Gezegenler - Mars - Sayfa 2

Mars'ta Dev Krater

7 yılı aşkın süredir Mars'taki keşiflerini sürdüren 'Opportunity' adlı robot araç, o günden bu güne toplam 21 kilometre yol yaptı ve dev bir kraterin başına ulaştı. Endeavour Krateri'nin batı kıyısından, Opportunity tarafından çekilmiş panoramik bir görüntü.Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Mars’ta 7 yılı aşkın süredir hala keşif yapan robotu Opportunity, 3 yıl süren bir yolculuğun ardından şimdiye dek görülmemiş dev bir kratere ulaştı.

NASA’nın web sayfasında verilen bilgiye göre, golf arabası büyüklüğündeki tekerlekli robot, daha önce keşifte bulunduğu Victoria kraterini tırmandıktan sonra 21 kilometre katetti ve Endeavour adı verilen 22 kilometre çapındaki kraterin köşesine vardı.

İlkel Yaşama Evsahipliği Yaptı mı?

Dev kraterde Kızıl Gezegen’in daha sıcak ve ıslak dönemlerinde oluştuğu tahmin edilen killi mineral toprak ve kayaları inceleyecek Opportunity, ilkel yaşama evsahipliği etmiş olabilecek kraterde keşiflerini sürdürecek. Bu kraterdeki mineral oluşum, robotun daha önce geçtiği yerlerde incelediği daha genç ve kurak kayalardan çok farklı bir görünüm ortaya koyuyor.

Saatte 60 Santimetre İlerliyor

Saatte ortalama 60 cm ilerleyebilen ve keşiflerini Ocak 2004’ten beri sürdüren Opportunity, Mars’a kendisi gibi sadece 3 aylığına gönderilen ikizi Spirit’ten birkaç hafta sonra inmişti. Mart 2010’da Dünya ile iletişimi kesilen Spirit’in resmi görevi geçen mayısta sona ermişti.

Mars'ta Hava Sağanak Yağışlı

Bilimadamları, Mars'ın atmosferinin üst tabakalarının tahmin edilenden yüz katı su buharına sahip olduğunu tesbit ettiler

NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter ve Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars Express uzay araçlarının gönderdiği verileri kullanan astronomlar, Kızıl Gezegen'in atmosferinin üst tabakalarındaki su buharının "süper doygunluk" noktasına ulaştığını gördüler. Bunu, kuru ve tozlu bir gezegende olmayacak bir durum olarak gören araştırmacılar, önceki tahminlerin 20 ila 50 km kalınlığındaki su buharı miktarını büyük ölçüde gözardı ettiğini kaydettiler.

Bulgularını Science dergisinde yayımlanan bilimadamları, bu sürpriz keşfin Mars'ın su döngüsü ve atmosferinin gelişimini anlamaya önemli katkılar yapacağını belirterek, Mars atmosferinin bu katmanlarının su buharına, bu sıcaklık ve basınçta artık daha fazlasını kabul edemeyecek kadar doyduğuna işaret ettiler.

Yoğuşma noktasını aşan su buharının normalde damlacık ya da buz kristali oluşturması gerektiğinin altını çizen araştırmacılar, su buharının atmosferin bir yerinde asılı kaldığı zaman damlacık veya buz kristali haline gelmek yerine süper doygunluğun meydana gelebileceğini kaydetti. Bilimadamları şimdiye kadar böyle bir süper doygunluğun soğuk Mars atmosferinde varolmadığını düşünüyorlardı.

Öte yandan, NASA, otomobil büyüklüğündeki Mars Bilim Laboratuvarı olarak da bilinen Curiosity (Meraklı) adlı yeni tekerlekli robotu, kasım sonu veya aralık başı Kennedy Uzay Merkezi'nden gönderecek. Mars'a sekiz ay sürecek yolculuğun ardından varacak robot, Gale adlı kraterdeki yüksek dağın 4,5 km uzağına inecek. Bilimadamları, 150 km genişliğindeki dev kraterde bulunan dağın, aralıksız esen Mars rüzgarının zaman içinde burayı doldurarak, şekillendirmesiyle oluştuğunu düşünüyorlar.

Mars Laboratuvarı Yolculuğa Hazır

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA), Mars'ta yaşam için uygun ortam olup olmadığını belirlemek üzere tasarladığı 2,5 milyar dolar değerindeki yeni robotu Mars Science Laboratory, 25 Kasım'da yapılması öngörülen fırlatma işlemi için Florida'daki rampaya getirildi.

NASA, Mars'a sekiz ay sürecek yolculuğun ardından varacak Curiosity (Meraklı) olarak da adlandırılan küçük bir otomobil büyüklüğündeki tekerlekli robotun Cape Canaveral Hava Kuvvetleri üssünden bir insansız Atlas 5 roketiyle fırlatılacağını belirtti.

Radyoaktif plütonyumun parçalanması sonucu açığa çıkan sıcaklıkla çalışan robotun, Kızıl Gezegen'de bir Mars yılı (687 Dünya günü) geçirmesi ve içinde 5 kilometre yüksekliğinde bir dağ bulunduran 150 kilometre genişliğindeki dev Gale kraterini incelemesi öngörülüyor.

Bilim adamları, 150 kilometre genişliğindeki dev kraterde bulunan dağın, aralıksız esen Mars rüzgarının zaman içinde burayı doldurarak, şekillendirmesiyle oluştuğunu düşünüyorlar.

Taşıdığı 10 bilimsel cihazla, kaya parçalarının kimyasal tahlilini yapacak Curiosity, indiği Gale kraterinde yaşam için organik unsurlar bulunup bulunmadığını inceleyecek.

Curiosity, Mars'ta 2004'ten beri keşiflerini sürdüren Opportunity ile yörüngeden faaliyetlerini devam ettiren Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) ile Avrupa uzay ajansının Mars Express uzay araçlarına katılmış olacak.

Ancak bilim adamları, mali kısıntı nedeniyle ABD'nin bunun ardından başka uzay aracını Kızıl Gezegen'e göndermeyeceği endişesi taşıyorlar.

Mars'ta Şimdi de 'Tren Yolu' Bulundu!

Tanınmış Amerikalı araştırmacı ve "sanal" arkeolog Joseph Skipper, Mars gezegeninden gelen fotoğraflarla ilgili yeni bir şaşırtıcı iddiada bulundu. Skipper, fotoğraflardan birinde açık bir şekilde tren rayları, tren istasyonu ve rayların üzerinde taşıyıcı olabilecek bir obje görüntülendiğini söyledi.

Yüksek çözünürlüklü Google Mars uzay fotoğrafları üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Skipper, tam bir taşıma sistemi keşfettiğini söylüyor.Çoğunluk Skipper'ın iddialarını inandırıcı bulmasa da, fotoğraflarda görülen tren yoluna benzer çizgilerin ve üzerindeki objenin kaynağı da açıklanamıyor.

Bu "raylar" kızıl gezegenin Gale kraterinden 900 kilometre kadar uzağında başlıyor ve kratere kadar uzanıyor. NASA, kraterin bulunduğu bölgeye bir keşif aracı göndermeyi planlıyor.

Skipper krater çevresinde yapılar bulunduğunu da belirtiyor, ancak araştırmacılar gezegene yeni bir keşif aracı gönderilmeden bu konunun açıklık kazanamayacağını düşünüyor.

Mars'ta Suyun Varlığına 'Kesin' Kanıt

Kızıl gezegenin yüzeyinde dolaşarak analizler yapan robot-araç opportunity, su tarafından bırakılan alçıtaşı damarlarına rastladı.Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Mars'a 8 yıl önce gönderdiği ve hala faal tekerlekli robotu Opportunity, Kızıl Gezegen'de eskiden suyun varlığına dair şimdiye kadarki en iyi kanıtı keşfetti.

Opportunity'nin bilimsel sorumlusu Cornell Üniversitesi'nden Steve Squyres Amerikan Jeofizik Derneği toplantısında yaptığı açıklamada, son kullanım tarihini çoktan doldurmasına rağmen keşiflerini sürdüren Opportunity'nin incelediği dev Endeavour kraterinin duvarının yakınında ince, parlak bir mineral damarı keşfettiğini belirterek, bunun milyarlarca yıl önce suyun bıraktığı alçı taşı (jips) olduğunu kaydetti.

Bunun Opportunity'nin şimdiye dek Mars'ta suyun varlığı konusunda keşfettiği en kuvvetli kanıt olduğunun altını çizen Amerikalı bilimadamı, geçen ay Opportunity'nin kamerası ve röntgen spektrometresiyle mineral damarında yaptıkları analizin ardından, bunun kartonpiyer ve alçı yapımında kullanılan jips olduğuna kanaat getirdiklerini söyledi. Bileşiminde iki molekül kristal suyu olan kalsiyum sülfat, endüstride 'jips' olarak adlandırılıyor.

Squyres, "Kayada kırık vardı, su bu kırık boyunca akmış, sudaki jips çökelmiş, durum bundan ibaret" dedi. Bu arada, keşiflerini sürdüren Opportunity'nin "ilerleyen yaşından" dolayı robot kolunun eklemlerinde "romatizma" benzeri bazı sorunlar baş göstermeye başlasa da, robotun hala çok iyi durumda olduğu belirtiliyor.

Hiç de eski bir robot gibi olmayan Opportunity, dondurucu Mars kışını geçirmek üzere gelecek aya kadar kendisi için en uygun yere kadar ilerlemek zorunda bulunuyor. Bilimadamları, robotun bu süre zarfında kendisini kapatmayacağını ve bu korunaklı yerde çevresindeki kayaları az da olsa hareket ederek incelemeye devam edeceğini belirtiyorlar.Opportunity'nin ikizi Spirit adlı robotun devre dışı kaldığı daha önce açıklanmıştı.

Mars Toprağının Altı

Avustralyalı bilim adamları, Dünya ile Mars'taki yaşam koşullarını kıyaslayarak, Kızıl Gezegen'in geniş bölümünde toprağın altında mikrobik bir yaşama elverişli ortamın olduğunu tesbit ettiler.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden (ANU) Charley Lineweaver ve ekibinin iki gezegenin sıcaklık ve basınç koşullarına bağlı hesaplamalarına göre, Dünya çekirdekten üst atmosfere kadar bir yaşayan organizmaya sadece yüzde 1 oranında ev sahipliği ederken, bu oran Mars'ta başlıca yeraltında olmak üzere yüzde 3'e ulaşıyor.

Mars'a "büyük fotoğraf" halinde bakıldığında, Kızıl Gezegen'in geniş bölgelerinin Dünya'da bilinen yaşama uygun olduğunun altını çizen araştırmacılar, yaşam işareti için yapılan önceki araştırmalarda Mars'ın belirli bölgelerinin bölüm bölüm incelendiğini kaydettiler.

ANU araştırmacıları, Mars'ın düşük basıncından ve sıcaklığın sıfırın altında 60 santigrat derece kadar düşmesinden ötürü suyun sıvı halde kalmadığını ve yüzeyinde buharlaştığını, ancak yeraltında, toprağın ilave basınç sağlaması sayesinde suyun sıvı halde bulunabileceği uygun koşulların oluştuğunu belirterek, aynı zamanda, toprak altının, belirli derinlikte gezegenin çekirdeğinden kaynaklanan sıcaklığa bağlı olarak bakteri ve başka mikro-organizmalar için yeterince sıcak olduğuna işaret ettiler.

Araştırmalarının, Mars'ın mikroplara nasıl ev sahipliği edebileceği konusunda şimdiye dek yapılan en iyi tahmin olduğunu belirten Avustralyalı bilim adamları, bu çalışmaların yaşamın kökeni ve diğer gezegenlerde yaşamın nasıl başlamış olabileceği konularıyla da alakalı olduğunun altını çizdiler.

Mars Robotu İş Başında

Şimdiye kadar bir gezegene gönderilen en gelişmiş robot olduğu belirtilen ve bir diğer adı "Mars Science Laboratory" (MSL) olan robot, "Radiation Assessment Detector" (RAD) adlı radyasyon ölçüm cihazını çalıştırarak, Kızıl Gezegen'e gelecekte yapılacak insanlı uçuşlarda kullanılmak üzere uzay aracının içindeki radyasyon düzeyiyle ilgili verileri elde ediyor.

RAD cihazının sorumlusu Southwest Araştırma Enstitüsü Uzay Araştırmaları Bölümü'nden Bilim Programı Direktörü Don Hassler, cihazdan gelen ilk veri paketinin harika olduğunu belirterek, "Uzayda, kuvvetli bir akış var, hatta uzay aracının içinde fırlatmadan önce ölçülenin dört katı kadar daha fazla miktarda radyasyon tesbit ettik" dedi.

RAD, galaksilerden, Güneş'ten ve diğer kaynaklardan gelen kozmik ışınların yol açtığı enerji parçacıklarını ölçüyor.

Kızıl Gezegen'e insanlı seyahate hazırlık amacıyla 9 aylık yolculuk sırasındaki radyasyon düzeyini ölçmek üzere tasarlanan cihaz, Mars yüzeyindeki radyasyon seviyesini de tesbit edecek."Curiosity" robotu, Kızıl Gezegen'in yaşamın gelişimine uygun bir geçmişi olup olmadığını belirleyecek.

Mars toprağına, 570 milyon km yol katettikten sonra Ağustos 2012'de konacak Curiosity veya "Mars Science Laboratory" (MSL) için NASA uzmanları, Güneş Sistemi'nin bir başka gezegenine şimdiye kadar gönderdikleri en kapasiteli robot olduğunun altını çiziyor.

Mars'ın atmosferinin ilk tabakalarına girdikten sonra paraşütlerini açıp kapsülden ayrılacak Curiosity'yi toprağa, yeni geliştirilen vinç sistemi indirecek.

Radyoaktif plütonyumun parçalanması sonucu açığa çıkan sıcaklıkla çalışan robotun, Kızıl Gezegen'de bir Mars yılı (687 Dünya günü) geçirmesi ve sıcaklığın sıfırın altında 90 ve 0 santigrat derece arasında değiştiği dev Gale kraterine inerek burayı incelemesi öngörülüyor.

Bilim adamları, 150 kilometre genişliğindeki dev kraterde bulunan yüksek dağın, aralıksız esen Mars rüzgarının zaman içinde burayı doldurarak şekillendirmesiyle oluştuğunu düşünüyor.

Taşıdığı 10 bilimsel cihazla kaya parçalarının kimyasal tahlilini yapacak Curiosity, indiği Gale kraterinde yaşam için organik unsurlar bulunup bulunmadığını inceleyecek.Yüksek çözünürlüklü kamerası ve 7 metre mesafeden hedefini inceleyebilen lazer sistemine sahip altı tekerlekli robot, kayaları delebilececek 2,1 metre uzunluğunda eklemli bir kolu da bulunuyor. Toplanan numuneler analiz edilmek üzere robotun içindeki iki laboratuvardan birine iletilecek.Proje değeri 2,5 milyar dolar olan Curiosity'nin bir de meteoroloji istasyonu bulunuyor.

Opportunity,Mars Yüzeyinde 8 Yılı Tamamladı

Mars'a sadece üç aylığına gönderilen ancak 8. yılını tamamlayan NASA'nın tekerlekli robotu Opportunity, hala çalışmaya devam ederek bilimadamlarını şaşkına çeviriyor.

Geçen yıl kaybedildiği ilan edilen ikizi Spirit'ten üç hafta sonra Kızıl Gezegen'e konan Opportunity'nin proje sorumlusu NASA'nın Pasadena'daki Jet Motorları Laboratuvarı'ndan John Callas, "İnanılmaz, kendime sürekli bu şey hala çalışıyor diye hatırlatmam gerekiyor. Ama en önemlisi yüzeyde hala çok üretken" diye konuştu.

Mars'ın geçmişinde varolduğu düşünülen suyun faaliyetiyle ilgili ipuçlarını toplamak üzere gönderilen ikiz robotlar, bilim dünyası için çok heyecan verici keşiflerde bulundular.

Spirit, Kızıl Gezegen'in eski hidrotermal sistemine ilişkin kuvvetli kanıtlar bulurken, bu keşif gezegenin en azından bazı bölgelerinde, bilinen yaşama ait, sıvı halde su ve enerji kaynağı gibi en az iki kilit unsurun bulunduğunu gösterdi.

Bilimsel çalışmalarını hala sürdüren Opportunity de kısa süre önce, uzun zamandır incelediği Endeavour kraterinin duvarının yakınında sıcak suyun aktığı ya da süzüldüğüne dair kanıtlar buldu.

Bilimadamları, son kullanım tarihini çoktan doldurmasına rağmen keşiflerini sürdüren Opportunity'nin incelediği dev Endeavour kraterinin duvarının yakınında ince, parlak bir mineral damarı keşfettiğini belirterek, bunun milyarlarca yıl önce suyun bıraktığı alçı taşı (jips) olduğunu kaydetmişlerdi.

Bunun Opportunity'nin şimdiye dek Mars'ta suyun varlığı konusunda keşfettiği en kuvvetli kanıt olduğunun altını çizen Amerikalı bilimadamları, Opportunity'nin kamerası ve röntgen spektrometresiyle mineral damarında yaptığı analizin ardından, bunun kartonpiyer ve alçı yapımında kullanılan jips olduğuna kanaat getirdiklerini söylemişlerdi.

Bu arada, keşiflerini sürdüren Opportunity'nin "ilerleyen yaşından" dolayı robot kolunun eklemlerinde "romatizma" benzeri bazı sorunlar baş göstermeye başlasa da, robotun hala çok iyi durumda olduğu belirtiliyor.

Hiç de eski bir robot gibi olmayan Opportunity, dondurucu Mars kışını geçirmek üzere,kendisi için en uygun yere kadar ilerledi. Bilimadamları, robotun bu süre zarfında kendisini kapatmadığını ve bu korunaklı yerde çevresindeki kayaları az da olsa hareket ederek incelemeye devam edeceğini belirtiyorlar.Opportunity'nin ikizi Spirit adlı robotun geçen yıl devre dışı kaldığı açıklanmıştı.

Her tür zor arazide hareket etmeye uygun şekilde tasarlanan 6 tekerlekli Opportinuty'nin yüksekliği 1,5, genişliği 2,3, uzunluğu 1,6 metre.