�air E�ref - MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Edebiyat tr (https://www.msxlabs.org/forum/edebiyat-tr/)

- - �air E�ref (https://www.msxlabs.org/forum/edebiyat-tr/13442-sair-esref.html)

�A�R E�REF
1847'de Manisa'n�n K�rka�a� il�esi Gelenbe kasabas�nda d�nyaya geldi. 1912'da ayn� kasabada ya�am�n� yitirdi. As�l ismi Mehmet E�ref. Usulizade Haf�z Mustafa Efendi'nin o�lu. �lk��renimini Gelenbe'de tamamlad�. Manisa'da Hatuniye Medresesi'nde Arap�a ve Fars�a dersleri ald�. �zel ��retmenlerden matematik, tarih ��rendi. 1870'te Manisa Vilayeti Tahrirat Kalemi'nde memur olarak g�reve ba�lad�. Turgutlu, Akhisar ve Ala�ehir'de mal m�d�rl�� yapt�. Fatsa kaymakaml��na atand�. Bir�ok il�ede kaymakam olarak �al��t�ktan sonra G�rdes kaymakaml�� g�revine getirildi. Burada g�rd�� yolsuzluklar� �iirleriyle hicvedince bir y�l hapse mahkum edildi. Cezas�n�n ard�ndan �zmir'de g�zetimde tutuldu. 1903'te M�s�r'a ka�t�. Bir s�re Fransa, �svi�re ve K�br�s'ta ya�ad�. Tekrar M�s�r'a d�nd�, Curcuna isimli mizah dergisinde yaz�lar yazd�. 2. Me�rutiyet ilan edildikten sonra �stanbul'a geldi. E�ref ve Musavver E�ref isimli mizah dergilerinde ba�yazarl�k yapt�. Adana vali yard�mc�l�� g�revindeyken emekliye ayr�l�p K�rka�a�'a yerle�ti. Ya�am�n�n kalan b�l�m�n� burada ge�irdi. T�rk edebiyat�n�n hiciv ustas�d�r. Tan�k oldu�u yolsuzluklar�n �zerine �ekinmeden gitti. Hicviyelerini daha �ok gazel, kaside, muhammes ve �zellikle k�talar bi�iminde yazd�.

ESERLER�:

Deccal (2 cilt, 1904-1907
�stimdad (1905)
�ah ve Padi�ah (1906)
Hasbihal yahut E�ref ve Kemal (1908)
�ran'da Yang�n Var (1908)
�air E�ref K�lliyat� (�l�m�nden sonra, 1928)

�A�R E�REF’TEN D�RTL�KLER
�anslar�n�n olmad��n� s�yleyen �ok ki�i g�rm��s�n�zd�r.
Belki siz de b�yle d��n�yorsunuz.
Asl�nda ben de �ok kere �anss�z olmamdan yak�nm��md�r.
Ama ‘�ans’ kavram� yerine ‘ihtimal’ kavram�n� kullan�nca i�im rahatlad�.
Tavla oynad��m� d��n�n.Rakibimi k�st�rm��m.
6-6 atarsa kurtulacak,�stelik oyunu da alacak.
Ve 6-6 at�yor.
Eskiden ‘ne �ansl� adam’ derdim.
�imdi ise ‘ 6-6 atma ihtimali 1/36 idi.Bu 36 ihtimalden birisi ger�ekle�ti’ diyorum.
Ma�larda da ayn� s�z� kullan�r�z.
A tak�m�n�n bir futbolcusu B tak�m�n�n kalesine topu �utluyor.Top direkten d�n�yor.
A tak�m� �anslar�n�n olmad��n�,B tak�m� �ansl� olduklar�n� d��necektir.
Burada da top ya gol olacak, ya da dire�e �arpacakt�.
Yani 2 ihtimalden birisi ger�ekle�mi�tir.
Umut etti�iniz bir olay ger�ekle�mezse �ans�n�za k�smeyin.
Ger�ekle�me ihtimali zaten azd�,diye d��n�n.
�air E�ref bir olaydan sonra bak�n ne demi�:
K�r kader saik�m�z olduk�a
Atl� girsek hana harl� ��kar�z
Bizde olduk�a bu baht-� nasaz
H�zr’� g�rsek te zararl� ��kar�z.
***saik:g�t�ren har:e�ek
***baht-nasaz:uygunsuz talih
***H�zr:H�z�r Peygamber
�nsanlar�n birbirleriyle olan toplumsal ili�kilerinde baz� noktalar dikkatimi �eker.
Baz�lar� i� hayatlar�n�n d��nda �evrelerine bir �eyler katarlar.
�rne�in kendi emek ve kendi paralar� ile �evrelerine a�a� dikerler.
Sosyal bir kurumda bedava �al��rlar.
Kom�u �ocuklar�n�n derslerine yard�mc� olurlar.
Buna benzer bir s�r� faaliyetler.
Kurallara uymak ta yap�c� bir davran��t�r.
Olur olmaz yerlere ��p b�rakmamak gibi.
Arabay� d�zg�n park etmek bile �nemlidir.
Ama �yle ki�iler vard�r ki her �eyleri ile adeta itici olurlar.
Bunlar daha �ok bencil ki�ilerdir.
Davran�� ve faaliyetleri sadece kendileri i�indir.
Bu u�urda �evreye verdikleri zarara hi� dikkat etmezler.
Ben,kendi hesab�ma onlar gibi olmay� d��nemem.
K�sacas� �air E�ref’in kastetti�i ki�inin durumunda olmak istemem.
V�kela kabrine heykel dikelim ��yle yaz�p
Ki:Bunun hal-i hayat�nda yeri m�nhal idi.
Sanmay�n yevm-i vefat�nda bilindi kadri
Sa�l��nda yine bu b�ylece bir heykel idi.
***v�kela:vezirler m�nhal:bo�
***yevm-i vefat:�l�m g�n� Kadr:de�er.
Hayat�mda �ok korktu�um baz� olaylar vard�r.
Bunlardan birisi de yanl�� anla��lmak.
Herhangi bir konuda d��ncemi s�ylerken dikkatli olurum.
Yapt��m hareketler de �yledir.
Hep olumlu izlenim b�rakmak isterim.
Kendi ��kar�m s�z konusu oldu�unda geri planda kalmay� se�erim.
Hele i� birden �ok ki�iyi ilgilendiriyorsa titizli�im artar.
Toplumun ��kar� benim i�in �n plandad�r.
Benim olmad��m bir ortamda �ahs�m i�in s�ylenen s�zleri �nemserim.
Olumsuz izlenim b�rakmaktan �d�m kopar.
Ama baz� ki�iler bu gibi �eylere pek ald�rmazlar.
Onlar kendi bildiklerini okurlar.
B�yle olunca da arkalar�ndan iyi s�zler s�ylenmez.
�air E�ref bir d�rtl��nde i�ini d�km��.
Belli ki bahsetti�i ki�i toplum taraf�ndan da sevilmiyormu�.
Beyt-i atiyi reva eylese herkes nakarat
Vali Pa�a bu gece dar-� bekaaya gitti.
Hi� i� g�rmedi eyyam-� hayat�nda habis
Millete,memlekete �ld� de hizmet etti.
***beyt-i ati:a�a��daki beyit.
***dar-� bekaa:ahiret
***eyyam-� hayat:ya�ant�
***habis:k�t�

Sair Esref (1843-1911)

Esref, b�y�k bir hiciv sairimizdir. En etkin yergi siiri temsilcisidir.Esref, keskin yergilerinde kendisinden �nceki sairlerin hi�birinde rastlanmayan s�yleyis ve anlatim etkinligine ulasmayi basarmistir. Esref, rejimi ve yolsuzluklari elestirmekle kalmamis, Osmanlilarin Bati d�nyasindan geri kalmasi, doal kaynaklarin isletilmemesi ibi konulara deginerek, �agina g�re "ilerici" sayilan g�r�slerin de savunucusu olmustur. o da divan siirinin kullandigi bi�imlerden yararlanir.Kit'a, gazel, kaside, musammat yazar. �agdaslarinin y�z vermedikleri halk s�yleyislerini ve deyimlerini de yerilerinde kullanir.Esref kimi yergi siirlerinde �ok �arpici s�zc�kleri ve k�f�rleri kullanmaktan ka�inmazdi. Ana-avrat s�gmek gibi. B�ylesi s�zler Esref'in yergilerinin tuzu biberi sayilmistir. Onun yergileri, �ncelikle Meclis'i kapatarak otuz �� yil s�ren ve her ge�en yil �z�rl�kleri biraz daha kisitlayan,kurdugu jurnal, afiye d�zenekleriyle kafalarin i�ini bile denetim altina almaya �alisan ikinci Abd�lhamit'in baski rejimine y�nelir.Bu rejimin yasa ve ahl�k disi, insan haklarini ayaklar altina alan her �esit islemi �zerinde durmaktan usanmaz. Ayrica Padisah'in �evresindeki y�ksek r�tbeli ikiy�zl�ler,r�svet�iler,ahl�ksizlar ve saray'in bu idisine uyarlanan t�m y�neticiler onun yergi oklarinin hedefleridir.
Edebiyatimizda benzersiz bir Sair olacak anilacaktir.
Neyzen'de Esref �apinda ayni kiratta bir sanatk�rdir, ama Esref kadar etkili bir yergi Sairimiz degildir. Tevfik'de k�f�r�n en m�stehceni bulunur.Fakat Neyzen'in manzumelerinde,kitalarinda,siirlerinde d�s�nd�r�c� bir tarafi vardir.Eserleri dudaklarda tebess�m yarattigi kadar,kafalarda d�s�nceler yaratir.Felsefi,sosyal taraflari hiciv taraflari ile atbasi y�r�r.
Tevfik,sanat�i sifatiyla acimasizdir.Insanlari,onlarin k�t�l�klerini,iktidarin g��s�zl�klerini,�lkenin basina felaket getirenleri,yolsuzluklari (hi�bir merhamete kapilmaksizin) tasvir ettigi zaman daha b�y�k,daha essizdir.
Neyzen,hayvan yaratiklara �zg� unsura yaklastik�a psikolojisi,daha dogrusu psiko-fizyolojisi essizdir,bir derinlik ve dogruluk kazanir.�zellikle ilkel insani tasvir ederken,dili akicilik ve uyum kazanir.Dehasi ne b�y�me,ne gerileme ne de gelisme bilir,sanatinda ne �iraklik,ne olgunluk ne gerileme d�nemleri vardir.
Esref ise,tek cepheli kalmis,istibdadi,padisahi,zulm�,pasalarin ve hafiyelerin rezalet ve ahl�ksizliklarini hirpalamis,ama Neyzen gibi sosyal sorunlarada deginmistir.

" Her biri kendince zul�m etmekte:
Insan bir memur g�r�nce eskiya saniyor...
Ey zavalli,bos yere yakinma,bagirip �agirma;
��nk� ezilenlerin ahini isiten h�k�met bunu mus�ki saniyor! "
Abd�lhamit'i ve onun Mabeyncisi Arap Izzet Pasa'yi
su kita ile ne g�zel hicveder:

Besmele g�seyleyen seytan gibi
Korkuyorsun h�t dese bir ecnebi
Padisahim �yle al�aksin k�
Izzetin nefsin Arap Izzet gibi.

�ld�g� zaman da mezar tasina sunlarin yazilmasini istedi:

Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah i�in
Gelmesin reddeylerim,billahi �z kardesimi
G�zlerim ebnayi ademden o t�rbe yildi k�
Istemem ben fatiha,tek �almasinlar tasimi.

Onun bug�n Kirkaga�'ta istasyon yoluna giden kabri var
ama ne yazik ki ger�ekten mezar tasi �alinmistir.

Dagdan inenler
Akhisar esrafindan Ragip Pasa,Esref'i misafirlige �agirir.Esref yakin dostlarindan Zeytinzade Remzi Beyle birlikte gider.Bu arada Serif Pasa da Tokadizade Sekip'le birlikte gelip ayni eve konuk olurlar.
Serif Pasa,Akhisar 'da daha �nceden g�z�ne kestirdigi bir bagi satin almak ister. " Haydi hep birlikte gidp su bagi g�relim "
Esref'le Remzi Bey: " Biz yasli kisileriz.Bu sicakta onca yolu y�r�yemeyiz " diye �z�r dileyerek evde kalirlar. Ev sahibiyle �teki konuklar Pasanin pesine takilirlar.Bir s�re sonra,Serif Pasa ile �evresindekiler d�nerlerken,Esref kalabaliga bir s�re bakar ve sunlari s�yler:
B�rekallah tabankes olarak
Mirimiran yine bagdan geliyor.
Seyredenler sanir ol manzarayi
S�r�s�yle ayi dagdan iniyor.

Eseklere selam
Bir g�n hi� sevmedigi amiriyle karsilasan Esref bu kisiye istemeye istemeye sel�m verir.Oradan dogru Askeri Kiraathane'ye gider ve dostlarina sunu okur:
G�vur Izmir'de sokaklar dardir
Bir sel�m tavri ile can koruruz
S�yle dursun atlarla araba
Yolda eseklere biz hasdururuz.

Esek ve Pasa
K�mil Pasa,Kibris'a geziye gidiyordu.Esref'e " Bir istegin varsa getireyim " dedi.Esref buna �ok sevindi: " Pasam g�r�yorsunuz artik yaslandim,y�r�y�nce yoruluyorum yokus da �ikamiyorum.Bana bir Kibris esegi getirirseniz �m�r boyu size duaciyim " der.
K�mil Pasa'yi d�n�s�nde,Esref de karsilamaya gitmistir.Pasa, Esref'i g�r�nce: " aaa, Esref, affedersin istedigini getirmeyi unutmusum,seni g�r�nce esek aklima geldi " demis. Esref'de:
" Aman Pasam,�z�lmeyin,o esek gelmese de olur,siz geldiniz,ya,sagolun."

Esref'ten Neyzen'e

Kimseler Hafiz'a (Neyzen) alni yere gelmis diyemez,
Dogdugundan beri ki� d�nmedi Seytan'a bile!
�ok cev�mide,mescidde dolasti amma,
Koymadi alnini hi� secde-� Rahm�na bile!
Haciyatmaz gibidir sanki k�pek oglu k�pek
Ayak�st�nde kalir d�sse de m�z�na bile!
Yaglasin kiz neyini hazret-� pir
Barek�llah koca H�fiz aliyor,
Kamisi simdi g........ t�nden �aliyor.

Istimlak
O d�nemde h�k�mete tasinir mallara el koyma yetkisi verilir. Bu t�r islemlerde asiriya gidilmesini ve haksizliklar yapilmasini Esref asagidaki d�rtl�kle elestirir:
Istimlak denilen kanun
�yle gitmekte ki artik dikine
Biri memishanede g�r�lse,derhal
Vaziyed eyleyecekler s.....ine.

Cehennem
Vefa yangini �zerine:
"Son felaket hakkinda ne dersin?" diye sorduklari zaman; bir �ok yobazla dolu Seyh�lisl�m Kapisi dairesinin bu yangin civarinda bulunmasi dolayisiyla su cevabi verir:
" Bu yangin, g�nahk�rlara karsi Allah'in gazabindan baska bir sey degildir.Kizil alevleri Seyh�lisl�mlik dairesi etrafinda g�r�nce, cehennem sandim "
Misir Osmanli' nin elinden b�sb�t�n �iktigi zaman:
Vakfi firsat g�zetir sahi cihan
Tutar elbette elinden ka�ani
Gene sahip olur insallah
Misir'in kaldi elinde ko�ani.

K�mil esek
Sair Esref, birg�n esege binmisti,yolda giderken arkadan Izmir Valisi K�mil Pasa'nin arabasi ile gelmekte oldugunu g�rm�s ve yol vermek i�in sag kenara �ekilmisti.Yolun bu kenarinda b�y�k bir �ukur vardi.Kamil Pasa espri olsun diye:
" Esref,�ok kenara �ekilme,�ukura d�sersin " dedi.Esref:
" Merak etme Pasam,esek k�mildir "cevabini verdi.

KABIZ
K�mil Pasa bir ara tuvalete girince bir de ne g�rs�n! Tuvalet kapisinin i� tarafinda kendi resmi asili degil mi! �fkeyle disari �ikarak:
" Ben k� senin amirinim, resmimi hi� utanmadan helaya nasil asarsin? " deyince,Esref:
" Bu bir alay konusu degil,Pasam.M�this bir korku sonucu resminiz helaya asilmistir! " Pasa:
" Ne demek istiyorsun? "
" Arzedeyim Pasam, malumu �lileridir k� bendeniz sizden �ok korkarim.Son zamanlarda k�lenize �riz olan k�t� bir hastaliktan muzdaribim "
Pasa b�sb�t�n kizmis... Esref :
" M�saade edin efendim.Baktim ki kabizdan sisip �atlayacagim.Bunun �zerine resminizi hemen ayakyoluna astim! I�eri girip heybetli fotografinizi g�r�nce korkudan bir anda... "
Esref s�z�n� tamamlamadan Kamil Pasa ve salonda bulunanlar hep birden kahkahayi basmislar...

Soru - Cevap
Esref,yerine vekil birakarak Izmir'e gidiyor.Morali biraz bozuk.Yol arkadasi ise biraz geri zek�li,Esref'e aptalca sorular soruyor. Bir ara:
" Tanri,Adem'i yaratirken �amuruna asman koydu mu, koymadi mi?" Esref biraz d�s�nd�kten sonra:
Ey bana tiynet-� Adem'de saman var mi diyen,
Bir daha etme bana gel bu sual-� hami
Bal�iginda saman olsaydi eger insanoglunun
�atlayip da yarik olmazdi ananin a..............i

Vergi adaleti
Bir ara,fahiselerde de vergi alinmasini �ng�ren bir yasa taslagi hazirlanmis.Bu taslagin basinda �esitli elstirilere,konu oldugu bir d�nemde Esref su d�rtl�g� yaziyor:
Vergi miktarini ol mertebe artirmali kim
Sahib-� sevet olanlar da z�g�rt kalmalidir.
Yalniz fahiseler vergisi haksizlik olur,
Evlilerden de s........tik�e r�sum almalidir.

Esref'in Cenneti
Esref bir gece r�y�sinda cenneti gezerken bir ayi g�r�r.
" Hani ya buraya hayvanlar girmeyecekti?" der.
Ayi cevap verir: " Evet,�yleydi,fakat ben hayatimda bir ara kadilik yapmistim da " der.

Esref ve Seytan
Esref Misir'dayken Abd�lhamid'in agir hasta oldugu s�ylentisi yayginlasir. Dostlari Esref'e :
" Seytan, Abd�lhamid'den elini �ekiyor.Sen de bu adamla ugrasmaktan vazge�" derler. Esref,Abd�lhamid'e hitaben su d�rtl�g� s�yler:
Toprak altinda da olsan bulurum
Erisir burnuna birka� tekmem.
Can verip kurtulurum zannetme
Seytan elini �ekse de ben elimi �ekmem!

Numarasiz G�zl�k
Esref'e sordular: "Neden o zehirli taslamalarinda �ogu kez isim kullanmiyorsun?Kimin i�in yazildiklari belli degil ?" Esref:
" Neden olacak, b�t�n al�aklara uygulanip,numarasiz g�zl�k gibi kullanilsin diye.." der.

Ingiliz palya�osu,su kralin halini g�r,
Yurdun sinesine tohum.i esaret ekiyor.
Yulari d�sman elinde,besere �ifte atar
Bir Misir esegini bak sekiz at zor �ekiyor.
"Kral Faruk'un babasinin parlamentoya sekiz atin �ektigi arabayla gidisi nedeniyle irticalen s�ylenmistir"

http://img296.imageshack.us/img296/3396/erefwi7.png

(1847-1912), T�rk edebiyat�n�n en b�y�k yergi (hiciv) �airidir. As�l ad� Mehmed E�ref olan ve �air E�ref diye tan�nan bu �airin T�rk edebiyat�nda �teki yergi ustalar�ndan �ok ayr� ve kendine �zg� bir yeri vard�r . Yergi t�r� �iir d��nda ba�ka t�r �iir yazmayan �airin ilgin� ya�am�yk�s� de halk�n dilinde y�llarca ya�am��t�r.

E�ref Manisa'n�n Gelenbe kasabas�nda, bir cami imam�n�n o�lu olarak d�nyaya geldi. Ba�bas� Deli Haf�z diye tan�n�rd�. Annesinin de haf�z ve �air oldu�u s�ylenir. E�ref mahalle mektebinde ��renim g�rd� ve alt� ay gibi k�sa bir s�rede haf�z oldu. Ama diledi�i gibi, ba��na buyruk ya�amay� seviyordu. Bu ya�ant� i�inde bir g�n i�ki masas�nda kavga edip bir arkada��m yaralay�nca korkup Manisa'ya ka�t�. Burada Hatuniye Medresesi'nde Arap�a, Fars�a, matematik ve tarih ��renimi g�rd�. Me�murluk, mal m�d�rl�� gibi g�revlerden son�ra 1879'da Fatsa'ya kaymakam olarak atand�. Daha sonra bir�ok kasabada kaymakaml�k yapan E�ref, bu arada II. Abd�lhamid'in bask�c� y�netimini alay yoluyla yermekten de geri durmuyordu. 1902'de evinde yasak yay�n bulundurdu�u gerek�esiyle tutukland�. �stan�bul'da bir y�la yak�n hapis yatt�. Hapisten ��k�t�ktan sonra 1904'te M�s�r'a ka�t�, oradan Avrupa'ya ge�ti4 II. Me�rutiyet'in ilan�ndan sonra �stanbul'a d�nd� ve yeniden kayma�kaml��a atand�. Daha sonra devlet memurlu��undan ayr�larak �stanbul'a yerle�ti ve �e�itli dergilerde �iirlerini, yaz�lar�n� yay�mlamaya ba�lad�. E�ref adl� bir derginin de ba�yazarl��n� �stlendi. 1908'de Adana vali yard�mc�l�� g�revine atand�, ama k�sa bir s�re sonra, 31 Mart Olay�'n� izleyen g�nlerde Adana'da ��kan kar��kl�klar sonucu g�revinden al�nd�. Sonraki y�llar�n� K�rka�a�'ta bir ba� k��k�n�de ge�irdi.

E�ref, T�rk �iirinde Nef'i'nin doru�a ��kar�d�� yergi t�r�n� Divan edebiyat�n�n son d�neminde yeniden canland�ran bir �airdir . E�ref ki�isel �fke ve kininden dolay� kimseyi yermemi�, yergilerini d�nemi�nin y�netim ve toplumsal sorunlar�nda yo�un�la�t�rm��t�r. Bu y�n�yle Divan �iirinin gele�neksel yergi anlay��ndan ayr�l�r. �iirlerinde yurtta�l�k haklar�, �zg�rl�k, e�itlik, me�ruti�yet, bat�l�la�ma gibi konular� i�ler. Dil konu�sunda cesur ve rahatt�r. Halk�n kulland�� s�zc�kleri ve deyimleri kullan�r. �iirinde a��k sa��k s�zlere yer vermekten �ekinmez. S�zle�ri, n�kteleri �ok �arp�c� ve zekice bulu�lara dayand�� i�in �abucak yay�lm�� ve geni� bir kesimin belle�ine yerle�mi�tir. Bir yergi s�z konusu oldu�unda E�refin dizeleri atas�z� ya da �zdeyi� gibi halk taraf�ndan kolayca kulla�n�l�r. E�ref �iirlerini Decc�l (1904, 1907), �stimd�d (1905; "'Yard�m �steme"), �ah ve Padi�ah (1906), Hasb�h�l yuh��d E�ref ve Kemal (1908; "S�yle�i ya da E�ref ve Ke�mal"), �randa Yang�n Var (1908) adl� kitap�larda toplam��t�r. �l�m�nden sonra baz� �iir�leri �air E�refin K�lliyat� (1928) ad�yla toplu�ca yay�mlanm��t�r.

Kaynak: MsxLabs & Temel Britannica

Al�nt�:

�air e�ref �iirleri

Haziran �iirleri..

�air E�ref'e...

Ba�� ho�, kalemi bo�
Avare ge�erken
D��n yolundaki
Yaz�n bah�esinden,
�n�mden sallanarak bir sarho� �iir ge�ti..
Hayyam m�, Neyzen mi
Kim bu derken,
Ge�en �n�mden g�rkemle
Bir b�y�k �air E�ref'ti..

E�ref K�rka�a�'ta ya�ad�
Misk kokulu
Lokum tadl�
Kavunlar aras�nda �mr� ge�ti..
�z�m�n isterse �arab�ndan,
�sterse rak�s�ndan i�ti..

�yle �iirler s�yledi ki,
Kimi ay�k, kimi sarho�,
Okumaya y�rek ister
Yazmaya da �yle..

Bir parmak boyu kalemle yazard�
Sigara paketlerine �iirlerini.
K��k ve yoksul bir d�nyas�,
Ama b�y�k bir kavgas� vard�
Y�re�i dersen e�er, da�lar kadard�..

Nerede bir haks�zl�k g�rse
'Edep yahu' derdi t�m edepsizli�iyle
Ve sald�r�rd� �st�ne haks�zl�klar�n
Hiciv d�rtl�kleriyle..

Haks�zl��n� g�r�p de
Hicvetmedik kimse b�rakmad�, kendisi dahil.
Fark etmezdi onun i�in
Yoldan ge�en adamm��,
Mebusmu�, Naz�rm��
Ki sadrazam, ki padi�ahm��..

En �ok uzun burunlu olan�yla u�ra�t� padi�ahlar�n
Ama, her zaman yan�nda oldu
Onuruyla, namusuyla ya�ayan adamlar�n..

Elim kalem, ba��m �iir, ge�erken
D��n yolundaki yaz�n bah�esinden,
�n�mden devinerek bir ger�ek �iir ge�ti..
Bu hayran oldu�um insan, b�y�k �air E�ref'ti..

Sedat Ak�nc�..

Morpa Genel K�lt�r Ansiklopedisi & MsXLabs.org

�air E�ref

(1846 Yayak�y/Manisa-1912 K�rka�a�), �air. ��renimini Manisa'da Hatuniye Medresesi'nde tamamlad�ktan sonra Tahrirat Kalemi'ne m�l�zim olarak girdi. Abd�lhamit'in bask� rejimiyle, G�rdes kaymakam�yken tutuklu olarak �stanbul'a getirildi, bir y�l hapis yatt�. Cezaevinden ��k�nca M�s�r'a ka�t� (1903). Me�rutiyet'in il�n�na kadar K�br�s, Fransa ve �svi�re'de ya�ad�. D�n��nde �stanbul'da, E�ref adl� haftal�k mizah gazetesini yay�mlad�. Bir s�re de Adana vali muavinli�inde bulundu. K�t'a, muhammes, gazel, kaside gibi divan naz�m bi�imleri i�inde kimi zaman tekni�e hi� �nem verilmeden yaz�lm�� kabaca s�v�nt�ler yazmas�na kar��l�k, genellikle son y�zy�l yergi �iirinin g��l� �rneklerini veren E�ref, zorbal�k d�zenine kar�� kan dizeleriyle �zellikle Ege B�lgesi halk�nca �ok benimsendi.

Yap�tlar�:

"Deccal" (2 cilt, 1904-1907),
"�stimdat" (1906),
"Hasb�hal yahut E�ref ve Kemal" (1908),
"�ah ve Padi�ah" (1908),
"�ran'da Yang�n Var" (1908).