1 ek Kişilik TipleriÇeşitli kişilik testleri belli gruptan insanlar arasındaki benzerlikleri vurgular. Yine de, diğerleriyle olan tüm benzerliklerine rağmen her insan gerçekte eşsizdir. Bu yüzden hiç bir test ve sınıflandırma bir insanı tam olarak tanımlamaya yetmez. Testlerle ve sınıflandırmalarla bir insan hakkında ancak genel bir fikir edinebiliriz. Bizler yine de hem kendimizi hem de çocuklarımızı daha iyi tanıyabilmek ve anlayabilmek amacıyla bazı genellemeler yaparız. Kişiliğimiz içimizden gelen dürtülere ve yaşadığımız çevrenin koşullarına bağlı olarak gelişir. Doğuştan getirdiğimiz bu dürtülere yaratılış özellikleri ya da mizaç diyebiliriz. Mizaç + Çevreyle etkileşim = Kişilik Bir insanın “tez canlı” ya da “ağır kanlı”oluşu onun doğuştan getirdiği mizacıyla ilgilidir. İndigo ve kristal özellikler, çocuğumuzun yapısıyla ilgili genel bir fikir edinmemize yardımcı olacaktır. Ancak bazen daha fazla bilgi edinmek isteriz. Her çocuğun eşsiz ve biricik olmasından yola çıkarak, çocuğumuz hakkında daha fazla veriye ihtiyaç duyarız. Bunda amacımız;
Enneagrama göre, 9 farklı kişilik tipinin özellikleri her bireyde değişik derecelerde yer alır. Yetişkinlerin kişilik yapılarını belirlemek için geliştirilmiş bu envanter çocuklara da uyarlanmıştır. Ancak, çocukların sürekli bir değişim içinde oldukları unutulmamalıdır. Çocuklar büyüme süreçleri içersinde çeşitli tutumları, davranış modellerini değişen seviyelerde denerler. Zamanla –çocukluk çağının sonlarına doğru kişilikleri belirlenmeye başlar. Bu olana dek, onları değerlendirirken kesin kanılardan, yargılardan kaçınmak sağlıklı bir tutum olacaktır. Çocukların, her türlü sınıflandırmanın dışında yer alan varlıklar olduğunu unutmamalıyız. Enneagram ile varmak istediğimiz nokta, çeşitli kişilik özellikleri ile ilgili bilincimizi geliştirmek, çocuklarımızın özbenliklerini derinlemesine anlayabilmektir. Enneagram Yöntemine göre çocuklarda da başlıca 9 kişiliğin özellikleri görülür:
Oklar ise, enneagram sayımızı diğer kişilik özelliklerine bağlayan çizgilerin ucundaki kişilik özellikleridir. Kanatlar ve oklar bir kişilik tarzı içinde çeşitlemeler oluştururlar. Örneğin; (4) Romantik kişilik, (5) Gözlemcinin etkisi altında içe dönük olabilir. Ya da (3) Başarılının etkisi altında dışa dönük özellikler gösterir. 4 aynı zamanda (1) Kusursuzluk arayan okunun etkisi altında da olabilir. Enneagram kişilik tarzlarını üç gruba ayırır:
BAKINIZ Kişilik Nedir? Kişiliğin Yapısı ve Özellikleri Kişilik Bozuklukları |
1- KUSURSUZLUK ARAYAN
BİR STİLİNİN ÖZELLİKLERİ:Öğrenilmiş olan: “ İnsanlar oldukları gibi kabul görmezler. Kabul edilmek ve sevilmek için her zaman kusursuz ve doğru olmalıyım, örnek gösterilecek şekilde davranmalıyım” Enerjinin kanalize edildiği yön: Her şeyi doğru, eksiksiz yapmaya çalışır. Kurallara uymaya özen gösterir. Kendini suçlamaya eğilimlidir. Duygu-kalp merkezlidir. Güçlü yanları: Enerjileri boldur. Beceri geliştirmeyi sever. Çalışkan ve sorumluluk sahibidir, başladığı işi tamamlamak ister. Gelişmiş bir adalet duygusuna sahiptir. İnceleyici ve mantıklıdır. Yardım etmeyi, iyilik yapmayı sever. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Yanlışlık yapmaktan çok korkar; yaptığında çok üzülür, kendini aşırı suçlar ve etkisinden kolay kurtulamaz. Haksız yere eleştirildiğinde çok kızar. Haksızlığa gelemez, öfke patlamaları yaşar. Sürekli daha iyi olmaya çalışmak ve sürekli denetleyen iç sesin baskısı gerilim ve endişeye yol açar, bunaltır. Kabalık yapmaktan çekindiği için duygularını açıklamak istemez. “Doğru” olanı yapmak adına kişisel ihtiyaçlarını bastırabilir. Bir çocukları çoğunlukla stres kaynaklı karın ve başağrısı çekerler. Bir Çocuğuna Destek:
2-YARDIMCI
İKİ STİLİNİN ÖZELLİKLERİ:Öğrenilmiş olan: “Sevilmek ve kabul edilmek için insanları memnun etmeliyim ve onlara ihtiyaç duyduklarını vermeliyim” Enerjinin kanalize edildiği yön: İki çocuğu ilişkiler ve duygular dünyasında yaşar. Sevilmek ve istenmek onun için her şeyden önemlidir. İnsanları memnun etmek için çaba harcar. Yardım ederek mutlu olur. İnsanlardan her zaman onay ve kabul görmek ister. Kalp merkezlidir. Güçlü yanları: Çok iyi kalpli, cömert ve yardımseverdir. Çoğunlukla nazik ve terbiyelidir. İnsanların duygularına ve ihtiyaçlarına karşı duyarlıdır. Enerjik ve hayat doludur. Çoğunlukla dışa dönüktür. Sorunlara yol açabilen özellikleri: İnsan odaklı olduğu için, ilişkilerinde sorun yaşadığında kendini aldatılmış ve terk edilmiş hisseder. Ani ve yoğun duygu patlamaları yaşar, insanları suçlar, ağlar. Genellikle kendi isteğini dile getirmez, başkalarının sevgisini kazanmak için elinden geleni yapar. Kızgınlık, kıskançlık, öfke gibi kabul görmeyeceğini bildiği duygularını saklar hatta kabullenmez. Bu bastırma öfke ve isteri krizlerine yol açabilir. Başkalarının kendisi hakkında düşündükleri onun için çok önemlidir. Eğer duygusallığı kabul görmez ya da küçümsenirse sevilmediğini düşünebilir. İnsanlara teker teker yoğunlaşır ve birlikte olduğu insana uyum sağlamak için davranışlarında değişiklikler yapar. Bu yüzden bir çok kişiyle bir arada olmak akıl karıştırıcı olabilir, gerilim yaratabilir. İki çocuğuna destek:
|
3-BAŞARILI
ÜÇ STİLİNİN ÖZELLİKLERİ:Öğrenilmiş olan: “ İnsanlara yapmış oldukları işlerden dolayı değer verilir. Sevgi ve onay görmek için en iyi ve en başarılı olmak gerekir.” Enerjinin kanalize edildiği yön: Dış dünyayı etkilemeye çalışır, başarılarının fark edilmesini ister. Çevresiyle rekabet halindedir. Bir çok işe girişir ve işleri çabuk ve etkin biçimde tamamlamaya çalışır. İmaj onun için en önemli şeydir. Kalp merkezlidir. Güçlü yanları: Sosyal ve sözel becerileri gelişmiştir. Güçlü bir özgüvene ve kararlılığa sahiptir. İnsanlara ilham verme, onları ikna etme ve yönlendirme konusunda yeteneklidir. Sorunlara kolaylıkla pratik çözümler bulabilir. Motivasyonu yüksektir. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Kendisi için çok yüksek hedefler koyar, yapabileceklerinden çok daha fazlasını yapmaya çalışır. Bu durum endişe ve gerilim yaratır. Amacına ulaşamazsa büyük hayal kırıklığı ve stres yaşar. Başarısını engelleyen her şeye öfkelenir, huzursuzlaşır. Rekabet odaklı olduğu için kendisinden daha iyi olanlarla karşılaştığında yenik düştüğünü hisseder. Çok çalışmak strese sokar, yorgun ve bitkin düşmesine neden olur. Dış dünyayı etkileme eğiliminde olduğu için gerçek duygularını ve ihtiyaçlarını fark edemeyebilir. Üç çocuğuna destek:
4- ROMANTİK
DÖRT STİLİNİN ÖZELLİKLERİÖğrenilmiş olan: “Başkalarından ayrıyım, yalnızım.” Enerjinin kanalize edildiği yön: Yaratıcıdır.Günlük yaşamı çoğunlukla sıkıcı ve renksiz bulduğu için hayal kurmaktan hoşlanır. Bazen yaşamındaki eksikliklere, onda olmayanlara odaklanır. Çoğunlukla içe dönük olabilir. Kalp merkezlidir. Güçlü yanları: Estetik duygusu gelişmiştir. Heyecanlı ve duygusaldır. Güzelliklerden, sanattan zevk alır. Gelişmiş bir hayalgücü vardır, yaratıcıdır. Çoğunlukla sıcak kanlıdır, dostluktan zevk alır. Nesnelere özel anlamlar yüklemekten, isimlendirmekten hoşlanır. Çevresindeki insanlara, olaylara karşı duyarlıdır, başkalarının önemsemediği nüanslar dikkatini çeker. Genellikle uyumludur, sorun çıkartmak istemez. İnsancıldır.Yakın dostluklardan hoşlanır, iç dünyasını paylaşmak ister. Çoğunlukla hissettiği ve içinen geldiği gibi davranır.Yüksek değerleri vardır, Dünyayı kurtarmak ister. Dışa dönük olanı ilkelerini heyecanla savunur. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Hassas duygulara sahiptir. Yoğun duygulara kapılabilir ve kendini yalnız, anlaşılmamış hissedebilir. Eğer içe dönükse insanlar ona kızdığı zaman utanır, susup geri çekilir. Geciktiğinde ya da bir eşyasını kaybettiğinde çok çabuk telaşa kapılabilir. Ailede yaşanan sorunlardan kolayca etkilenir. Anne baba baskısına karşı duyarlıdır. Terk edilmekten korkar. Kendini dışlanmış hissettiğinde ya da bir nedenle morali bozulduğunda tüm işlerini aksatır, her işi yavaştan almaya başlar. Özellikle Pazartesi sabahları karın ağrıları çekebilir. Dört çocuğu takdir edilmezse içerler, saldırgan ve incitici olmaya başlar. Reddedilmeye, dikkate alınmamaya ve yapmacıklığa dayanamaz. Arkadaşlarıyla olan anlaşmazlıkları hayal kırıklığı duymasına neden olur, duygusal patlamalar ve kıskançlık krizleri yaşayabilir. Öfkeyle bağırıp çağırır ya da depresyona girer. Dört çocuğuna destek:
|
5-GÖZLEMCİ
BEŞ STİLİNİN ÖZELLİKLERİÖğrenilmiş olan: “ Ben farklıyım, insanlarla arama mesafe koymam en iyisi.” Enerjinin kanalize edildiği yön: Bilmeye, öğrenmeye yöneliktir; Başka bir dünyadan gelmiş bir araştırmacı gibi gözlem yapar, bilgi toplar. Aynı zamanda kendi sınırlarını, alanını korumaya yöneliktir. Beyin merkezlidir. Güçlü yanları: Meraklıdır, canlı bir düşünce yapısı-zihni vardır. Tek başına kaldığında sıkılmaz; kendini oyalama, eğlendirme konusunda başarılıdır.Yalnız başına kaldığında üretken olur. Teknolojiyle arası çok iyidir. Tam bir bilgisayar kurdudur. Çok iyi bir gözlemcidir, başkalarının gözünden kaçan detayların farkına varır. Okumayı, bilgi edinmeyi çok sever. Güçlü bir vicdana ve adalet duygusuna sahiptir. Güvenilirdir. Kuralları körü körüne izlemeyi sevmez; “bu iş böyledir” sözü onun için geçerli değildir. Yarıştan, rekabetten hoşlanmaz, çünkü başkalarını etkilemek onun umurunda bile değildir. İnsanlarla olan ilişkisinde saygılı ve yalındır. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Duygusallıktan, duygusal sahnelerden hoşlanmaz. Duygularını ifade etmeye zorlanması onu rahatsız eder. İçine döner, kabuğuna çekilir. Bildiklerinin doğru olmadığının söylenmesine, bilgisinin küçümsenmesine dayanamaz. Kısa süreli öfke patlamaları yaşayabilir. Özel alanlarının, sınırlarının dikkate alınmamasına çok kızar, bunun kendisine yapılmış bir saygısızlık olduğunu düşünür- ki bu konuda haklıdır da. Çevresinden saygı görmek ister. Başkalarının kendi işine karışmasından, onu yönlendirmesinden rahatsızlık duyar. Özellikle İki(yardımcı) tarzında davranan anne-baba ve öğretmenlere karşı bir direnç geliştirmiştir. Sinir sistemi çok duyarlıdır, yüksek ve düzensiz sesler, gürültü onu fazlasıyla rahatsız eder. Sorun yaşanan, kavgalı gürültülü ortamlar onlar için dayanılmazdır, korkar ve kaçar. Eğer çevresinde anlaşabileceği birileri yoksa kendisinin diğer çocuklardan çok farklı (çoğunlukla eksik) olduğunu düşünür ve yalnız kalmayı yeğler. Bire bir ilişki kurmayı sosyal ortamlara tercih eder. Bazıları için okul gibi sosyal ortamlar dehşet verici olabilir. Hemen her konuda fikri olduğu halde, içe dönük ve güvensiz oluşundan dolayı harekete geçmesi kolay olmaz. Çevresinde gördüğü haksızlıklar incinmişlik ve öfke duygularını besler, çevresine yabancılaşmasına yol açabilir. Başkalarına ihtiyacı olmadığına kendini inandırarak toplumla bağlarını koparabilir. Beş çocuğuna destek:
6- SORGULAYAN
ALTI STİLİNİN ÖZELLİKLERİÖğrenilmiş olan: “Dünya tehlikelerle dolu, güvensiz bir yer” Enerjinin kanalize edildiği yön: Korunmaya ve sorgulamaya odaklıdır. Dikkati olası tehlikelere, terslik ve zorluklara yönelmişir. Zorlukları, terslikleri hemen fark eder. Şüphecidir, söylenenlerin ardında farklı bir anlam arar, alıngandır. Çevresini kontrol altında tutmak ister. Beyin merkezlidir. İki tipi vardır:
Sorunlara yol açabilen özellikleri: Her şeyden endişe duyabilir, bu yüzden aşırı önlem alma yoluna gider. Önlem alma kaygısı harekete geçmesini zorlaştırır. Güvenli bir ortama ihtiyaç duyar, bilinmeyen onu korkutur. Bu yüzden her şeyi kontrol etmek ve her şeyi doğru yapmak ister. Kolaylıkla kötümser olabilir, şüpheye kapılabilir. Sürprizlerden hoşlanmaz, ani değişiklikler güvensizlik duymasına neden olur. Alıştığı çevrenin dışına çıkılması, belirsizlik, ani değişimler stres yaşamasına neden olur. Güvensizlik duygusu kararsızlığa yol açar. Bir seçim söz konusu olduğunda her durumu tek tek inceledikten sonra karar verir. Ama çoğu zaman düşünce ve endişe süreci içinde takılı kalabilir ve hiç bir seçim yapamaz, bu durum paniğe kapılmasına neden olur. Ani duygusal dalgalanmalar yaşar, bir uçtan öbürüne kolayca geçebilir. Utangaç ve korku içinde görünebilir, ya da tam tersi korkusuz ve salgırgan davranabilir. Her iki durumda da istediği güvende olmaktır. Fobik olan altı çocuğu uyumlu ve usludur. Fobi karşıtı olanı insanları şaşırtmaya, ölçmeye çalışır. Otoriteyi sorgular ve nereye kadar gidebileceğini anlamaya çalışır. altı çocuğu kendini korumak, cesur ve güçlü olduğunu kanıtlamak için çok çaba ve zaman harcar. Çevresini kontrol altına alma isteği arkadaşlarına hükmetmesine, öfkelenmesine de neden olabilir. Öfkesi başkalarına korkutucu gelebilir. Enerjisi bol olmasına karşın bazen aşırı tembelleşir. Altı çocuğuna destek:
|
7- SERÜVENCİ
YEDİ STİLİNİN ÖZELLİKLERİ:Öğrenilmiş olan: “yaşam keşfedip öğreneceğimiz sayısız imkanla dolu” Enerjinin kanalize edildiği yön: Dikkati çevredeki yeniliklere, ilginç ve heyecan verici seçeneklere ve projelere yönelmiştir. Beyin merkezlidir. Güçlü yanları: Neşeli, hayat dolu, iyimser ve mutludur (daha ne olsun). Özgür ruhlu ve iyi niyetlidir.Yaşama ve insanlara güvenir. Olumlu benlik duygusuna sahiptir; kendini sever ve güvenir. Üzüntüleri kolay atlatır, acıdan sakınır. Oyun oynamayı ve arkadaşlarıyla eğlenmeyi çok sever. Hayal kurmaktan, şakalaşmaktan, insanları eğlendirmekten zevk alır.Yeniliklerden ve değişik deneyimlerden, heyecanlı etkinliklerden çok hoşlanır. Bir şeyi gerçekten istiyorsa elde edene kadar vazgeçmez. İstediklerini yaptırmak için anne babasını tatlılıkla ikna etmesini bilir.Yüksek idealleri vardır. Çoğu yedi çocuğu dünyayı iyileştirme misyonu taşır, gönüllü çalışmaktan zevk alır. Çok meraklıdır. Bu sayede çeşitli deneyimler edinir ve çok şey öğrenir. Destek ve onay gördüğünde ortaya harika işler çıkarır. Beceriklidir ve değişik alanlarda yeteneklere sahiptir. Sorunlara yol açabilen özellikleri: İsteklerini elde edememek, kısıtlanmak, yoluna engel çıkması öfkelenmesine yol açar. Saman alevi gibi kısa süren öfke nöbetleri yaşar. Zorluklar karşısında geri çekilir. Sabırsızdır, amaçlarında sebat edemez. Görev ve sorumlululuk almayı sevmez.Yetişkinlerin ona zorla bir şeyler yaptırmak istemesinden hoşlanmaz. Çoğu yedi çocuğunun dikkat süresi kısıtlıdır. Ayrıntılara dikkat etmez ve bir konudan diğerine atlar, çabuk sıkılır. Başladığı işlerin çoğunu tamamlamaz. Kıpır kıpırdır, sınıfta sakin bir biçimde oturaması kolay olmaz. Özellikle derslerin monoton, öğretmenin zorlayıcı olduğu bir sınıf ortamına katlanması çok zordur. İnsanların-özellikle yetişkinlerin-zayıf taraflarını kullanmayı çok iyi bilir. Onlara takılmaktan, dalga geçmekten hoşlanır. Başı sıkıştığında işin içinden kolayca sıyrılmanın yollarını bulur, yalan söylemekten kaçınmaz. Bazen aşırı konuşarak, sabırsız davranarak ve direterek çevresindekileri bunaltır. Yedi çocuğuna destek:
8- REİS
SEKİZ STİLİNİN ÖZELLİKLERİÖğrenilmiş olan: “Tehlikeli bir dünyada yaşıyoruz. Kendimi ve sevdiklerimi korumam için güçlü olmam gerek.” Enerjinin kanalize edildiği yön: Dikkati güce odaklıdır. Kendi alanındaki herkese ve her şeye hakim olmak ve kontrol etmek ister. Duygu-Karın merkezlidir. Güçlü yanları: Sekiz çocuğunun arkadaşlarını koruma, güçsüzlere kol kanat germe eğilimi güçlüdür. Haklarını koruma konusunda çok titizdir. Yalnız kendi haklarını değil, kendi haklarını savunamayanları da savunur. Arkadaş canlısıdır. Azimli ve kararlıdır. Dürüstlüğe önem verir, cesurdur. Çevresindekileri harekete geçirme ve yönlendirme konusunda başarılıdır. Her zaman daha fazla etkinlik peşindedir. Açık sözlüdür ve düşüncelerini duraksamadan söyleyebilir. Oyunu da çalışmayı da çok sever. Taşkınlığının altında yumuşak ve savunmasız bir çocuğu gizler. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Geçinilmesi kolay değildir. Özellikle erkekse homurdanmayı, kaş çatmayı, tartışmayı tercih eder. Sekiz çocuğunun kendi öncelikleri her şeyin önüne geçebilir. Başkalarını acımasızca yargılayıp suçlar. Öfkesini kontrol edemez. Kendisiyle alay edildiğinde veya üstüne gelindiğinde mantığını yitirip öfkesine kolayca yenik düşebilir. Çoğu zaman herkesin onun karşısında olduğu bir dünyada yaşadığına inanır. Haksızlığa karşı hep tetiktedir. Gerekse de gerekmese de kavgaya ve savunmaya hazırdır. Ön planda olmayı ister ama bazen ipin ucunu kaçırır. Saldırganca davranıp çevresine baskı ve güç uygulayabilir. İntikam peşine düşebilir. Öfkesinin nedenlerinden biri, işitilmediğini, anlaşılmadığını düşünmesidir. Özellikle yetişkinlerin dürüst davranmamasına, çifte standart kullanmasına tepki gösterir. Adil olmayan, aşırı kısıtlama getiren kurallar karşısında çok öfkelenir. Kesin fikirlere sahiptir ve bunları ısrarla savunur. Her zaman haklı çıkmak ister, yenilgiyi kabullenemez. Davranışlarının sorumluluğunu almak istemez, suçu kolaylıkla başkasına atabilir. İnatcılık konusunda bir numaradır. Sekiz çocuğuna destek:
9- BARIŞÇI
DOKUZ STİLİNİN ÖZELLİKLERİÖğrenilmiş olan: “ Kabul görmek için şartlara ve başkalarına uymalıyım” Enerjinin kanalize edildiği yön: İnsanların isteklerine önem verir, onları memnun etmeye çalışır. Huzuru korumak için çaba gösterir. Duygu-karın merkezlidir. Güçlü yanları: İyi kalpli, anlayışlı ve bilgedir. Sevimlidir, komik ve sıcaktır. Doğa ile arasında çok özel bir bağ vardır. Son derece şefkatlidir; anaç ya da babacandır. İnsanlara ve tüm canlılara önem verir, empati kurar.Yardıma ihtiyaç duyanın yanında olur, destekleyicidir. Sorumluluk duygusu güçlüdür. Çatışmalardan son derece rahatsızlık duyar, bu yüzden uyum ve huzur içinde yaşamak ister. İyimserdir. Her şeyin hoş ve mutluluk verici olmasını ister. Dokuz çocuğu yaşamla bütünleşmek ister; diğer sekiz kişilik stilinin güzelliklerini özümsemeye çalışır. Olayları çok yönlü görür, bu yüzden taraf olmakta zorlanır. Sorun yaşayan insanları uzlaştırmaya çalışır. Eğlenceli bir oyun ve spor arkadaşıdır. Tembellik etmekten, uyumaktan, tensel temastan çok hoşlanır. Sorunlara yol açabilen özellikleri: Dokuz çocuğu insanlara hayır demekte zorlanır. Karşısındakini kızdırmaktan ve çatışma yaratmaktan çekindiği için kabullenmeye ve teslim olmaya eğilimi vardır. İsteklerinde diretirse daha az sevileceğini düşünür. Reddedilme korkusu içinde gerçek isteklerini saklayabilir. Bazen çatışma yaratmamak için kendini çok fazla baskı altına alır ve strese girer. Bu yüzden zaman zaman hırçınlaşabilir ve öfke patlamaları yaşar. Olayları çok yönlü gördüğü için çok sayıda olasılıkla karşı karşıya kalır ve karar vermekte zorlanır. Bu durumda harekete geçemez hale gelir. İsteklerini ifade edemediği ya da ne istediğini bilemediği zamanlarda inatçı, hatta saldırgan olabilir. Çoğunlukla otoriteyle anlaşır ama aniden isyan ettiği, inatlaştığı da olur. Çevresinde yaşanan kavgalardan, yüksek sesle konuşulmasından, bağırılmasından korkar. Zorlanmak, baskı altına alınmak strese girmesine neden olur. Dokuz çocuğuna destek:
|
KİMİM BEN?"Kişilik" dedikleri kimim Kişilik.Aynada gördüğümüz görüntülerin derinliklerinden bahsediyoruz, üzerimize giydiğimiz sıfatların ötesinden. Hani şu ara sıra zihnimizi kurcalayıp da yanıtını bulmakta zorlandığımız soru: "Ben kimim?". Çünkü ergenlikte içine girdiğimiz o zorlu kimlik arayışı dönemi sonrası hayatımızın geri kalanı da bulduğumuz kimliklerin ne olduğunu anlamaya çalışmakla geçiyor. Kendimizi anlamak ve tanımakla. Peki, nedir bu "kişilik" dedikleri? Doğuştan mıdır, değişir mi? Ya da belli kalıplar çerçevesinde sınıflandırılabilir mi? Kişilik ve Kültürün Kişilik Değerlendirmelerine Etkisi:Farklı durumlar karşısında değişim göstermeksizin yansıttığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışların bütünü kişilik'imizi oluşturuyor. Kişilik değerlendirmeleri ise kültürden kültüre değişim gösterebiliyor. Örneğin, Japonya'da oldukça "dışa dönük" olarak değerlendirilen bir çocuk okumak üzere İngiltere'ye gittiğinde orada oldukça "çekimser" olarak tanımlanabilir. Öyleyse kullanılan tanımlar kültürlerin değer yargılarıyla birebir ilişkili diyebiliriz. Haliyle kişilik testleri de gerek sorular, gerekse puanlandırma cetveli bakımından o dile ve kültüre "uyum/ adaptasyon" gerektiriyor.
|
Myers-Briggs Modeli'ne Göre 16 Farklı Kişilik Tipi:1.) Dışa Dönük/ Duyumsal/ Düşünce Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (yönetici)Enerjisini dış dünyadaki eylemlerden alan bu kişiler bugünü ve var olan gerçekleri göz önünde bulundurarak hayatlarını mantıksal temeller üzerinde düzenliyorlar. Sonuç olarak, karşılaştıkları problemleri sınanmış ve güvenilir yöntemler üzerinden çözmeye çalışıyorlar. Kavramlar ve stratejiler üstünde zaman harcamak yerine ayrıntılara takılmayı tercih ediyorlar. 2.) İçe Dönük/ Sezgisel/ His Odaklı/ Algısalcı Tip: (mücadeleci, avukat)Bu grup, enerjisini kendi iç dünyalarındaki düşünce ve duygulardan alıyor. Kararlarını genellikle kendi kişisel değerleri üzerinden alan bu kişiler, özellikle de diğerleri söz konusu olduğunda farklı seçenek ve olasılıkları değerlendiriyorlar. Belirecek yeni bakış açılarına karşı hayatlarını esnek tutuyorlar. Sessiz ve yaratıcı oluyorlar. Çevrelerindeki insanlara arşı gizli bir sıcaklık hisseden bu kişiler gerek kendilerinin gerekse diğerlerinin sürekli bir gelişim ve olgunlaşma içerisinde olduğunu görmek istiyorlar. 3.) Dışa Dönük/ Duyumsal/ His Odaklı/ Algısalcı Tip: (heykeltıraş)Dış dünyadaki eylemler ve konuşulanlardan enerjisini alan bu grup, genellikle de açık anlamlar ifade eden gerçeklerle ilgilenmeyi tercih ediyorlar. Arkadaşlık kurmaktan büyük keyif alan bu kişiler önceliği "şimdi"ye veriyor. Hayatlarını esnek tutuyorlar ve o an içinde oluşabilecek her duruma o anda karşılık veriyorlar. Hayattan zevk almaya bakıyorlar ve kolaylıkla yeni arkadaşlıklar kurabiliyorlar. Yangın gibi bir anda belirebilecek sorunlara karşı acele çözümler üretebiliyorlar. 4.) İçe Dönük/ Sezgisel/ Düşünce Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (yenilikçi/ öncü)Güçlerini kendi iç dünyalarından alan bu kişiler, geleceğe yönelik farklı seçenekleri değerlendirmeyi ihmal etmiyorlar ve sorunlara nesnel çözümlerle yaklaşmayı tercih ediyorlar. Genellikle hayatlarını mantıksal çerçevelerin içine oturtuyorlar. Uzun süreli hedefler koyarak hayatlarını bu hedeflere ulaşmak üzere düzenliyorlar. Gerek kendilerine gerekse diğerlerine karşı eleştirel yaklaşma eğiliminde oluyorlar. Planlarıyla ilgili her ayrıntıyı göz önünde bulundurabilecek derecede bilgili oluyorlar. 5.) Dışa Dönük/ Duyumsal/ His Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (antrenör)Enerjilerini dış dünyadaki eylem ve sözlerden alan bu kişiler karar verme aşamasında kendi kişisel değerlerini ilk planda tutuyorlar. İnsanlara karşı oldukça sıcak olan bu grup, onlarla beraber vakit geçirmeyi ve arkadaşlarıyla beraber uyumlu ilişkiler sürdürmeyi çok seviyor. Hatta arkadaşları, onların hayatında önemli bir yer tutuyor. İnsanlara karşı kendilerini öylesi sorumlu hissediyorlar ki, toplumsal görev dağılımında üzerlerine düşen görevi özenle yerine getirmeye çalışıyorlar. 6.) İçe Dönük/ Sezgisel/ Düşünce Odaklı/ Algısalcı Tip: (bilim insanı, mühendis)Güçlerini kendi iç dünyalarından alan bu kişiler, kararlarını mantıksal temellere dayandırıyorlar. Yeni seçenekler belirir belirmez hayatlarını bu doğrultuda esnetebiliyorlar. Belli bir noktaya kadar sessiz ve uyumlu olabiliyorlar. Rutin olana ayak uydurmaktansa her türlü gelişime yol açabilecek değişimlerin peşinden gidiyorlar. En başarılı oldukları alan, zeka ve bilgi birikimi gerektiren karmaşık problemler oluyor. 7.) Dışa Dönük/ Sezgisel/ His Odaklı/ Algısalcı Tip: (kâşif,avukat)Seçenekleri kendi kişisel değerleri üzerinden değerlendiren bu grup, enerjisini dış dünyada olup bitenlerden alıyor. Ortaya çıkabilecek yeni bakış açıları ve seçeneklere karşı hayatlarını esnetebiliyorlar. Yaratıcı olan bu kişiler, insanlara yararlı olabilecek yeni seçenekler denemeyi seviyor. Her ne kadar ayrıntı ve planlar üzerine fazla kafa yormasalar da ortada genel bir hedefin bulunduğu deney ve çeşitlilik içeren işlerle uğraşmaktan büyük keyif alıyorlar. 8.) İçe Dönük/ Duyumsal/ Düşünce Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (bakıcı/ müdür)Enerjilerini kendi iç dünyalarındaki düşünce ve duygulardan alan bu kişiler, kararlarını genellikle pek çok seçeneği değerlendirdikten sonra alıyorlar. Hayatlarını mantık üzerine kuran bu grup genellikle sessiz ve ciddi bir yapıda oluyor. Hayat karşısında iyi bir gözlemci olduklarından farklı durumlara karşı iyi bir anlayış geliştirmiş oluyorlar. 9.) Dışa Dönük/ Duyumsal/ Düşünce Odaklı/ Algısalcı Tip: (heykeltıraş)Genellikle nesnel olarak gördüğü gerçeklerle ilgilenmeyi seven bu grup enerjisini dış dünyada konuşulanlardan ve olup biten eylemlerden alıyor. Kararları mantıksal temellere oturuyor. Kendi ilgi alanlarına giren pek çok aktiviteyi de barındıran esnek bir yaşantıları oluyor. Genellikle uygulama gerektirecek işlerde çalışmayı seviyorlar. 10.) İçe Dönük/ Sezgisel/ His Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (yenilikçi/ öncü)Özellikle de diğer insanları da ilgilendirebilecek farklı seçenekler üzerine düşünmeyi seven bu kişiler, enerjilerini kendi iç dünyalarından alıyorlar. Hayatlarını kişisel temeller üzerinde düzenliyorlar. Genellikle hayata dair özel bir hedef belirliyor ve bu hedefe ulaşabilmek için durmadan çalışıyorlar. Diğer insanların da büyüyüp olgunlaşmaları için yardım etme gönüllüsü oluyorlar. 11.) Dışa Dönük/ Sezgisel/ His Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (antrenör)Özellikle de diğer insanları da ilgilendirebilecek farklı seçenekler üzerine düşünmeyi seven bu kişiler, enerjilerini dış dünyadan alıyorlar. Hayatlarını genellikle kişisel temeller üzerinde düzenliyorlar ve sevdikleri insanlarla uzun soluklu ilişkiler kurma ve sürdürme yanlısı oluyorlar. Oldukça sosyal olan bu grup, hislerini diğerlerine kolayca yansıtabiliyor. Ancak özellikle de sosyal ilişkilerine zarar verebilecek eleştirilere karşı katı olabiliyorlar. İnsanlarla etkili bir şekilde çalışabiliyorlar. 12.) İçe Dönük/ Duyumsal/ Düşünce Odaklı/ Algısalcı Tip: (bilim insanı)Enerjisini kendi iç dünyasından alan bu kişiler, kararlarını mantıksal çerçeveler içinde alıyorlar. Dünyanın nasıl işlediğini anlayabilmek adına yeni, pratik bilgiler edinebilmek amacıyla hayatlarını çoğunlukla esnek tutuyorlar. Oldukça sessiz ve uyumlu olabiliyorlar. Neyin nasıl çalıştığına dair oldukça meraklı olan bu kişiler, kimi zaman şaşırtıcı fikirlerle insanların karşısına çıkabiliyorlar. 13.) Dışa Dönük/ Sezgisel/ Düşünce Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (yönetici/ şef)Enerjilerini dış dünyada olup biten olaylardan alıyorlar. Kararlarını, pek çok eylemin sonuçlarını değerlendiriyorlar. Hayatlarını mantıksal çerçevelere oturtuyorlar. Genellikle nesnel yöntemler tercih eden yönetici rolleri üstleniyorlar. Yüksek standartlar koymayan ya da yaptığı işlerde başarılı olamayan insanlara karşı tolerans gösteremiyorlar. 14.) İçe Dönük/ Duyumsal/ His Odaklı/ Algısalcı Tip: (mücadeleci)Enerjilerini genellikle kendi duygu ve düşünce dünyalarından alan bu kişiler, kendi kişisel değerleri çerçevesinde kararlar almayı tercih ediyorlar. Sessiz ve arkadaş canlısı bu grup, kalabalık arkadaş gruplarından ziyade küçük sayılı arkadaşlıkları tercih ediyor. Diğerlerine karşı kollamacı bir tutumla yaklaşıyorlar. Genellikle "şimdi"nin keyfini çıkarıyorlar ve grup çalışmalarında grup için oldukça destekleyici bir üye olabiliyorlar. 15.) Dışa Dönük/ Sezgisel/ Düşünce Odaklı/ Algısalcı Tip: (kâşif, mühendis)Enerjisini dış dünyadaki eylem ve konuşulanlardan alan bu grup, kararlarını mantıksal çerçeveler içerisinde alıyor. Uyumlu olabilme eğilimi gösteren bu kişiler yeni düşünce ve ilgi alanlarına odaklanabiliyorlar. Özellikle de eğer ki bu yenilikler onların yeteneklerini geliştirecekse. Yaratıcı efor gerektiren problem çözümlerinde başarılı olabiliyorlar. 16.) İçe Dönük/ Duyumsal/ His Odaklı/ Yargılayıcı Tip: (bakıcı/ müdür)Enerjilerini kendi iç dünyalarından alan bu kişiler, karar verirken kendi değerlerini göz önünde bulunduruyorlar. Sevdikleri kişilerle sosyal ilişkiler kurmaktan büyük zevk alıyorlar. İnsanları gözlemleyen, sessiz bir yapıları oluyor. Onlara uygulama alanında hizmet verebilecek işlerde çalışmayı seviyorlar. Diğerlerinin ne düşünüp hissettiğine büyük önem veriyorlar. Bilim ve Teknik Dergisi |
1 ek Myers-Briggs Modeli'ne Göre 16 Farklı Kişilik Tipi:ENTJ: Yönetici ISFP: Mücadeleci, Avukat ENFP: Heykeltıraş ISTJ: Yenilikçi / Öncü ENFJ: Antrenör ISTP: Bilim İnsanı, Mühendis ESFP: Kâşif, Avukat INTJ: Bakıcı / Müdür ENTP: Heykeltıraş ISFJ: Yenilikçi/ Öncü ESFJ: Antrenör INTJ: Bilim İnsanı ESTJ: Yönetici / Şef INFP: Mücadeleci ESTP: Kâşif, Mühendis INFJ: Bakıcı/ Müdür |
Saat: 00:51 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık