Elektrolit Nedir?

Elektrolit
Sıvı ya da çözelti hâlindeyken elektrik akımını ileten ya da elektrik akımı etkisiyle ayrışabilen madde. Genellikle asitler, bazlar ve tuzların su ya da başka uygun bir çözücüdeki çözeltileri bu özelliğe sahiptir. Modern elektrokimya, elektrolitlerin elektrik iletkenliğini, sıvı hâlde iyonlaşmalarına bağlar. Çözeltilerinde bütünüyle iyonlarına ayrışan maddelere (HNO3, HCl ve HI gibi inorganik asitlerin sulu çözeltileri, alkali ve toprak alkali metal tuzları) kuvvetli elektrolitler; çözeltilerinde, iyonlarını ve ayrışmamış moleküllerini yan yana bulunduran maddelere (H3PO4, H2SO3, H2CO3 gibi bazı inorganik asitlerin sulu çözeltileri, 2 ve 3 değerlikli metal hidroksitlerinin çoğu, bütün organik asit ve bazlarla su) zayıf elektrolitler denir.

ELEKTROLİT
a. (fr. electrolyte; ing. electrolyte).
—Kim. Elektrik akımı etkisiyle ayrışabilen madde.

• Katı elektrolit, dozları çok iyi belirlenmiş katışkı maddelerinin eklenmesiyle kimi elektriksel süreçler oluşturan katı madde. (Nitekim 1600°Ca doğru sinterlenmiş alüminin bir biçimi olan ve B alümin denen bir maddeden [Al203 - Na20], sodyum-kükürt akümülatörlerinde tetı elektrolit olarak yararlanılır. Aynı şekilde çok küçük niceliklerde gümüş ve/ya da bakır katılmış B alüminden, saatçilikte kullanılan katı elektrolitli mikropiller yapılmaktadır.)
• Sıvı elektrolit, elektrik akımı etkisiyle ayrışabilen sıvı durumundaki madde (Elektrolitler yalnızca suda ya da uygun bir çözücüde çözündürülen asit, baz ya da erimiş tuzlardır. Arrhenius kuramına göre bu maddelerin iyonlarına ayrıştığı kabul edilir.)

—Mak. san.

• Elektrolitle işleme, iletken malzemeden parçaları anodik çözünmeyle biçimlendirme yöntemi.
• Elektrolitle taşlama, iletken malzemeden parçaları, anodik çözünmeyle talaş kaldırarak taşlama yöntemi.

—ANSİKL
Elektrolitle işleme.
Bu yöntemde kullanılan makine, çok yüksek yoğunlukta bir doğru akım veren üreteçten, işlenecek parça üzerinde otomatik olarak ilerleyen bir sisteme bağlanmış devingen bir elektrottan ve yardımcı takımlarıyla (depo, pompa, filtre vb.) birlikte bir elektrolit devresinden oluşur. İşlenen malzemeye göre katodun ilerleme hızı 1 ile 10 mm/dk arasında değişir ve akım yoğunluğu 200 ile 1 000 A/cm2 düzeyindedir. Çıkıntılar üzerinde elektrik alanının daha güçlü olması nedeniyle önce pürüzler temizlenir; dolayısıyla elde edilen yüzey her zaman kusursuzdur. Bu tekniğin sağladığı duyarlılık elektrikle aşındırmadan daha düşük olmasına rağmen işleme daha hızlı işlemeye olanak verir ve maliyet daha ucuzdur.

Elektrolitle taşlama.
Özellikle karbürden yapılmış kesici takımları bilemede kullanılan bu yöntemde, temelde eksi kutbuna bağlı, elmasla donatılmış bir taşlama diski taşıyan bir makineden yararlanılır; dilenecek takım bir taşıyıcı desteğe tutturularak artı kutba bağlanır. Birbirine dokunmayan takım ile taşlama diski arasına özel bir elektrolit püskürtülür; diskin aşındırıcı taneleri yalnızca işlenen parça yüzeyinde oluşabilecek pasifleştirici katmanın giderilmesini sağlar. Üretecin uçları arasındaki gerilim 4 ile 12 V arasında değişir; en uygun akım yoğunluğu yaklaşık 100 A/cm2'dir. Elektrolitle taşlama yüksek bir işleme hızı ve klasik taşlamaya göre daha düşük bir aşınma sağlar. Üstelik işlenen parça uygulama sırasında ısınmadığından mikroçatlaklar ve iç gerilimler oluşmaz.