Ballıbaba (Lamiaceae)

Ballıbaba (Lamiaceae)
vikipedi sözlük


Bilimsel sınıflandırma

• Alem: Plantae (Bitkiler)
• Bölüm: Magnoliophyta(Kapalı tohumlular)
• Sınıf: Magnoliopsida(İki çenekliler)
• Takım: Lamiales
• Familya: Lamiaceae(Ballıbabagiller)
• Cins: Lamium

Ballıbaba, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Lamium cinsini oluşturan bitki türlerine verilen ad.
Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'da yayılış gösteren türlerin hepsi otsu bitkidir. Bugün bir kaç türü anavatanı dışındaki ılıman bölgelerde çok çabuk yayılarak natürülize olmuştur. Bir yıllık ve iki yıllık olan bu otsu bitkiler tohum ve gövdeden gelişen kökler vasıtasıyla hızlıca yayılır. Çiçeklenme, türüne göre Mart-Nisan-Mayıs-Haziran aylarında gerçekleşir.

Morfolojik özellikleri

Gövde yaprakları dairesel veya böbreksi yumurtamsı-mızrak biçimde olup yaprak kenarı kaba dişli veya testere dişilidir.
Halka yapısında 4-14 çiçek görülür. Çiçek yaprakları benzerdir. Brahteler ince uzun erken dökülür. Kaliks tüpsü-çan ya da çan biçiminde 5-10 damarlı dış yanı tüylüdür. Boyun hafif eğik veya düzgün, beş dişli biz biçimindedir. Korolla eflatun-kırmızı ya da kırmızımsı, sarımsı, kirli beyaz, iki dudaklı, dış yüzeyi tüylüdür.
Dört erkek organı (stamen) tüylü olup öndeki ikisi uzuncadır. Başçık iki gözlüdür ve birbirinden ayrılmıştır. Yumurtalık loplu ucu kesiklidir, tüysüz veya tümsekcikli, bazende kenarı zarsıdır. Boyuncuk hemen hemen eşit iki yarıklıdır.


Türler

• Beyaz ballıbaba (Lamium album)
• Lamium aleppicum
• Büyük ballıbaba (Lamium amplexicaule)
• Lamium ambiguum
• Lamium armenum
• Lamium barbatum
• Lamium cariense
• Bahçe balıbabası (Lamium confertum)
• Lamium cymbalariifolium
• Lamium demirizii
• Lamium ehrenbergii
• Lamium eriocephalum
• Lamium galactophyllum
• Lamium garganicum
• Lamium gundelsheimeri
• Kesik yapraklı ballıbaba (Lamium x hybridum)
• Lamium leucolophum
• Lamium lycium
• Lamium macrodon
• Lekeli ballıbaba (Lamium maculatum)
• Lamium microphyllum
• Kuzey ballıbabası (Lamium moluccellifolium)
• Lamium moschatum
• Lamium orvala
• Lamium pisidicum
• Lamium ponticum
• Eflatun çiçekli ballıbaba (Lamium purpureum)
• Lamium sandrasicum
• Lamium sempervirens
• Lamium sulfureum
• Lamium tenuiflorum
• Lamium tomentosum
• Lamium truncatum
• Lamium tschorochense
• Lamium veronicifolium
• Lamium violaceo-velutinum
• Lamium vreemanii

Ballıbabagillerden, çiçekleri türüne göre beyaz ya da kırmızı açan bitki cinsi (Lamium). Yaprakları kan dindirici, kaynatılmış çiçeklerinin suyuysa yara iyileştirici olarak kullanılır. En bilinen türleri benekli ballıbaba ve arıların çok konduğu ak ballıbabadır.