Narodnik (Halkın Dostları) Hareketi

Narodnik (Halkın Dostları) Hareketi
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Narodnik (Rusça: Народничество, Narodniçestvo diye okunur) Halkın Dostları) Narod (Народ) "halk" sözcüğünden türemiştir. Çarlık Rusyası'nda 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan sosyal-devrimci bir hareketti. Bu hareketin başlıca temsilcileri Alexander Ivanoviç Herzen, Nikolai Gavriloviç Çernişevski ve Piyotr Lavroviç Lavrov'du.
Hareketin ön planında kendi çevrelerini terk ederek sıradan işçiler gibi yaşayan devrimci aydınlar duruyordu. Halkı toplumsal sorunlar hakkında aydınlatmaya çalışıyorlardı. Rusya'nın bir köylü hareketi aracılığıyla sosyalist bir topluma dönüşmesinin propagandasını yapıyorlardı. Teorik olarak ana noktaları Rusya'nın köy komünleriydi (Mir). Kapitalizm aşamasının yaşanmasına gerek olmadan bu köy komünleri aracılığıyla sosyalist bir toplum kurulabileceğini düşünüyorlardı. Hatta Bakunin, Tçarov ve Lavrov gibi isimler kapitalizmin hiçbir ilerici yanının olmadığını ileri sürüyorlardı.
Kısa tanımı ile narodnik Çarlık Rusya'da ki devrimci küçük-burjuva topluluğudur. Devrimi itici sınıfın değil devrimcilerin ( narodniklerin ) gerçekleştirebileceğini savunurlar.
Hareketin pratik yelpazesi burjuva-demokratik aydınlanma düşüncesinden, iyilikseverliğe ve sosyaldevrimci terörizme kadar bir genişlik taşıyordu.
1874 yılının başlarında Narodnikler öncülüğünde kendiliğinden ve örgütlenmemiş bir ayaklanma patlak verdi, ama kısa sürede bastırıldı.
1879 yılında Veronej'de yapılan kongre sırasında harekette bölünme yaşandı. Hareketin terörizm yanlısı bölümü Narodnaya Volya (Halkın İradesi) adlı gizli örgüte dönüştü ve 1881 yılında Çar II. Alexander'ın öldürüldüğü suikastı düzenledi.
Ilımlı kanatta bulunan Zasuliç, Plehanov, Axelrod gibi isimlerse Marksizme yöneldiler. Vera Ivanova Zasuliç gibi Narodnik aydınlar Karl Marx'la iletişim kurmaya çalışmışlardı. Marksistler Rusya'nın sorunlarının sadece Marksizm'le ve o zamanlar hala sosyal demokrasi olarak adlandırılan sosyalizmle çözüleceğini düşünüyorlardı. Lenin'de 1894 yılında yazdığı Halkın Dostları Kimlerdir ve Sosyal-Demokratlara Karşı Nasıl Savaşırlar? isimli broşürde Narodnikleri ağır biçimde eleştirdi.
Narodnik ideoloji Lev Tolstoy gibi birçok yazar ve aydın ve daha sonraları da Sosyaldevrimci Parti üzerinde etkili oldu. Bu parti özellikle 1917 Ekim Devrimi öncesinde köylülük içinde geniş bir etkiye sahipti. Partinin "sağ kanadı" Şubat Devrimi'nden sonra Kerenski'nin geçici hükümetine katılmıştı. Partinin sol kanadıysa 1918 Haziran'ına kadar Bolşeviklerle birlikte hareket etti. Temmuz 1918'de Brest Litovsk Antlaşması'na itiraz eden Sosyaldevrimciler Bolşevikler'e karşı bir ayaklanmaya giriştiler. Yaz boyu Lenin de aralarında olmak üzere Bolşevik önderlere yönelik suikastler düzenlediler. Ayaklanma bastırıldı ve 5. Sovyetler Kongresi'nde ayaklanmayı destekleyen Sosyaldevrimcilerin Sovyetlerden çıkartılmalarına karar verildi. Bunun üzerine yeni bir ayaklanma hazırlığında olan Sosyaldevrimci Parti kapatıldı. Sol kanat üyelerden bir kısmı Bolşevikler'e katıldı.

Narodnik (Halkın Dostları) Hareketi

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Narodnik (Halkın Dostları) Hareketi

Benzer Konular

Benzer Konular