[KK] T�rk Savunma Sanayii

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Siyasal Bilimler (https://www.msxlabs.org/forum/siyasal-bilimler/)

- - T�rk Savunma Sanayii (https://www.msxlabs.org/forum/siyasal-bilimler/11839-turk-savunma-sanayii.html)

T�rk Savunma Sanayii

T�RK SAVUNMA SANAY��

1. SEKT�R�N T�RK�YE EKONOM�S�NDEK� YER�

Cumhuriyetin ilk y�llar�ndan itibaren sanayile�me yolunda �nemli ad�mlar atan T�rkiye, ekonomisi h�zla geli�en bir �lke durumundad�r.
GSMH i�erisindeki sanayii sekt�r�n�n pay� 2000 y�l�nda % 27,8 oran�nda iken, 2006 y�l�nda %29,3 d�zeyinde ger�ekle�mi�tir. Her ge�en y�l say�s� artan sanayi kurulu�lar�, gen� ve dinamik bir i� g�c�ne sahip T�rkiye n�fusu i�in �nemli istihdam alan�d�r.
�lkemizin ihtiyac� olan sanayi �r�nlerinin yerli �retimle kar��lanmas�, T�rk Silahl� Kuvvetleri (TSK)'nin d��a ba��ml�l��n� azaltmaya y�nelik �ncelikli bir hedeftir. �lke ekonomisi a��s�ndan da son derece �nemli olan bu hedefin korunmas� ve geli�tirilmesi i�in savunma sanayii sekt�r� de, b�y�k �aba sarfetmektedir.

Sekt�r�m�zde, savunma sanayii �r�nlerinin d�� pazarlardaki rekabet g�c�n� art�ran modern teknoloji ve standartlar uygulanmakta, sanayile�meyi te�vik edici uygulamalar yayg�nla�t�r�lmaktad�r.
So�uk sava� d�neminin 1990'l� y�llar�n ba��nda sona ermesiyle birlikte, T�rkiye'nin savunma ve g�venlik ihtiya�lar�n�n NATO ittifak�na dayanan temel varsay�mlar� de�i�ime u�ram�� ve kendimize �zg� ihtiya�lar�m�z giderek daha fazla �n plana ��kmaya ba�lam��t�r.

��inde bulundu�umuz co�rafya bar�� ve �lkemizi daima korumaya haz�r, g��l� ve cayd�r�c� bir silahl� kuvvetleri idame ettirmemizi gerekli k�lmaktad�r. Silahl� kuvvetlerimizin cayd�r�c�l�k g�c�ndeki en �nemli etken ise, personel g�c�n�n yan� s�ra, modern silah, ara� ve gere�leri ile te�hiz edilmesidir.

G�� yap�s� itibariyle d�nyan�n �nde gelen ordular�ndan birisi olan T�rk Silahl� Kuvvetlerinin modernizasyon ihtiya�lar�, milli kaynaklar�m�zdan sistem tedari�i i�in y�lda 3 - 4 milyar Dolar mertebesinde bir harcaman�n yap�lmas�n� gerekli k�lmaktad�r.
S�z konusu ihtiya�lar�n k�sa ve orta vadede devam edece�i ger�e�inden hareketle, bu ihtiya�lar�n milli savunma sanayimizin geli�tirilmesi yoluyla kar��lanmas�na �zel bir �nem verilmektedir.

Savunma Sanayii M�ste�arl�� (SSM), bu hedefin ger�ekle�tirilmesi maksad�yla 1985 y�l�nda 3238 say�l� yasa ile kurulmu�tur. S�z konusu yasa, gayet a��k olarak bu hedefi belirtmi� ve TSK modernizasyon ihtiya�lar�n�n milli savunma sanayii eliyle ger�ekle�tirilmesini, bir yasal �ncelik olarak ortaya koymu�tur.

SSM, 2007 y�l�nda ba�latt�� bir uygulama ile, TSK modernizasyon ihtiya�lar�n� �ncelikli olarak, tasar�m ve geli�tirilmesi T�rk savunma sanayii taraf�ndan yap�lan �r�nlerle sa�lamay� hedeflemektedir. Bu �er�evede, ge�ti�imiz d�nemde toplam bedeli 2 (iki) milyar dolar� a�an miktarda geli�tirme projeleri T�rk savunma sanayii �irketlerinde ba�lat�lm��t�r. Bu projelerden baz�lar�; "�nsans�z Hava Ara�lar�", "Elektronik Harp Sistemleri", "Komuta Kontrol Sistemleri", "Tanksavar Silahlar�" ve "Milli G�rev Bilgisayar� ve Yaz�l�mlar�"n�n geli�tirilmesidir.
Yerli imkanlar ile tasar�m ve geli�tirme faaliyetlerinin m�mk�n olmad�� durumlarda projeler, ikincil �ncelikle, uluslararas� i�birli�i ile ger�ekle�tirilmektedir. Nitekim, �zellikle Hava Kuvvetleri Komutanl�� ihtiya�lar�ndan olan nakliye ve sava� u�aklar� tedariklerinde, bu y�ntem uygulanmaktad�r.

Haz�r al�m ��z�m�ne ise, son alternatif olarak ve mutlaka yerli katk� ve offset �artlar� ile ba�vurulmaktad�r. Bu tip projeler �er�evesinde de, tedarik i�in harcanan kayna��n milli sanayimize nitelikli i� pay� olarak d�nmesi, �nem verilen konulardand�r.
Uygulanan bu politikalar sayesindedir ki, savunma sanayimizin toplam cirosu 2001 y�l�ndan, 2006 y�l�na kadar % 113 oran�nda art�� g�stermi�tir. 2007 y�l�nda da, ayn� art�� e�iliminin devam etti�i de�erlendirilmektedir. ihracat alan�nda da �irket- lerimizce �ok ciddi ba�ar�lara imza at�lmaya ba�lanm��t�r.

Savunma Sanayii Kurulu�lar�n�n B�lgesel Da��l�m�

SASAD �at�s� alt�nda toplanan ve gerekli belgelere sahip firma, kurum ve kurulu�lar�n say�s�, 2007 itibar� ile, 87'dir (B�l�m 11, Firma Listesi). Bu firmalara ait tesislerin �o�unun �� Anadolu ve Marmara b�lgelerinde yo�unla�t�� g�r�lmektedir.
Tesis �o�unlu�unun �� Anadolu b�lgesinde (Ankara ve civar�nda) toplanmas�n�n nedeni, tedarik makamlar�n�n genel olarak Ankara'da bulunmas� ve b�rokratik i�lemlerde zaman fakt�r�n�n �nemli rol oynamas�d�r. Savunma sanayi tesislerinin ikinci olarak yo�unla�t�� b�lge ise, denizcilik firmalar�n�n yo�un olarak bulundu�u Marmara b�lgesidir.

�stihdam

2006 y�l� itibariyle sekt�rde istihdam edilen personel say�s�, TSK tesislerinde �al��an personel miktarlar� hari�, tamam� kalifiye 30.808 ki�idir.
Al�nt�daki Ek 65372

�hracat ve ithalat durumu

SASAD'�n 2006 y�l� anket sonu�lar�na g�re 1,720 milyar Dolar'l�k ciro yapan sekt�r, ortalama 3-4 milyar Dolar'l�k tedarik harcamas�n�n yakla��k 1,5 milyar Dolar'�n yurt i�inde kalmas�n� sa�larken, 351 milyon Dolar'l�k bir ihracat yapm��t�r. 2007 y�l�nda uygulamaya konulan ana sistem ihtiya�lar�n�n kar��lanmas�nda, ana y�klenici firmalar�n, yerli firmalar aras�ndan se�imi, �zg�n teknolojilerin kazan�m�n� te�vik edecek, d��a ba��ml�l�� nemli �l��lerde azaltacak, yeni pazarlara a��l�m sa�layacak, ihracat rakamlar� y�kselirken, ithalat rakamlar� azalacakt�r.

Mesleki E�itim

Sekt�r i�erisinde ana y�klenici olarak g�rev yapan firma/kurulu�lar�n alt y�klenicileri olarak �al��an firmalar�n, s�z konusu proje kapsam�nda e�itilmeleri, ve b�ylece kendilerinden beklenenleri proje gereksinimlerine uygun �ekilde yerine getirmeleri sa�lanmaktad�r.

�niversitelerimizde, sekt�re y�nelik k�rs�ler, b�l�mler ya da ana bilim dallar� olmasa da, m�nferiden akademisyenler taraf�ndan yap�lan baz� �al��malar bulunmaktad�r. Bu �al��malar�n bir k�sm�nda lisans, y�ksek lisans ya da doktora ��rencileri yer almaktad�r. Yap�lan bu akademik �al��malar�n meyveleri, �o�unlu�u ulusal seminer, fuar ve sempozyumlarda olmak �zere, sekt�r �al��anlar�na, kullan�c� makamlara ve y�neticilere sunulmaktad�r. Sekt�r�n bulu�ma yeri olarak da yorumlanabilecek savunma teknolojilerine y�nelik bu tip platformlar�n s�kl��, sekt�r�m�z�n, �niversitelerin ve silahl� kuvvetlerimizin ihtiyac�n� kar��lamaktan hen�z uzakt�r.

Sekt�re y�nelik �zel e�itimler, �ncelikli olarak, savunma sanayi firmalar�ndaki staj programlar� olarak s�n�fland�r�labilir. Sanayi i�erisinde yeralan bu programlar, sekt�re �zel e�itimler i�in �ncelikli ve �nemli programlard�r. Her y�l, lise ve �niversite seviyesinde a��lan staj programlar�nda ��rencilerin, savunma projeleri hakk�nda bilgi sahibi olmalar�, sekt�r ve projeler hakk�nda temel bilgi ve birikime sahip olmalar�, potansiyel �al��malar�nda sekt�re y�nelik ��z�mler �retmeleri beklenmektedir.

�niversitelerimizde, savunma temeline dayal� ihtiya�lara y�nelik �al��malar�n Y�ksek Lisans Programlar�n�n bulunmas�, akademik anlamda yap�lan �al��malara g�zel �rneklerdir. Savunma teknolojilerine y�nelik, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstit�s�, T�B�TAK-SAGE Savunma Sanayii Ara�t�rma ve Geli�tirme Enstit�s� gibi baz� kurulu�lar bulunmas�na ek olarak, Ulusal Bor Ara�t�rma Enstit�s�, Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Enstit�s� gibi, dolayl� olarak sekt�re hizmet verme potansiyeli olan organizasyonlar�n varl�� da, sekt�re y�nelik �nemli giri�imler olarak de�erlendirilmektedir.
MSB SATEM Komutanl�� kurslar� da, sekt�r �al��anlar�na a��k olarak verilen ve sekt�re y�nelik d�zenli e�itimlerdir.

2. SEKT�R�N GU�LU-ZAYIF YANLARI �LE FIRSAT VE TEHD�TLER (GZFT) ANAL�Z�

Savunma sanayii, sivil ama�l� sanayiye nazaran kendine has �zellikleri olan bir sekt�rd�r. Ekonomik dinamiklerinden �ok, stratejik boyutlar� a��r basmaktad�r. Sekt�r, t�m sanayinin teknolojik geli�mesinde �nder olmas� yan�nda, �lke politik g�c�ne do�rudan katk� sa�lamaktad�r.
Bu a��dan savunma sanayi;

Yo�un sermaye, ileri teknoloji ve ileri Ar-Ge faaliyetlerine dayal�d�r,
�zel kalite standartlar� �artlar�na tabidir,
Yeti�mi� insan g�c�ne dayan�r,
Ba�lang��ta tek al�c�n�n s�n�rl� ihtiyac�na g�re �retim zorunlulu�u vard�r,
G�venlik, gizlilik gerektirir, s�z konusu �lkelerle birlikte di�er �lkelerin de milli savunma ve g�venliklerini ilgilendirir.

1950'li y�llardan 1970'li y�llara kadar olan s�re�te T�rk savunma sanayi ithal ikame ve ortak �retimle ihtiya�lar�n kar��lanmas� gibi bir modelle �al��m��t�r. Di�er bir ifade ile tasar�m ve teknoloji yat�r�m� yerine �retim a��rl�kl� yat�r�mlara y�nelmi�tir.

1980'li y�llarda T�rk savunma sanayinin toparlanmaya, tasar�m ve teknoloji edinim modeline do�ru bir e�ilimin canlanmaya ba�lad��n� g�rmekteyiz. "Joint Venture" olarak isimlendirdi�imiz, k�smen tasar�m ve teknoloji edinimini sa�layan bir modelin, ya�anan �rneklerle, isdihdam ve teknoloji birikimine katk�s� olmakla beraber, gereken h�zda ve beklentilere uygun olarak �zg�n tasar�m ve teknoloji �retir duruma gelmekte, beklenen katk�y� yaratmad�� g�r�lmektedir.

2000'li y�llara gelindi�inde, ana platformlar d��nda, alt sistemler baz�nda, T�rk savunma sanayinde, bili�im, elektronik ve otomotiv alanlar�nda, tasar�m ve teknoloji ediniminde �nemli geli�meler g�rmekteyiz. Bunun en �nemli nedeni, tedarik politikalar�nda benimsenen ve uygulanmas�na ba�lanan yerli ana y�klenici kullan�m� prensibidir. Say�lan alanlarda sanayimiz �nemli �zg�n tasar�m ve teknolojilere sahip olmaya ba�lam��t�r. Lisans� yabanc�ya ait olan montaj ve �retim, �zg�nle�meye ba�lamakta, tasar�m ve Ar-Ge a��rl�kl� �retimlere d�n��mektedir. Bu konudaki geli�melere, �lkemizde geli�mekte olan milli ��z�m ve �zg�n gereksinimlerin T�rk savunma sanayii taraf�ndan kar��lanmas�na olan g�venin b�y�k katk�s� bulunmaktad�r.
Bu do�rultuda analiz edildi�inde, sekt�r�n g��l� ve zay�f yanlar�, f�rsat ve tehditleri a�a��da ifade edilmi�tir.

Sekt�r�n G��l� Yanlar�

�zg�n �r�n, tasar�m ve geli�tirme �al��malar�na �ncelik verilmeye ba�lanmas� ve bu do�rultuda, imalat teknolojilerine yap�lan yat�r�mlar ile, tasar�m ve teknoloji �retken yap�n�n geli�imine �nemli bir temel olu�turulmas�,
Potansiyel, nitelikli gen� insan g�c�n�n mevcudiyeti,
Sekt�rde, yaz�l�m, elektronik, roket, f�ze, bir k�s�m hava ve deniz platformlar�, otomotiv ve z�rhl� ara� alanlar�nda tasar�m yeteneklerinin varl��,
2005 y�l�ndan itibaren Ar-Ge fonunun �nemli �l��de art�r�lmas�, (halihaz�rda GSMH'n�n % 0,6's� olan bu rakam, % 2 olarak hedeflenmi�tir),
�niversite, ilgili kurum ve kurulu�lar ve sanayi i�birli�i bilincinin artmaya ba�lamas�,
TSK'nin ana sistem baz�nda ihtiya�lar�n�n azami yerli katk� ile temin edilmesi �abalar� ile savunma sanayinin geli�imine destek ve �nc�l�k edilmesi,
TSK'nin y�ll�k ihtiya�lar�n�n geni� bir yelpazede yeralmas� ve bu ihtiya�lar�n �zg�n tasar�mlar ve �retimler sonucu kar��lanmas�,
TSK'nin envanterine giren her �zg�n �retimimizin, D�nya pazar�nda, T�rk savunma sanayi lehine referans te�kil etmesi,
Savunma sanayinin ihtiya� duyaca�� bir �ok alanda KOB�'lerin faaliyet g�stermeye ba�lamas�.

Sekt�r�n Zay�f Yanlar�

Kritik malzeme �retim yetene�inin bulunmamas�,
KOB�'lerin belirli bir kalite standard�na ve sistemine sahip olmamas�, KOB�'lerde ihtiyac� kar��layacak oranda yeti�mi� eleman bulunmamas�
Savunma sanayi alt yap�s�n�n imalat yetenekleri �zerine yo�unla�mas�, tasar�m ve teknoloji geli�tirilmesinin s�n�rl� kalmas�, uzmanla�man�n eksikli�i,
Kendi tasar�mlar�n� ger�ekle�tiremeyen sekt�r�n, �r�nlerini lisans problemi nedeniyle d�� pazarlara satmakta zorlanmas�
�hracat�n b�y�k bir k�sm�n�n, d��k katma de�erli par�a imalat a��rl�kl� ve offset projeleri ile s�n�rl� kalmas�,
Savunma sistemlerine olan acil ihtiya�lara firmalar�n istenen h�zda cevap verebilmesinde kar��la��lan idari ve teknik g��l�kler,
D�nya pazar�nda rekabet g�c� y�ksek firma say�m�z�n az olmas�,
Her proje i�in yeni bir �irket kurulmas� modelinin, zaten k��k olan sekt�r� �ok say�da �irkete b�lerek, her bir �irketin yurt i�i ve yurt d�� pazarda etkisiz hale getirmesi, sekt�rdeki rol da��l�m�n�n belirsizli�i,
Temel ara�t�rma ve geli�tirme projelerinin ger�ek ihtiyaca dayand�r�lmamas�, teknolojinin ne zaman, hangi sisteme, nas�l uygulanaca��n�n belirlenmemesi, Ar-Ge ve tedarik faaliyetlerinin merkezi bir birim taraf�ndan planlanmamas�,
Tedarik makamlar�ncatek tip tedariky�ntemi uygulanmas�; t�ketim malzemeleri ve savunma te�hizat� gibi tedarik usulleri aras�nda ay�r�m yap�lmamas�,
Sekt�rde seri �retime y�nelik gereksinimin d��k olmas�n�n, maliyetleri minimize edecek y�nde y�ksek teknolojili �retim hatlar�na sahip nitelikli alty�klenici bulmakta ya�anan s�k�nt�lar� artt�rmas�.

Sekt�r�n F�rsatlar�

SSM'n�n yerli ve yabanc� ana y�klenici firmalar�, yerli alt y�klenici ve KOB� kullan�m� konusunda te�vik etmesi,
B�ylece KOB�'lerin belirli bir kalite standard�na ve sistemine sahip olmas�na ve daha fazla e�itimli ve yeti�mi� i�g�c� istihdam edebilmesi ile ihracat�n art�r�lmas�na imkan sa�lanmas�,
2005 y�l�ndan itibaren Ar-Ge'ye ayr�lan kayna��n �nemli �l��de art�r�lmas�, (halihaz�rda GSMH'n�n % 0,6's� olan bu rakam, % 2 olarak hedeflenmi�tir),
�zg�n �r�n tasar�m ve geli�tirme �al��malar�na �ncelik verilmesi,
�zg�n tasar�mlar�n geli�tirilmesi i�in Ar-Ge projelerine T�B�TAK taraf�ndan 2005 y�l�ndan itibaren �nemli bir kayna��n tahsis edilmesi,TSK ihtiya�lar�n�n s�reklili�i ve savunma tedarik b�t�esinin b�y�kl��,
TSK'nin geni� bir yelpazede yeralan ana sistem baz�nda ihtiya�lar�n�n azami yerli katk� ile temin edilmesi �abalar� ile savunma sanayinin geli�imine destek olmas�
�niversite, kamu ve sanayi i�birli�inin artmaya ba�lamas�, b�ylece �niversite ve ara�t�rma kurulu�lar� dahil, �lkedeki bilgi birikiminin projeler arac�l�� ile savunma sanayine aktar�lmas�,
�htiya� belirleme s�recinde yetenek tabanl� planlamaya ge�i� konusunda �al��malar,
TSK ihtiya�lar� ile dost ve m�ttefik silahl� kuvvetlerinin ihtiya�lar�n�n birlikte kar��lanmas� (ortak tedarik projeleri),
Uluslararas� konjonkt�r�n, firmalar�n ihracat yapmas�na uygun ortam yaratmas�,
TSK'nin ihtiya�lar�n�n birle�tirilmesi.

TSK ihtiya�lar� ile dost ve m�ttefik silahl� kuvvetlerinin ihtiya�lar�n�n birlikte kar��lanmas� (ortak tedarik projeleri) modelinin SSM taraf�ndan desteklenmesi. Bu modelin dikkatli olarak ger�ekle�tirilmesi ile, hem savunma sanayi �r�nlerinin yurtd��na sat�� imkanlar�n�, hem de geli�tirme maliyetlerinin payla��larak azalt�lmas� sa�lanabilecektir.

SSM'nin savunma sanayi �r�nlerinin yurtd��na sat�� konusunda �nemli bir deste�i mevcuttur. Bu destek sadece uluslararas� fuarlara kat�l�m i�in maddi destek sa�lamak �eklinde de�il, ayn� zamanda ilgili �lke resmi makamlar� nezdinde lobi faaliyetlerini de kapsamaktad�r.

D�nya �lkelerinin savunma b�t�eleri toplam� ortalama 1.204 TR�LYON Dolar'd�r. 500 milyar Dolar'dan fazla savunma b�t�esi ile ABD birinci s�ray� al�rken T�rkiye, yakla��k 8 milyar Dolar ile, 13 nc� s�rada yer almaktad�r. T�rkiye, GSMH's�n�n yakla��k % 2,1'ini savunma harcamalar�na ay�rmaktad�r. Personel, lojistik ve di�er cari harcamalar hari�, T�rkiye her y�l ortalama 3-4 milyar Dolar tutar�nda sistem tedari�i ve lojistik destek i�in harcamaktad�r. Bu miktar�n yakla��k 1,5 milyar Dolar'� yurt i�inde kalmaktad�r.

�lkelerin savunma b�t�elerinden personel ve cari harcamalar ile yerli savun�ma sanayi firmalar� taraf�ndan sa�lanan tedarik kalemleri ��kt��nda geriye D�nya savunma sanayi pazar� olarak 45-50 milyar dolarl�k pay kalmaktad�r (2005 y�l� verilerine g�re - Jane's Defence). Bu pazar�n % 95'lik k�sm� ABD, �ngiltere, Fransa, Rusya, �srail ve Almanya taraf�ndan payla��lm�� durumdad�r. T�rkiye gibi savunma sanayi geli�mekte olan �lkeler, ancak bu % 5'lik paya sahip olabilmektedir.

Sekt�r�n �n�ndeki Tehditler

Ulusal savunma sanayiinin geli�tirilmesi y�n�nde sorumluluk �stlenmi� makamlar�n �al��malar� esnas�nda, daha �ok uygulama farkl�l�klar� ve etkin koordinasyon sa�lanamamas�na dayal� olarak ortaya ��kan baz� sorunlar, belirlenen hedeflere ula��lmas� y�n�nde s�n�rlay�c� etkilere neden olmaktad�r.
Mevcut tedarik s�reci daha ziyade ihale ile haz�r al�ma dayal� olarak yap�land�� i�in, yetenek ihtiya�lar�ndan ziyade sistem �artnamelerinin tespit edilmesi nedeniyle projeler haz�r al�ma y�nelik olmakta, geli�tirmeye d�n�k esneklik i�ermemektedir

�niversitelerden ve ara�t�rma kurulu�lar�ndan, teknolojik geli�melerin irdelenmesi ve teknolojinin geli�tirilmesi a�amas�nda yeterli d�zeyde yararlan�lamamaktad�r.
Savunma sanayii uluslar aras� i�birli�i faaliyetlerinden ihtiya�lar�n ortak kar��lanmas� ba�lam�nda yeterince yararlan�lamamaktad�r. Gerek ikili, gerekse �ok tarafl� platformlarda gelece�e y�nelik projelerin ba�lat�lmas�na ili�kin �al��malara i�tirak edilmesi ve bu konuda �nc�l�k edilmesi �nem ta��maktad�r.
�r�n ihtiya�lar�ndan, temel ara�t�rma konular�n�n belirlenmesi ve temel ara�t�rma projelerinin ba�lat�lmas� i�in de kaynak yarat�lmas� s�re�lerinde etkin bir y�ntemin belirlenememi� olmas�.
Maliyet bilgilerinin sa�l�kl� bir �ekilde edinilememesi, maliyet/fayda analizlerinin de sa�l�kl� olarak yap�lamamas�na neden olmakta, bu da ileride projeksiyonlar ve ger�ekle�meler aras�nda b�y�k farklar�n do�mas�na neden olmaktad�r.
B�t�e ile ilgili b�y�kl�kleri tespit etmekte kullan�lan genel ekonomik parametrelerin, ilgili kurumlar taraf�ndan sa�l�kl� bir �ekilde tahmin edilememesi programlama faz�n� olumsuz y�nde etkilemektedir.
Kaliteli i�g�c� temini ve s�reklili�in sa�lanmas� ve e�itiminde yetersizlik s�z konusudur.
Acil veya k�sa vadeli savunma sistemleri ihtiyac�, yurti�i potansiyelin olu�turulmas�na veya kullan�lmas�na engel olu�turmaktad�r.
Tedarik makamlar�nca t�ketim malzemeleri ve savunma te�hizat� tedarik usulleri aras�nda ay�r�m yap�lmamakta, tedarik ve proje y�netim faaliyetlerinde istenen verim elde edilememektedir.
Maliyet-Etkinlik analizi �m�r boyu maliyeti dikkate almadan yap�ld�� i�in, tedarik fiyat� d��k olan sistem se�imi tedarik modelini yurtd��ndan haz�r al�ma y�nlendirmekte, bu da yurti�i sanayile�meyi olumsuz etkilemektedir.
Te�vik tedbirleri tasar�m ve �retim esas al�narak �zendirici bir �ekilde uygulanamamaktad�r.
Haz�r al�mlar sekt�r�n teknolojik geli�im d�zeyinin geri kalmas�na ve yurtd�� ba��ml�l��n�n devam etmesine neden olmaktad�r.
Mevcut tedarik mevzuat�n�n yorumlan�� bi�imindeki farkl�l�klar ve ilgili di�er makamlarla dan��ma mekanizmas� �al��t�r�lmadan getirilen alt d�zenlemeler �eli�en uygulamalara yol a�maktad�r.
Acil veya k�sa vadeli savunma sistemleri ihtiyac�, yurti�i potansiyelin olu�turulmas�na veya kullan�lmas�na engel olmaktad�r.
Haz�r al�mlar nedeniyle, teknolojiye sahip olunamad��ndan, i�letme ve idamede de yurti�i imkanlardan faydalan�lamamakta, envanterdeki sistemlerin de�i�en ihtiya�lara g�re adaptasyonu ve modernizasyonu m�mk�n olmamakta, envantere al�nan �r�n�n teknolojik seviyesinin ihtiyac�n gerisinde kalmas�na, idame i�in yurt d��na �nemli oranda milli gelir transferine neden olmas�na ve, savunma te�hizat� konusunda yurtd�� ba��ml�l��n�n devam etmesine sebep olmaktad�r.
T�rkiye'de gerekli teknoloji ve m�hendislik alt yap�s� D�nya'n�n geli�mi� �lkelerine g�re alt seviyededir. S�z konusu �lkelerde teknoloji ve know-how birikimi yap�lm�� ve �r�n tasar�m, geli�tirme, �retme, entegrasyon, test, proje y�netim, sat�n alma, mevzuat, sistem m�hendisli�i, yaz�l�m ve �retim m�hendisli�i s�re�leri geli�mi�ken T�rkiye'de �o�u firmada halen geli�tirilmekte veya ancak oturmaktad�r.
T�rk savunma sanayi faaliyetleri, katma de�eri d��k, emek yo�un ve d��k teknoloji seviyesinde �retime y�neliktir.
Savunma sanayiimizin nispeten gen� olmas� TSK ihtiya�lar�n�n ise ileri teknolojili �r�nler ve yo�un bilgi birikimi gerektiren �r�nlerle kar��lanabilecek �zellikte olmas� nedeniyle, sanayiinin tekrarlanmayan m�hendislik giderleri y�ksek olabilmektedir.

5. SEKT�R�N AB UYUM SUREC�NDE GELD�� NOKTA, KAR�ILA�ILAN UYUM SORUNLARI

T�rkiye'nin savunma sanayii alan�ndaki en �nemli hedeflerinden biri kendi kendine yeterliliktir. Nitekim �zellikle 1985 y�l�nda Savunma Sanayii M�ste�arl��'n�n kurulmas�yla b�y�k ivme kazanan bu hedef istikametindeki �al��malar neticesinde her biri kendi alanda bir bo�lu�u dolduran kilit niteli�inde savunma sanayii kurulu�lar� �lkemize kazand�r�lm��t�r. Bununla birlikte, "kendi kendine yeterlilik" bir defa eri�ilip, sonra bir daha kaybedilmeyen bir stat� de�ildir. Teknoloji ba� d�nd�ren bir s�ratle ilerlerken tehditler de ayn� h�zla de�i�mekte ve �e�itlilik arz etmektedir. Savunma sanayii geli�mi� Avrupa �lkeleri, bug�n, 30 y�l sonras�na kadar varan d�nemin planlamalar�n� yapmaya ba�lam��lard�r. Yak�n bir zaman i�inde bu planlamalar AB i�in de ge�erli hale gelecektir. Dolay�s�yla i�birli�inin daha projeler ara�t�rma geli�tirme safhas�nda iken ba�lat�lmas� gere�i ortaya ��kmaktad�r.

Savunma Sanayii Sekt�r�n�n yak�ndan ilgilendiren ��letmeler ve Sanayi Politikas� fasl� kapsam�ndaki topluluk m�ktesebat�, genellikle tavsiye niteli�indeki y�nlendirici normlardan olu�mas� ve ba�lay�c� h�k�mler i�ermemesi sebebiyle kolay uyum sa�lanan bir m�ktesebat olarak de�erlendirilmektedir. Avrupa Birli�i (AB) kurucu anla�mas�n�n 296. maddesi h�lihaz�rda savunma sanayiini her �lkenin kendi d�zenlemesine b�rakm�� olsa da, �zellikle 1999 y�l�ndaki Helsinki deklarasyonu sonras�nda savunma alan�nda i�birli�inin hukuki ve kurumsal altyap�s� olu�turulmaya ba�lanm��t�r.

AB ile uyum s�recinde savunma sanayii sekt�r�m�z ile ilgili m�ktesebata uyumda bir s�k�nt� ya�anmas� �ng�r�lmese de T�rk Savunma Sanayiinin AB ile rekabet edebilecek d�zeye gelmesi b�y�k �nem ta��maktad�r. �yelik m�zakere s�recinin, ulusal savunma sanayimizin AB ile rekabet g�c�ne kavu�turulmas� i�in bir haz�rl�k d�nemi olarak de�erlendirilmesi gerekti�i d��n�lmektedir.

Avrupa g�venlik politikalar� ve savunma sanayii alan�ndaki yap�s�n� ve stratejisini tamamen de�i�tirmek ve entegre etmek �zere bir tak�m ad�mlar atmakta olmas� sebebiyle AB ile tam �yelik m�zakerelerine ba�lam�� olan �lkemizin olduk�a kritik bir d�nem i�erisinde bulundu�u de�erlendirilmektedir. Avrupa'daki yeniden yap�lanma i�inde bug�nden yerini alamayan T�rkiye, gelecekte AB �yesi olsa bile bir�ok bak�mdan ge� kalm�� olaca�� gibi; sadece Avrupa'ya endeksli politikalar da tam �yelik hedefinin ger�ekle�memesi durumunda s�k�nt�lara neden olabilecektir. Kald� ki Avrupa'n�n geli�mi� savunma sanayiine sahip �lkeleri de Avrupa politikalar� ile kendilerini s�n�rlanm�� hissetmemekte, kendi silahl� kuvvetleri i�in Avrupa kaynakl� olmayan ��z�mlere kapal� olmad�klar�n� hissettirmektedirler.

�zellikle i�inde bulundu�umuz d�nemde, Avrupa G�venlik ve Savunma Politikas�n�n yerine getirilmesi s�ras�nda ihtiya� duyulacak askeri yetenekler ve bunlar�n kar��lanaca�� end�striyel altyap�n�n, buna paralel olarak da savunma sanayiinde ortak tedarik konusunun �ekillenmesi beklenmektedir. Di�er taraftan NATO'da so�uk sava� sonras� h�zla de�i�en stratejik hedeflere uygun bir �ekilde kendi yap�s�n� da yetenek tabanl� planlamaya en etkin cevap verebilmek �zere transformasyon s�recine sokmu�tur. Bu do�rultuda NATO'nun silahlanma konusundaki ajans� CNAD dahil pek �ok ajans� da i�eren bir te�kilat de�i�ikli�i i�in �al��malar s�rmektedir.
6 �lkenin �yesi oldu�u OCCAR ve AB ajans� oldu�u i�in tam �ye olmadan i�inde yer alamayaca��m�z EDA, �n�m�zdeki d�nemde Avrupa'da ortak tedarik platformu olmaya y�nelik temel kurulu�lard�r.

EDA'n�n kurulu�undan bug�ne Avrupa'da ortak bir savunma pazar�n�n olu�turulmas� (EDEM), Avrupa Savunma ve Teknoloji Altyap�s�n�n tesisi, Avrupa G�venlik ve Savunma Politikas�'n�n gerektirdi�i yetenek ihtiya�lar�n�n tespiti ve projelendirilmesi, Ara�t�rma-Geli�tirme ve Teknoloji konular�nda ba�latt�� al��malar Avrupa savunma i�birli�inin temel dinamikleri haline gelmi�tir. EDA'n�n bu faaliyetlerinin yak�ndan takip edilmesi, savunma sanayii sekt�r�m�z�n y�r�t�len �al��malara dolayl� ya da do�rudan kat�l�m yollar�n� ara�t�r�p bulmas�, SASAD'�n �yesi oldu�u ASD �at�s�nda yap�lan �al��malara firmalar�m�z�n aktif kat�l�m� b�y�k �nem ta��maktad�r.

Bunlara ilaveten AGS, TMD, AWACS gibi b�y�k hacimli pek �ok NATO projelerini y�r�tmek �zere kurulmu� olan ve halen faal durumdaki NC3A, NAMSA, NAPMA gibi NATO ajanslar� da Avrupa merkezli ortak tedarik faaliyetleri konusunda �nemlerini s�rd�receklerdir.
2006 y�l� NATO Bak�m ve �kmal Ajans�-NAMSA ile i� yapma kapsam�nda, End�striyel Geri D�n��m a��s�ndan, T�rkiye lehine kazan�l� ge�mi�tir. 2005 y�l� ile kar��la�t�r�ld��nda, �nce in�aat �irketlerimiz, sonra da savunma sanayi firmalar�m�z, b�y�k bir s��rama yapm��lar, NAMSA tedarik b�t�esinin % 9.90'n� ihtiva eden ihaleleri kazanm��lard�r. �n�aat �irketlerinin anahtar teslimi ihaleleri almalar�, savunma sanayi firmalar�na alt y�klenici baz�nda �nemli i� imkanlar� sa�layabilir. Bu kapsamda SASAD b�nyesinde faaliyet g�steren NAMSA & NC3A �al��ma Grubu, bu y�nl� in�aat firmalar� ile savunma sanayi firmalar�m�z�n, alt y�klenici-ta�eron firma konumlar�nda birliktelikleri i�in gayret g�stermektedir.

Savunma sanayii geli�mi� Avrupa �lkeleri aras�nda ortak tedarik konusunda ibre g�n ge�tik�e somut projeler �zerinde faaliyet g�steren OCCAR y�n�ne kaymaktad�r.

Esasen OCCAR b�nyesindeki en �nemli yenilik, projeye kat�l�ma e�it i� payla��m� ilkesinin terk edilmesi ve bunun yerine uzun d�nemli denge (global balance) ilkesinin benimsenmesidir. Zira, ge�mi�te bir�ok Avrupa projesinde (FLA �rne�inde oldu�u gibi) i� payla��m� tart��malar� sebebiyle b�y�k gecikmeler ya�anm�� ve baz� projeler de hayata ge�irilemeden iptal edilmi�tir.
Kabul g�ren bu e�ilimin �lkemizce de benimsenmesinin, Avrupa �lkeleriyle ortak i�birli�i projelerine girmemizi kolayla�t�raca�� ve b�ylece milli sanayimize i� pay� sa�lanmas� a��s�ndan daha elveri�li imk�nlar sa�layabilece�i de�erlendirilmektedir. Avrupa'n�n, ba��ms�z harekat ger�ekle�tirebilmeye y�nelik olarak ihtiya� duydu�u kritik teknoloji alanlar�ndaki projelerine �lkemiz sanayiinin de dahil olmas�nda, stratejik ve ekonomik a��dan b�y�k yararlar bulundu�u a��kt�r.

�lkemiz sanayiinin Avrupa savunma sanayiindeki yeniden yap�lanma i�inde yerini alabilmesi ortak projelere girilmesi ile m�mk�n olabilecektir. ��phesiz bunun i�in sadece sanayii ya da tedarik sekt�r�n�n verece�i karar yeterli de�ildir. Ortak kuvvet kullan�m�ndan ihtiya�lar�n uyumla�t�r�lmas�na, ortak tedarikten, firmalar aras� i�birli�ine kadar her platformda kararl� ve birbiriyle uyumlu politikalar�n belirlenmesi gere�ini ortaya koymaktad�r.

Di�er taraftan �lkemizin Avrupa ile i�birli�ini daha da ileri g�t�rmesi konusundaki en b�y�k avantaj� ise NATO ittifak� i�inde bu faaliyetlere daha y�ksek kat�l�m oranlar�nda i�tirak etmek olacakt�r. Sadece NC3A b�nyesinde halen y�r�t�lmekte olan 70 civar�nda proje bulundu�u ve bu projeler �er�evesinde gerek alt sistem gerekse ana sistem baz�nda uluslararas� ihaleye ��k�ld�� d��n�l�rse yerli savunma sanayiinin bu alanda daha fazla pay almas�n�n �lke sanayiinin geli�imi a��s�ndan �nemi rahatl�kla anla��lacakt�r. Kald� ki NATO kapsam�nda y�r�t�len projeler daha yetenek ihtiyac�n�n belirlenmesi a�amas�ndan itibaren �lkemizin savunma, tedarik ve ara�t�rma kurulu�lar� ve sanayiye a��k kanallarda y�r�t�lmektedir.

S�rd�r�lebilir bir y�ksek teknoloji altyap�s�n�n korunabilmesi i�in, maliyetler ve ekonomik ger�ekler, b�y�k bir i� pazar� ya da �ok ba�ar�l� bir d�� sat�m performans�n� zorunlu k�lmaktad�r. Zira geli�mi� teknoloji �r�n� ana platform �reten bir firman�n sadece kendi k��k i� pazar�na y�nelik �retim yaparak ayakta kalmas� m�mk�n g�r�lmemektedir. �ncelendi�inde savunma sanayii firmalar�n�n Avrupa ve ABD'de askeri �retimlerinin yan�nda sivil sekt�rde de �retim yapt�klar� g�r�lmektedir. Sivil �r�nlerin yurtd��na sat��nda engellerin daha az olmas� ve pazar�n b�y�kl�� sebebiyle sivil �r�nlerin d�� sat�m� da kolay olmaktad�r. Bu nedenle yerli firmalar�m�z�n da sivil sekt�re y�nelik �r�n geli�tirme y�n�nde yap�lanmalar�n�n gerekli oldu�u de�erlendirilmektedir.

AB-T�rkiye Tam �yelik M�zakereleri s�ras�nda sekt�r� ilgilendiren ba�l�klar:
3 Ekim 2005 tarihi itibariyle ba�lat�lan Avrupa Birli�i-T�rkiye tam �yelik m�zakereleri �er�evesinde belirlenen 35 fas�ldan ilk etapta

Bilim ve Ara�t�rma,
Kamu Al�mlar�,
D�� Politika G�venlik ve Savunma,
Sermayenin Serbest Dola��m�,
��letmeler ve Sanayii Politikalar�,
Kurumlar,
�irketler Hukuku ve
D�� li�kiler

fas�llar�n�n sekt�r� ve bu sekt�re y�nelik g�rev yapan idari yap�lar� etkileyece�i de�erlendirilmektedir.

6. SEKTOREL YAPILANMA

T�rk savunma sanayi, 1990 y�l�na kadar olan s�re� i�erisinde; TSKGV �irketleri, yerli �zel �irketler, yabanc� ortakl�kl� �irketler (Yat�r�m Ortakl�� - "Joint Venture" tipi), kamuya ait �irketlerden olu�an k�smen da��n�k bir yap� i�inde, savunma sanayinin geli�imi i�in faaliyet g�stermi�tir.

1990'da SASAD �at�s� alt�nda organize olmaya ba�lam��t�r. 2007 y�l� itibari ile 70 savunma sanayi firmas� ve organizasyonu SASAD �yesi olup, 23 firma da savunma sanayi yap�s� i�inde faaliyet g�stermektedir.
SASAD, T�rkiye'de �zel / sivil bir dernek olup, MSB.l��'n�n M�ste�arl�k ve SSM.l�� ile �ok yak�n bir koordinasyon i�inde, g�revlerini y�r�tmektedirler. Dernek yurti�inde ve d��nda �ye firma ve kurulu�lar� temsil etmektedir.
SASAD, d��ta NATO'nun bak�m ve ikmal te�kilat� NAMSA ile yak�n bir ili�ki i�inde �al��makta olup, bu te�kilat�n a�t�� ihaleleri �ye ve sanayicilerine zamanl� olarak duyurur. T�rk savunma sanayi firmalar�n�n daha fazla mal ve hizmet ihracat� i�in bilgilendirme dahil �nemli destek sa�lar.

SASAD, NATO Sanayi Dan��ma Grubu N�AG'ta NATO �lkelerinin yetenek paketleri i�in ihtiya� duyulan bilgi alt yap�s�n�n olu�umuna, b�nyesindeki firma ve kurulu�lardan uzman personel temin eder.
SASAD, uzmanlar� ile, "On Y�ll�k Tedarik Plan�"n�n (OYTEP) haz�rl��nda da, teknoloji panellerine, uygun nitelikli personel temin edilmesinde aktif rol oynamaktad�r.

2006 y�l� Temmuz ay�nda, TOBB b�nyesinde, ilgili kanunla kurulan T�rkiye Savunma Sanayi Meclisi (TSSM) ile adeta i� i�e faaliyet g�stermektedir. 40 �yeden olu�an meclisin �yelerinin hemen tamam� SASAD camias�nda bulunan firma ve kurulu�lardan olu�maktad�r. Daha da �nemlisi Meclis Ba�kan�, Ba�kan Yard�mc�lar�, Meclis Dan��man� da bu platformda, SASAD camias�ndan yer alm��t�r. T�rk savunma sanayinin yasal konularda ��z�m arayan bu platforma gelen g�r��, �neri ve istekleri, hem mecliste ve hem de, derne�in genel sekreter yard�mc�s�n�n ba�kanl�k g�revinde olmas� nedeniyle, yo�un bir kat�l�m ile dile getirilmektedir.

KOSGEB, T�rk Savunma Sanayinin temsilcisi olan SASAD'�n bir �yesi olup, yurt genelinde KOSGEB a�� ile, k��k ve orta b�y�kl�kteki sanayiye ula�ma imkan� sa�lanmaktad�r. KOSGEB ayn� zamanda TSSM'de de bir �ye ile temsil edilmektedir. Ayn� �ekilde; T�rkiye Makinac�lar Birli�i'nin SASAD �yeli�i ile 400'den fazla makine imalat��lar�na ula��labilmekte, TSSM'deki �yesi ile de Mecliste temsil edilmektedir.

SASAD, Milli Savunma Bakanl�� yan�nda, Sanayi ve Ticaret Bakanl��, D��i�leri Bakanl�� ve D�� Ticaret M�ste�arl�� ile yak�n ili�ki i�inde �al��maktad�r.
T�rk savunma sanayi, yine temsilcisi SASAD vas�tas�yla Avrupa ve ABD'ne yan�s�ra, di�er �lkelerin DMA (�ngiliz), KDIA (Kore), AIAD (�talya), ilgili dernekleri ile temas halinde olup, ihracat�n art�r�m�, teknolojik geli�melerin takibi, birlikte i� yapma gibi faaliyetleri s�rd�rmektedir. Avrupa'da Savunma Sanayi alan�nda yap�lan �al��malara genelde kat�lmakta, T�rkiye'nin AB'ne �yelik s�recinde sekt�r�, �yeli�in ger�ekle�mesi durumuna haz�rlamaktad�r.

T�rkiye, SASAD ile, Avrupa Havac�l�k, Uzay ve Savunma Sanayi Te�kilat� (ASD)'n�n de faal bir �yesidir. 22 AB �yesi �lkenin 33 derne�inin olu�turdu�u bu te�kilat, AB'nin silahlanma komisyonuna ve yeni te�kil edilen AB �lkelerinin ortak tedarik makam� g�revini yapan Avrupa Savunma Ajans� (EDA)'n�n sekt�rel bazda dan��manl��n� yapar. Yeniden yap�lanma �al��malar�nda odak noktas� olarak faaliyet g�sterir. Bu te�kilatta, T�rk savunma sanayi SASAD arac�l�� ile 7 �ye ile temsil edilmektedir.
Di�er sekt�rler ile entegrasyon, savunma savunma sekt�r�n�n geli�imi i�in kritik ve sekt�rdeki b�y�meyi sa�layacak �nemli bir unsur olarak de�erlendirilmektedir. Sekt�r sadece kendi i�indeki az say�da oyuncu ile i� hacmini verimli bir �ekilde b�y�temeyece�inin fark�ndad�r. Verimlili�in temel �l��tlerinden en �nemlisi olan bir firmada ki�i ba��na d��en cironun d�nya �l��tlerinde artt�r�lmas� i�in i�ler, uzmanl�k alanlar�nda derinle�mi� k��k teknoloji firmalar� ile ana y�klenicilerin sinerjik �ekilde birlikte ve verimli bir �ekilde �al��mas� ile ger�ekle�tirilebilir.

7. SEKT�R�N REKABET GUCUNUN ARTIRILMASI VE VER�ML�L�K

Sanayimizin, tedarik makamlar� ile ve birbirleri ile ileti�imde olmaya ihtiyac� vard�r. Bunu herhangi bir tedarik�i ya da sanayimizin herhangi bir bireyi yapamaz. Tedarik makamlar�n�n, yurti�i katma de�er seviyesini ve niteli�ini anlamak ad�na yerli �reticilere ula�abilmesi �nemlidir. Tedarik s�recinin, yerli katk� lehine i�lemesi i�in merkezi bir de�erlendirme ve yorumlama birimi ihtiyac� vard�r. Yurti�i tedarik ve bu ama�la yurti�i yetene�in art�r�lmas� ad�na firmalar�n proje bazl� ya da ticari olarak birlikte hareket etmelerinin, veya yeteneklerini ayn� �at� alt�nda birle�tirerek de�erlendirilmelerinin sa�lanmas�, yine �nderlik edilmesi gereken kritik bir aland�r. Tan�t�m ve lobi faaliyetlerini uluslar aras� alanda y�r�tmek ve tan�t�m olanaklar� olmayan firmalar�n da �n�n� a�mak ad�na tan�t�m, e�lik, �nderlik ihtiyac� bulunmaktad�r.

SSM taraf�ndan, ihtiya�lar�n kar��lanmas� ve sekt�r�n performans�n�n artmas�na y�nelik, strateji hedefleri belirlenmi� ve belirlenen hedefler do�rultusunda �al��malar y�r�t�lmektedir.

Bunlar a�a��daki �ekilde �zetlenebilir;
Hedef 1.1: Kaynaklar�n etkin kullan�m�n�n sa�lanmas� ve yat�r�m tekrarlar�n�n �nlenmesi a��s�ndan, tespit edilecek sistem projeleri i�in yap�labilirlik (fizibilite) et�tleri ger�ekle�tirilmesidir.
Hedef 1.2: Tedarik s�re�lerinin iyile�tirilmesi ve h�zland�r�lmas� a��s�ndan ihtiyac�n SSM'ye bildirilmesinden s�zle�menin imzalanmas�na kadar ge�en s�renin ortalama %10 azalt�lmas�na y�nelik �al��malar yap�lmas�d�r.
Hedef 1.3: Risk Payla��m� ve maliyetlerin en aza indirilmesi a��s�ndan belirlenecek Ar-Ge ve yurti�i geli�tirme projelerinde Maliyet + s�zle�me tipinin uygulanmas� �al��mas�d�r. Bu hedefin ger�ekle�tirilmesi i�in raporlama sisteminin ve etkin bir maliyet denetiminin yap�labilmesi i�in uygun ortam ve kay�t sisteminin olu�turulmas�na ihtiya� duyulmaktad�r.
Hedef 1.4: Uluslararas� standartlarda proje y�netimi ile proje faaliyetlerinin izlenmesi ve de�erlendirilmesi a��s�ndan Proje Y�netim Plan�nda belirlenen sanayile�me, takvim ve b�t�e hedeflerinin %90 oran�nda ger�ekle�tirilmesidir.
Hedef 2.1: Savunma sistem ihtiya�lar�n�n yurti�i kar��lanma oran�n�n ortalama % 50'ye ��kart�lmas�d�r. Bu ama�la Savunma Sanayii Stratejisi dok�man� haz�rlanmaktad�r. Bu dok�man�n haz�rl��na paralel olarak Sekt�rel Strateji Dok�man�, Yan Sanayii Entegrasyon Prosed�r� �al��malar� da s�rd�r�lmektedir. �zellikle KOB� i� pay�n�n s�zle�meler kapsam�nda g�vence alt�na al�nmas� y�n�nden ana y�kleniciler taraf�ndan KOB�'lerin desteklenmesi istenmekte ve 2006 KOB� i� pay�n�n 111 milyon $ seviyesine ��kar�lmas� i�in, proje yar��malar�n�n desteklenmesi gibi faaliyetler planlanmaktad�r.
�niversitelerimizin akademik �al��malar�n�n savunma sanayii ihtiya�lar�na g�re y�nlendirilmesi a��s�ndan Ar-Ge faaliyetlerinin hak etti�i �nceli�e kavu�turulmas� amac�yla SSM taraf�ndan s�rd�r�len Ar-Ge Yol Haritas� �al��malar� devam etmekte olup sekt�rle ilgili se�ilen 12 temel teknoloji alan� i�in M�kemmeliyet Merkezleri belirlenmi�tir. Ayr�ca, AB 7. �er�eve Program� kapsam�nda SSM taraf�ndan firmalar�n kat�l�mlar� te�vik edilmi� ve bu kapsamda teklif edilen 7 projeden 3'� (ASELSAN, STM, TUSA�) kabul edilmi�tir. �er�eve programlar�na daha fazla i�tirak sa�lanmas� i�in �al��malar devam ettirilmektedir.

Hedef 2.2: Savunma �r�n ve hizmet ihracat�n�n y�ll�k 1 milyar dolara ��kar�lmas� olup, bu kapsamda belirlenen hedef �lkelere ihracat ziyaretleri, fuar ve tan�t�m faaliyetleri, ihracat� art�rmaya ili�kin g�r�� ve �nerilerin olu�turulmas� faaliyetleri planl� olarak devam etmektedir. SSM taraf�ndan bu kapsamda 218 firma ve yakla��k 2500 �r�n�n yer ald�� bir "�r�n Katalo�u" yay�nlanm�� ayr�ca, Offset d�zenlemelerine y�nelik bir konferans d�zenlenerek sekt�r temsilcileri bilgilendirilmi�tir. Sekt�rel bazda end�stri g�nlerinin d�zenlenmesi ve gerek ihtiya�lar�n�n yurti�i kar��lanma oran�n�n artt�r�lmas� gerekse ihracat oran�n artt�r�lmas� a��s�ndan sanayiye destek verilmesi �al��malar� planlanmaktad�r.
Hedef 2.3: Savunma sanayii firmalar�n�n kalite y�netim sistemlerinin SSM kalite politikas�yla uyumlu hale getirilmesi olup bu ama�la destek, ileti�im ve payla��m�n art�r�lmas� i�in SSM kalite politikas�kalite kurultaylar� d�zenlenmektedir.
Hedef 3.1: �ok uluslu d�rt projeye ba�lang�� a�amas�ndan itibaren kat�l�m sa�lanmas� ve en az bir uluslararas� projenin �lkemiz liderli�inde ger�ekle�tirilmesidir.
Hedef 3.2: NATO savunma projelerinde T�rk savunma sanayiinin pay�n�n d�rt kat�na ��kar�lmas� olup, bu ama�la, NATO tedarik ajanslar� ile d�zenli toplant�lar icra edilerek sanayinin kat�l�m�n�n sa�lanmas� planlanmaktad�r. NATO Ajanslar� ihale faaliyetlerinin takibinin yap�lmas�, yerli sanayinin bilgilendirilmesi, tedarik programlar�n�n incelenmesi, raporlanmas�, ihalelere ilgi g�sterilmesi, tekliflere cevap verilmesi, NATO Ajanslar�n�n kaynak ar�ivlerinin g�ncellenmesinin sa�lanmas�, s�re�te kar��la��lan s�k�nt�lar�n SSM'ye iletilmesi, b�y�k �apl� ihalelerde ortakla�a teklif verme, NATO ihale s�recine ilk ad�mda girebilmek i�in NIAG ve RTO faaliyetlerine �nem ve �ncelik verilmesi konular� da SSM taraf�ndan �al��lmaktad�r.
Hedef 4.1: Stratejik insan kaynaklar� yakla��m�n� esas alan uygulamalar�n hayata ge�irilmesidir.
Hedef 4.2: M�ste�arl�k personeline e�itim verilmesi kapsam�nda savunma sanayii firma stajlar� planlanmaktad�r.
Hedef 4.3: Bilginin etkin ve verimli y�netimini, payla��m�n� ve g�venli�ini sa�lanacak bilgi y�netimi altyap�s�n�n kurulmas� �al��malar� olup, bu kapsamda e-savunma sanayii projesi, savunma sanayii ve tedarik alanlar�nda konferans ve sempozyum d�zenlemeleri planlanmaktad�r.
Hedef 4.4: �� ak�� s�re�lerinin tan�mlanmas� ve gerekli iyile�tirmelerin yap�lmas� amac�yla yap�lan �al��malard�r.
G�r�ld�� gibi SSM ihtiya�lar�n kar��lanmas� ve sekt�rde performans�n artt�r�lmas� bak�m�ndan, sorumluluklar�n� de�erlendirmi� ve �nemli ad�mlar atmaktad�r.

Bu sorumluluklar�n yerine getirilmesinde, SSM taraf�ndan sekt�rden beklenenler ise ba�l�klar halinde a�a��da verilmektedir;

M��teriye ��z�m �retimi,
�r�n portf�y�n�n geli�tirilmesi,
Uluslararas� i�birli�i, ihracat, Ar-Ge faaliyetleri,
Yan sanayii kullan�m�,
Kabiliyetlerin entegrasyonu,
Ana faaliyet alan�na odaklanma,
Kurumsal verimlilik,
Profesyonel insan kayna��.

Yukar�da yer alan ve SSM taraf�ndan belirlenen hedeflerin ger�ekle�tirilmesi do�rultusunda y�r�t�lmeye ba�lanan �al��malara bak�ld��nda, sekt�rde yer alan firma, kurum ve kurulu�lar�n da bu �er�evede, rekabet g�c� ve verimliliklerini artt�rmak i�in kendi politika ve hedeflerini belirlemelerinin gerekti�i a��kt�r. �lke �ap�nda strateji, sanayi taraf�nda da olu�turulmal�d�r. Artan rekabet ve bunun getirdi�i f�rsat, tehlike ve riskleri �nceden g�rebilmek ve do�ru se�imleri yapabilmek i�in stratejik y�netim anlay��n�n firmalarda uygulanmas� �nem ta��maktad�r. Bir �ok savunma sanayii firmas� kendi stratejik planlama �al��malar�n� yapmakta ve bu planlar �er�evesinde ��z�mler �retmektedirler. Bu planlar �er�evesinde ele al�nan en �nemli unsurlardan birisi de; yarat�c�l�k, i�levsel bir organizasyon, kaynaklar�n etkin kullan�m�n�n yan�nda, rekabet g�c�n� belirleyen en �nemli etkenlerden birisi olan verimliliktir.

Ar-Ge faaliyetlerine verilen �nem, �lkemizde her ge�en y�l artarak devam etmektedir. Rekabet edebilirli�in temel ta�lar�ndan birisi olan AR-GE projeleri sonucu �retime ge�en �r�nlerin say�s� da zaman i�inde art�� g�stermektedir. �zellikle teknoparklarda ger�ekle�tirilen Ar-Ge faaliyetlerindeki art��, otomotiv, elektronik ve yaz�l�m sekt�rlerindeki geli�meler, yeti�mi� insan g�c� ile artan �lke potansiyeli; a� merkezli sava�, insans�z hava arac� ve hassas g�d�ml� f�zelerin �ne ��kt�� teknolojik d�n��m ile savunma sanayiinin y�ksek maliyetler gerektiren bir a��r sanayi olmaktan ��kmas�; proje zenginli�ine paralel b�y�k i� pazar ve alternatif kaynak �e�itlili�inin yaratm�� oldu�u pazardaki a��l�m ve geleneksel pazarlardaki de�i�im savunma sanayiinde b�y�k bir f�rsat yaratm��t�r. Di�er taraftan, Ar-Ge harcamalar�n�n Gayri Safi Yurti�i Has�la (GSY�H) i�erisindeki pay�n�n art�r�lmas� hedefi istikametinde 2005 y�l� b�t�esinden Ar-Ge i�in ayr�lan 416 milyon YTL'lik kayna��n �ncelikli olarak savunma ve uzay ara�t�rmalar� amac�yla kullan�lmas� y�n�ndeki kararl�l�k, g��l� bir ulusal savunma sanayii altyap�s�n�n olu�turulmas� a��s�ndan bu f�rsat� g��lendirir niteliktedir.

��inde bulundu�umuz bilgi teknolojileri �a��nda ya�anan teknolojik geli�meler, bilgiyi ekonomik g�c�n kayna�� konumuna getirmi�tir. Bu g�n d�nya ticaretinin b�y�k bir k�sm�n� elinde tutan sanayile�mi� ve geli�mi� �lkelerdir. Uluslararas� b�y�k rekabet, sermaye yo�un �retim tekni�ine ge�mi� olan bu �lkeler aras�nda ge�mektedir. Bu sebeple d�nya ekonomisi ile b�t�nle�mek tek ba��na bir anlam ifade etmemektedir. �nemli olan bu b�y�k �lkelerle birlikte k�reselle�me s�recinde yer almak ve b�y�k rekabet yar��na kat�labilmektir.

Rekabet g�c�n�n artt�r�lmas� ve verimlilik a��s�ndan yap�lmas�n�n faydal� olaca�� de�erlendirilen hususlar, sekt�rde yer alan kurum ve kurulu�lar ile �niversite, ara�t�rma enstit�s� gibi kurulu�lar i�in a�a��daki �ekilde s�ralanmaktad�r.

Rekabet g�c�n�n d��k olmas�n�n nedenlerinden birisi, y�ksek teknoloji �r�nleri ihracat�n�n d��kl��d�r. Teknoloji �r�nlerine sahip olmak kuvvetli bir Ar-Ge altyap�s�n� gerektirmektedir. Ar-Ge faaliyetlerinin y�netiminde, yeni �r�n geli�tirme s�re� ve teknikleri, teknoloji transferi, fikri m�lkiyet haklar�, end�striyel tasar�m, imalat s�re� teknolojileri, de�i�im y�netimi, pazarlama teknikleri, uluslararas� ticaret politikalar�, ihracat, bili�im teknolojileri y�netimi ve s�rd�r�lebilir �retim gibi unsurlar�n, y�netim kavram� esas al�narak kurumsal d�zeyde yeni �r�n geli�tirme s�recine odaklanman�n sa�lanmas� gerekmektedir.
Ar-Ge faaliyetleri ile yakalanan f�rsat�n ba�ar�yla hayata ge�irilebilmesi i�in �zellikle tedarik s�recine ili�kin sorunlar�n giderilmesi ve sanayinin d�nyadaki geli�meler paralelinde yeniden yap�land�r�lmas� gerekmektedir. B�ylelikle silahlanma programlar�n�n, d�nyadaki �rneklerle uyumlu bir �ekilde, b�t�nle�ik bir savunma sanayii politikas� �er�evesinde modern proje y�netimi teknikleriyle uygulamaya aktar�lmas�, Ar-Ge faaliyetlerinin geni� kat�l�ml� bir yakla��mla tek elden y�r�t�lmesi, savunma sanayii i�birli�inin proje bazl� bir yakla��mla ihracat �ncelikli uygulanmas� ve uluslararas� normlara uygun kalite y�netim sistemlerinin tek elden y�r�t�lmesi m�mk�n olacakt�r.
AR-GE hususunda �niversite, sanayi ve devlet aras�nda kar��l�kl� kazan�mlar� tan�mlayan bir ara�t�rma yakla��m�n�n yakalanmas�na �al��lmal�d�r.
�ncelikli tematik alanlar belirlenmelidir, bu alanlar�n belirlenmesinde, olu�tu-rulmas�nda, geli�tirilmesinde ve sonu�lanmas�nda akademik �al��malarda bulunan sivil ve askeri kesim birlikte �al��mal�d�r,
T�rkiye'nin d�nyada marka yaratabilmesi sa�lanmal�d�r.
Sanayicinin �n�n� g�rerek yat�r�mlar�n� �ncelikli alanlar do�rultusunda planlamas�n� ve bu bilin�le sekt�rde pozisyon almas� gereklidir.
�ncelikli alanlarda �niversite, sanayi ve kamunun i�tirak edece�i T�rkiye �ap�ndaki b�y�k projeler desteklenmelidir.
Savunma harcamalar�nda Ar-Ge'ye ayr�lan pay artt�r�lmal�d�r.
Tedarik s�recinde kar��la��lan s�k�nt�lar�n giderilmesi, sadece tedarik y�netiminin etkinle�tirilmesine ba�l� olmay�p, ayn� zamanda sekt�re y�nelik politikalar�n tek elden bir b�t�nl�k i�inde uygulanmas� ve denetimine imkan veren bir yap�lanmay� da gerektirmektedir.
Firmalar ve MKE gibi kurum ve kurulu�lar a��s�ndan kalite, maliyet ve fiyat politikalar� �nemlidir. Rekabet g�c�n�n art�r�lmas� i�in firmalar temel performans g�stergelerini iyile�tirmeli, de�i�imi y�netebilirlerdirler. Gerekirse organizasyon, sistem, s�re� ve uygulama politikalar�nda de�i�iklikler yap�larak performans�n y�kseltilmesi sa�lanmal�d�r.
Kaliteli �retimin sa�lanabilmesi a��s�ndan kullan�c�n�n ihtiya� duydu�u �artlar� kar��layacak etkin bir gereksinim y�netiminin olu�turulmas� ve uygulanmas�n� sa�layan gereksinim y�netimi uygulanmal�d�r.
Baz� iktisat��lar taraf�ndan rekabet g�c� fiyat rekabeti g�c� olarak g�r�lmektedir. Hatta rekabet g�c�n�n �l��m� olarak reel efektif d�viz kuru ve birim emek maliyeti gibi g�stergeler kullan�lmaktad�r. Maliyetleri olu�turan kalemler i�inde, i��ilik, yat�r�m, Ar-Ge giderleri, sosyal g�venlik harcamalar�, ihracat harcamalar�, enerji, finansman, d�viz maliyetleri �nemli etkenlerdir. Bunlar�n azalt�lmas� a��s�ndan, resmi kurumlarla birlikte ��z�mler �retilmelidir.
Tedarik makam� ve di�er payda�lar �reticilere ula��rken, kabul edilmi� ortak bir aray�z kullanabilmeli ve ayr�ca �reticiler de bu yolu kullanabilmelidir.
Yat�r�m ihtiya�lar�na g�re teknolojik y�nelimler se�ilebilmeli ve �retim-teknoloji anlam�nda stratejiler y�nlendirilmelidir.
Hangi firman�n ne seviyede ve hangi �r�nde bir di�er firmaya rakip oldu�u ya da nas�l bir ihtiya� i�in bu firmalar�n biraraya gelebilece�inin analizi ile, asl�nda ortak bir �aba g�stererek daha nitelikli bir sonu� elde edebilecek firmalar�n, rekabet yerine birlikte �al��abilirliklerinin sa�lanabilmesi ad�na gerekli y�nlendirme ve �nc�l��n yap�lmas� gerekmektedir.
Bir firma i�in sorun olan bir konunun, bir di�eri i�in sorun olmamas�, konunun g�zard� edilmesi manas�n� ta��mamal�d�r. �ye firmalar�n bir k�sm� sorunlar�n� dile getirmekte zay�f kalabilmektedir. Zaman i�inde ayn� sorunun belki de b�y�yerek, sekt�rde yer alan di�er firmalar�n sorunu olabilece�i d��ncesi ile sorunlar�n tart��ld�� bir ortak platform olu�turulmal�d�r. Bu ortak platformda ihtiyac�n, rekabetin, teknolojinin, stratejinin tart��ld�� bir ortam yarat�labilmelidir. Bu platformda, teknolojik ulusal geli�melerin tart��ld��, benimsendi�i ve ortak politikalar �retilerek uluslar aras� rekabetin yakalanmas� ama�lanmal�d�r.
�nsan ve bilgi y�netimine �nem verilmeli, kaliteli i�g�c� yeti�tirilmesi i�in �nlemler al�nmal�d�r.
Sovyetler Birli�i'nin da��lmas�ndan sonra, d�nya savunma pazar� ile entegre olmaya �al��an Cumhuriyetler mevcut alt yap�lar�n� NATO standartlar�na uygun hale getirme faaliyetlerine ba�lam��lard�r. Bu durum, T�rkiye ile T�rki Cumhuriyetleri aras�nda yeni i�birli�i imk�nlar� vermektedir. Bunlar�n zaman ge�irilmeden, kar��l�kl� olarak kazan-kazan prensibi �er�evesinde de�erlendirilmesi gerekmektedir.
Sekt�r�n etik kurallar� yorumlanmal� ve de�erlendirilmelidir.
�niversite ve ara�t�rma enstit�lerinden daha etkin yararlanma yoluna gidilmelidir.
Bu kapsamda;
�niversite, kamu kurumlar� ve �zel kesimde da��n�k bir �ekilde y�r�t�len Ar-Ge faaliyetleri, orta-k�sa-uzun vadedeki �ncelikler do�rultusunda b�t�nle�tirilmelidir.
�niversite, ara�t�rma enstit�leri, ilgili kamu kurulu�lar� ve sanayii bir araya getirilerek temel ara�t�rma, teknoloji geli�tirme, toplumsal fayda ve �r�ne y�nelik �al��malar�n ulusal ama� ve stratejiler do�rultusunda birbirini tamamlar bi�imde b�t�nle�tirilmesi sa�lanmal�d�r.
Akademisyenlerin kendilerini �ncelikli alanlarda uygulanacak metodolojiler konusunda geli�tirmesi ve y�ksek lisans/ doktora tezlerini bu konularda y�nlendirmesi gerekmektedir.
Akademik �al��malar�n temelini olu�turacak konular, ortak platformlarda al�nacak ortak kararlar ile saptanmal�, bunun i�in �al��ma gruplar� olu�turulmal�d�r.
�niversitelerde uygun her teknik anabilim dal� alt�nda Savunma K�rs�s� olu�turulmal�d�r,
�niversitelerin her birinde ve ayr�ca �niversiteleraras� �al��malarda, resmi ya da sivil y�neticiler e�li�inde �ng�r�, vizyon, e�ilim, y�nelim �al��malar� yap�lmal�d�r,
Akademik �al��malar i�in standart d�� ayr� bir de�erlendirme mekanizmas� olu�turulmal�, bunun sonucunda uygulama olas�l�� olan projelere ekonomik sahiplenme (resmi organizasyonlar taraf�ndan) sa�lanmal�d�r,
Sanayii ve �niversite temsilcileri, ortak platformlarda bulu�turulmal�d�r. Bunun i�in sanayideki ihtisas alan�na ve �nemine g�re ara�t�rma laboratuarlar� olu�turulmal� (ya da kullan�ma a��lmal�), kar��l�k olarak �niversiteler, teknik yeterliliklerini sanayiye a�mal�d�r.
Her �niversitede, her anabilim dal�nda ya da her b�l�mde, sanayinin temsilcilerinin g�rev alabilece�i, �al��abilece�i, akademik �al��malara destekte bulunabilece�i olanaklar sa�lanmal�, yine kar��l�k olarak sanayii'de �niversitelerden gelebilecek uzmanlar�n �al��abilece�i imkanlar yarat�lmal�d�r,
Sanayii, ihtiya�lar�n� �niversite ile payla�mal�, bunlar� kar��lamaya y�nelik arge proje ve �al��malar� y�r�t�lerek iki taraf�n birden yeteneklerinin geli�mesi sa�lanmal�d�r,

Geli�mekte olan �lkelerde devlet ekonomide �nemli g�revler �stlenmektedir. Bu g�revlerin kapsam� ve s�n�rlar� �nem ta��maktad�r. Yukar�da belirtilen hususlar�n ��z�mlerinin �retilmesinde ve gelece�e y�nelik rekabet stratejisi olu�turulmas�nda, devletin �zerine baz� g�revler d��erken, sekt�rde yer alan b�t�n kurum ve kurulu�lar�n da kendi �zerlerine d��enleri belirlemesi ve hep birlikte kararl� ve h�zl� ad�mlar atmas� gerekmektedir.

Rekabet g�c� ve verimlili�in sa�lanmas� i�in de�i�imin fark�nda olmak gereklidir. Verimlilik art�� de�i�iklikleri kabul etmeyle ba�lar. Sekt�rde de�i�imlere en fazla uyum sa�layabilen firmalar ayakta kalacak, rekabet g�c�n� yakalayacaklard�r. De�i�imlere uyum sa�lamak i�in y�ksek performans gerekmektedir. Bu nedenle ger�e�i g�rmek ve kabul etmek gereklidir. K�reselle�en pazarda, rekabet�i olabilmek i�in y�ksek teknoloji, bilgi kullan�m�, kaliteli insan, bilimsel finansman y�netimi ve organizasyonlar kurulmal�d�r. Rekabetin temelinde de�i�im vard�r.
Rekabet g�c�n�n yakalanmas� ve verimlili�inin artt�r�lmas� i�in maliyet, �r�n farkl�l��, kalite avantaj�n� yakalamaya �al��mak gereklidir.

Y�ksek seyreden enflasyon, verimlilik d��kl�� ve toplam istihdam i�inde tar�m sekt�r�n�n pay�n�n b�y�kl�� T�rkiye'nin �nemli zay�fl�klar� olarak ifade edilmektedir. Buna kar��n verimlilikte iyile�menin devam etmesi ve h�zl� ekonomik b�y�me T�rkiye'nin �nemli avantajlar�d�r. T�rkiye izlenecek tutarl� politikalarla, kalk�nma h�z�n� istenen seviyeye ��kard��, enflasyon ile birlikte i�sizli�i de tek rakaml� seviyelere d��rd��, �retimi art�r�p, gelir da��l�m�n� daha adil bir noktaya getirebildi�i takdirde rekabet g�c� orta seviyelerde olan �lkeler aras�nda k�sa s�rede yer almas� m�mk�n g�r�lmektedir.

7. GENEL DE�ERLEND�RME

Savunma sanayii, sivil ama�l� sanayiye nazaran kendine has �zellikleri olan bir sekt�rd�r. Ekonomik dinamiklerinden �ok, stratejik boyutlar� a��r basmaktad�r. Sekt�r, t�m sanayinin m�zrak ba�� olmas� yan�nda, �lke politik g�c�ne do�rudan katk� sa�lamaktad�r.
T�rkiye, bulundu�u co�rafi konumu itibar� ile her t�rl� tehdide kar�� b�lge istikrar�n� sa�lay�c� ve cayd�r�c� g�ce sahip olmas� gere�i, i� ekonomik dengeleri bozmadan, modern ve g��l� bir silahl� kuvvetlere sahip olma ve bu kuvveti idame ettirebilme mecburiyetindedir. Bu durum, y�ll�k ortalama 3-4 milyar dolarl�k bir savunma sanayii tedarik harcamas�n� gerektirmektedir. D�nya �lkeleri aras�nda T�rkiye, savunma sanayii bak�m�ndan b�y�k olanaklar sa�layan, bir f�rsatlar �lkesidir. Silahl� Kuvvetlerimizin ihtiyaclar�n�n m�mk�n olan �l�eklerde �zg�n �retimlerle kar��lanmas�, �lkemizin d��a ba��ml�l��n� azaltmaya y�nelik �ncelikli bir hedeftir.

Yerli imkanlar ile tasar�m ve geli�tirme faaliyetlerinin uygun bulunmad�� durumlarda projeler, ikincil �ncelikle, uluslararas� i�birliktelikleri ile ger�ekle�tirilmektedir. Nitekim, �zellikle Hava Kuvvetleri Komutanl�� ihtiya�lar�ndan olan nakliye ve sava� u�aklar� tedariklerinde, bu y�ntem uygulanmaktad�r.
Haz�r al�m ��z�m�ne ise, son alternatif olarak ve mutlaka yerli katk� ve offset �artlar� ile ba�vurulmaktad�r. Bu tip projeler �er�evesinde de, tedarik i�in harcanan kayna��n milli sanayimize nitelikli i� pay� olarak d�nmesi, �nem verilen konulardand�r.
Uygulanan bu politikalar sayesindedir ki, savunma sanayimizin toplam cirosu 2001 y�l�ndan, 2006 y�l�na kadar % 113 oran�nda art�� g�stermi�tir. 2007 y�l�nda da, ayn� art�� e�ilimi devam etmi�tir. ihracat alan�nda da �irketlerimizce �ok ciddi ba�ar�lara imza at�lmaya ba�lanm��t�r.

2007 y�l�nda uygulamaya konulan ana sistem ihtiya�lar�n�n kar��lanmas�nda, ana y�klenici firmalar�n, yerli firmalar aras�ndan se�imi, �zg�n teknolojilerin kazan�m�n� zorlayacak, d��a ba��ml�l�� nemli �l�eklerde azaltacak, yeni pazarlara a��l�m sa�layacak, ihracat rakamlar� y�kselirken, ithalat rakamlar� azalacakt�r.

2003 verilerine g�re T�rkiye, savunma �r�nleri ithalat� a��s�ndan 4. s�ray� al�rken, 2006 y�l� verilerinde 10. s�rada yer alm��t�r. 2003 verilerine g�re savunma sanayi �r�n� ihra� eden �lkeler aras�nda 28. s�ray� al�rken, 2006 verilerine g�re ilk 10'da yer almam��t�r. Ancak, 2000-2004 verilerine g�re, ortalama 117 milyon dolar ihracatla, 28. s�rada yer alan T�rkiye, 2006 verilerine g�re ihracat�n� 3 kat art�rm��t�r. Bu konuda detayl� bilgiler, SIPRI web sitesinde yer almaktad�r.

D�nyadaki �rneklerle uyumlu bir �ekilde programlar�n, b�t�nle�ik bir savunma sanayii politikas� �er�evesinde modern proje y�netimi teknikleriyle uygulamaya aktar�lmas�, Ar-Ge faaliyetlerinin geni� kat�l�ml� bir yakla��mla tek elden y�r�t�lmesi, savunma sanayii i�birli�inin proje bazl� bir yakla��mla ihracat �ncelikli uygulanmas� ve uluslararas� normlara uygun kalite y�netim sistemlerinin tek elden y�r�t�lmesi m�mk�n olacakt�r.

Raporda ortaya konan say�sal veriler, hi�bir de�i�iklik yap�lmadan, istifade edecek sanayicilerin yorumlar�na b�rak�lm��t�r. D�nem �ncesi ve 2006-2007 y�llar�ndaki uygulamalardan ��kar�lan hususlar madde ba�lar� ile a�a��da s�ralanm��t�r.

Sanayimizin, tedarik makamlar� ile ve birbirleri ile ileti�imde olmaya ihtiyac� bulunmaktad�r. Bunu herhangi bir tedarik�i ya da sanayimizin herhangi bir bireyi tek ba��na yapamaz.
Tedarik makamlar� da yurti�i katma de�erin seviyesini, de�erini ve niteli�ini anlamak ad�na yerli �reticilere ula�abilmelidir.
Savunma ihtiya�lar� ve �nceliklerine g�re teknolojik y�nelimler ve buna ba�l� yat�r�mlar belirlenmeli ve �retim-teknoloji anlam�nda strateji y�nlendirilmelidir.
Bu ama�la sorunlar�n, ihtiyac�n, rekabetin, teknolojinin, stratejinin tart��ld�� ortak platformlar sa�lanmal�, tek bir ses ile bu platformlar tesis edilmelidir.
Ayn� �ekilde tedarik s�recinin, yerli katk� lehine i�lemesi i�in merkezi bir de�erlendirme ve yorumlama birimi gerekmektedir.
Ayr�ca sekt�r�n etik kurallar� yorumlanmal� ve de�erlendirilmelidir.
�lke �ap�nda strateji geli�tirilirken, sanayiden gelecek katk�lar�n da dikkate al�nmas� kurumsalla�t�r�lmal�d�r.
Teknolojik ulusal geli�melerin tart��ld��, benimsendi�i ve ortak politikalar �re-tilerek uluslar aras� rekabetin yakaland�� bir platform olu�turulmal�d�r.
Yurti�i tedarik ve bu ama�la yurti�i yetene�in art�r�lmas� ad�na firmalar�n proje bazl� ya da ticari olarak birlikte davranmalar�n�n ya da yeteneklerinin ayn� �at� alt�nda de�erlendirilmelerinin sa�lanmas�, yine �nderlik edilmesi gereken kritik bir aland�r.
Tan�t�m ve lobi faaliyetlerini uluslar aras� alanda y�r�tmek ve tan�t�m olanaklar� olmayan firmalar�n da �n�n� a�mak ad�na tan�t�m, e�lik, �nderlik ihtiyac� bulunmaktad�r.
�ncelikli tematik alanlar belirlenmelidir, bu alanlar�n belirlenmesinde, olu�turulmas�nda, geli�tirilmesinde ve sonu�lanmas�nda akademik �al��malarda bulunan sivil ve askeri kesim bir arada �al��mal�d�r.
T�rkiye'nin d�nyada marka yaratabilmesi sa�lanmal�d�r.
Sanayi a��s�ndan bak�ld��nda; sanayicinin �n�n� g�rerek yat�r�mlar�n� �ncelikli alanlar do�rultusunda planlamas�n� ve bu bilin�le sekt�rde pozisyon almas� gereklidir.
�niversite, sanayi ve devlet aras�nda kar��l�kl� kazan�mlar� tan�mlayan bir ara�t�rma yakla��m�na gereksinim vard�r.
�niversite, kamu kurumlar� ve �zel kesimde da��n�k bir �ekilde y�r�t�len AR- GE faaliyetleri, k�sa - orta - uzun vadedeki �ncelikler do�rultusunda b�t�nle�tirilmelidir.
�niversite, ara�t�rma enstit�leri, ilgili kamu kurulu�lar� ve sanayii bir araya getirilerek temel ara�t�rma, teknoloji geli�tirme, toplumsal fayda ve �r�ne y�nelik �al��malar�n ulusal ama� ve stratejiler do�rultusunda birbirini tamamlar bi�imde b�t�nle�tirilmesi sa�lanmal�d�r.
Akademisyenlerin kendilerini �ncelikli alanlarda uygulanacak metodolojiler konusunda geli�tirmesi ve y�ksek lisans/ doktora tezlerini bu konularda y�nlendirmesi gerekmektedir.
Akademik �al��malar�n temelini olu�turacak konular, ortak platformlarda al�nacak ortak kararlar ile saptanmal�, bunun i�in �al��ma gruplar� olu�turulmal�d�r. �niversitelerin her birinde ve ayr�ca �niversiteleraras� �al��malarda, resmi ya da sivil y�neticiler e�li�inde �ng�r�, vizyon, e�ilim, y�nelim �al��malar� yap�lmal�d�r.
Akademik �al��malar i�in standart d�� ayr� bir de�erlendirme mekanizmas� olu�turulmal�, bunun sonucunda uygulama olas�l�� olan projelere ekonomik sahiplenme (resmi organizasyonlar taraf�ndan) sa�lanmal�d�r.
�ncelikli alanlarda �niversite, sanayi ve kamunun i�tirak edece�i T�rkiye �ap�ndaki b�y�k projeler desteklenmelidir.
Savunma harcamalar�nda Ar-Ge'ye ayr�lan pay artt�r�lmal�d�r.

B�t�n bu genel de�erlendirmeler ��nda g�r�lmektedir ki, T�rk savunma sanayii h�zl� bir ivme kazanmaktad�r. Bu mevcut sinerjinin devam ettirilmesi, orta vadede sanayimizi lay�k oldu�u konuma getirecektir.

3. YATIRIM ORTAMININ �Y�LE�T�R�LMES� �LE B�LGESEL TE�V�K VE YARDIMLAR

TSK'nin b�y�k ve �nemli bir kullan�c� olmas� ve savunma sanayinin geli�mekte olmas�, savunma sanayini �nemli bir yat�r�m ortam� yapmaktad�r. Sadece T�rkiye'de faaliyet g�steren yerli firmalar de�il, yurtd��nda faaliyet g�steren ve TSK'ne mal ve hizmet satmak isteyen firmalar da T�rkiye'de yat�r�m imkanlar�n� de�erlendirmektedirler.

T�rkiye, m�sl�man ve T�rk Cumhuriyetleri ile olan yak�n ili�kileri sebebiyle de yabanc� yat�r�mc�lar�n ilgisini �ekmektedir. Bu �lkelere mal ve hizmet sat��n� hedefleyen firmalar, sadece TSK'ne de�il, yak�n �evredeki di�er �lkelerin silahl� kuvvetlerine ula�mak i�in de T�rkiye'de yat�r�m yapmaya, T�rk savunma sanayi �irketleri ile i�birliklerine �nem vermektedirler.
Rekabet edebilir �cretler, kalifiye i�g�c� ve �irketlerimizin uluslararas� �retim sistemleri a��s�ndan elveri�li olmas� yabanc� yat�r�mc�lar�n T�rkiye'ye ilgi g�stermesinin ilave sebeplerini olu�turmaktad�r.

SSM'da, �zellikle yerli yat�r�mc�lar� �zendirmek amac�yla projelerde ilave teknoloji kazan�lmas� ve yat�r�m yap�lmas�n� te�vik edici �nemler almakta, m�mk�n oldu�unca yat�r�mc�lara yol g�stermekte ve yap�lan yat�r�mlar� projeler kapsam�nda desteklemeye �al��maktad�r.
Yat�r�m i�in f�rsatlar �ok ve olumlu olmas�na ra�men yeterli oranda yerli ve yabanc� firman�n savunma sanayine yat�r�m yapmad�� de�erlendirilmektedir.

Milli ve gizli projeler d��nda ne yerli, ne de yabanc� yat�r�mc�lar�n savunma sanayi konusunda yat�r�m yapmalar�n� engelleyici k�s�tlamalar veya sekt�re �zel b�rokratik s�k�nt�lar bulunmamaktad�r.
Savunma sanayiine yat�r�m konusunda ya�anan s�k�nt�lar, yerli veya yabanc� di�er sekt�r yat�r�mc�lar�n�n ya�ad�� s�k�nt�lar ile ayn�d�r.

Genel olarak T�rkiye'de yat�r�mlar�n artt�r�lmas� amac�yla 57nci H�k�met taraf�ndan ba�lat�lan ve takip eden h�k�metler taraf�ndan da s�rd�r�len �al��malar ile T�rkiye'de yat�r�m ortam�n�n iyile�tirilmesi analizleri ve �al��malar� sonucunda Yabanc�lar�n �al��ma �zinleri ve 4875 say�l� Do�rudan Yabanc� Yat�r�mlar Kanunu da olmak �zere on d�rt yeni kanunun y�r�rl��e girmi�tir.

Yat�r�mlar�n iyile�tirilmesi y�n�nde at�lan t�m ad�mlara ra�men, �zellikle b�rokraside istenilen iyile�tirmenin sa�lanamamas� ve y�r�rl��e giren yeni kanun ve y�netmeliklerden kaynaklanan yeni sorunlar�n ��z�m�nde istenilen h�z�n elde edilememesi sebebiyle yat�r�mlar i�in cazip bir ortam sunulamad�� de�erlendirilmektedir.
57nci H�k�met taraf�ndan ba�lat�lan, "T�rkiye'de Yat�r�m Ortam�n�n �yile�tirilmesi Reform Program�"nda �ng�r�len iyile�tirmelerin en k�sa s�rede hayata ge�irilmesinin, yat�r�m, �al��ma izni al�nmas�, sinai ve fikri haklar�n korunmas� gibi konularda b�rokrasinin azalt�lmas� ve hukuk kurallar�n�n h�zl� bir �ekilde i�letilmesi konular�na ek olarak, savunma sanayi yat�r�mlar�n�n da h�zl� ve �ng�r�len oranda artmas�na katk� sa�layaca�� de�erlendirilmektedir.

Yabanc� sermaye yat�r�mlar� �zel bir te�vik konusu olmamal�d�r, hatta di�er �lkelerde oldu�u gibi savunma sekt�r� gibi kritik olan sekt�rlerde yabanc� sermaye yat�r�mlar�na k�s�tlama ve kontrol getirilmelidir.

4. SEKT�RDE YEN� Y�NEL�MLER

Savunma sanayii faaliyetlerinin temel amac�, silahl� kuvvetlerin ihtiya� duydu�u her t�rl� te�hizat�n yerli imkanlar�n devreye sokulmas� suretiyle kar��lanabilmesi ve d��a ba��ml�l��n asgari d�zeye indirilmesidir.
T�rk Silahl� Kuvvetleri'nin (TSK) modernizasyonu ve ulusal savunma sanayiinin geli�tirilmesi a��s�ndan �stlenmi� oldu�u g�rev ve sorumluluklar�n�n �neminin bilinciyle faaliyetlerini y�r�tmekte olan Savunma Sanayii M�ste�arl�� (SSM), 5018 say�l� Kamu Mali Y�netimi ve Kontrol Kanunu kapsam�nda haz�rlad�� 2007-2011 d�nemi Stratejik Plan hedefleri do�rultusunda �al��malar�na y�n vermektedir.

SSM Stratejik Plan'�n�nda yer alan " Stratejik Yol Haritas�" kapsam�nda "Sanayi ve Teknoloji Y�netimi" konusunda "Savunma sanayiini �zg�n yurti�i ��z�mler sunabilecek ve uluslararas� alanda rekabet edebilecek �ekilde yap�land�rmak" amac�na ula��lmak istenmektedir.
Bu stratejik amac�n ger�ekle�mesi ile, ulusal savunma sanayii imkan ve kabiliyetlerinin stratejik bir seviyeye ��kar�larak, yurt d�� ba��ml�l��n azalt�lmas�, yurt i�inde mevcut olan kabiliyetler i�in yurt d��na kaynak ak��n�n �nlenmesi, savunma sanayiinde mevcut, geli�tirilebilir ve eri�ilebilir �retim, yat�r�m ve teknoloji imkanlar�n�n analiz edilmesi, de�erlendirilmesi ve kendi kendine yeten, uluslararas� pazarda rekabet g�c�ne sahip bir savunma sanayiinin olu�turulmas� m�mk�n olabilecektir.
Savunma sanayiini "�zg�n yurti�i ��z�mler sunabilecek ve uluslararas� alanda rekabet edebilecek �ekilde yap�land�rmak" amac�na ula�mak i�in belirlenen hedefler aras�nda "2010 y�l� sonuna kadar savunma sistem ihtiya�lar�n�n yurt i�inden
kar��lanma oran�n�n ortalama % 50'ye ��kar�lmas�" hedefi �ok �nemli bir yer tutmaktad�r.

Savunma sanayii projelerinde bug�n gelinen noktada, �n�m�zdeki yo�un d�nemde tamamlanma a�amas�na gelecek projelerimizde yerli katk� oran�nda �nemli art��lar�n olaca�� de�erlendirilmektedir.
Her ne kadar hedef olarak savunma sanayii tedari�inde % 50 yurti�inden kar��lanmas� d��n�lse de bu maliyet baz�nda bir hedeftir. T�rkiye'ye �rnek olabilecek �lkelere bak�ld��nda, G. Kore ve �spanya, listede yer alan ilk isimler olacakt�r. Ancak% 50 yurti�i tedarik hedefinin sadece maliyet baz�nda de�il stratejik y�nden de ba��ms�zl�k i�ermesi sa�lanmal�d�r.

Burada olmas� gereken, milli ve kritik teknolojilerin belirlenerek, bunlar�n �nceliklendirilmesi ve �al��ma plan�na uygun olarak, milli ve kritik olarak belirlenen teknolojilerin kazan�lmas�d�r. Yani, TSK'ne d��a ba��ml� olmadan harek�t yapabilme g�c�n�n kazand�r�lmas�d�r. Bu konuda SSM taraf�nda y�r�t�len stratejik �al��malar halen devam etmektedir.

Bu kapsamda son y�llarda, tersanelerden de savunma sanayii oyuncular�n�n ��kmaya ba�lamas� �rnek verilebilir. Yonca-Onuk tersanelerinin yan� s�ra, RMK ve DEARSAN gibi tersaneler de savunma sanayi projelerinde g�rev almaya ba�lam��t�r. Ayr�ca bu tersanelere hizmet veren ve asl�nda denizcilik sekt�r�n�n oyuncular� olan yan sanayii firmalar� da bulunmakta ve savunma sanayiine hizmet vermektedirler.

SSM Denizcilik Daire Ba�kanl�� denizcilik sekt�r�yle birlikte T�rk Deniz Kuvvetleri Komutanl��'n�n (DzKK) uzun d�nem ihtiya�lar�n�, platform ve alt sistem baz�nda kar��lamak i�in gerekli �al��malar� devam ettirmektedir. Alt sistemler de dahil olmak �zere, ihtiya�lar�n T�rkiye'den kar��lanmas�na y�nelik bir strateji olu�turulmas�, sekt�r�n kabiliyetlerinin belirlenmesi ve yat�r�m yap�lmas� gereken konular ile ilgili sekt�rel strateji �al��mas� ger�ekle�tirilmektedir.

Bu stratejilerin geli�tirilmesinde TSK'nin ihtiyac�n�n uzun d�nemi de kapsayacak �ekilde belirlenmesi, ihracat potansiyelinin ara�t�r�lmas�, buna g�re sanayiinin y�nlendirilmesi, gerekli yat�r�m alanlar�n�n ve Ar-Ge ihtiya�lar�n�n tespit edilmesi ve yan sanayii kullan�m� gibi �nemli hususlar g�z �n�nde bulundurulmal�d�r.

Bununla ba�lant�l� olarak KOB� i� pay�n�n artt�r�lmas� gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak SSM taraf�ndan ba�lat�lan ve yerli geli�tirme �ng�r�len b�t�n ana sistem projelerinde, ana y�klenici konumundaki �irketlerimizden, savunma sanayii �irketlerimize azami oranda i� pay� vermeleri istenmektedir. Ana y�kleniciler taraf�ndan ger�ekle�tirilmeye ba�lanan i� payla��m�, giderek artan bir �ekilde devam etmektedir. 2006 rakamlar�na g�re KOB�'lerimiz 1,7 milyar dolar toplam cironun i�inde 111 milyon Dolar'l�k bir k�sm�n� ger�ekle�tirmi�tir. Bu miktar�n, sekt�r cirosunun % 30'u seviyelerine ��kmas� gerekmektedir.

B�ylelikle, savunma sanayiimizin bir b�y�me �izgisinde oldu�u bu d�nemde, ana �irketlerimizin s�rekli bir kapasite art�r�m� yerine, kritik teknolojilere ve sistem entegrasyonuna odaklanmas� temin edilmekte ve �lkemizin genel sanayi altyap�s�ndan yararlanarak ihtisas sahibi yan sanayii firmalar� ile �al��mas� te�vik edilmektedir.
Savunma sanayii sekt�r�nden �lkemizin talep ve beklentilerinin artmakta oldu�u bu d�nemde, beklentilere cevap verebilmek i�in �lke sanayii ile etkin bir i�birli�inin olu�turulmas�na �zel bir �nem verilmektedir.

Sanayide, ana sistem �reticileri taraf�ndan kalifiye edilmi� ta�eron say�s�n�n art�r�lmas� i�in "Yan Sanayii Entegrasyon Y�ntemleri" ve "Savunma Yan Sanayii Stratejisi" dok�manlar�n�n yay�mlanmas� SSM taraf�ndan planlanm��t�r.
Bu �al��malar ve destekler neticesinde, �n�m�zdeki y�llarda savunma sanayii sekt�r�n�n istedi�i kalite ve standartlarda �retim yapan, hizmet veren KOB�'lerimizin say�s�n�n daha da artmas�na ve bu ama� do�rultusunda yeni, nitelikli Organize Sanayi B�lgeleri'nin olu�mas�na ve geli�mesine tan�k olaca��m�z� de�erlendirmektedir.

Benzer �ekilde, �niversitelerdeki akademik �al��malar�n savunma sanayii ihtiya�lar�na g�re y�nlendirilmesi konusunda da �al��malar bulunmaktad�r.
SSM'n�n, Sanayi ve Teknoloji Y�netimi stratejik ama�lar� kapsam�nda bir di�er hedef ise, 2011 y�l�nda savunma �r�n ve hizmet ihracat�n�n y�ll�k 1 milyar dolara ��kar�lmas�d�r.
Ulusal savunma sanayii altyap�s�n�n geli�tirilmesinde sadece ulusal ihtiya�lar paralelindeki faaliyetlere ba��ml� kal�nmamas�, uluslararas� alanda geli�mekte olan teknolojilerin takip edilmesi ve uluslararas� rekabet ortam�ndan uzakla��lmamas�na dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ulusal savunma sanayiinin yurt i�i ihtiya�lara odaklanarak yurt d�� pazarlar�ndan ve rekabetinden uzakla�mas�, �lke ekonomisinin ihtiya� duydu�u d�viz girdisinden mahrum kal�nmas�na sebep olmakta; sonu� itibariyle kendi kendine yeterli bir savunma sanayiinin olu�umuna engel te�kil etmektedir.

Dolay�s�yla, T�rk savunma sanayii altyap�s�n�n geli�tirilmesi istikametindeki �al��malar�n ba�ar�ya ula�abilmesi a��s�ndan, savunma ihracat�n� desteklemeye y�nelik faaliyet ve giri�imlerin koordine edilmesi ve y�nlendirilmesi b�y�k �nem arz etmektedir.

Savunma sanayiinde temel hedefimiz, �ncelik verdi�imiz alanlarda kendi tasar�m�m�z� yapmak ve savunma sanayiini �zg�n yurt i�i ��z�mler sunabilecek ve uluslararas� alanda rekabet edebilecek �ekilde yap�land�rmakt�r. Bununla birlikte �zg�n proje/�r�n geli�tirmedi�imiz alanlarda ise uluslararas� konsorsiyumlarla tasar�m ortakl�� ile kat�lmaya �al��lmaktad�r. A400M Ula�t�rma U�a�� Projesi, M��terek Taarruz U�a�� JSF Projesi F-35 gibi konsorsiyum projelerinde nitelikli i� paylar� almaktay�z. A400M Projesinde orta g�vde tasar�m� ve i� - d�� ayd�nlatma sistemi tasar�m�, T�rkiye'de ger�ekle�tirilmekte olup, F-35 Projesinde ise 2007 y�l�nda 3. Safha olan �retim ve lojistik destek evresine kat�l�m sa�lanm��t�r. Bu projeden yerli sanayiimize en az proje bedelinin %50 seviyesinde 5-6 milyar dolarl�k bir i� pay� sa�lanmas� hedeflenmektedir.

Uluslararas� i�birli�i amac� do�rultusunda "NATO savunma projelerinde T�rk savunma sanayiinin pay� 2011 y�l� sonuna kadar d�rt kat�na ��kartmak." hedeflenmi�tir.
NATO b�nyesindeki Milli Silahlanma Direkt�rleri Konferans� (CNAD) faaliyetleri silahlanma i�birli�i konusundaki en �nemli platformlardan biri durumundad�r. Bununla birlikte, NATO b�nyesinde Ar-Ge �al��malar� Ara�t�rma ve Teknoloji Kurumu (RTO), �lke sanayilerinin tavsiye ve katk�lar�n�n al�nmas�, ihtiya� duyulan sistemlere y�nelik mevcut ve geli�tirilebilecek end�striyel ��z�mlerin ara�t�r�lmas� NATO Sanayi Dan��ma Grubu (NIAG), lojistik alan�ndaki �al��malar ise NATO Bak�m ve Tedarik Ajans� (NAMSA) eliyle ger�ekle�tirilmektedir.

Halihaz�rda NATO taraf�ndan y�r�t�lmekte olan b�y�k �apl� programlar aras�nda AGS, B�lgesel F�ze Savunmas� (TMD) gibi olduk�a ileri teknoloji i�eren ve y�ksek maliyetli projeler bulunmaktad�r. T�rkiye, bu projelere kat�l�m konusunda en k�sa s�rede karar almal� ve end�striyel kat�l�m�n �n�n� a�mal�d�r.
NATO b�nyesindeki silahlanma ve kabiliyet hedeflerine ili�kin �al��malara paralel olarak NATO yetenek hedefleri kapsam�nda �lkemiz sorumlulu�una d��en alanlarda sanayimizin kat�l�m�n� art�rmak, ulusal savunma sanayii politikalar�m�z i�in de �nemli bir hedeftir.
NATO b�nyesinde ger�ekle�tirilen �al��malar ile birlikte Avrupa Birli�i (AB) 7nci �er�eve Program�na da b�y�k �nem verilmektedir ve savunma sanayi firmalar�n�n bu programa kat�l�m�na SSM taraf�ndan �ok �nem verilmektedir. Savunma sanayii �irketlerimizin etkili olabilece�ini d��n�len; havac�l�k, g�venlik, bili�im, ula�t�rma, uzay alanlar� AB 7nci �er�eve Program� kapsam�nda desteklenmektedir. T�B�TAK'�n koordinasyonunda 2007 y�l� itibariyle 7 proje teklif edilmi� olup, g�venlik alan� ilk �a�r�s�nda 3 teklif kabul edilmi�tir. Ba�lang�� i�in ba�ar�l� bir oran olarak kabul edilebilecek �al��malar, SSM taraf�ndan te�vik edilmektedir. 7nci �er�eve Programlar�na kat�l�m, maddi ama�lardan �ok, �nemli i�birliklerinin olu�turuldu�u, �nemli ortamlara giri� f�rsatlar� sa�lan�ld�� ve birtak�m teknolojilere giri� f�rsatlar�n�n oldu�u alanlar olarak d��n�lm��t�r. Savunma sanayii firmalar�n�n bu programa kat�l�m�n� desteklemek i�in SSM ger�ekle�tirilen �al��malar�n offset i�inde kullan�lmas�na imkan sa�lam��t�r.

Y�ksek rekabet g�c�ne sahip olabilmek ve SSM taraf�ndan belirlenen stratejik hedeflere ula�mak i�in ileri teknolojiye sahip �r�nleri �retmek ve ihra� etmek gerekmektedir. �leri teknolojilere sahip �r�nlere sahip olmak i�in bu do�rultuda Ar-Ge faaliyetlerinin ger�ekle�tirilmesi gerekmektedir.
T�rk savunma sanayii'nin 2006 y�l� cirosu 1.720.405.000 Dolar olarak ger�ekle�mi�tir. �zet olarak savunma sanayiimiz, 2006 y�l�nda ciroda yakla��k % 8 civar�nda bir b�y�me kaydetmi�tir.

Bu geli�meye paralel olarak, 2006 y�l� savunma sanayi ihracat�m�z % 5 oran�nda bir art�� ile 351.989.000 Dolar'a ula�m��t�r.
2006 y�l�nda 90.089.000 Dolar olarak tespit edilen T�rk savunma sanayi Ar-Ge harcamalar�n�n, hem rakamsal hem de oransal olarak, �nemli bir art�� oldu�u de�erlendirilmektedir. Devlet politikas� olarak Ar-Ge ve �zelllikle savunma sanayi projelerinde sa�lanan Ar-Ge deste�inin artarak devam edecek olmas� T�rk savunma sanayiinin geli�mesi, kendi �zg�n �r�n ve teknolojilere sahip olabilmesi a��s�ndan �nemli bir geli�me ve f�rsat olarak de�erlendirilmektedir. Ar-Ge harcamalar�nda g�r�len art��lar�n nispeten daha y�ksek olu�u fevkalade �nemlidir. Zira savunma sanayine verilen Ar-Ge g�revleri �zg�n savunma sanayi �r�nlerinin geli�tirilmesine imkan yaratmaktad�r. �zg�n �r�nlerimizin bulunmas� ise, T�rk savunma sanayi'nin d��a a��lmas� ve ihracat�n�n artmas� i�in en �nemli unsurlardan birisidir.

2010 y�l�na kadar, toplam Ar-Ge harcamalar�n�n GSMH'ya oran�n�n, Avrupa oran� olan %2'ye ��kar�lmas� hedef al�nm��t�r. Halen bu oran % 0.6 seviyesinde bulunmaktad�r. Savunma sanayii firmalar�m�z�n, y�ll�k cirolar�n�n asgari %8'ini Ar-Ge'ye ay�rmalar�n�n uygun olaca�� de�erlendirilmektedir.

Sekt�rde ihtiya� olan temel teknolojilerin kazan�m�na y�nelik, sekt�re yol g�stermek ve sekt�rde yer alan firmalar�n aktif kat�l�m�n�n sa�lanmas� amac�yla, SSM taraf�ndan Ar-Ge Yol Haritas� �al��mas� ba�lat�lm�� ve y�r�t�lmektedir. Bu �al��ma �n�m�zdeki y�llarda y�r�t�lecek projelerde ihtiya� olaca�� de�erlendirilenteknolojilerin kazan�m�na y�neliktir. Bu ama�la d�rt temel teknoloji alan� se�ilmi�tir:

Sistem Entegrasyonu
Network, Bilgi, Uydu Sistemleri, Sens�rler
Elektronik Harp
F�ze, G�d�m, Kontrol

SSM taraf�ndan, �ncelikli konularda teknoloji kazan�m�na y�nelik, Ar-Ge �al��malar� kapsam�nda 12 adet M�kemmeliyet Merkezi alan� belirlenmi�tir. Bu merkezlerin i�inde, ilgili konularda �al��ma yapan kurulu�lar�n yer ald��, havuz olu�turulmu�tur.

M�kemmeliyet merkezi, fiziki bir yap� olmay�p, enstit�lerin, �niversitelerin ve uzman �irketlerin yer alaca�� birlikteliklerdir. M�kemmeliyet merkezlerinin olu�turulmas� ile birlikte teknoloji yol haritalar� olu�turulacak ve �nerilen Ar-Ge projeleri finanse edilerek faaliyetler y�r�t�lecektir.
M�kemmeliyet merkezlerine y�nelik temel teknoloji alanlar� ve genel olarak kapsamlar� a�a��daki �ekilde belirlenmi�tir;

Otonom Sevk ve �dare (OS�)
Merkezi Y�netim, G�d�m, Kontrol/Tahrik, Seyr�sefer, Robotik
�leri Malzemeler (�M)
�leri Metalik Malzemeler, �leri Seramikler, �leri Polimerik Malzemeler, Kompozit Malzemeler
Uzay (UZY)
Enerji �reteci, Uzay Pili, Uzay Elektroni�i, Uydu F�rlatma
Enerji ve �tki (El)
Motor, Yak�t, Pil
Alg�lay�c�lar (ALG)
RF, EO, Akustik, Manyetik
Test ve Kalifikasyon (TK)
Sistem Entegrasyon Laboratuar�, Harekat/��letim Yaz�l�m� (OFP), R�zgar T�neli, EMI/EMC, D�ng�de Donan�m (HITL), Sertifikasyon, U�u� Test Enstr�mantasyonu & Y�netimi, Balistik Test
Modelleme ve Sim�lasyon (MS)
Tasar�m, E�itim, Harek�t
Elektronik Harp (EH)
ET, ED, SIGINT, ELINT, G�r�nmezlik
Tahrip Teknolojileri (TT)
Y�nlendirilmi� Enerji, Kimyasal Enerji, Kinetik
Muhabere (MH)
Kripto (KR)
Alternatif Teknolojiler (AT)
Nanoteknoloji, MEMS

M�kemmeliyet Merkezlerinin belirlenme nedenleri a�a��daki gibi verilebilir;
Alan�ndaki faaliyetlere liderlik etmek ve koordinasyonu sa�lamak, mevcut kaynaklara payda�lar�n eri�imini kolayla�t�rmak, savunma Ar-Ge yat�r�m�n� art�rmak ve kapsama alan�n� geni�letmek, savunma sanayii tedarik zincirinin i�leyi�ini desteklemek, savunma alan�nda Ar-Ge fark�ndal��n� art�rmak, savunma Ar-Ge yol haritas�n� baz alarak teknoloji gereksinimlerini tan�mlamak, sonu� odakl� ��z�m ve hizmetler sunmak, alan�nda tek bir temas noktas� olarak g�rev yapmak, m��teri aray�z� olarak g�rev yapmak, payda�lar aras�ndaki i�birli�ini geli�tirmek, uluslararas� Ar-Ge i�birli�i �al��malar�nda g�rev almak, "Teknoloji Havuzu" kavram�n� somutla�t�rmak ve kazan�lan bilgiyi canl� tutmak, yinelemeleri �nlemek, sivil-askeri teknolojilerin �ift kullan�m potansiyelini ara�t�rmak, Ar-Ge teklife �a�r�lar�n� yay�mlamak ve gelen teklifleri de�erlendirmek, ba��ms�z teklifleri de�erlendirmek, konferans, seminer ve atelye �al��malar� d�zenlemek, yenilik�i fikirleri desteklemek �zere belirli tutarda kaynak sa�lamak.

Ar-Ge; yurti�i geli�tirme dahil tedarik s�re�lerini destekleyen paralel bir s�re� olarak ele al�nmakta ve temel ara�t�rma, uygulamal� ara�t�rma ile deneysel geli�tirme t�r� �al��malar� i�ermektedir. Ar-Ge projeleri ana sistem projelerinin alt�nda e� zamanl� veya daha �nceden y�r�t�lebilmektedir. Bu �al��malarla savunma sistemlerinin yurt d��na ba��ml�l��n�n zaman i�erisinde asgari d�zeye indirilmesi ama�lanmaktad�r. SSM taraf�ndan bug�ne kadar y�r�t�len Ar-Ge �al��malar�yla �ok �nemli teknolojik kazan�mlar elde edilmi� ve ana sistem projelerini destekleyici bir alt yap� olu�turulmu�tur.
"Savunma Ar-Ge Yol Haritas�"n�n devreye al�nmas�yla tedarik s�recinde teknoloji katk�s�n�n daha net olarak ortaya konabilece�i de�erlendirilmektedir.

Savunma sanayii kurulu�lar�m�z�n teknolojiye yat�r�m konusunda geli�imleri, 2000'li y�llar�n ba��ndan itibaren de�i�meye ba�lam��t�r. �zellikle savunma tedari�inde "yurt i�i geli�tirme" yakla��m�n�n benimsenmesinin ard�ndan savunma �irketlerimizde; imalat yetene�inden, tasar�m yetene�ine, yurt i�i ortak �retimden, yurt i�i tasar�ma, alt sistemlerden, sistem entegrasyonuna, kullan�c� ile koordine olmayan i� yapma �eklinden, ��z�m �reten bir yap�lanmaya do�ru bir y�nelim s�z konusudur. Savunma sanayi kurulu�lar�m�z cirolar�n�n belirli bir b�l�m�n� Ar-Ge'ye ay�rmaya ba�lam��lar ve m�hendislik-tasar�m b�l�mlerini g��lendirmi�lerdir. Bu do�rultuda sanayi kurulu�lar�m�z �lkemizin de kat�ld�� uluslararas� projelerde (�r. A400M, JSF) Ar-Ge ve tasar�m i� pay� alabilecek duruma gelmi�lerdir. T�rk firmalar� b�y�k �apl� uluslararas� savunma sanayii kurulu�lar�n�n tasar�m i�lerini �stlenmektedirler. �ok say�da savunma sanayi �irketimiz Ar-Ge faaliyetleri i�in Teknoparklarda birimler olu�turmakta ve g��l� bir m�hendislik kadrosunu bir araya getirmektedir.

Savunma sanayi tarihinin en b�y�k tedarik program� olarak kabul edilen �ok Uluslu M��terek Taaruz U�a�� (Joint Strike Fighter - JSF) Program� �er�evesinde �retilecek olan F-35 u�a��n�n orta g�vdesinin ABD d��nda tek kaynak olarak
TUSA� tesislerinde �retilecek olmas�, kazand�raca�� teknolojik kabiliyetlerin yan� s�ra yeni yat�r�mlar yap�lmas�n� zorunlu k�larak istihdam olana�� yaratm��t�r.

TUSA�'�n F-35 u�a��n�n Orta G�vde �retiminden sa�layaca�� teknolojik kazan�mlar ise:

Hassas toleransl� ileri teknoloji kompozit par�a �retimi, tasar�m ve imalat s�re�leri aras�nda y�ksek seviyede dijital entegrasyon,
Robot kontroll� hassas delme, kesme ve b�t�nle�tirme i�lemleri,
Karma��k yap�lar i�in otomatik tezgahlar kullan�larak yerle�tirme teknikleri,
Y�ksek teknoloji kullanarak kompozit ve metal yap��t�rma teknikleri,
Robot kontroll� hassas kaplama ve boyama uygulamalar� ile
5. nesil sava� u�aklar� i�in gereken y�ksek standartl� kalite uygulamalar�d�r.

H�k�met taraf�ndan 2005 y�l�ndan itibaren Ar-Ge'ye �nemli miktarlarda ek kaynak ayr�lmakta ve bu kaynak T�B�TAK'�n koordinasyonunda kullan�lmaktad�r. Savunma-uzay ara�t�rmalar� T�B�TAK taraf�ndan desteklenecek �ncelikli alanlar aras�nda yer almaktad�r. Bu kapsamda TSK, MSB/SSM koordinasyonuyla savunma-uzay �ncelikli ve sistem ili�kisi kurulmu� bir�ok Ar-Ge projesi y�r�t�lmektedir. Savunma sanayiimiz, savunma ama�l� Ar-Ge �al��malar� i�in di�er kamu fonlar�ndan (�r., T�B�TAK-TEYDEB, DPT, TTGV, DTM vb.) da yararlanabilmektedir.

1990'l� y�llardan itibaren, Berlin Duvar�n�n da y�k�lmas�, elektronik ve Bili�im alan�nda teknolojinin h�zlanarak geli�mesi sonucunda; �zellikle ileti�im olanaklar�n�n geli�mesi ve internet ile birlikte bilgiye ula��m�n da inan�lmaz boyutlara ula�mas� k�reselle�meyi; k�reselle�me ile birlikte sanayide ya�anan teknolojik ilerleme ve geli�meler de, ticarile�meyi getirmi�tir.
�nceden, askeri standartlarla yap�lan geli�tirme ve �retimler, bu standartlar�n tavsiye niteli�inde kullan�ld�� ticari sivil standartlarla yap�lan �retimlere d�n��m��t�r. �nceden teknoloji askeri alanda geli�tirilip, bunlardan uygun g�r�lenler sivil �r�nlere uygulan�rken (ikili kullan�m), �imdi teknoloji �nce sivil alanda geli�tirilmekte ve burada geli�en teknolojiye savunma sanayii adapte olmaktad�r.

�nceden teknoloji savunma sanayiinde; s�k� bir �ekilde kontrol edilen kurulu�larda ve belirli �lkelerde �retilirken, g�n�m�zde teknoloji sivil fabrikalarda, kurulu�larda ve d�nyan�n her taraf�nda �retilebilmektedir. �zellikle son on y�lda teknoloji k�reselle�mekte ve ticarile�erek siville�mektedir. Bu ortamda, teknolojinin art�k ihra� lisanslar� ile k�s�tlanmas� g�� bir hale gelmi�tir. Savunmada teknolojik �st�nl�� s�rd�rmek isteyen geli�mi� �lkeler, bu �artlar alt�nda, tasar�m teknolojisine sahip olup, kontrol etmeye veya bu teknolojileri silah sistemine adapte etme bilgisini ba�kalar�yla payla�mamaya �al��maktad�r.

Mevcut silah sistemleriyle uyumlu sava� teknikleri geli�tirmek, ya da gelece�in sosyoekonomik dengesizlikleri ve belirsizliklerinin �ekillendirece�i muhtemel (anti-ter�r) sava� senaryolar�na uygun silah sistemlerinin geli�tirilmesi ikileminde; ara ��z�mlere gidilmektedir.

T�rkiye, 1952'den beri, hem de�i�ik teknolojilere n�fuz edebilmek, hem de bir�ok yeni silah sisteminin m��terek geli�tirme ve �retim �al��malar�na kat�lmak amac� ile, Kuzey Atlantik Antla�mas� �rg�t� (NATO) b�nyesinde olu�turulan ve savunma sanayiinde i�birli�ine katk� sa�lamay� ama�layan bir �ok komite ve organlar�nda y�r�t�len, �ok tarafl� savunma sanayii i�birli�i ve Ar-Ge proje ve programlar�nda yer alma �abas� i�erisindedir. Bu t�r �al��malar�n T�rkiye'deki savunma sanayii altyap�s�n�n kurulmas� ve geli�mesinde de �nemli katk�lar� olmaktad�r.

MSB SSM.l�� taraf�ndan belirlenen Ar-Ge projelerinin b�y�k bir b�l�m� tamamlanm�� olup, bu projeler sonucunda edinilen ve kullan�lan �zg�n teknolojiler;

K�sa/Orta menzilli f�ze ve g�d�ml� f�ze teknolojisi
Kompozit-Seramik esasl� z�rh malzemesi ve ala��m yar� iletken �retim teknolojisi
Seramik roket motoru teknolojisi
Milimetrik dalga elektronik harp teknolojisi
Frekans atlamal� askeri telsiz �retim teknolojisi
Komuta kontrol bilgi sistemleri yaz�l�m teknolojisi
�nsans�z hava arac� tasar�m ve �retim teknolojisi
Kripto cihaz� �retim teknolojisi
Modelleme-Sim�lasyon sistemleri teknolojisi
Flaman sarg� tekni�i ile kompozit malzeme �retim teknolojisi
NBC (KBR) korumal� elbise �retimine d�n�k filtre malzemesi �retimi teknolojisi
Aviyonik sistem entegrasyonu
�e�itli silah sistemlerine y�nelik �retim teknolojisi

�lkemizde savunma sanayinin stratejik hedeflere ula�mak do�rultusunda silahl� kuvvetlerin uzun vadeli ihtiya�lar�n�n yerli imkanlarla kar��lanmas� ve ihracat hedefleri do�rultusunda, d�nyada gelece�e y�nelik konseptler �st seviyede ele al�nmal�d�r. Proje baz�nda ger�ekle�tirilecek �al��malara odaklanmak, b�y�k resmin g�zden ka�mas�na neden olabilmektedir. D�nyadaki geli�melere ayak uydurabilmek i�in savunma sanayii �irketleri a� merkezli muharebe sistemi ba�ta olmak �zere geli�im stratejilerini belirlemeli ve bu konudaki �al��malar d�nyadaki benzerlerinden geri kalmadan y�r�t�lmelidir. �al��malara ba�lamak i�in kaybedilen s�reler d��a ba��ml�l�� artt�racakt�r.

Bug�n d�nyadaki modern ordular�n yakla��mlar�na bakt��m�zda, Platform Merkezli Muharebe Sistemlerinin A� Merkezli Muharebe Sistemine ge�ilme �al��malar�n� g�rmekteyiz. Platform Merkezli Muharebe sisteminde, alg�lama, silah ve s�re� fonksiyonlar� her platform i�in kendi i�inde birbiriyle ba�l� olarak i�lerken, A� Merkezli Muharebe sisteminde muharebede yer alan b�t�n platformlar�n birlikte ele al�nd��, alg�lama, silah ve s�re� fonksiyonlar�n�n farkl� platformlarla ili�kili oldu�u, bilgi edinme, deste�i ve s�reklili�inin temel oldu�u, bilginin toplanma, i�lenme ve ak��n�n kesintisiz olarak ve g�venle yap�ld��, muharebe baz�nda bir etkinlik s�z konusudur.

Bu kavram, A� Merkezli Muharebe (Network Centric Warfare) olarak adland�r�lmakta olup, temelde bilgi teknolojilerini kullanarak, fark�ndal��n artt�r�ld�� ve b�ylece karar verme s�re�lerinin h�zland�r�ld��, komuta kontrol kabiliyetinin artt��, ve sonu� olarak daha etkili harekatlar�n yap�ld�� bir ortam hedeflenmektedir.
A� Merkezli Yetenek, ba�ta NATO �lkeleri olmak �zere d�nyadaki bir�ok ordu taraf�ndan benimsenmi� ve A� Merkezli Yetenek yap�s�na ge�mek i�in de�i�im �al��malar� devam etmektedir.
A� Merkezli Yetenek yaln�zca ordular�n muharebe kabiliyetinin artt�r�lmas� a��s�ndan ele al�nmamal�d�r. �zelikle asimetrik sava��n b�y�k bir tehdit olarak ya�and�� g�n�m�zde, olaylara bak�ld��nda, ter�rizm faaliyetlerinde yaln�z silah kullan�lmad��, bilgi teknolojilerinde ya�anan geli�melerden de yararlan�ld��, hepimiz taraf�ndan izlenebilmektedir. Dolay�s�yla yurt g�venli�inde de A� Merkezli Yetenekten yararlanma s�z konusu olmaktad�r.

A� Merkezli Yetene�in politik, stratejik, operasyonel ve taktik boyutlar� ve etkileri vard�r. Sadece askeri olmay�p sivil otorite ve kurumlar ile bilgi payla��m� yap�lmas� nedeni ile anayurt g�venli�i ve e-devlet ili�kileri de �n plana ��kmaktad�r.
Geli�mi� �lkeler bu sisteme ge�me �al��malar�na y�llar �nce ba�lam��lard�r. Ge�en zaman i�inde �nemli bir yol alm��lard�r. �lkemizde, bu ama�la yap�lan �al��malar yeni ba�lam�� olsa da, hedeflerin iyi belirlenmesi ve planl� �al��malar ile aradaki zaman kayb�n� kapatmak m�mk�n olabilecektir. Bu kapsamda, di�er �lkelerin yapt�� al��malar ve kulland�� modellerin de�erlendirilerek, �lkemiz �artlar�na uygun bir model belirlenmeli ve di�er �lkelerin geli�tirme s�recinde ya�ad�� yanl��lar� tekrar etmeden hedefe ula�ma �al��malar� s�rd�r�lmelidir.

�lkemizde, A� Merkezli Yetene�in geli�tirilmesi dahil olacak kurumlar aras� uyumun sa�lanmas�, standart ve prosed�rlerin, A� Merkezli Yetenek ile ilgili stratejilerin belirlenmesi hususlar�nda �lkemizdeki kurum/kurulu� ve ilgili �zel sekt�r temsilcilerinin kat�l�m� ile olu�turulacak bir konsorsiyumun SSM koordinasyonunda olu�turulmas� planlanmaktad�r.

T�RK SAVUNMA SANAY��

T�rk Sil�hl� Kuvvetleri (TSK)'nin ihtiya�lar�, i� ve d�� pazarlardan direkt al�m veya ortak �retim programlar�na kat�l�m yoluyla kar��lanmaktad�r. �� pazardan do�rudan sat�n al�mlar; yerli �reticilerin geli�tirdikleri veya lisans (teknoloji transferi) suretiyle �rettikleri mamuller �eklindedir. TSK ile yerli �reticilerin ara�t�rma ve geli�tirme (ARGE) yoluyla m��terek �al��ma sonucunda ortaya ��kard�� mamuller de olup, i� pazardan al�mlar�n niha� hedefini te�kil etmektedir.

Savunma te�hizat� alan�nda kendi kendine yeterli bir �lke olmay� hedefleyen ve bu ama�la savunma sanayii alt yap�s�n� geli�tirmeye �al��an T�rkiye, faaliyetlerini h�zland�rm�� ve bu alanda yo�unla�t�rm��t�r.

G�n�m�z�n modern savunma te�hizat�n�n �retiminde gerekli olan ileri seviyeye ula�mak i�in T�rk Savunma Sanayii; ya kendi imk�nlar�yla veya m�ttefik �lkelerle birlikte ortak �retim projelerine kat�l�m yoluyla yada teknoloji transferi yoluyla �retim imk�n ve kabiliyetlerini geli�tirmeye �al��maktad�r. Bu �er�evede; NATO veya Bat� Avrupa Birli�i (BAB) b�nyesinde m�ttefik �lkelerle birlikte y�r�t�len i� birli�i programlar�, T�rkiye'nin savunma sanayii faaliyetlerinde �nemli bir yer i�gal etmektedir. Bu �abalar sonucunda, T�rk Savunma Sanayiinin geli�mesi daha da h�zlanm�� ve sekt�rel alt yap�s� b�y�k �l��de tamamlanm��t�r.

T�rkiye'de ana sil�h sistem baz�nda savunma te�hizat�n�n, halihaz�rda %80'i yurt d��ndan temin edilmektedir. Bu da��l�m� de�i�tirerek yurt i�inden tedarik oran�n�n �lkenin savunma sanayiinde yeterli ve ba��ms�z kalaca�� mertebelere getirilmesi hedeflenmi�tir.

TSK'n�n ihtiyac� olan her t�rl� sil�h, ara�, gere� ve malzemenin azam� �l��de mill� imk�nlarla sa�lanmas�; mevcut savunma sanayii temelinin korunup g��lendirilmesi ve istihdam yarat�lmas� a��s�ndan �nem arz etmektedir.

T�rk Savunma Sanayiinin Ana Sekt�rleri;
- Havac�l�k ve Uzay Sanayii,
- Roket ve F�ze Sanayii,
- Elektronik Sanayii,
- Sil�h ve M�himmat Sanayii,
- Asker� Gemi �n�a Sanayii,
- Asker� Otomotiv ve Z�rhl� Ara� Sanayii,
- Asker� Giyim Sanayii �eklinde s�n�fland�r�lmaktad�r.

T�rk Savunma Sanayii ile ilgili olan firmalar�n b�y�k bir b�l�m�, Savunma Sanayii �malat��lar Derne�i (SaSaD) ile Savunma Sanayiicileri Derne�i (SADER) �at�s� alt�nda toplanm��t�r.

SaSaD ve SADER, �retici ile m��teriler aras�nda bir k�pr�d�r. Toplad�klar� bilgileri tahlil edip, yorumlamakta, �yelerine ve di�er ilgili taraflara g�ndermektedir. SaSaD ayn� zamanda, Avrupa Savunma Sanayii Grubu (EDIG)'nun da �yesidir

Savunma Ara�t�rma ve Teknoloji Projeleri;

TSK'n�n "Mill� Olmas� Zorunlu" ve "Kritik" kategorisindeki sistemlerinin geli�tirilmesine y�nelik sistem geli�tirme projeleri,
Bu sistemlerin dayand�� teknolojilere ili�kin teknolojik alt yap� olu�turma projeleri,
Bu teknolojilere y�nelik temel ara�t�rma projeleri olmak �zere �� ana grupta toplanmaktad�r.

Sistem geli�tirme projeleri, sanayi kurulu�lar�; teknolojik altyap� olu�turma projeleri, sanayi kurulu�lar� ve T�rkiye Bilimsel ve Teknik Ara�t�rma Kurumu(T�B�TAK); temel ara�t�rma projeleri ise �niversiteler taraf�ndan y�r�t�lmektedir.

T�rkiye'de savunma ara�t�rma faaliyetlerinin finansman� i�in savunma b�t�esinin yakla��k %2'si tahsis edilmektedir. Ayr�ca savunma sanayii kurulu�lar� da y�ll�k b�t�elerinin %2 - 10'unu ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerine ay�rmaktad�r.

Ancak, ayr�lan kaynaklara ra�men, savunma b�t�elerindeki kesintiler; her �lkenin tek ba��na t�m teknoloji alanlar�nda yeterli altyap� olu�turmas�n�n teknik ve ekonomik olarak m�mk�n olamamas� ve di�er �lkelerle m��terek proje y�r�tmenin avantajlar� nedenleriyle; dost ve m�ttefik �lkelerle m�ţterek AR-GE projesi y�r�t�lmesi faaliyetine b�y�k �nem verilmektedir.

Bunun yan�nda, NATO ve Bat� Avrupa Birli�i (BAB) b�nyesindeki m��terek ara�t�rma ve teknoloji faaliyetlerine i�tirak edilmekte, ayr�ca ba�ta dost ve m�ttefik �lkeler olmak �zere di�er �lkelerle ikili bazda ortak ara�t�rma ve teknoloji projeleri y�r�t�lmesine y�nelik pl�nlamalar yap�lmaktad�r.

Bat� Avrupa Sil�hlanma Grubu (WEAG) Faaliyetleri;
NATO'nun �zlanda d��ndaki Avrupal� �yeleri taraf�ndan Avrupa'da savunma te�hizat� konular�nda i� birli�ini geli�tirebilmek amac�yla 1976 y�l�nda Avrupa Ba��ms�z Program Grubu (IEPG) olarak kurulan ve 1992 tarihinde fonksiyonlar� Bat� Avrupa Birli�ine devredilen WEAG'da; T�rkiye ile birlikte yer alan Bel�ika, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, �talya, L�ksemburg, Hollanda,Norve�, Portekiz, �spanya ve �ngiltere ile s�k� bir i� birli�i i�inde bulunulmaktad�r.

T�rkiye, Avrupa sil�hlanma alan�nda i� birli�inin geli�tirilmesi bak�m�ndan, di�er �ye �lkelerle e�it hak ve sorumluluklara sahip oldu�u bu foruma, b�y�k �nem vermektedir. T�rkiye'nin di�er WEAG �lkeleri ile birlikte kat�ld�� projeler a�a��dad�r.

STINGER,
M483/M864 155 mm. Geli�tirilmi� Top�u M�himmat�,
Gelece�in B�y�k U�a�� (FLA).

Ulusal Sil�hlanma Direkt�rleri Konferans� (CNAD) Faaliyetleri;

T�rkiye; NATO �yesi �lkeler aras�nda sil�hlanma i� birli�ini koordine etmek amac�yla 1966 y�l�nda kurulan ve NATO Konseyine ba�l� bir kurulu� olan CNAD kapsam�ndaki ana grup faaliyetlerine ve �nemli g�r�len alt grup �al��malar�na kat�lmakta, gerek konsept �al��mas� ve gerekse baz� ortak �retim ve tedarik projelerinde aktif olarak yer almaktad�r. T�rkiye'nin CNAD kapsam�nda h�len kat�ld�� projeler a�a��da belirtilmi�tir.

�ttifak Kara G�zetleme Sistemi (AGS),
Muharebe Sahas� F�ze Savunma Sistemi (TMD),
S�rekli Tedarik ve �m�r Boyu Destek Sistemi (CALS),
Muharebe Sahas� Bilgi Sistemleri (BICES),
Taktik Haberle�me Sistemleri (TACOMS-POST 2000),
NATO Dost D�ţman Belirleme Sistemi (NIS).

T�rkiye'nin, s�ratle geli�en savunma sanayii imk�n ve kabiliyetleri paralelinde, dost ve m�ttefik �lkelerle, kar��l�kl�l�k ilkesine dayal� i� birli�i ba�lant�lar�na girmesi ve gerek teknoloji ve ARGE sahas�nda, gerekse savunma te�hizat�n�n ortak �retimi ve temini konular�nda somut i� birli�i yapmas� hedeflenmektedir.

kaynak msb.gov.tr

S-400 Hava Savunma Sistemi!

2007'den beri Rusya'n�n silah envanterinde yer alan ve Sovyetler Birli�i d�neminde S-300 f�zelerinin �retilmesinden sonra geli�tirilmeye �al��lan S-400 sistemi �nemli siyasi, ekonomik ve askeri hedefleri "y�ksek etkili koruma" amac�yla tasarlanan bir sistem olarak tan�mlan�yor.

Sistem, Balistik F�zeleri ve Hayalet U�aklar� �mha Edebiliyor!

D�nya �zerindeki en iyi hava savunma sistemlerinden biri olarak g�r�len sistemin, sava� u�aklar�, radar tespit ve kontrol u�aklar�, ke�if u�aklar�, stratejik ve taktik u�aklar, taktik, operasyonel-taktik balistik f�zeler, orta menzilli balistik f�zeler, hipersonik hedefler ile di�er geli�mi� hava sald�r�s� ara�lar�n� imha etmek �zere tasarland�� belirtiliyor. Ayn� zamanda S-400 taburu, en az bir mobil operasyon komuta merkezi, 8 f�rlat�c� ve 32 f�zeden olu�makta.

Odaklanan Hedefler Kilometrelerce Mesafeden Sistem Taraf�ndan Alg�lanabiliyor!

F�zeleri, k�sa, orta ve uzun menzillerde e� zamanl� kullanabilen S-400, 600 kilometre uzakl�ktaki hedefi alg�lama �zelli�ine sahip olup, saniyede 4,8 kilometre h�zla f�ze g�nderebilme kapasitesine sahip. Sistem, hedefe 10 saniyeden daha az zamanda tepki veriyor. S-400, �ok uzun menzilli 40N6 model f�zeyle 400 kilometre, uzun menzilli 48N6 model f�zeyle 250 kilometre, orta menzilli 9M96E2 model f�zeyle 120 kilometre ve k�sa menzilli 9M96E model f�zeyle de 40 kilometredeki hedefleri durdurabiliyor.

Sistemin odaklad�� hedefler aras�nda B-2 ve F-117 hayalet u�aklar, B-1, F-111 ve B-52H stratejik bombard�man u�aklar�, EF-111A ve EA-6 elektronik harp u�aklar�, TR-1 ke�if u�a��, E-3A ve E-2C erken uyar� radar (AWACS) u�aklar�, F-15, F-16, F-35 ve F-22 sava� u�aklar�, Tomahawk f�zeleri ve balistik f�zeler yer al�yor. S�z konusu kabiliyetiyle dikkati �eken S-400 hava savunma sistemleri, pek �ok �lke taraf�ndan al�nmak isteniyor. �lgili �lkeler aras�nda Kolektif G�venlik Anla�mas� �yesi �lkeler, G�neydo�u Asya �lkeleri ve Ortado�u �lkelerinin yer ald�� belirtiliyor.

Kaynak: AA Bilim Teknoloji / Science (20 Eyl�l 2017)

T�rkiye'nin Yeni �nsans�z Kara Arac�!

T�rk Savunma Sanayii M�ste�arl��, ASELSAN ve TEAS��n birlikte geli�tirdi�i yeni nesil uzaktan kumandal� insans�z kara arac�n�n ilk g�r�nt�lerini payla�t�. �lgili kara arac�na "Tarantula" ad� verildi. 2 ton a��rl��a sahip olan s�z konusu ara� 800 kg y�k ta��yabiliyor.

�nsans�z Kara Arac�n�n �zellikleri!

Elektrikli motor
2 ton a��rl�k
800 kg ta��ma kapasitesi
8�4 �eki� sistemi
8 saat �al��ma s�resi
70 km menzil
3 km (Maksimum) kumanda mesafesi
ASELSAN SARP UKSS silah sistemi

Kaynak: Ntv Bilim / Millisavunma (6 Nisan 2018)

ASELSAN Yeni Silah�yla H�z Rekoru K�rd�!

M�himmat�, ses h�z�n�n 6 kat� h�zla hedefe f�rlatt�� a��klanan ASELSAN'�n Tufan Elektromanyetik Top Sistemi, testlerde bunu 9 kat� h�za ��kard�. Elektromanyetik f�rlatma konusunda 2014'ten bu yana �al��malar y�r�ten ve elektromanyetik f�rlatma sistemlerine y�nelik �al��malar�nda ula�t�� noktayla dikkat �eken ASELSAN, ge�en y�l Uluslararas� Savunma Sanayii Fuar�'nda (IDEF), Tufan Elektromanyetik Top Sistemi'ni tan�tt�.

Saniyedeki h�z� 2000-2500 metre, yani ses h�z�n�n 6 kat�ndan fazla oldu�u belirtilen sistemle ge�en s�rede at�� testleri ger�ekle�tirildi. Tufan'�n �n prototipiyle Konya-Karap�nar'da ger�ekle�tirilen at��l� testlerde m�himmat, ses h�z�n�n 9 kat� h�zla hedefe g�nderildi.

Ger�ekle�tirilen testlerde, saniyede 3000 metre namlu ��k�� h�z� sa�lanarak rekor k�r�ld�. Bu de�er, barut kullanan klasik silahlar�n mermiyi atma h�z�n�n yakla��k 3 kat�na kar��l�k geliyor.

Havada ve Karada Etkili!

Elektromanyetik f�rlatma sistemleri, gelece�in hava savunma silah� olarak g�steriliyor. Bu teknoloji kullan�larak geli�tirilen ve "railgun" ad� verilen silahlar�n �ok uzun mesafelerde etkili olmas�, savunma alan�nda �nemli bir kuvvet �arpan� olarak yer almas� �ng�r�l�yor.

M�himmat�n namludan y�ksek h�zla ��kmas�, klasik silahlara nazaran �ok daha uzun menzillere at�� yap�labilmesi anlam�na geliyor. T�rkiye'de geli�tirilecek ak�ll� m�himmatlar ile birlikte "railgun" sistemleri hem uzun menzilli kara top�u silah� hem de �ok etkili bir hava savunma silah� olarak kullan�labilecek.

Elektromanyetik f�rlatma sistemleri sayesinde T�rk Silahl� Kuvvetleri'nin kimyasal patlay�c� kullan�lan konvansiyonel silahlara g�re �ok daha etkili silah sistemlerine sahip olmas� sa�lanacak.

Hedef Y�ksek Enerjiyle F�rlatma!

Elektromanyetik f�rlatma sistemlerinin geli�tirme �al��malar�n�n y�r�t�lmesi amac�yla ASELSAN b�nyesinde bir Geli�tirme Laboratuvar� kuruldu. Bu laboratuvarda sistemin temel bile�enleri �zerinde ara�t�rma ve geli�tirme �al��malar� s�rd�r�l�yor.

ASELSAN, ilerleyen d�nemde bu teknolojinin t�m alt bile�enlerini geli�tirmeyi s�rd�rerek daha a��r m�himmatlar�n daha y�ksek enerjilerle f�rlat�lmas�n� hedefliyor. T�rkiye, elektromanyetik f�rlatma sistemleri konusunda y�r�t�len �al��malar sayesinde bir�ok yeni teknoloji kazanacak. Bu konuda ABD ba�ta olmak �zere Almanya, Fransa, �in, Rusya, G�ney Kore gibi �lkelerde de �al��malar y�r�t�l�yor.

Kaynak: AA Bilim Teknoloji / Savunma Sanayi (1 A�ustos 2018)