Arama

Domates Yetiştiriciliği

Güncelleme: 25 Haziran 2011 Gösterim: 72.428 Cevap: 3
kompetankedi - avatarı
kompetankedi
VIP Bir Dünyalı
16 Kasım 2007       Mesaj #1
kompetankedi - avatarı
VIP Bir Dünyalı
domates1domates 0domatesdomates

Sponsorlu Bağlantılar
Domates Yetiştiriciliği

domates1




1. GİRİŞ
Domates Peru civarında çıkarak muhtelif memleketlerde ve yaklaşık 1900 yıllarında Adana’da yetiştirilmeye başlanmıştır.
Ucuz ve bol vitamin kaynağı olan domates besleyici ve lezzetli özelliğinden dolayı dünyanın birçok ülkesinde en çok üretilen sebzelerdendir. Turfanda olarak yetiştirilebilmesi nedeni ile her mevsimde tüketilebilmektedir. İçinde A, B1, B2, C, K vitaminleri, niacin, protein, yağ, karbonhidrat, potasyum, kalsiyum ve demir bulunur. Taze olarak yenildiği gibi salça, domates suyu, konserve turşu, reçel, ketçap, şeklinde de değerlendirilebilmektedir. Tek yıllık bir bitkidir. 5-6 kg domatesten yaklaşık 1 kg salça elde edilebilir. 250-400 bin adet tohumu 1 kg gelir.
2. ÇEŞİTLER
Bölgemiz için en uygun çeşitlerden pearson ve Sc 2121 domates çeşitlerinin yetiştirilmesi önerilebilir. Bu çeşitle birlikte GAP-BKİB’nın 1987-1992 yılları arasında Şanlıurfa-Koruklu Tarımsal Araştırma İstasyonunda yaptırmış olduğu denemeler sonucunda da Sofralık-Start F1, Epona F1, Açık döllenen-Red Top, Sc2121, Kiraz domatesi denemelerinde de S.Million ve S.Gold gibi çeşitler tavsiye edilmektedir.
Pearson: Yuvarlağa yakın oldukça düzgün şekilli kırmızı renkli eti dolgun, çok lezzetli, şartlara kolaylıkla adapte olabilen çeşittir. Vejetasyon süresi uzundur. Sofralık olduğu kadar kuru maddece zengin olması ile salçalığa da fevkalade elverişlidir. Salça renginin tabii olarak kırmızı olması beğenilmektedir. 1 kg ortalama 7-9 adet gelmektedir. Nakliye ve Verticellium hastalığa karşı dayanıklıdır.
Sc.2121: Geçci ve erkenci çeşitlerinin olması üretimde devamlılığı sağlaması bakımından avantajlıdır. Ayrıca meyve kalitesi yüksek, nakliyeye dayanıklı yüksek verimli ve sofralık bir çeşittir.
3. İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ
3.1. İklim İsteği
Domates ılık ve sıcak iklim meyvesidir. Soğuklardan çok zarar görür. Sıcaklık -2,-3 ° C düştüğünde bitki tamamen ölebilir. Gereğinden fazla sıcaklık ve nem ise bitkide hastalıkların meydana çıkmasına, sıcak ve kuru rüzgarlarda, fazla miktarda çiçek dökülmesine sebep olur.
Domateslerde normal bir gelişmenin meydana gelebilmesi için, sıcaklığın en az 16-19 ° C’lerde olması denemelerden anlaşılmıştır. Sıcaklık 13 ° C’nin altına düştüğünde olgunlaşmanın geciktiği ve mahsul miktarının çok azaldığı görülmüştür. Domates çiçek tozları 10 ve daha yukarı derecelerde, en iyi olarak 27 ° C civarında istenilen şekilde çimlenerek döllenme yapabilmektedir. Yüksek sıcaklıklarda bitki döllenme yeteneğini ve gelişmesini kaybetmektedir.
3.2. Toprak İsteği
Domatesin toprak isteği; kumludan killiye kadar her tür toprakta yetişebilir. Derin, geçirgen su tutma kabiliyeti iyi humus ve besin maddelerince zengin tınlı toprakları sever. Kumlu tınlı topraklarda erken ürün verir. Çorağa oldukça dayanıklıdır. En uygun toprak reaksiyonu pH 6.5 civarındadır.
4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
4.1. Ekim Nöbeti
Kışlık sebzelerden sonra domates ekilebilir. Baklagiller domates için iyi bir ön bitkidir. Domates dikilen bir yere, en az 5 yıl domates dikilmemelidir. Bölge’mizde domatesle nöbete girebilecek bitkiler pamuk ve buğdaygillerdir. En iyi ekim nöbeti; Buğday+2.ürün+Domates şeklinde uygulanabilir.
4.2. Toprak Hazırlığı
Domates bitkisi derin köklü bir bitki olduğu için, toprağın derin sürülerek, dikkatle hazırlanması gerekir.
Sonbaharda pullukla derince sürülen tarla ilkbaharda ve uygun tavda yine pullukla sürülür. Sürümle birlikte 2-4 ton yanmış ahır gübresi atmak yararlı olur. Sonra tırmık, tapan veya diskaro çekilerek kesekler kırılır.
Domates yetiştiriciliğinde sıra arası ve sıra üzeri mesafesi çeşidin yer ve sırık olmasına göre değişmektedir.
4.3. Ekim ve Dikim
Ekim yapılırken metrekareye 5-6 gr tohum gelecek şekilde sıravari veya serpme olarak yapılır. Sıravari en iyi yoldur. Ekimden sonra tohumların üzeri 1 cm kadar kalınlıkta harçla örtülür ve hafifçe bastırılarak süzgeçli kovalarla tohumların bulunduğu kısma inecek kadar çimlenme suyu verilir.
Yer domatesi için sıra arası 140-150 cm sıra üzeri 40-50 cm sırık domateslerde ise sıra arası 75-80 cm, sıra üzeri 40-50 cm olacak şekilde dikim yerleri hazırlanmalıdır.
Tohumlar çimlenip 5-6 yapraklı olduktan sonra hazırlanan karıklara 40 cm aralıkla fide çukurlarına son donların kalktığı Nisan ayının ikinci haftasında bu çukurlara fideler dikilir. Dikim, fidelerin 2/3’ü toprağa girecek şekilde yapılır. Daha sonra karıklara can suyu verilir. 3-4 gün sonra kontrol edilerek tutmayan fideler yenilenir.
4.4. Gübreleme
Uzunca bir vejetasyon süresi isteyen ve uygun şartlarda üzerinde sayı ve ağırlık itibarı ile bol mahsul bulunan domatesler yetiştirildikleri toprağın besin maddelerince zengin olmasını isterler. Domates yetiştiriciliğinde bilhassa erken mahsul almada fosforlu gübrelerin mühim rol oynadıkları bilinmektedir.
Bölgemizde Şubat ayı içinde önce dekara 2-3 ton iyi yanmış çiftlik gübresi, fosforlu gübre triple süperfosfat formunda ve dönüme 22 kg olarak verilmelidir. Bu gübre dikimle beraber açılan bantlara serpilir. Azotlu gübre amonyum sülfat formunda ve dekara 56 kg olarak serpme şeklinde yarısı dikimle diğer yarısı da birinci sulamadan önce toprağa hafifçe serpilir.
4.5. Sulama
Kültür bitkileri arasında bilhassa meyveleri yenen sebzelerde sulama, tohumların çimlenme devresi, gelişme devresi ve nihayet mahsul devresi olmak üzere başlıca üç esas devrede önemli rol oynar.
Domates yetiştiriciliğinde bitkiler üzerinde ilk meyveler görülünceye kadar mümkün mertebe sulamadan kaçınılır. Bu devreye kadar çapa yapılır. İlk meyveler görüldükten sonra sulama önem kazanır ve mevcut şartlara göre uygun periyotlarla yeteri kadar sulama yapılmalıdır. Nihayet olgunluk devresine girip hasat başladıktan sonra bu devrede pratik bir kaide olarak her toplamayı takiben mutlaka su verilmelidir.
Sulama yapılırken mümkün mertebe suyun bitkinin yapraklarına değmemesine özen gösterilmeli yoksa yapraklar çamurlanır ve hastalığa yakalanması kolaylaşır.
Bölgemizde domatesin su ihtiyacı genel olarak şöyle bir dağılım gösterir;
• Mayıs ayında 10 gün arayla 3 su
• Haziran ayında 7 gün arayla 4 su
• Temmuz ayında 6 gün arayla 5 su
• Ağustos ayında 7 gün arayla 4 su
• Eylül ayında 15 gün arayla 2 su olmak üzere toplam 18 su verilmelidir.
4.6. Bakım
Fideler esas yerlerinde gelişmeye başladığı andan itibaren yaklaşık 2 hafta sonra birinci çapa yapılır. Birinci çapadan 2-3 hafta kadar sonra ikinci çapa yapılır. Yabancı otlar yok edilir. Kaymak tabakası kırılır ve toprağı havalandırmak topraktaki rutubeti muhafaza etmek maksadıyla sıra aralarında birkaç defa çapa yapmak çok faydalıdır.
Ayrıca sulamada su yolu üzerine düşen dallar masura üzerine alınır ve boğaz doldurma işlemi yapılır.
5. Hastalıkları, Zararlıları ve Mücadelesi
5.1. Domates Hastalıkları
Domates hastalıklarını etmenlerine göre fizyolojik ve virüs gibi patojenlerin sebep olduğu patojenik hastalıklar olmak üzere iki gruba ayırabiliriz.
Fizyolojik etmenlerin sebep olduğu arazlar:
• Güneş yanığı, çiçek dökülmeleri, meyvelerde çatlama, çiçek burnu çürüklüğü, su ve toprakla temas eden meyvelerde diğer patojenlerle beraber çürümelerdir.
• Bunlar daha çok; çevre şartlarından, fazla sulamadan ve beslenme bozukluğundan ileri gelmektedir. Ayrıca solgunluk hastalığı, Antroknoz, erken yanıklık gibi hastalıklar görülebilir.
Solgunluk
Bitkide toprak üstü aksamının turgor durumunu kaybetmesi sonucunda solması dal ve yaprakların toprağa doğru sarkması şeklinde kendini gösterebilir.
Bunun için; sertifikalı temiz tohum kullanmak tohumları ilaçladıktan sonra ekmek, konukçu olan bitkiyi en az iki sene münavebeli yetiştirmek bir mücadele metodudur.
Antroknoz
Olgun meyvelerde hafif batık, sulanmış dairesel lekeler görülür. Yaşlı lekeler 12 mm çapında koyu ve deri gibidir.
Erken Yanıklık
Yaşlı yapraklar üzerinde 6-12 mm irilikte ölü lekeler oluşur. Kahverengi ve düzgün halkalar şeklindedir.
Mildiyö
Yapraklar üzerinde küçük soluk yeşil ya da sarımsı lekeler belli eder ve yayılarak siyahlaşır. Bitkinin ölümüne neden olur.
Bunlar için etkili madde zıneb maneb olan ilaçlar kullanılmalıdır.
5.2. Zararlıları
Dana Burnu
Fidelerin kök boğazı kısımlarından kemirerek kurumalarına neden olur. Kepekli ilaçla mücadele yapılmalıdır.
Kırmızı Örümcek
Yaprakların öz suyunu emerek bitkilerin gelişmesine yaprakların sararıp, kuruyup, dökülmesine sebep olur.
Yaprak bitleri, Bozkurtlar, kök ur nematodu domates için birer zararlıdır. İlaçla mücadelesi yapılabilir (Malathion, Acorisıtin önerilebilir). Ayrıca bitki koruma şubesine başvurulmalıdır.
6. Hasat, Harman ve Depolanması
Domates sabahları veya akşam üzeri toplanır. Hasat çeşidin erkenciliği, yetiştirme, bakım şartları ve gönderilecek pazarın uzaklığı gibi çeşitli faktörler göz önünde tutularak hasat yapılmalıdır.
Mahallinde değerlendirilecek veya yakın pazarlara gönderilecek domatesler büyük bir çoğunlukla ya tam olum devresinde veya buna çok yakın bir devrede toplanır.
Buna karşılık uzak pazarlara gönderilecek domatesler yolda geçecek süre ve olgun domateslerin ambalaj kapları içerisinde, sarsıntı veya tazyik neticesinde çatlamaları ve ezilmeleri düşünülerek, kırmızı, pembe hallerinde toplanır.
Meyvelerin koparılması gelişigüzel yapılmamalıdır. Bilhassa olgun domateslerin koparılmasında meyve avuç içerisine alınarak sapı etrafında hafifçe döndürülmek suretiyle ya küçük sapı ile birlikte veya sapsız olarak zedelenmeden koparılmalıdır. Kasaları fazla üst üste gelmemek kaydıyla düzgünce yerleştirilmelidir.
7. Verim ve Maliyet
Açıkta domates üretiminden 3600-4000 kg/da ürün alınmaktadır.
Bir dekar domates üretimi için 206.78 sa/da insan işgücü, 2.22 sa/da makine işgücü gerekmektedir.



Kedi der ki:
Tanrı domatesi de yarattı.. Sonra onu pembeye boyadı. sözü yanlıştır sadece çekirdeği sarıdır. Aslen kırmızıdır. Msn Grin

H€L€N - avatarı
H€L€N
Ziyaretçi
17 Kasım 2007       Mesaj #2
H€L€N - avatarı
Ziyaretçi
tomato1

Sponsorlu Bağlantılar
Anavatanı Güney Amerika olarak bilinir. Önce Avrupa'ya getirilen domatesin ülkemizde yüz yıllık bir mazisi vardır. Taze ve işlenmiş olarak en çok tüketilen sebze haline gelmiştir. Seralarda üretim yaygınlaştığından bu yana yaz- kış tazesi bulunur.

Domates B, C, E, ve k vitaminlerince zengindir. Safra kesesine, bağırsaklara ve mide suyuna olumlu tesirde bulunana domates, kan basıncını azaltır, sağlığımıza katkıda bulunur.

Öte yandan yeşil domateste bulunan r0;solaninr1; maddesi zehir etkisi ile baş ağrısı yapar, sersemlik meydana getirir. Bu yüzden yeşil, olgunlaşmamış domates çiğ yenmemelidir.

Kültüre alınmaya elverişli yapısı ile 2000 den fazla domates çeşidi üretilmiştir. Bu sayı her yıl artmaktadır. Sofralık ve endüstriye uygun çeşitler farklıdır. Sofralık cinsler sera ve açıkta yetiştirilenler olarak ayrıca gruplandırılır.

Sofralık cinsler ince kabuklu ve eti sulu olup, biftek tabir edilen çok iri cinslerden, kiraz büyüklüğündeki kokteyl domateslere kadar farklı boylardadır. Sırık ve bodur cinsleri mevcuttur. Sırık domatesleri daha verimli ve kalitelidir.

Endüstri domatesleri bazen yuvarlak ama genelde yumurta biçimi olur. Kalın kabuklu, eti nisbeten susuz olup işlenmeye elverişlidir. Bodur cinsleri daha yaygındır. Salça veya sos yapmak maksadı ile ev bahçelerinde de yetiştirilebilir.

Domateslerin olgunlaşma zamanı cinslerine ve iklime göre değişir. Meyveleri kırmızı, pembe, sarı veya turuncu renklerde olabilir.

İKLİM- TOPRAK HAZIRLIĞI

Domates bir ılık,sıcak iklim bitkisidir. Bol güneş ister. Meyvelerinin kızarabilmesi için uzun ve sıcak günlere ihtiyacı vardır. Meyve zamanı en uygun ısı 27 derece civarıdır. Çorağa dayanıklıdır. Bitkisi soğuktan korkar.

Her türlü toprakta yetişebilir. Bol gübreli, süzek ve nemini koruyan toprakları çok sever.

Toprak fide dikiminden en az 1 ay önce 25-30 cm. derinlikte bellenir. Bol miktarda iyi yanmış gübre ilave edilerek güzelce işlenir. Kolayca sulanabilmesi için karıklar halinde düzenlenir. Sıra usulü dikim yapılır. Sıra araları 80-100 cm. fide dikim aralığı ise 35-40 cm. olmalıdır.

TOHUMDAN FİDE YETİŞTİRME

Domates tohumları mart sonlarında dışarı ekilebilir. Drenajı iyi, rüzgardan korunmuş ve bol güneş alan bir yer seçilir.Yanmış ve elenmiş bol gübre ve az miktarda ince kum ilavesi ile kazılır ve güzelce işlenir.

Toprak tırmıkla iyice düzeltilir. Tohumlar seyrekçe serpilir. Üzerleri elenmiş gübre ile 1 cm. Kalınlığında örtülür. Bir tahta yardımıyla hafifçe bastırılır. Süzgeçli kova ile sulanır. İlk sulamada suyuna uygun miktarda fungisit katılır. Fideler çıkıncaya kadar aşırıya kaçmadan muntazaman sulanır.

Fidelerin gerçek yaprakları 4-5 tane olunca irilerinden başlayarak bahçıvan kaşığı ile kökleri zedelenmeden sökülür ve asıl yerlerine dikilir. Fide sökmeden önce yerleri hazır edilmeli, fidelik önceden güzelce sulanmalıdır. Söküm bittikten sonra kalan fideler tekrar sulanır.

HAZIR FİDE NASIL OLMALI

Fide alınırken koyu yeşil yapraklı, kalın ve kısa saplı,bol köklü ve kök boğumları hafif mor olanlar seçilir. Solgun, ince saplı ve aşırı uzamış fideleri almamalıdır.

Gerek fide ,gerekse tohumlar mutlaka güvenilir bir kaynaktan temin edilmelidir.

Fideleme işleri daima akşam üstü yapılmalıdır.

DİKİM VE BAKIM İŞLERİ

Fideler dikim çubuğu yardımı ile 3/2 si toprağa gömülmek suretiyle dikilir. Derhal can suyu verilir.3 gün geçmeden tekrar su verilmez. Domates, meyveleri görünmeden önce fazla sulanmaz. Bir kaç kere çapalanır. Fidelerin gövdeleri kararınca ilk çapa yapılır. Her çapada boğazları biraz daha doldurulur.

Yer domateslerinin boğazları çapalama sırasında iyice doldurularak bitkilerin yerden yükselmesi sağlanır. Çoğu yer cinsleri meyve verdikleri zaman hafif bir destekten memnun olurlar.

Sulama karıklara su doldurularak yapılır. Meyveye duran fideleri haftada bir sulamak yeter. Ya da meyve toplandıktan hemen sonra sulanır. Meyve zamanı arada bir gübre şerbeti vermek verimi çok artırır.

BUDAMA

Domateslerin verimli olması için budanması gerekir.Koltuk alma, doruk alma ve yaprak budaması yapılır. Alt yaprakların dibinden çıkan filizler daha küçükken koparılır. Böylece fideler 2-3 dal şeklinde büyütülür. Buna koltuk alma denir. Bitkinin aşırı yeşile kaçmasını önler ve sağlıklı meyveler büyütür.

Özellikle toprağa değen yapraklar bitki yetişkin bir hal alınca kesilmelidir. Bu da bitkinin hava almasını sağlar ve topraktan gelen mantar hastalıklarını azaltır.

Fazla uzayan sırık domateslerinin doruk dal uçları koparılabilir. Böylece bitki yan dallar verir.

Bitki fazla uzayıp eğilmeye başlamadan sırıkları dikilir. Fideler zedelenmeden yumuşak bağlarla sırığa bağlanır. Bitki uzadıkça bu işlem tekrarlanır. Sırıklar 2 metre boyunda 4-5 cm. Çapında olmalı ve toprağa iyice gömülmelidir. Aksi halde meyve zamanı yıkılabilir. Sırık uçları katranlanarak toprakta çürümesi önlenebilir.

HASTALIKLAR VE ALINACAK TEDBİRLER

Domatesler en çok yaprak küfü, yaprak yanığı gibi mantari hastalıklardan etkilenirler. Uzun süreli verim için mevsim sonuna kadar her 2-3 haftada bir uygun bir fungisitle ilaçlama yapılır. Hastalığın görünmesini beklememelidir.

Böcek türü zararlılar için ise ancak görüldükleri zaman ilaç yapılır.

Hastalık riskini azaltmak ve verimi yüksek tutmak için diğer sebzeler gibi domates de 3 yıl geçmeden aynı yere ekilmez.

SONBAHARDA DOMATESLER

Sonbaharda ilk soğuklar başlamadan önce kızarmamış domatesler dalları ile toplanır. Mümkünse dallar birbirine bağlanır ve hevenk halinde asılarak serin bir yerde kızarmaya bırakılır. Değilse tepsilere kağıt serilir ve domatesler birbirine değmeyecek şekilde yerleştirilir.

Çabuk olgunlaşmaları isteniyorsa yakınlarına bir kaç elma konur. Bu meyvelerden çıkan ethylen gazı domateslerin kolayca kızarmasını sağlayacaktır.

TOHUM ALMA

Kaliteli domateslerden tohum alınarak ertesi yıl yetiştirilebilir. Bunun için mutlaka ilk olgunlaşan domateslerin köke yakın, düzgün, iri, ve sağlam olanları seçilir. İşaret konur ve tamamen olgunlaşıp yumuşayınca koparılır ve tohumları dikkatle ayrılır. Süzgeçte hafifçe yıkanıp bez üzerinde kurutulur. Tamamen kuruyunca ufalanır biraz toz böcek ilacı serpilerek kağıt bir torbaya konur. Üzerine cinsi ve özellikleri yazılır . Rutubetten uzak bir yerde saklanır.

Domates tohumu uygun şartlarda 3 yıl tazeliğini korur.


H€L€N - avatarı
H€L€N
Ziyaretçi
18 Kasım 2007       Mesaj #3
H€L€N - avatarı
Ziyaretçi
domates 721060

Domateste gübrelemede, gübre seçiminde çok farklı olasılıklar bulunmaktadır. Tarla koşullarında granüller özel bitki besin maddelerinin suda çözünür özel bitki besin maddeleri ile birlikte uygulanması ya da tüm bu kombinasyonların yaprak uygulamaları için özel bitki besin maddeleri ile uygulamaları olarak yapılabilmektedir.

Seçim aşağıdaki kıstaslara göre belirlenecektir:

* Yetiştiricilik tipi
* Ekonomik olması (gider/kar)
* Gübreye ulaşılabilirlik
* Ürün ve kullanımı hakkında genel bilgi (çiftçi, aracı, dağıtıcı)
* Güven.

Besin Maddesine göre Özel Bitki Besleme

Azot
Azotlu gübrelerde azot, üre, amonyum ve nitrat olmak üzere 3 formda bulunur (Şekil 1).

sekil1 713527

Şekil 1. Üre, amonyum ve nitrat içerikli gübre uygulamalarında toprakta meydana gelen kimyasal dönüşüm olayları

1 Üre
Üre bitki tarafından direkt olarak kullanılamaz. Ancak toprağa uygulandığında hızla hidrolize olarak amonyuma dönüşür. Hidroliz öncesi ve sonrasında, üredeki aşınım veya amonyumdaki emilim nedeniyle azot miktarında kayıplar meydana gelebilir. Üre elektriksel olarak nötrdür ve bu nedenle yüklü toprak katmanları tarafından emilmezler. Buna ek olarak kolaylıkla damla sulama sistemlerinde ıslak yumrulara doğru hareket ederek kök bölgesine ulaşırlar.

2 Amonyum
Amonyum toprak partikülleri tarafından kolayca bağlanır ve aşınımlara karşı daha dayanıklı hale getirir. Aynı zamanda toprakta bitki için yarayışlılığını sınırlayıcı seviyede hareketsiz durumdadır. Amonyumun çoğu bitkinin alabilmesi için nitrata dönüştürülür. Bu nitrifikasyon olayı süresince önemli derecede amonyum pH? sı yüksek toprak içerisinde amonyağa dönüşür.

Üre ve amonyumun nitrata dönüşüm süreci, pH, nem, sıcaklık ve önemli bakterilerin varlığına bağlı olarak bir ve birçok hafta arasında sürebilir (Nitrosomas, Nitrobacteria). Bu durum azotun yarayışlı hale geçmesinde gecikmeye ve sonuç olarak azot idaresinde geniş ölçüde hassaslığa neden olur. Nitrifikasyona bağlı olarak kök bölgesinde ortaya çıkan oksijen boşalması nedeniyle yüksek sıcaklık koşullarında amonyum miktarının artması kök açlığına önderlik eder. Amonyum kök bölgesinde potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi diğer katyonlarla yarış içerisindedir. Bu olay besin maddesi noksanlıkları ile ortaya çıkan bozuklukları tetikler. Özellikle amonyumdaki aşırı artış çiçek uç çürüklüğü problemini beraberinde getirir ve sonuç olarak besin solüsyonunda kalsiyum olsa dahi meyvelerde kalsiyum azalmasına neden olur.

3 Nitrat
Bitkiler toprağa uygulanan nitratı direkt olarak alırlar. Toprak çözeltisi içerisinde çözünür olması ve kolaylıkla kök bölgesine hareket etmesi nedeniyle herhangi bir dönüşüme gerek duymaz. Parçalı azotlu gübre uygulaması ürüne azot kaynağının sağlanmasında önemli yer alır. Nitrat uçucu değildir yani; amonyum olarak emilimde azot kaybı olmaz. Besin maddelerinin alınımda anyon ve katyonlar arasında sinerji bulunmaktadır. Bir anyon olan nitrat katyonların (K+, Ca+2+, Mg+2, ve NH4+)alınımını tetikler (Şekil 2). Nitratın amino asitlere dönüşümü yapraklarda meydana gelir. Bu durum dönüşümde güneş enerjisi kullanılması nedeniyle enerjinin etkin kullanılmasını sağlar. Amonyumun dönüşümü genellikle kökte meydana gelir. Dönüşüm için bitki şekerleri yakarak enerji sağlar. Bu durum büyüme ve gelişme için şekerlerin daha az elverişli olduğu anlamına gelir. Nitrat toprak partikülleri tarafından bağlanmaz bu nedenle yıkanmaya elverişlidir. Ancak uygun sulama sistemlerinin kullanılması azotun yıkanmayla kaybını en az seviyeye indirebilir.

sekil2 713557

Şekil 2. Azot kaynağı olan amonyum veya nitrat ile diğer katyonlar arasındaki sinerji ve antagonizm.

4 Domateste Sülfat ve Klor Formundaki Azot

Kalsiyum alınımını büyük ölçüde kök bölgesindeki klor konsantrasyonu olumlu yönde etkilemektedir. Artan SO42 ve özellikle Cl, BER?nin ortaya çıkmasını azaltır. Bununla birlikte yüksek Cl içeriği altın noktalanma semptomlarını arttırır (Şekil 3 ve 4).

sekil3 742928

Şekil 3?4. Altın noktalanma

Altın noktalanma (Goldspeck) meyve omuz bölgesinde küçük noktacıklar olarak kendini gösterir ve istenmeyen bir görünüm ortaya çıkarır. Kabuk altında kalsiyum oksalatların birikimi nedeniyle oluşur. Bazı çeşitlerde ve yüksek nem koşullarında ortaya çıkar. Artan klor seviyesi kalsiyum alımını arttırarak altın noktalanmanın başlangıcını tetikler ancak BER oluşumunu engeller.
Meyve raf ömrü artan Cl ve SO4 ile azalma eğilimi gösterir (Nukaya et al, 1991).

5 Azot İçerikli Özel Bitki Besleme

Potasyum nitrat, magnezyum nitrat, kalsiyum nitrat ve amonyum nitrat azot içeren gübrelerdir. Kalsiyum nitrat (15,5% N = 14,3% N-NO3 + 1,2% N-NH4) da hidroponik sistemlerde pH kontrolü için yeterli amonyum azotu sağlayabilir. Amonyum nitrat seralarda kök bölgesindeki pH?nın kontrolünde ve açık arazi gübrelemelerinde toplam azot gübrelemesinin bir parçası olarak az miktarlarda uygulanır (Tablo 1). Üre etkinliğinin azlığı nedeniyle azot kaynağı olarak tercih edilmez.

Tablo 1. Azot tiplerine göre temel azot gübreleri

tablo1 787834

Fosfor

Tüm fosfatlı gübreler pH tamponlarıdır. Ancak bazıları diğerlerine göre daha kuvvetli asitleştiricilerdir. Diğer bir farklılıkta kimyasal saflıklarında ve çözünürlüklerinde görülmektedir.

Tablo 2. Fosfor Gübrelerinin Özellikleri

tablo2 742938

Sulama suyu ile gübreleme sistemlerinde yüksek konsantrasyonlu ana solüsyonda fosfat kalsiyumla karıştırılamaz. Bu olay kalsiyum fosfatların birikimine neden olur.

Potasyum

Tablo 3. Potasyum Gübrelerinin Özellikleri

tablo3 747584

Kalsiyum

Tablo 4. Kalsiyum Gübrelerinin Özellikleri

tablo4 780146

Klor

Belli başlı klor kaynakları CaCl2, MgCl2, KCl ve NaCl dür. Cl bazen domateste tadı arttırmak için kullanılır. Ancak aşırı Cl:

* Kök bölgesinde tuzluluk,
* Besin maddeleri dengesizliğine neden olan kök bölgesinde anyonların (NO3-, H2PO4-, SO42-)birbirleriyle yarış haline girmesi,
* Altın noktalanma ortaya çıkmasını,
* Raf ömrü kısalmasına (Artan Cl seviyesi raf ömrünü kısaltır.)(Nukaya et al, 1991) neden olur.

Magnezyum

Tablo 5. Magnezyum Gübrelerinin Özellikleri

tablo5 732131

Sülfür

Yüksek konsantrasyondaki ana çözeltide sülfat kalsiyumla bağlanamaz. Bu kalsiyum sülfatın birikimine neden olur (gypsum).

Tablo 6. Sülfür gübrelerinin özellikleri

tablo6 776801

Harmen Tjalling HOLWERDA
SQM Suda Çözünür Gübreler Pazar Geliştrme Müdürü

Daisy-BT - avatarı
Daisy-BT
Ziyaretçi
25 Haziran 2011       Mesaj #4
Daisy-BT - avatarı
Ziyaretçi

Domates

Patlıcangillerden otsu bir bitki ve bunun meyvesi (Solanum lycopersicum).

Amerika'nın keşfiyle dünyaya yayıldı. 19. yüzyıl sonlarını kadar, zehirli sanıldığından, süs bitkisi olarak yetiştiriliyordu. Küçük çekirdekli, etli, yeşil ve yuvarlak olan meyvesi, olgunlaştığı zaman kırmızı bir renk alır. Mor, sarı renklileri de olur. Don tehlikesi olmayan tropikal bölgelerde her mevsim; diğer bölgelerdeyse ancak yazın yetişir. Dona karşı seralarda ekilir. Sırığa bağlanırsa iki metreyi bulan sapının dik çıkması sağlanır. Sapın kendine özgü bir kokusu vardır. Yüksek oranda A, B, C ve K vitaminleri taşıyan domatesin %90'ından çoğu sudur; içinde bol miktarda da madensel tuz vardır. Çiğ ya da pişmiş olarak yenen domatesin salçası, turşusu ve reçeli de yapılır.

MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Benzer Konular

27 Mart 2011 / Misafir Soru-Cevap
20 Ekim 2008 / Misafir Genel Mesajlar
1 Kasım 2011 / LaDyGaGa Sağlıklı Yaşam
6 Mayıs 2009 / Misafir Taslak Konular
7 Ekim 2008 / Misafir Taslak Konular