[KK] Kapit�lasyonlar neden kald�r�lm��t�r?

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Cevaplanm�� (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)

- - Kapit�lasyonlar neden kald�r�lm��t�r? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/218174-kapitulasyonlar-neden-kaldirilmistir.html)

Kapit�lasyonlar�n kald�r�lmas�, kapit�lasyonlar neden kald�r�lm��t�r?

Evre Evre Kapit�lasyonlar
Birinci Evre
�lk kapit�lasyonlar Bizans, Sel�uklu ve Akdeniz k�y�s�ndaki Arap �lkeleri taraf�ndan verildi. Bu devletlerin amac� ticareti kendi �lkelerine �ekmekti.
14-15. y�zy�llarda Osmanl� �mparatorlu�u da ayn� nedenlerle Venedik ve Cenevizlilere kapit�lasyonlar vermi�ti.
�kinci Evre
�kinci evre, 16. y�zy�lda Hindistan’a deniz yolunun ke�fi �zerine ba�lad�, zamanla Avrupa’n�n merkantilist politikas�n�n arac� haline geldi
Kapit�lasyonlar 1740 y�l�nda I. Mahmut ve XV. Louis aras�nda yap�lan bir anla�mayla s�reklili�i olan devletleraras� bir ticaret s�zle�mesine d�n��t�. Bu evre s�ras�nda Osmanl� h�l� kendine yeterli bir ekonomik birimdi.
��nc� Evre
Bu evre, “e�itsiz m�badele”yle ba�lad�. 19. y�zy�ldaki sanayi devrimi her �eyi de�i�tirdi. Osmanl� ve Avrupa aras�nda art�k bir nitelik fark� do�mu�tu. Osmanl� topraklar�n� Avrupa’ya tek bir pazar olarak a�an 1838 ticaret anla�mas� yaln�zca bir ticaret de�il ayn� zamanda ileri d�zeyde bir kapit�lasyon anla�mas�yd�. �hracat yasa�� ve devlet tekelleri kald�r�ld�. Yabanc� t�ccarlar yerli t�ccarlarla ayn� haklara sahip oldu. Bundan sonra Osmanl� art�k mam�l mal �retemeyecek, kuma� yerine iplik, iplik yerine ham pamuk ya da y�n hatta pamuk kozas� satar hale gelecektir.
Yabanc�lar�n ayr�cal�klar� zamanla gayrim�slim Osmanl�lara da tan�nd�. Osmanl�n�n bor�lanmaya ba�lamas� kapit�lasyonlarla birle�ince, Osmanl� kendisini �nce D�yun-u Umumiye’ye teslim etmi�, ard�ndan yabanc� �irketlere �ok b�y�k imtiyazlar vermi� (demiryollar�n�n i�letilmesi gibi) ve sonunda Sevr Antla�mas�’n�n Osmanl�n�n t�m maliyesini elinde tutacak olan bir Maliye Komisyonu kurulmas�n� �ng�ren 232. Madesini kay�ts�z �arts�z kabul etmi�tir.
Kapit�lasyonlar�n Kald�r�lmas�
Kapit�lasyonlar� kald�rma s�z� K�r�m Sava��’n�n ard�ndan 1856′da al�nm��t�r. Ancak, Osmanl�ya verilen bu s�z hi�bir zaman yerine getirilmemi�tir. �ttihat ve Terakki’nin 1914 y�l�nda kald�rd�� kapit�lasyonlar Sevr Anla�mas� ile daha da g��l� bir �ekilde Osmanl�’n�n s�rt�na bindirildi.
Kapit�lasyonlar Kurtulu� Sava�� s�ras�nda Sovyetler Birli�i ile yap�lan 16 Mart 1921 Anla�mas�n�n 7. Maddesiyle “ge�ersiz ve kald�r�lm��” say�ld�. Kapit�lasyonlar�n ger�ek anlamda kald�r�lmas� ise Lozan Anla�mas� ile ger�ekle�ti.

Tan�m� [de�i�tir]

�zellikle Osmanl� �mparatorlu�u'nda yabanc�lara verilen ekonomik, adli, idari vb. hak ve ayr�cal�klara kapit�lasyon denir. Kapit�lasyonlar�n �o�u iki taraf i�in ge�erli olsa da ekonomisi g��l� olan taraf kapit�lasyonlardan fayda sa�larken ekonomisi zay�f olan taraf kapit�lasyonlardan zarar g�rm��t�r. [1]

Kapit�lasyon kelimesi Latince caput'tan (ba�) gelir ve ba� e�mek, teslim anla�mas� yapmak anlamlar�n� ta��r.

Kapit�lasyonlara �rnek olarak Osmanl� kentlerinde �rg�tlenebilme hakk�, yabanc�lar�n kendi aralar�ndaki anla�mazl�klarda konsolosluklara yarg� yetkisi tan�nmas�, Osmanl� topraklar�nda seyahat, ta��mac�l�k ve sat�� serbestli�i, Osmanl� sular�nda gemi i�letme hakk� verilebilir.

Osmanl� vatanda�lar� da Avrupa devletlerinde, bir Avrupal�n�n Osmanl� �lkesindeki sahip oldu�u haklara sahipti. Ancak Osmanl� ekonomisi b�y�k �l��de tar�ma dayanmaktayd� ve Avrupa �lkelerinde ticaret yapacak herhangi bir kesimi yoktu. Ayr�ca Avrupal� devletler kendileri Osmanl�'ya mal ihra� ederken g�mr�k vergisi �dememelerine kar��n, Osmanl� mallar� ithal edilirken g�mr�k vergisi al�yorlard�. Yani fiilen Osmanl�'ya bir avantaj getirmiyordu. II. Abd�lhamid, kendi, T�rk yanl�s� panislamist politikalar� di�er M�sl�man �lkelerde yaymak amac�yla, Avrupa �lkelerinin s�m�rgelerinden Osmanl�'da e�itim almak i�in gelen m�sl�manlara Osmanl� pasaportu vermi�ti. Bu pasaportu ta��yan m�sl�manlar, kendi �lkelerinde kanuni dokunulmazl��a kavu�uyorlard�. Dokunulmazl�klar� sayesinde panislamist ve Osmanl� yanl�s� s�ylemlerini rahat�a ifade edebiliyorlard�. [2]

Ortaya ��k�� Nedenleri [de�i�tir]

Kapit�lasyonlar�n ortaya ��k�� ncelikle yabanc� topraklara yerle�en yabanc�lar�n kendi �lkelerinde al��k olduklar� g�venceden yararlanma iste�inden kaynakland�. Di�er taraftan, Osmanl� �mparatorlu�u'nda hukuk sisteminin �eriata dayanmas� Osmanl� ile ticaret yapan yabanc�lar� kapit�lasyon aray��na ba�latt�.Ayr�ca Osmanl�'n�n d�� lkelere bor�lanmas�ndan dolay� da oldu. As�l ortaya ��k�� sebebi ise co�rafi ke�iflerden sonra Osmanl�'n�n Akdeniz ticaretini geli�tirmek istemesindendir. �lk kapit�lasyonlar Kanuni taraf�ndan Fransaya verilmi�ti.Burada ama� akdeniz ticaretini canland�rman�n yan�nda Hristiyan birli�inin olu�mas�na engel olmakt�.

Evre Evre Kapit�lasyonlar [de�i�tir]

Birinci Evre [de�i�tir]

�lk kapit�lasyonlar Bizans, Sel�uklu ve Akdeniz k�y�s�ndaki Arap �lkeleri taraf�ndan verildi. Bu devletlerin amac� ticareti kendi �lkelerine �ekmekti.

17-18. y�zy�llarda Osmanl� �mparatorlu�u da ayn� nedenlerle Venedik ve Cenevizlilere kapit�lasyonlar vermi�ti.

�kinci Evre [de�i�tir]

�kinci evre, 12. y�zy�lda Hindistan'a deniz yolunun ke�fi �zerine ba�lad�, zamanla Avrupa'n�n merkantilist politikas�n�n arac� haline geldi

Kapit�lasyonlar 1740 y�l�nda I. Mahmut ve XV. Louis aras�nda yap�lan bir anla�mayla s�reklili�i olan devletleraras� bir ticaret s�zle�mesine d�n��t�. Bu evre s�ras�nda Osmanl� h�l� kendine yeterli bir ekonomik birimdi.

��nc� Evre [de�i�tir]

Bu evre, "e�itsiz m�badele"yle ba�lad�. 19. y�zy�ldaki sanayi devrimi her �eyi de�i�tirdi. Osmanl� ve Avrupa aras�nda art�k bir nitelik fark� do�mu�tu. Osmanl� topraklar�n� Avrupa'ya tek bir pazar olarak a�an 1838 ticaret anla�mas� yaln�zca bir ticaret de�il ayn� zamanda ileri d�zeyde bir kapit�lasyon anla�mas�yd�. �hracat yasa�� ve devlet tekelleri kald�r�ld�. Yabanc� t�ccarlar yerli t�ccarlarla ayn� haklara sahip oldu. Bundan sonra Osmanl� art�k mam�l mal �retemeyecek, kuma� yerine iplik, iplik yerine ham pamuk ya da y�n hatta pamuk kozas� satar hale gelecektir.

Yabanc�lar�n ayr�cal�klar� zamanla gayrim�slim Osmanl�lara da tan�nd�. Osmanl�n�n bor�lanmaya ba�lamas� kapit�lasyonlarla birle�ince, Osmanl� kendisini �nce D�yun-u Umumiye'ye teslim etmi�, ard�ndan yabanc� �irketlere �ok b�y�k imtiyazlar vermi� (demiryollar�n�n i�letilmesi gibi) ve sonunda Sevr Antla�mas�'n�n Osmanl�n�n t�m maliyesini elinde tutacak olan bir Maliye Komisyonu kurulmas�n� �ng�ren 232. Madesini kay�ts�z �arts�z kabul etmi�tir.

Kapit�lasyonlar�n Kald�r�lmas� [de�i�tir]

Kapit�lasyonlar� kald�rma s�z� K�r�m Sava��'n�n ard�ndan 1856'da al�nm��t�r. Ancak, Osmanl�ya verilen bu s�z hi�bir zaman yerine getirilmemi�tir. �ttihat ve Terakki'nin 1911 y�l�nda kald�rd�� kapit�lasyonlar Sevr Anla�mas� ile daha da g��l� bir �ekilde Osmanl�'n�n s�rt�na bindirildi.

Kapit�lasyonlar Kurtulu� Sava�� s�ras�nda Sovyetler Birli�i ile yap�lan 28 Mart 1921 Anla�mas�n�n 7. Maddesiyle "ge�ersiz ve kald�r�lm��" say�ld�. Kapit�lasyonlar�n ger�ek anlamda kald�r�lmas� ise Lozan Anla�mas� ile ger�ekle�ti.

kapit�lasyonlar

kap�t�lasyonlar kald�r�lmasayd� ne olurdu

Al�nt�:

Misafir adl� kullan�c�dan al�nt� (Mesaj 1791041)

kap�t�lasyonlar kald�r�lmasayd� ne olurdu

Kapit�lasyonlar;bir �lkenin di�er �lkelere ekonomi ve di�er alanlarda tan�m�� oldu�u ayr�cal�klard�r.E�er kapit�lasyonlar kald�r�lmam�� olsayd�,osmanl�n�n bu alanlardaki ba��ms�zl�� ; ayr�cal�k tan�m�� oldu�u bu �lkeler taraf�ndan k�s�tlanm�� olurdu ve belkide zamanla bu �lkelere ba��ml� hale gelmi� olurdu Bu nedenle tam ba��ms�zl�k i�in ve bu sak�ncalar� ortadan kald�rmak i�in,kapit�lasyonlar lozan bar��yla kald�r�lm��t�r

kapit�lasyonlar�n kald�r�lmas�n�n nedeni

Ticari ve ekonomik anlamda tam ba��ms�zl�k sa�lamak i�in verilen ayr�cal�klar, kapit�lasyonlar kald�r�lm��t�r!