Çubuklu Sarmal Gökada

Çubuklu Sarmal 2 Galakside Karadelik Keşfi!

Bilim adamları, yakın galaksilerde "gizlenen" iki süper kütleli karadelik keşfettiklerini açıkladı. Verilen bilgiye göre, toz ve gaz bulutlarının arkasında kaldıkları için daha önce fark edilmeyen süper kütleli karadeliklerden biri NGC 1448, diğeri NGC / IC 3639 galaksisinde bulunuyor.

NGC 1448, Saat Takımyıldızı yönünde yer alan çubuklu sarmal nitelikli bir galaksidir. NGC 1448'deki süper kütleli karadeliğin, galaksinin merkezinde yer aldığı ve Dünya'ya 38 milyon ışık yılı uzaklıkta olduğu ifade edildi. Bu galaksideki karadeliği keşfeden araştırma ekibinde yer alan Durham Üniversitesinden Ady Annuar, süper kütleli karadeliği "yatağın altında saklanan bir canavara" benzetti.

Her iki karadeliğin de ABD Uzay ve Havacılık Dairesi'nin (NASA) NuSTAR X-Işını teleskobuyla gözlendiği kaydedildi. NGC 3639, Aslan Takımyıldızı yönünde bulunan çubuklu sarmal nitelikli bir galaksidir.

Southampton Üniversitesi'nden Peter Boorman liderliğinde yapılan araştırmayla keşfedilen diğer karadeliğin bulunduğu IC 3639 galaksisinin, Dünya'ya 170 milyon ışık yılı uzaklıkta olduğu bildirildi. Karadeliklerin en büyükleri olan süper kütlelilerin, hemen hemen tüm galaksilerin merkezinde bulunduğu varsayılıyor.

Kaynak: ScienceAlert / AA (10 Ocak 2017)

Hubble’dan Sarmal Gökada Görüntüsü!

Andromeda takımyıldızı 88 takımyıldızdan biridir ve komşumuz Andromeda gökadası ile karıştırılmamalıdır. NGC 7640 olarak bilinen bu gökada Andromeda takımyıldızında yer almaktadır. Gökadalar şekil ve yapıları dikkate alınarak birçok farklı gruba ayrılabilir. Örneğin NGC 7640 çubuklu sarmal sınıftadır.

Bunların merkezleri dairesel değil, kollara kadar uzanan bir çubuktan oluşmuştur. Samanyolu gökadası da çubuklu sarmal gökadadır. NGC 7640 bu görüntüde pek sarmal izlenimi vermemektedir. Bunun nedeni fotoğrafı çeken Hubble teleskobunun konumudur. Gökada fotoğraflarında gökadaların sarmal kolları genelde daha az belirgin olmaktadır.

NGC 7640’ın geçmişte bir çeşit etkileşim yaşadığı düşünülmektedir. Gökadalar büyük kütlelidir ve bu nedenle kütle çekimi yoluyla bazen birbirlerini etkilerler. Bu etkileşim zayıf olabileceği gibi daha yıkıcı olabilir. Örneğin çarpışabilirler ve böylece daha büyük ve yeni bir gökadaya dönüşebilirler. Bir gökadanın tarihini ve hangi etkileşimleri yaşadığını anlamak aynı zamanda yıldızların nasıl oluştuğu sorununun da çözüm anahtarını sunabilir.

Kaynak: NASA / Goddard / Görsel Telif Hakkı: ESA/Hubble & NASA (10 Şubat 2017)

VLT, Çubuklu Sarmal Gökada Messier 77'yi Görüntüledi!

Çubuklu sarmal gökada Messier 77, ESO'nun çok büyük teleskobu tarafından kayda alındı. İlgili görselde gökadanın toz şeritlerince hattı çizilen parlak kolları sergileniyor, Messier 77’nin çalkantılı doğasından ise hiçbir iz yok. NGC 1068 olarak da bilinen Messier 77, en yakın aktif gökadalardan biri olup, evrendeki en göz alıcı ve enerjik nesneler arasında yer almaktadır. Çekirdekleri genellikle tüm gökadayı bastıracak kadar parlaktır. Aktif gökadalar evrendeki en parlak nesneler arasında olup, hepsinde olmasa bile çoğunlukla, gama-ışınları ve X-ışınlarından mikrodalga ve radyo dalgalarına kadar olan bölgede ışık yaymaktadırlar. Messier 77’nin daha da ayrıntılı sınıfı Tür II Seyfert gökada olup, özellikle kırmızı-ötesi dalgaboylarında parlak sınıfına alınmıştır.

Yaklaşık olarak 47 milyon ışık yılı uzaklıkta ve Balina takımyıldızı doğrultusunda bulunan Messier 77, Messier kataloğunda bulunan en uzak gökadalardan biridir. Messier ilk başlarda kendi teleskobu ile gördüğü nesnenin çok parlak bir yıldız kümesi olduğuna inanıyordu, ancak teknoloji geliştikçe gerçek halinin bir gökada olduğu anlaşıldı. Messier 77’nin söz konusu görüntüsü mavi, kırmızı, mor ve pembe (hidrojen-alfa) renklerle temsil edilen dört farklı dalgaboyu bandında alınmıştır.

Her bir dalgaboyu farklı bir özelliği ortaya çıkarmaktadır. Örneğin, pembemsi hidrojen-alfa sarmal kollarda oluşmakta olan sıcak ve genç yıldızları öne çıkarırken, kırmızıda Messier 77’yi çevreleyen ince, iplik benzeri gaz yapısı ortaya çıkmaktadır. Görüntüde Samanyolu’na ait bir yıldız da gökada merkezi civarında keskin girişim deseniyle görülmektedir. Ek olarak, sarmal kolların dış kısımlarında görülen çoğu daha uzak gökada muazzam büyüklükteki aktif gökadaya göre oldukça küçük ve narin kalmaktadır.

Gökada üzerindeki etkileyici parlaklığın nedeni merkezi bölgedeki mekanizmadan dışarıya doğru dağılan yoğun ışınımdır. Süper kütleli bir karadeliği çevreleyen yığışma diski. Karadeliğin üzerine düşen madde sıkışarak inanılmaz sıcaklıklara kadar ısıtılmakta ve sonuçta yoğun miktarda ışık salınımına neden olmaktadır. Bu yığışma diski “torus” adı verilen kalın bir donut şeklinde gaz ve toz diski tarafından örtülmektedir. 2003 yılında güçlü VLT Girişimölçeri kullanılarak yapılan Messier 77 gözlemleri böyle bir yapıyı ilk kez ortaya çıkarmıştır.

Kaynak: ESO / Görsel Telif Hakkı: ESO Şili Paranal Gözlemevi (5 Temmuz 2017)

Sarmal Gökada NGC 4248!

NGC 4248 sarmal gökadası gaz, karanlık toz ve parlak yıldız yığını içeren, Av Köpekleri (Canes Venatici) takımyıldızı yönünde ve 24 milyon ışık yılı uzakta sarmal bir gökadadır. NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu'nun Geniş Alan Kamerası-3 ile elde edilen ilgili görsel morötesi “atlas” çalışmasının bir parçasını oluşturur. Söz konusu koleksiyon birbirinden farklı morfolojileri, kütleleri ve yapıları olan gökadaları içerir. Verilen örneğin incelenmesi evrenin yıldız oluşum tarihinin birbirine bağlanması açısından kilit bir işleve sahiptir.

Bu tür sarmal gökadalar üzerinde yapılan incelemeler sonucunda kütleli yıldızların nasıl oluştuğu ve geliştiği, yıldız oluşumunun nasıl, nerede meydana geldiği, yıldız kümelerinin nasıl değişip geliştiği, yeni yıldız oluşturma süreci ve gökada ile yıldızlararası ortamın (yıldızlar arasındaki boşlukta yer alan gaz ve toz) bağlantısı hakkında detaylı bilgilere ulaşılabileceği düşünülüyor.

Kaynak: Hubble / ESA