MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Biyoloji (https://www.msxlabs.org/forum/biyoloji/)
-   -   RNA (Ribo Nükleik Asit) (https://www.msxlabs.org/forum/biyoloji/13669-rna-ribo-nukleik-asit.html)

NihLe 14 Kasım 2006 14:37

RNA (Ribo Nükleik Asit)
 

RNA (Ribonükleik asit)


RNA


Ribonükleik asit ,nükleotidlerin ard arda yerleşmesiyle birleşmiş tek diziden oluşan (DNA nın tek sarmal zincirinden biri gibi) yüksek kaliteli moleküldür. Nükleotid dizisinde şeker ribozdur, azotlu bazlar ise adenin, sitozin, guanin ve urasildir. DNA molekülünden farkı Timin yerine Urasil olmasıdır. Yapı ve fonksiyon olarak birbirlerinden ayrılan 3 tür RNA molekülü vardır.

m-RNA


DNA molekülünde lokalize çözülme ile kopyası çıkarılan moleküllerdir. RNA polimeraz adlı enzim ile DNA dizisindeki genlerin şifresi mRNA şeklinde oluşturulur. DNA nın her bazına RNA zincirindeki tamamlayıcı baz karşılık gelir, böylece her Adenin’e bir Urasil, her Guanin e bir sitozin nükleotidleri ve bunun tam tersi kombinasyonda dizilimler oluşturulur. Mevcut bir genin bilgilerini ihtiva eden mRNA molekülü hücre çekirdeğinden ayrılarak sitoplazmadaki ribozomlara varır ve bilgilerini işlemeye başlar. mRNA lar DNA da yazılı genetik kodun karşı bir tipini oluşturur. Bu şekilde birleştirilmiş RNA molekülü, tıpkı bir fotoğrafın pozitifi ve negatifi gibi kalıtım mesajının karşı tip halindeki eşidir. Bu mesaj daha sonra sitoplazmada ribozomlar sayesinde çözülebilecek ve taşıyıcı RNA sayesinde amino asit birleşimi için kullanılacaktır.

mRNA nın keşfi Fransız ve Amerikan araştırmacıların çalışma ürünüdür. Fakat buna ait kavramı 1961’de kesinlikle belirleyenler, Fransız biyologları Jacob ve Monod’dur.

r-RNA


Ribozomal RNA;ribozomlar sitoplazma içine dağılmış küresel yapılardır. Proteinler ve ribozomal RNA denen özel bir RNA çeşidinden oluşurlar. Türe göre ribozomun %40 ila %60ını bu moleküller meydana getirir. Ribozomların rolü haberci RNA da yazılı genetik kodu çözmektir.

t-RNA


Taşıyıcı RNA; 70 ila 80 nükleotidli bir moleküldür. Zincirin bir ucu sitozin–sitozin–adenin (CCA) ve diğer ucu guanin ile son bulur. Ayrıca yapısında nadir bazlarda yer alır. Biçimi 3 yapraklı yonca yaprağı ve molekülün iki ucundan oluşan bir ‘’Sap’’ biçimidir.

tRNA nın rolü hücre ortamındaki amino asitleri ,mRNA tarafından kurulan protein montaj zincirine doğru taşımaktır. Şu halde her tRNA belirli bir amino asit için özgüldür. Bu özgüllük molekülün, bütün tRNA larda bulunan CCA bölümünün hemen önündeki ucunda yazılıdır. tRNA ve onun amino asidi bir tRNA–aminoasit bileşiği oluşturur. Her an sitoplazma her amino aside karşılık gelecek böyle bileşiklerden yedekler bulundurmaktadır.

tRNA da yoncanın yapraklarından biri üzerinde bir baz üçlüsünden oluşan özgül bir başka bölge daha vardır. Bu üçlü amino aside özgüldür ve mRNA üzerindeki ilgili kodunun bir ‘’antikodon’’unu oluşturur,Yani onun karşı-tipidir.

Ribozom tRNA üzerinde kayıtlı kodu işlerken ,onun her kodonda ‘’durduğu’’ ve o belirli anda ,bir tRNA ya ilişkin antikodona takıldığı düşünülebilir. Böylece tRNA lar, mRNA tarafından şaşmaz bir düzene, yani genetik koda göre kurulmuş montaj zinciri üzerinde arka arkaya gelecek ve yeni koda göre amino asitlerin birbirlerine takılmalarını sağlayacaktır. Bir defa kullanıldıktan sonra her tRNA yeni bir amino aside bağlanır ve onu polipeptid zincirinde dizmeye koyulur.

İşte RNA molekülleri 20 çeşit aminoasitin çeşitli sıra ve sayıda dizilimini oluşturarak protein dediğimiz yapıları oluşturma mekanizmasının yani protein sentezinin başrolünü oynar.

RNA nın görevi;
  • DNA'dan farklı olarak RNA'lar tek zincirden oluşurlar ve yapılarında Riboz şekeri ile Urasil bazı bulundururlar.
  • Çekirdek,çekirdekçik,stoplazma,ribozom,mitokondri ve kloroplastta bulunurlar.
  • A(Adenin),G(Guanin),S(Stozin),U(Urasil) nükleotidlerinden oluşurlar.
  • Yapılarında riboz şekeri bulunur.
  • Kendine özgü bazı urasildir;Tek sarmallı yapıya sahiptir.
  • Kendini eşleyemez;bütün çeşitleri DNA üzerinde, onun şifrelerine göre sentezlenir.
  • RNA, polimeraz enzimi tarafından sentezlenir.
  • Hidroliz enzimi RNA azdır.
  • Protein sentezinde görevleri vardır.
BAKINIZ
Nükleotid ve Nükleozit
Nükleobazlar (Nükleotit Bazları)
Nükleik Asit (Genetik Malzeme)


Safi 12 Haziran 2016 21:51

1 ek

RNA


Eukoryatik hücrelerde nukleus , mitekondri , kloroplast , ribozom , sitoplazmada bulunur. Prokaryotik hücrelerde ise ribozom ve sitoplazmada bulunur.
Hücrelerde yapı ve özellik bakımından 3 tip RNA vardır.
  • m-RNA
  • t-RNA
  • r-RNA
Yapıtaşları : Adenin ,Guanin ,Urasil ve Sitozin' nükleotidleridir.
Alıntıdaki Ek 50691


m-RNA 'nın Görevi

DNA 'nın anlamlı nucleotit dizisi (Gen) den aldığı şifreye uygun olarak protein sentezine kalıplık eder.

m-RNA 'nın Özellikleri


  • DNA üzerinde sentezlenir. Sentezine kalıp ödevi sadece tek zincir yapar diğeri tamamlayıcıdır.
  • Düz zincir halindedir.
  • Anlamlı üçlü nucleotit dizisine kodon denir.
  • Yapısındaki kodon sayısı en az sentezlenecek proteindeki aminoasit sayısı kadardır.
NOT : Alyuvarlarda DNA olmadığından yönetici molekül rolünü sentezlenmiş RNA' lar yürütür. Ayrıca bazı yönetici molekül ve kalıtsal bilgileri taşıyıcı molekül RNA' dır.
NOT : m-RNA' nın okunması evrenseldir. Hayvansal protein sentezinde görev alan bir m-RNA bitki hücresine konursa yine hayvansal protein sentezler.
  • m-RNA belirli bir protein sentezi için özelleşmiştir.
  • m-RNA aynı tip proteinin sentezinde defalarca kullanılır. İhtiyaç bitince nucleotitlerde yıkılır.
  • RNA çeşitleri içinde oran olarak en az olanıdır. %5
  • Tek zincirdir.
  • Yapı özellikleri evrenseldir. Okunması da evrenseldir. (Transkripsiyon ve Translasyon)
  • Nucleotit dizilimi genin tersi tamamlayıcı dizinin aynısıdır. (Timin yerine Urasil bulunur.)
  • Sentezlenen m-RNA da gen bölgesinin / kadar nucleotit bulunur.
  • Okunması AUG veya GUG ile başlar UAA , UAG , UGA kodon ları ile sonlanır .
  • Bazı virüslerde kalıtsal bilginin saklanması ve yeni nesillere taşınmasını sağlar .
  • Hücrelerde o an için var olan m-RNA çeşit sayısı
  1. Hücre Karakteri
  2. Aktif Gen Sayısı
  3. Sentezlenecek Protein Çeşit Sayısına bağlıdır.
  • Bir türün farklı hücrelerinde var olan m-RNA çeşit sayısı farklıdır.
  • Kalıtsal bilgi (Sentezlenecek proteindeki a .a . sayısı , çeşidi , yeri , sıralanışı) m-RNA' da ki nucleotit dizilişine göre belirlenir.
  • Kalıtsal bilginin hücrede kullanılması m-RNA aracılığıyla gerçekleşir.
  • Yapısında zayıf H bağları bulunmaz.

r-RAN' nın Özellikleri:


  • Ribozom ların yapısında bulunur.
  • Nukleolusta (çekirdekcik) sentezlenir.
  • Sitoplazmada toplam RNA nın %80 'i kadardır.
  • Her çeşit proteinin sentezinde rol oynarlar.
  • Defalarca kullanılırlar.
  • Yapısında zayıf hidrojen bağları vardır.
  • Protein sentez bilgisinin adım adım okunmasında rol oynarlar.
  • m-RNA ve t-RNA nın ribozom lara bağlanmasını sağlar.

t-RNA' nın Özellikleri :


  • En küçük (en az nucleotit içeren) RNA dır.
  • Çözünür RNA dır.
  • Belirli bir amino aside özelleşmiştir.
  • Protein çeşidine özelleşme göstermez.
  • Değişik protein sentezinde defalarca kullanılır.
  • Amino aside özelleşme anti kodonla bağlantılıdır.
  • Hücrede en az 20 çeşit t-RNA vardır. En çok 61 olması beklenir.
  • Toplam RNA' nın % 15' ini oluşturur.
  • Toplam 70 nucleotitden oluşmuştur.
  • Yapısında zayıf H bağları bulunur.
  • Belli DNA bölümlerinde sentezlenirler
NOT : DNA da G-C çifti sayısının A-T çifti sayısından fazla oluşu denaturasyona dayanıklı olmasının nedenidir. Çünkü daha çok hidrojen bağı içerir.
NOT : Organik bazlar (Örn : Adenin ) DNA , RNA' nın yanı sıra ATP , NAD , FAD , NADP' ninde yapısında yer alırlar.

RNA sentez şartları:


Mitoz-Mayoz evreleri hariç her dönemde sentezlenirler
Şartları:
  1. Yeterli sayı ve çeşitte nükleotid
  2. Kalıp DNA
  3. DNA helikaz
  4. RNA polimeraz

RNA' nın DNA ya Benzer Özellikleri


  • DNA üzerinde sentezlenmesi.
  • Organik baz olarak Adenin , Guanin , Sitozin in bulunması.
  • Fosfodiester bağlarına sahip oluşu.
  • m-RNA hariç zayıf hidrojen bağları bulunuşu.
  • İnterfazda sentezlenmesi.
  • Kalıtsal özelliklerinin oluşması ve yaşamsal olayların gerçekleştirilmesi.
  • Nukleus kloroplast ve mitekondri de bulunuşu.

RNA' nın DNA dan farklı Yönleri


  • Tek zincir oluşu.
  • Timin yerine urasil bulundurması.
  • Sitoplazma ve ribozomlarda bulunması.
  • İşlevi bitirdikten sonra yıkılması. (Hidrolizle)
  • Daha küçük molekül yapıda olması.
  • Kendini eşleyememesi.
  • Yapı ve görev olarak 3 çeşit olması.
  • Bölünme hariç her zaman sentezlenirler.

Nucleik Asitlerin Yaşam İçin Önemi


  • En ilkelden (virüs) en gelişmiş canlıya kadar hapsinde vardır.
  • Hücrenin en önemli ve en büyük organik molekülleridir.
  • Hücredeki hayatsal olayları ( sentez , yıkım , hücre bölünmesi vb.) kontrol eder.
  • Kalıtsal özelliklerin yeni hücrelere (nesillere) taşınmasından ve saklanmasından görevlidir.
  • Yapı ,işlev ve fonksiyonları evrenseldir. (Bütün hücrelerde aynıdır.)


Safi 15 Haziran 2016 02:56

RNA (ribonükleik asit)
  • DNA’dakı genetik bilgiyi fonksiyonel bir proteine dönüştürmekte aracı rol oynayan ııükleık asittir.
  • RNA molekülü cilt, sarmallı değil tek zincir şeklindedir.
https://www.msxlabs.org/forum/attachments/50906d1465945448-nukleik-asit-genetik-malzeme-nk6.jpg

DEVAMI Nükleik Asit (Genetik Malzeme)


Safi 15 Haziran 2016 02:57

Nükleobazlar
(veya nükleotit bazları)
RNA ve DNA'nın yapısını oluşturan nükletid içinde bulunan azot içeren baz. RNA ve DNA yapısında Adenin, Guanin, Sitozin, Timin ve Urasil nükleobaz'ları bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla A, G, C, T ve U olarak kısaltılır. Genetikte bunlara genelde baz olarak değinilir.
https://www.msxlabs.org/forum/attachments/50712d1465776447-nukleobazlar-nukleotit-bazlari-baz1.jpg
DNA ve RNA’lar oluşturan nükleotidler, aromatik heterosiklik bileşikler olan pürin ve pirimidinlerin birer türevidirler. Konsantrasyon bakımından hücrede daha yoğun bulunmasından dolayı birçok kitapta bunlar nükleobaz olarak da adlandırılmaktadır.

DEVAMI Nükleobazlar (Nükleotit Bazları)


Safi 15 Haziran 2016 02:57

Nükleotidler, bir azotlu baz, bir şeker ve şekerin 5-hidroksil grubuna kovalent bağ ile bağlanmış bir veya daha çok sayıda fosfat grubu içerirler. Nükleotidler deki fosfat grupları, şekerden başlamak üzere sırasıyla a, ( ve y olarak adlandırılmaktadır. Nükleotidlerin biyosentez ve enerji dönüşümlerinde kullanılan aktif şekilleri, difosfat ve trifosfat şekilleridir:
https://www.msxlabs.org/forum/attachments/50888d1465936328-nukleotid-ve-nukleozit-n13.jpg
DNA, dAMP, dGMP, dCMP ve dTMP’ın polimeridir; RNA ise AMP, GMP, CMP ve UMP’ın polimeridir. Nükleotidlerin yazılmasında kullanılan d ön takısı, 2'-deoksi-D-ribozu tanımlamaktadır.

DEVAMI Nükleotid ve Nükleozit


nötrino 15 Mayıs 2018 22:41

RNA Aracılığıyla Hafıza Transferi Gerçekleştirildi!


Aplysia olarak adlandırılan deniz salyangozları üzerinde yapılan çalışmada hafıza, RNA ile bir salyangozdan diğerine aktarıldı. Araştırmacılar bu bağlamda salyangozlarda Ribo Nükleik Asit (RNA) ile hafıza transferi yapmayı ve yapay hafıza oluşturmayı başardı.

California Üniversitesi Bütüncül Biyoloji, Psikoloji ve Nörobiyoloji Bölümü'nden araştırmacılar, Aplysia olarak adlandırılan deniz salyangozları üzerinde yaptıkları çalışmada RNA ile hafızayı bir salyangozdan diğerine aktarmayı başararak bir grup salyangoza kuyruklarından 20 saniye arayla 5 elektrik şoku verdi, bu eylem 24 saat sonra 5 kez daha tekrarlandı.

Şoklar, salyangozların geri çekilme refleksini geliştirirken, elektrik verilenlere hafifçe vurulduğunda geri çekilmenin ortalama 50 saniye, kontrol grubundakilerde ise bir saniye sürdüğü gözlendi.

Bilim adamları, elektrik şoklarından bir gün sonra salyangozların sinir sisteminden çıkarılan RNA'yı, elektrik verilmeyen 7 hayvana yerleştirdi. Bu hayvanların da elektrik verilenler gibi hareket ettiği ve geri çekilme eylemini yaklaşık 40 saniye sürdürdüğü gözlendi.

Araştırma bulgularının, travmatik hafıza tedavisinde yeni yöntemlerin geliştirilmesinin önünü açabileceği düşünülüyor. Araştırmayı yöneten bilim adamları, yakın bir gelecekte, RNA'nın alzheimer hastalığının etkilerinin giderilmesinde veya travma sonrası bozukluk tedavisinde kullanılabileceğini belirtiyor.

Kaynak: Science Daily / eNeuro (15 Mayıs 2018)



Saat: 15:31

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık