaynaklanan ivmeleri göz önünde bulundurmayı sağlar. Yineleyıciler, dümen kamarasına, kaptan köprüsünün iki yanına yerleştirilir ve radyogonyometre, radar vb. ile donatılır. (CAYROPUSULA.)

—Topogr. Uçları derecelenmiş bir çember üzerinde hareket eden mıknatıslanmış yatay bir iğne, kare bir kutunun içindedir Kutunun yanındaysa bir dürbün ya da iki pinül vardır; bunların doğrultusu, derecelerin bulunduğu bir çapa koşuttur.

Kaynak: Büyük Larousse


Son düzenleyen Safi; 27 Kasım 2016 20:40
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
_KleopatrA_ - avatarı
_KleopatrA_
Ziyaretçi
3 Ocak 2010       Mesaj #2
_KleopatrA_ - avatarı
Ziyaretçi
sağır pusula
isim, denizcilik
Sponsorlu Bağlantılar

1 .
Ağır hareket eden pusula.
2 .
Kerteriz alma aracı.
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
10 Aralık 2015       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
PUSULA a.
1. Küçük bir kâğıda yazılmış kısa mektup, not, tezkere: Geç kalacağını belirten bir pusula bırakmış.
2. Üzerinde alacak hesabı bulunan kâğıt. (Hesap pusulası da denir.)

—Huk.
  • Oy pusulası, bir seçimde oylamaya katılan seçmenlerin tercihini gösteren kâğıt.
  • Birleşik oy pusulası, seçime katılan partilerle bağımsız adayları gösteren ve üzerinde seçmenin tercihini yaparak oyunu kullandığı kâğıt. (Milletvekili seçimleriyle yerel yönetim seçimlerinde Yüksek seçim kurulu tarafından bastırılan birleşik oy pusulaları kullanılır.)
—iş huk. Ücret hesap pusulası, işçinin ücretindeki kazanç ve kesinti durumunu gösteren ve işverenin imzasını taşıyan kâğıt. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. İŞ huk. işveren, işçiye yaptığı her ödemede ücret hesap pusulası vermek zorundadır. Bu pusulada, ödeme günü ve ilişkin olduğu dönemi ile fazla çalışma, hafta tatili ücreti gibi eklemeler ve vergi, sigorta primi gibi her tür kesintiler gösterilir (1475 sayılı iş kanunu md. 30).

Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 27 Kasım 2016 20:31
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
27 Kasım 2016       Mesaj #4
Safi - avatarı
SMD MiSiM
PUSULA
isim (pusu'la) İtalyanca bussola
1 . Küçük bir kâğıda yazılmış kısa mektup, tezkere:
  • "Hücrenin kapısında delikten bana bakan ere bir pusula uzatıp kumandana götürmesini istiyorum."- N. F. Kısakürek.
  • "...elinde pusulasıyla bir jandarma geldi, kımıldamaya mecali olmayan Emine'yi ite söve önüne kattı, şehrin dışındaki hapishaneye götürdü."- R. H. Karay.
2 . Üzerinde alacak hesabı yazılmış kâğıt.
3 . Oy pusulası.

Birleşik Sözler
  • dizi pusulası
  • hesap pusulası
  • oy pusulası
  • sevk pusulası
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
27 Kasım 2016       Mesaj #5
Safi - avatarı
SMD MiSiM
Pusula
isim (pusu'la) İtalyanca bussola
  • Üzerinde kuzey güney doğrultusunu gösteren bir mıknatıs iğnesi bulunan ve yön tespit etmek için kullanılan kadranlı araç, yön belirteci:
"Tam kutup noktasında pusula deli olmuş gibi dönmeye başlar."- Ö. Seyfettin.

Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
  • pusulayı şaşırmak
Birleşik Sözler
  • sağır pusula
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
27 Kasım 2016       Mesaj #6
Safi - avatarı
SMD MiSiM
pusula ingilizcesi
  • compass
  • note, memorandum; chit (memorandum of a small debt);
  • itemized bill (written down on an odd piece of paper).
SİLENTİUM EST AURUM

Benzer Konular

29 Mart 2017 / Ziyaretçi Cevaplanmış
4 Şubat 2016 / delikıss Cevaplanmış
27 Kasım 2016 / Misafir Cevaplanmış
27 Kasım 2016 / Kral_Aslan Mühendislik Bilimleri