Türkiye'nin Barajları - Hirfanlı Barajı

Hirfanlı Barajı ve hidroelektrik

santralı, Kırşehir’in Kaman ilçesinin G. B.’sında, Kızılırmak üzerinde kurulu baraj ve hidroelektrik santralı. Elektrik enerjisi üretmek amacıyla 1953’te yapımına başlanan tesis, 1960’da işletmeye açıldı. Gövdesi kaya dolgu tipinde olan barajın, su toplama hacmi 5 980 milyon m3, göl alanı 263 km2’dir.

Yılda 400 milyon kWsa elektrik üretim kapasitesi olan santralın ise kurulu gücü 128 MW’tır. Santral, ulusal elektrik sisteminin K.-B. şebekesine Kırıkkale hattı ile bağlıdır. Çıkış hatlarıyla Konya, Kırşehir, Avanos, Niğde ve Kayseri'yi beslemektedir.

Hirfanlı Barajı

Kırşehir (il)'inde, Kırşehir ile Şereflikoçhisar arasında, Kızılırmak üzerinde 1953-1959 yılları arasında inşa edilmiş kurulmuş olan, enerji üretimi ve taşkın kontrolü amaçlı bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipi olan baraj 2.000.000 m³ gövde hacminde ve akarsu yatağından 78 metre yüksekliktedir. Normal su kotunda göl hacmi 5.980 hm³, normal su kotunda göl alanı 263,00 km²'dir. 128 MW güç kapasitesindeki HES (hidroelektrik santrali) yılda 400 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadır.

Türkiye'nin sayılı büyük boyutlu barajlarından birisidir
Baraj alanı Kaman Kırşehir merkezi Evren Şereflikochisar ve Sarayiçi ilçelerini kapsar. Tuz gölünün kuzey doğusunda Kızılırmak üzerinde yer alan büyük baraj gölüdür. En derin yeri 70 metredir. Son yıllarda burada bulunan en yüksek su kuşu sayısı 133.809’dur. Büyüklüğünden dolayı alanın tamamı aynı gün içerisinde sayılamadığı için kışlayan gerçek su kuşu sayısının daha da fazla olduğu sanılmaktadır.

Bunlar arasında Macar ördeği (3560) elmabaş pakta ( 13.430) tepeli pakta (14.550) dikkuyruk (122) ve sakarmeke (68.350) sayılabilir. Bunlar gözlemlerden elde edilmiş en yüksek sayılardadır. Baharda büyük sayıda angıt ( en çok 2070) gözlenmiştir. Bölgedeki sulak alanlar donduğunda göle çok sayıda sukuşu gelmektedir. Baraj Gölü adacıklardan az sayıda gülen sumrunun kuluçkaya yattığı bilinmektedir.

Baraj gölünün çevresinde yaz mevsiminde plaj ve piknik alanı olarak kullanılan ideal yerlerden biridir. Orta Anadolu’nun deniz ve plaj özlemini karşılayabilecek durumda olan hirfanlı barajı göl manzarası çamlıkları plajları ve sosyal tesisleri ile oldukça ilgi çekmektedir. Ayrıca göl balık avına da elverişlidir.

Göl çevresindeki en güzel doğal plajlar: Kırşehir’e 50 km uzaklıktaki Toklumen Köyü ile 25 km uzaklıktaki Sıdıklı Büyükoba Köyü kumsalları özellikle de Davulağıl bölgesinin plaj ve tesisleri ile Kamana 16 km uzaklıktaki Savcılı Büyükoba kumsallarıdır. Ayrıca il merkezine 27-30 km uzaklıkta bulunan Yeşilli Uzunali ve Karaduraklı köylerinin Baraj kıyıları da doğal plajlardır. Yaz aylarında bu çevreler kamp alanı olarak kullanılmaktadır. Tüm bu yerlere ulaşım asfalt yollar sayesinde oldukça kolaydır. Hirfanlı barajındaki sosyal tesisler ile Toklumen kasabasındaki Aşık Sayit tesisleri ve Savcılı Büyükoba tesisleri restoran ihtiyacını karşılamaktadır.

2004 yılında 2004/ 8321 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla hirfanlı barajının büyük bir bölümünü kapsayan alan turizm merkezi olarak ilan edilmiştir. Hazırlanacak projelerle gelecekte suya dayalı rekreasyon faaliyetlerine yönelik turizm kullanımları için çok uygun alanlar.

Bir başka devrim otomobili: Hirfanlı HES 4

1953-1959 yılları arasında Hirfanlı Hidro elektrik santrali Kızılırmak üstünde inşaa edilirken dört adet Türbin generatör düşünülmüştü.
Dört adet türbin jeneratör yeri yapıldı. Ancak o zamanki bütçemiz sadece üç adet türbin+generatör almaya yetti. Aslında biraz da o dönemki elektrik ihtiyacı ona göreydi.
Dördüncü üniteyi daha sonra alırız, düşüncesi oluştu. Dördüncü ünite yeri boş kaldı. Türbin su girişi kör kapak ile kapandı. HES üç ünite ile çalıştı, dördüncü ünitenin yeri 1979 yılına kadar öyle boş kaldı.
1979 yılında buraya yerli imkanlarla yeni bir 32 MWe gücünde HES Türbin jeneratör üretelim, kararı alındı. Mevcut üç ünitenin projeleri, ve elde bulunan orijinal projeler tasarımlar bir araya getirildi.
Dört yıl içinde yerli mühendislik, yerli imalat, yerli üretim yapıldı. İlk kopya tasarımlar çok basitti. Üretimde hatalar oldu, tasarım yenilendi, daha hassas detaylandırıldı. Daha modern kalite kontrol imkanları devreye sokuldu. İlk çelik dökümler istenen kalite olmadı yenilendi. İlk üretim acemiliklerinin zorlukları tümden yaşandı. Ama sonunda iş başarı ile bitti 32 MWe hidroelektrik santrali türbin jeneratörü üretildi, yerinde monte edildi, çalıştı.

Dört yıl içinde 32 MW gücündeki bu türbin - generatör ünitesi ile yardımcı teçhizatının imalât projeleri ile teknik ve idari şartnamelerinin hazırlanması, sipariş verme, imalât, kalite kontrolleri ve Hirfanlı HES mekanına nakledilmesi, yerinde montajı ve test çalışmaları tamamlandı. Temmuz 1983 ayı ortalarında tecrübe işletmesi çalışmalarına hazır hale getirildi. Ağustos 1983 ayı başında tecrübe işletmesi tamamlandı.

Hirfanlı HES'de yüzde 100 yerli olarak tesis edilmiş 32 MW gücündeki türbin - generatör ünitesi ile yardımcı teçhizatının imalât ve tesisinin gerçekleştirilmesi için 27 kadar değişik yerli özel- kamu kuruluşa ait 40 ayrı işyerinde aşağıda kaydedilen değişik işler yapıldı.

Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğü, Hidrolik Santrallar işletme Dairesi Başkanlığında, İmalat projeleri ile teknik ve idari şartnamelerin hazırlanması, ihale işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve her türlü kontrol ve koordinasyon işleri; ünitenin start-up çalışmaları yürütüldü.

Bizler, T. Şeker Fabrikaları A.Ş. Ankara Makina Fabrikasında, Türbin emme borusu, türbin salyangozu, türbin kapağı ve aynaları, türbin kılavuz yatağı, türbin ayar kanatları ve hareket iletim kolları, türbin ayar kanatları servomotorları, türbin kelebek vanası ve servomotoru, türbin rotoru ve türbin şaftı, generatör rotoru gövdesi ve generatör statoru gövdesi, üst köprü, generatör muhafazası, basınçlı ve basınçsız yağ tankları ve boru donanımları, basınçlı ve basınçsız su devreleri boru donanımları gibi ana ve yardımcı tüm mekanik teçhizatın imâli işlerini yaptık.

Karabük Demir Çelik Fabrikaları, Dökümhaneler Müdürlüğü, Türbin ve generatör şaftları ile kelebek vana şaftının ve taşıyıcı başlık ile muyluların dökülmesi, generatör taşıyıcı yatağı pabuçlarının ve beyaz metalinin dökülmesi, türbin rotoru kanatları ile alt ve üst gövdelerinin dökülmesi işlerini yaptı.

MKEK. Kırıkkale Müdürlüğü: Çelik Fabrikası, Yardımcı şaft ile türbin ve generatör şaftları kaplinlerinin dökülmesi ve dövülmesi ve Karabük D.Ç. Fabrikalarında dökülen türbin saftı ile generatör şaftının ve kelebek vana şaftının dövülmesini yaptı.

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, generatör rotor nüvesi özel sacları ile generatör rotor kutupları nüvelerine ait özel sacların imâlini yaptı.

Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü, Barajlar ve Hidroelektrik Santrallar Dairesi Başkanlığı inşaat projeleri ile betonarme ve kalıp projelerinin hazırlanması, beton dökümü işleri süresince danışmanlık ve kontrollük görevlerini yaptı.

ESAŞ Transformatör Sanayi AŞ, 10.6/154 kV'luk 40000 kV'lık ana güç trafosunun imâlini gerçekleştirdi.

KAVEL Kablo Sanayi AŞ, koruma, kumanda ve kontrol devrelerine ait kabloların imâlini yaptı.

KALEKALIP Makina Sanayi AŞ, generatör statoru nüvesi laminasyon saclarının özel kesme kalıpları ile generatör rotoru nüvesi laminasyon saclarının ve generatör rotoru kutuplan laminasyon saclarının özel kesme kalıplarının imâli ve generatör statoru nüvesi laminasyon sacları ile generatör rotoru nüvesi laminasyon saçlarının ve rotor kutupları nüvelerinin laminasyon saclarının pres baskı kesme işlemlerini yaptı.

RABAK Elektrolitik Bakır Sanayi AŞ, Generatör rotor kutupları özel bakır iletkenlerinin imâlini gerçekleştirdi.

SARKUYSAN Elektrolitik Bakır Sanayi AŞ, Generatör stator bobinleri özel bakır iletkenlerinin imalini yaptı.

Emek Elektrik Sanayi AŞ, 10.6 kV'luk ve 154 kV'luk gerilim trafolarının imâli; ALCE Sanayi AŞ 10.6 kV'luk bazı akım ve gerilim trafolarının imâli; Boğaziçi Döküm Sanayi AŞ, Generatör rotor kutupları baskı flanşlarının dökülmesi ve işlenmesi; BUKA Lastik-Conta Sanayi AŞ, her türlü lastik-kauçuk, keçe conta, salmastra gibi sızdırmazlık elemanlarının imâli; Çanakkale Seramik Fabrikaları AŞ, 154 kV'luk ayırıcılar ile akım ve gerilim trafolarının imalinde kullanılan izolatörlerin yerli imâli;

Teknim Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., generatör stator sargılarının sıcaklık sondaları ve göstergeleri ile türbin ve generatör yataklarının sıcaklık kontrol sondalarının ve göstergelerinin imâli; Marshall Boya A. Ş. Özel izolasyon gerilim verniği imâli; ÇENAM Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi, gamagrafi metodu ile döküm parçalarının her türlü tahribatsız kalite kontrol muayenelerinin yapılması; TÜBİTAK Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Merkezi, ultrasonik muayene metodu ile şaftların ve çelik konstrüksüyon kaynak dikişlerinin her türlü kalite kontrol muayenesi;

İTÜ Yüksek Gerilim Test Laboratuvarı, Hirfanlı'da imâl edilen 154 kV'luk ayırıcıların yüksek gerilim izolasyon testlerinin yapılması; ODTÜ Elektrik Mühendisliği Bölümü Test Laboratuvarı, Stator saçları karakteristiklerinin tesbit edilmesi; ODTÜ, Metalurji Mühendisliği Bölümü Laboratuvarı, PMG generatörü için gerekli özel daimi mıknatısların imâli ile ilgili çalışmaların yapılması; MSB ARGE Laboratuvarları, gamagrafi metodu ile tahribatsız malzeme muayeneleri ve kalitatif, kantitatif kimyasal analizlerinin yapılması; TSE Laboratuvarları, özel bazı kimyasal analiz işlerinin yapılması; MTA Enstitüsü Laboratuvarları, bazı özel kimyasal analiz işlerinin yapılması; Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Gölcük Tersanesi, Türbin rotorunun dinamik balansının yapılması; AEG-ETİ Ticaret ve Sanayi AŞ bazı özel izolasyon malzemelerinin temin edilmesi işlerini gerçekleştirdi.

Bu proje gazetelere yansımadı. Hakkında film çevrilmedi. Hakkında çok az haber yayınlandı. Bu projeyi ben size tekrar anlatayım istedim. Türkiye Şeker Fabrikaları Ankara Makina Fabrikası tezgah atölyeleri sorumlu imalat mühendisi olarak bu projede çalıştım. Bu projede fiilen çalışmaktan hep gurur duydum. Hirfanlı Hidroelektrik Santralı için yurt içinde üniversiteler, kamu ve özel sektöre ait 27 kuruluşun 40 ayrı işyerinde TEK Türkiye Elektrik Kurumu'nun gayretleri, öncülüğü ve organizasyonu ile yüzde 100 yerli olarak 1979-1983 yılları arasında imâl edildi.

Birim imalat fiyatı 1983 yılı para değerine göre 80 US$/kWe olarak hesaplandı. Temmuz 1983 ayı içinde test çalışmaları tamamlandı. Ağustos 1983 ayı başında üretime geçti. 32 MW nominal gücündeki türbin-generatör ünitesi ve yardımcı tesisleri o günden bugüne arızasız olarak çalışmaya ve üretimine devam ediyor.

SONUÇLAR,

1. Türkiye’de kamu sektörü ile özel sektöre ait Türk sanayiindeki bilgi ve teknoloji birikimi ile Türkiye'de kurulması planlanan ve ünite gücü 100 MW'ta kadar olan hidrolik türbin-generatör ünitelerini gerek devlet sektör için ve gerekse özel sektör için yüzde 100'e yakın oranda yerli olarak imâl ve tesis etmek mümkündür. Su düşüsü 60 metre gibi küçük olan ve 60 m3/saniye gibi büyük bir debisi bulunan 32 MW nominal gücündeki Hirfanlı HES 4 nolu ünitesinin fiziki büyüklüğü 150 mt düşülü 100 MW gücündeki üniteler ayarındadır.
2. Deneme ve bir tek adet olmasına rağmen bu ünitenin projelendirme, sipariş verme, imalât, montaj, işletmeye alma testleri için geçen süre dış firmalara verilen siparişlerin gerçekleşmesi için geçen süreden çok fazla değildi.
3. Ünitenin yüzde 100 yerli olarak tesisi için harcanın toplam para, yabancı imalâtçı firmalara yaptırılan imalât, montaj ve testler için harcanacak paranın yarısı kadardı.

Hirfanlı HES 4. ünite türbin-generatör projesi "Devrim Otomobili"nin enerji piyasalarındaki bir tekrar hikayesidir. 1979-1983 yılları arasında bizler bu projede çalıştık. Projeler, yeni tasarımlar eklemeler yapıldı, detaylandı. İmalatlar orijinal İngiliz HES ekipmanlarından daha iyi ve daha hassas üretildi. Yerinde montaj yapıldı, bitti, 4. ünite çalıştırıldı. 1983 yılından bugüne arızasız kesintisiz çalışmasına devam ediyor.

Bu projede kazanılan yerli imalat tecrübeleri başka kamu ve özel kuruluş çalışmalarına aktarıldı. Bu projeyi bilfiil çalışan bizler biliyoruz, Bu projede çalışmaktan hep gurur duyduk.

Hirfanlı Barajı

Kırşehir (Kaman) ile Şereflikoçhisar arasında, Kızılırmak üzerinde 1953-1959 yılları arasında inşa edilmiştir. Enerji üretimi ve taşkın kontrolü amaçlı bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipinde 2 Milyon m3 gövde hacmindedir ve akarsu yatağından 78 metre yüksekliktedir. Bu özellikleriyle, Türkiye’nin sayılı büyük boyutlu barajlarından birisidir. Sadece elektrik üretimi ve sulama amaçlı değil, aynı zamanda berrak suyu, temiz sahilleri, piknik alanları ve balık lokantaları ile gezilip görülecek bir yerdir. Hirfanlı Baraj Gölü’nün kıyı sahilleri plaj olmaya, gölü ise su sporları ve balıkçılık için çok uygundur. Suyu tatlı olan göl, deniz görüntüsündedir. En geniş yeri 15 km, uzunluğu ise 70 km’dir. İç Anadolu’nun deniz ve plaj hasretini karşılayacak durumda olan Hirfanlı Barajı’nın ulaşımı da çok kolaydır.

Elektrik üretmek, taşkınları önlemek ve sulamada kullanılmak amacıyla 1959 yılında tamamlanan ve 8 Ocak 1960 tarihinde işletmeye açılan Hirfanlı Barajı, Tuz Gölü'nün kuzeydoğusunda Kızılırmak Nehri üzerinde kurulu büyük barajlarımızdan biridir. Hirfanlı Baraj Gölü'nde, son yıllarda bulunan en yüksek su kuşu sayısı 133809'dur. Çok büyük olması sebebiyle, alanın tamamı aynı gün içerisinde sayılamamakta, bu nedenle de alanda kışlayan gerçek su kuşu sayısının daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Orta Anadolu'nun Denizi olarak bilinen Hirfanlı Baraj Gölü, eşsiz manzarası, plaj ve sosyal ile dikkatleri çekmektedir. Ayrıca, Hirfanlı Baraj Gölü etrafındaki yerleşim alanları ve köylerde balıkçılık amacıyla kullanılarak bölgeye ekonomik katkı sağlar.

Hirfanlı Baraj Gölü doğal plajlarından olan; Kırşehir'e 50 km mesafede Toklumen Köyü, Kırşehir'e 25 km mesafede Sıdıklı Büyükoba Köyü, Davulağıl Bölgesi plaj ve tesisleri ve Kaman'a 16 km mesafede Savcılı Büyükoba kumsalları, ziyaretçilerin uğrak yerlerindendir. Yaz aylarında kamp alanı olarak yerler arasında ise; Kırşehir'e 27-30 km mesafede ve baraj kıyısı olan Yeşilli, Uzunali ve Karaduraklı Köyleri'dir. 2004 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Hirfanlı Barajı'nın büyük bir bölümünü kapsayan alan, turizm merkezi olarak ilan edilmiştir. Ayrıca kamulaştırma suretiyle Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü adına tescili yapılan 137400 km²'lik bir alanda; rafting federasyonları, gençlik kampları, üniversiteler ve eğitim merkezleri tarafından su altı sporları, yelken, kürek, kano gibi faaliyetler de düzenlenmektedir.

Ankara’ya 160 km uzaklıktadır. 263 km2 alanı ile kerevit, sazan, levrek, kadife, yayın gibi balıkların yanı sıra çeşitli canlı türlerine de rastlanılan Hirfanlı Baraj Gölü, bölge insanın geçim kaynağıdır. Ancak Hirfanlı balıkçılığı son yıllarda can çekişiyor. Baraj gölündeki kirlilik, yasak ve yanlış avlanma ile göle atılan bazı balık türleri baraj balıkçılığını bitme aşamasına getirdi. Halk arasında ‘Kum balığı’ olarak bilinen gümüş balığı, Hirfanlı baraj gölündeki diğer balık türlerinin de azalmasına sebep oldu. Levrek ile aynı yerde üreyen gümüş balığı, özellikle levreğin havyar atma dönemi olan Şubat ve Mart aylarında levreğin yumurtalarını ve yavrularını yiyerek besleniyor.Türkiye’de sadece Sapanca ve İznik göllerinde bulunan gümüş balığının, Hirfanlı’ya nasıl geldiği ya da kimler tarafından bırakıldığı bilinmiyor. Gümüş balığından hiç yararlanılmıyor değil. İç piyasada değerlendirilemeyen gümüş, yurt dışına ihraç ediliyor. Boyları 4.5 ila 11 santimetre olan gümüş balıkları kahvaltılık cipslere dönüştürülmek üzere Avrupa ülkelerine gönderiliyor.

Yaklaşık üç yıldır Hirfanlı baraj gölünden levrek çıkmadığını belirten bölge balıkçıları, önlem alınmadığı takdirde etçil Gümüş balığının diğer balık yumurtalarını ve yavrularını da yiyerek yok edeceğini ileri sürüyor. Balıkçılar geçim kaynakları olan Hirfanlı balıkçılığının zamanla bitmesinden endişe ederken, uzmanlar çok çabuk üreme özelliğine sahip gümüş balığının en geç iki yıl içinde tüm barajı kaplayacağını savunuyor. Birde yasak ve yanlış avlanmalar konusunda ciddi denetimler ve yaptırımlar olması gerekiyor. Barajda balıkçılığın bitmesinin en önemli sebeplerinden bir tanesi de kirlilik; Kayseri ve Kırşehir’den gelen atık sular barajı kirletiyor. Etçil beslenen Gümüş balığının popülasyonu tehlikeli oranlara ulaşmaması için, bu balığı yiyerek beslenecek etçil ve avcı başka bir balık türünün Baraj Gölü’ne bırakılması gerekiyor. Ayrıca, baraja en az 200 gram ağırlığında levrek yavruları bırakılması da başka bir çözüm yolu olarak önerilebilir. Hirfanlı barajının kendisi de artık ömrünü doldurmaya başladı. Göl tabanının dolması nedeniyle Hirfanlı’da elektrik çok az üretilebiliyor. Bundan sonra barajın suyundan, balığından ve turizminden faydalanma yollarına bakmak gerekiyor. Baraj suyunun kimi yıllarda çok çekilmesi, kimi yıllarda ise çok ilerlemesi köylüleri kararsızlığa itiyor. Şöyle ki, çok geriye çekildiğinde sulama yapmak imkânsızlaşıyor, çok ilerlediğinde ise taşkınlara yol açıyor. Oysa baraj gölü suyu motopomplarla basınçlı olarak tarlaya basıldığında, başta şekerpancarı, ayçiçeği, patates, fasulye, buğday olmak üzere birçok tarla ürününden bol verim alınabiliyor. Bununla birlikte, çok az sayıda üretici baraj gölü suyundan sulama amaçlı olarak yararlanıyor. Anlaşılacağı üzere Kızılırmak nehrinin suyu eskiden olduğu gibi, şimdi de boş yere akıp gidiyor. Mutlaka büyük sulama projeleri geliştirilerek, son derece verimli olan köy topraklarının sulamaya açılması gerekiyor. Ancak bu şekilde, köyden kente olan göç durdurulabilir.

Hirfanlı Baraj Gölü’nde özellikle 1980’li yıllarda yapılan kerevit (bir tür tatlı su ıstakozu) avcılığı da büyük bir gelir kapısı idi. Özellikle Eğirdir’li balıkçıların desteği ile, Baraj Gölü’nü çevreleyen köylerde kerevit avcılığı büyük gelişme göstermişti. Balık ağları yerine kerevit sepetleri atılmaya başlanmıştı Hirfanlı’da. Ancak, 1980’li yılların sonunda, bir tür hastalıktan dolayı kerevitler kabuk oluşturamamış ve zamanla populasyonları azalarak, gelir kapısı olmaktan çıkmıştır. Halen az da olsa kerevit avcılığı yapılmakta ve göl kenarındaki lokantalarda müşterilerine ikram edilmektedir. İlk başlarda köy halkı tarafından görüntü itibariyle korkutucu ve iğrenç bulunan kerevitlerden uzak durulmuş, yeri gelmiş imamlardan ‘yenilebilir’ icazeti alınmış, bir süre alışma devresinden sonra da sevilerek tüketilmeye başlamıştır. Hatta bazı köylüler, muziplik olsun diye kerevitleri bazen tespih niyetine sallamaya, bazen de kulak memelerine tutturarak küpe yapmışlardır.

Hirfanlı Baraj Gölü’nde özellikle 1980’li yıllarda yapılan kerevit (bir tür tatlı su ıstakozu) avcılığı da büyük bir gelir kapısı idi. Özellikle Eğirdir’li balıkçıların desteği ile, Baraj Gölü’nü çevreleyen köylerde kerevit avcılığı büyük gelişme göstermişti. Balık ağları yerine kerevit sepetleri atılmaya başlanmıştı Hirfanlı’da. Ancak, 1980’li yılların sonunda, bir tür hastalıktan dolayı kerevitler kabuk oluşturamamış ve zamanla populasyonları azalarak, gelir kapısı olmaktan çıkmıştır. Halen az da olsa kerevit avcılığı yapılmakta ve göl kenarındaki lokantalarda müşterilerine ikram edilmektedir. İlk başlarda köy halkı tarafından görüntü itibariyle korkutucu ve iğrenç bulunan kerevitlerden uzak durulmuş, yeri gelmiş imamlardan ‘yenilebilir’ icazeti alınmış, bir süre alışma devresinden sonra da sevilerek tüketilmeye başlamıştır. Hatta bazı köylüler, muziplik olsun diye kerevitleri bazen tespih niyetine sallamaya, bazen de kulak memelerine tutturarak küpe yapmışlardır.

Hirfanlı barajının özellikleri nelerdir?

• Hirfanlı barajı İç Anadolu bölgesi Kırşehir ilinde bulunmaktadır. Kırşehir ilimiz ile Ankara’nın bir ilçesi olan Şereflikoçhisar ilçesi arasında bulunmaktadır.
• Hirfanlı barajı ülkemizin en uzun akarsuyu olma özelliğine sahip olan Kızılırmak nehri üzerinde kurulmuştur.
• Baraj alanının kapsamış olduğu yerler Kaman, Kırşehir merkezi, Evren, Şereflikoçhisar ve Sarayiçi ilçeleridir.
• Hirfanlı barajının inşa amacı ve yapım nedeni elektrik üretmek ile birlikte özellikle bölgede oluşması muhtemel taşkınların önüne geçmektedir.
• Hirfanlı barajının yüksekliği bulunduğu bölge ile doğru orantılı olarak çok yüksek sayılmaz. En azından ülkemizde oldukça yüksek olan bazı barajlarımıza göre yüksek değildir. Akarsu yatağından yüksekliği yaklaşık olarak 78 metredir.
• Hirfanlı barajının büyük bir baraj olduğundan bahsetmiştik. Evet, ülkemizin önemli büyüklükteki barajlarından bir tanesi olup normal su kotundaki göl hacmi 5.980 hektometreküp olup, normal su kotundaki göl alanı ise yaklaşık olarak 263 kilometrekaredir.
• Barajın gövde tipi kaya gövde dolgu tipidir.
• Barajın en derin yerinin yüksekliği yaklaşık olarak 70 metre civarındadır.
• Hirfanlı barajı bünyesinde birçok su kuşu türünü barındırmaktadır.
• Hirfanlı baraj gölü küçük çapta balık avlanan göllerimizden bir tanesidir. Tabi bu balık avlamaları olta ve küçük ağ atma şeklindedir.
• Hirfanlı barajının bazı yerlerinde plaj dahi bulunmaktadır, bununla birlikte bazı tesisler, mesire alanları, halkın piknik yapabileceği yerler de mevcuttur.
• Hirfanlı barajının büyük bir kısmı turizm merkezi olarak ilan edilmiştir.
• Hirfanlı barajının üzerinde bir tanede köprü bulunmaktadır. Yakın tarihte yapılan bu köprünün ismi Sarıyahşi köprüsüdür. Sarıyahşi köprüsü 2006 yılında temeli atılmasına karşın 2014 yılında hizmete açılmıştır. Bu köprü Sarıyahşi ilçesi ile Kırşehir ilini birbirine bağlamaktadır.

Hirfanlı barajı Hidroelektrik santrali özellikleri nelerdir?

• Ülkemizin en önemli elektrik üretim santrallerinden bir tanesi olan Hirfanlı Barajı Hidroelektrik santralindeki kurulu güç 128 megavattır.
• Hirfanlı barajı elektrik santralinin yıllık elektrik üretimi yıl yıl değişebilmektedir. Örneğin 2010 yılından sonra üretilen elektrik miktarı yılda 200.000.000 kilovatsaatin üzerinde olmuştur. Hatta bazı yıllarda 300.000.000 kilovatsaatin üzerine de çıktığı olmuştur. Bu barajın üretmiş olduğu elektrik miktarı yaklaşık olarak 70.000 ila 100.000 arasındaki konutun elektrik ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir.
• Hirfanlı barajında bulunan Hidroelektrik santrali Kırşehir ili sınırları içindedir.

Kronoloji

• 1953: Hirfanlı Barajı inşaası başlamış ve 1959 yılına kadar sürmüştür.
• 1959: Hirfanlı Barajı ve Hidroelektrik Santrali 1959 yılında işletmeye alınmıştır.

Karakteristik Özellikleri