Güney Kafkas Dilleri
VIP VIP Üye
Güney Kafkas Dilleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gürcüce (Gürcüce’de Kartuli), 4.1 milyon kişinin anadilidir. 3.9 milyon kişi Gürcüstan’da, kalanı Türkiye, İran ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Gürcülerin anadili olarak konuştuğu tahmin edilir. Gruzinik (Yahudi Gürcücesi; Gürcüce’de Kivruli ), yaklaşık 80.000 kişi tarafından konuşulur. Bunların 60.000‘i İsrail’de, yaklaşık 20.000’ni Gürcistan’da yaşar. Gürcüce’nin bir diyalekti sayılır.
Megrelce (Megrelce’de Margaluri), 1989 verilerine göre yaklaşık 500.000 kişinin anadilidir, asıl olarak Batı Gürcüstan’da Megrelya’da ve Abhazya’nın doğu kesiminde Gali bölgesinde konuşulur. Bu dili konuşan çok sayıda Abhazya göçmeni bugün Tiflis’te yaşamaktadır.
Lazca (Lazca’da Lazuri), tahminî verilerine göre çoğunluğu Karadeniz kıyısında yaşayan 250.000 kişinin anadilidir. Gürcistan’da yaklaşık 30.000 kişinin anadili de Lazca’dır.
Svanca (Svanca’da Luşnu), Gürcüstan'ın Svaneti bölgesinde yaklaşık 15.000 kişinin anadilidir.
Adlandırma Sorunu
Güney Kafkas Dilleri için Kartveli diller de denilmektedir.Ancak buna başta Türkiyeli Lazlar olmak üzere çeşitli dilbilimciler de karşı çıkmaktadırlar. Söz gelimi Laz aydınlarına göre; Gürcü resmi tarih tezleri Lazları ve Megrelleri, Gürcülerin (Kartveli) bir kolu olarak saymaktadırlar. Lazca, Megrelce, Gürcüce ve Svanca'nın dâhil olduğu dil ailesi bu milliyetçi görüş tarafından "Kartveluri" yani Gürcü dilleri grubu olarak adlandırılmaktadır.
Lazlara ve dilbilimcilere göre; bir dil ailesi içindeki bir dilin o dil ailesinin adı olamayacağına ilişkin dilbilimsel görüşe karşın bu tez günümüzde de savunulmaya devam etmektedir ve bu asimilasyonist bir çerçeve ile Gürcistan aracılığıyla filolojiye sunulmaktadır. Gerçekte Gürcü resmi ideolojisine bağlı olmayan dilbilimciler adı geçen dilleri bağımsız ve kendi başına bir olduğu konusunda şüphe dahi etmemektedirler.
Gürcü dilbilimciler ise; uzun yıllar önce Megrelce, Lazca, Svanca ve Ana Gürcüce tek bir durumundaydı. Bu ortak dilin adı da "Kartveli dili" yani "Gürcü dili" idi ve süreç içinde dilden çeşitli ayrılmalar oldu. İlk olarak Svanca ayrıldı. Daha sonra da Lazca. Son olarak da Megrelce Gürcüce'den ayrılarak günümüzdeki duruma gelindi.
Uluslarası dilbilimciler Lazların görüş açısını benimsemekle birlikte, Güney Kafkas dilleri için "Kartveli yani Gürcü dilleri" adlandırılmasını da hâlâ hazırda kullanmaktadırlar. Çünkü Fince, Estonca, Laponca, Karelyaca için yine bu dil ailesi içinden birinin adıyla "Fin dilleri"; Almanca, İsveççe, İngilizce için dil grubu ailesi içinden birinin adıyla "Cermen dilleri"; Azerice, Kazakça, Türkçe gibi diller için aileden birinin adıyla "Türk dilleri" denilmektedir. Dolayısıyla, Gürcü, Megrel, Laz, Acara ve Svan dilleri için aileden birinin adı olan Gürcülerin-Kartvellerin adını kullanmakta mahsur görmemektedirler.
Güney Kafkasça'nın Kökenleri
Aslında Güney Kafkas dilleri, öteki Kafkas dilleri gibi kesin olarak Kafkasya isminde kategorize edilememiştir. Bu 4 dil için izole diller oldukları da söylenmektedir. Ancak bu kesin olarak kanıtlanamamıştır. Bu dillerin, diğer kardeş ve akraba Kafkas dilleriyle ortaklıkları bulunması bu ihtimâli de güçlendirmektedir. Sözgelimi birkaç örnek vermek gerekirse:
Acarca ise Müslüman Gürcülerce, Acaralarca ve Çveneburilerce konuşulan Gürcüce'nin güneybatı lehçesidir.
Tablo üzerinden Güney Kafkas Dilleri'nin benzerliklerini karşılaştırırsak:
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Güney Kafkas dilleri ya da "Kartveli diller" (Gürcüce: სამხრეთ კავკასიური ენები; Lazca: Omjore Kafkasuri Nenape), Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca'dan oluşan dil ailesidir. Bu dillerden sadece Gürcüce'nin köklü bir edebiyat geleneği vardır. Gürcüce'nin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için, Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.Sponsorlu Bağlantılar
Gürcüce (Gürcüce’de Kartuli), 4.1 milyon kişinin anadilidir. 3.9 milyon kişi Gürcüstan’da, kalanı Türkiye, İran ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Gürcülerin anadili olarak konuştuğu tahmin edilir. Gruzinik (Yahudi Gürcücesi; Gürcüce’de Kivruli ), yaklaşık 80.000 kişi tarafından konuşulur. Bunların 60.000‘i İsrail’de, yaklaşık 20.000’ni Gürcistan’da yaşar. Gürcüce’nin bir diyalekti sayılır.
Megrelce (Megrelce’de Margaluri), 1989 verilerine göre yaklaşık 500.000 kişinin anadilidir, asıl olarak Batı Gürcüstan’da Megrelya’da ve Abhazya’nın doğu kesiminde Gali bölgesinde konuşulur. Bu dili konuşan çok sayıda Abhazya göçmeni bugün Tiflis’te yaşamaktadır.
Lazca (Lazca’da Lazuri), tahminî verilerine göre çoğunluğu Karadeniz kıyısında yaşayan 250.000 kişinin anadilidir. Gürcistan’da yaklaşık 30.000 kişinin anadili de Lazca’dır.
Svanca (Svanca’da Luşnu), Gürcüstan'ın Svaneti bölgesinde yaklaşık 15.000 kişinin anadilidir.
Adlandırma Sorunu
Güney Kafkas dilleri
Güney Kafkas Dilleri için Kartveli diller de denilmektedir.Ancak buna başta Türkiyeli Lazlar olmak üzere çeşitli dilbilimciler de karşı çıkmaktadırlar. Söz gelimi Laz aydınlarına göre; Gürcü resmi tarih tezleri Lazları ve Megrelleri, Gürcülerin (Kartveli) bir kolu olarak saymaktadırlar. Lazca, Megrelce, Gürcüce ve Svanca'nın dâhil olduğu dil ailesi bu milliyetçi görüş tarafından "Kartveluri" yani Gürcü dilleri grubu olarak adlandırılmaktadır.
Lazlara ve dilbilimcilere göre; bir dil ailesi içindeki bir dilin o dil ailesinin adı olamayacağına ilişkin dilbilimsel görüşe karşın bu tez günümüzde de savunulmaya devam etmektedir ve bu asimilasyonist bir çerçeve ile Gürcistan aracılığıyla filolojiye sunulmaktadır. Gerçekte Gürcü resmi ideolojisine bağlı olmayan dilbilimciler adı geçen dilleri bağımsız ve kendi başına bir olduğu konusunda şüphe dahi etmemektedirler.
Gürcü dilbilimciler ise; uzun yıllar önce Megrelce, Lazca, Svanca ve Ana Gürcüce tek bir durumundaydı. Bu ortak dilin adı da "Kartveli dili" yani "Gürcü dili" idi ve süreç içinde dilden çeşitli ayrılmalar oldu. İlk olarak Svanca ayrıldı. Daha sonra da Lazca. Son olarak da Megrelce Gürcüce'den ayrılarak günümüzdeki duruma gelindi.
Uluslarası dilbilimciler Lazların görüş açısını benimsemekle birlikte, Güney Kafkas dilleri için "Kartveli yani Gürcü dilleri" adlandırılmasını da hâlâ hazırda kullanmaktadırlar. Çünkü Fince, Estonca, Laponca, Karelyaca için yine bu dil ailesi içinden birinin adıyla "Fin dilleri"; Almanca, İsveççe, İngilizce için dil grubu ailesi içinden birinin adıyla "Cermen dilleri"; Azerice, Kazakça, Türkçe gibi diller için aileden birinin adıyla "Türk dilleri" denilmektedir. Dolayısıyla, Gürcü, Megrel, Laz, Acara ve Svan dilleri için aileden birinin adı olan Gürcülerin-Kartvellerin adını kullanmakta mahsur görmemektedirler.
Güney Kafkasça'nın Kökenleri
Aslında Güney Kafkas dilleri, öteki Kafkas dilleri gibi kesin olarak Kafkasya isminde kategorize edilememiştir. Bu 4 dil için izole diller oldukları da söylenmektedir. Ancak bu kesin olarak kanıtlanamamıştır. Bu dillerin, diğer kardeş ve akraba Kafkas dilleriyle ortaklıkları bulunması bu ihtimâli de güçlendirmektedir. Sözgelimi birkaç örnek vermek gerekirse:
Ancak yine de Kafkas dilleri arasındaki benzerlik Türk dilleri düzeyindeki gibi değildir. Daha uzakçadır. Buna rağmen Laz-Megrel-Svan ve Gürcü dilleri arasındaki benzerlik kaçınılmaz düzeyde yakındır. Bu benzerlik ve yakınlık ortak sözcük dağarcığı karşılıklı anlaşmayı sağlamaya yetmemektedir. Yalnızca Zan dili'nin ya da Kolhis dilinin birbirinden ayrılmış iki lehçesi olarak kabul edilen Lazca ve Megrelce hâriç. Lazca ve Megrelce karşılıklı anlaşılır dillerdir.
Acarca ise Müslüman Gürcülerce, Acaralarca ve Çveneburilerce konuşulan Gürcüce'nin güneybatı lehçesidir.
Tablo üzerinden Güney Kafkas Dilleri'nin benzerliklerini karşılaştırırsak:
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
