[KK] Termometre nas�l yap�l�r?

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Cevaplanm�� (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)

- - Termometre nas�l yap�l�r? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/220688-termometre-nasil-yapilir.html)

Termometre nas�l yap�l�r?

1 - Yap�lacak Projenin Ad�:

S�v�l� (Cival� veya ispirtolu) termometre nas�l yap�l�r ve nas�l derecelenir?

2 – Malzeme ve Yap�l��:

- Alt k�sm� balonlu ve balonsuz 30 cm kadar ince boru al�n�r.
- Cival� i�in daha ince kanall�, ispirtolu termometre i�in biraz daha geni� kanall� daha uygundur.
- �ki ucu a��ksa bir ucu ispirto oca�� alevinde kapat�l�r.
- Boru i�ine 10 – 15 cm y�ksekli�inde civa veya ispirto konur.
- Termometre buza dald�r�l�r. 10 dakika kadar bekletilir.
- Civa veya ispirtonun geldi�i d�zeye 0� i�aretlenir.
- 100� i�in : deniz seviyesinde iseniz kaynar suyun buhar� �zerinde termometrenin haznesini 10 dakika kadar tutunuz.
- S�v�n�n geldi�i yere 100 rakam�n� i�aretleyiniz.
- 0 ile 100 aras�n� 100 e�it par�aya b�l�n�z.
- Her iki b�lme 1�C s�cakl�� g�sterir.
- Termometrenizin derecelenmeside tamamd�r.
- Ayn� b�lmeleri 0’�n alt�nda ve 100’�n �st�nde de devam ettirebiliriz.��nk� civa ve ispirto e�it s�cakl�k de�i�melerinde e�it miktarda y�kselir ve al�al�r.

Termometrelerde her aral�k bir derece olarak adland�r�l�r.
Laboratuvarlarda, duvar ve hastalarda kullan�lan termometreler s�v�l� termometrelerdir.

Hasta termometresiyle �l��m yap�ld�ktan sonra civa d�zeyinin hemen d��memesi i�in civan�n topland�� haznenin �zerinde bir bo�um bulunur. Tekrar �l��m yapmak i�in termometreyi silkelemek gerekir.

Metal termometreler, cival� ve alkoll� termometrelerin �l�emedi�i s�cakl�klar i�in kullan�l�r. 1600santigrat dereceye kadar olan y�ksek s�cakl�klar� �l�er. F�r�n ve fabrikalarda kullan�l�r.
Gazl� termometreler ise duyarl� s�cakl�k �l��mlerinde kullan�l�r.

Kullan�lan Ara� ve Gere�ler:
1. Cam balon(250ml.lik)
2. Tek delikli lastik t�pa
3. Uzun cam boru
4. Karton par�as�( 2.20cm)
5. T�p ma�as�
6. Beherglas (500ml.lik)
7. Ba�lama par�as�
8. �spirto oca��
9. Sacaya��
10. M�rekkep
11. Su
12. Damlal�k
13. D�k�m ayak
14. Statif �ubuk
15. Buz par�alar�
16. Cetvel ve kalem

Deneyin yap�l��
1-Cam balonu su ile doldur.Damlal�k ile birka� damla m�rekkep damlat ve m�rekkebin kar��mas�n� sa�la.
2- Tek delikli lastik t�paya uzun cam boruyu ge�ir.
3- Cam boru ge�irilmi� lastik t�pay� cam balona tak�n�z.
4- 2.20 cm. ebad�ndaki karton par�as�n� cetvelle i�aretleyerek derecelendiriniz ve iki ucunu b�kerek cam boruya ge�iriniz.
5- Cam balonu , i�inde buzlu su bulunan beherglas i�ine bat�r�n�z ve 5-6 dak. bekleyiniz. Cam borudaki su seviyesinin son durumunu tesbit ederek i�aretleyiniz.
6- Cam balonu buzlu-su bulunan beherglasdan ��kar�n�z ve kaynamakta olan di�er beherglasdaki suya bat�r�n�z.

5-6 dak. bekledikten sonra cam borudaki su seviyesinin son durumunu tesbit ediniz ve i�aretleyiniz.

S�cakl�� l�mek i�in termometre yapmak �ok kolay. Bir s�rahi i�inde 1 lt’den biraz fazla suya birka� damla m�rekkep kar��t�r�n. Bundan ba�ka 1 lt’lik pet �i�e ve pipet gerekiyor. �i�enin kapa��na pipeti ge�irin. Pet �i�eye daha �nce haz�rlad��n�z m�rekkepli suyu koyduktan sonra kapa�� a�z�na tak�n. Yaln�z �i�ede hi� hava kalmas�n. Kapaktaki delikle i�indeki pipet aras�ndaki bo�lu�u biraz mum damlatarak kapatabilirsiniz. Bir damlal��n yard�m�yla m�rekkepli sudan biraz al�p pipette belirli bir su seviyesi elde edin. Suyun buharla�mas�n� engellemek i�in 1 damla ya� da ekleyebilirsiniz. Pipetin �zerine 7 x 13 cm boyutunda beyaz kartonu bantla yap��t�r�nca termometreniz haz�r. S�v�lar �s�n�nca genle�ir, so�uyunca b�z�l�r. Termometre de ayn� ilkeyle �al��r. Normal bir termometreden hava s�cakl��na bak�n ve bu de�eri pipetin i�indeki su seviyesinin kar��s�na yaz�n. Haz�rlad��n�z d�zene�i buzdolab�nda 2 saat kadar termometreyle bekletin. Sonra termometrede okudu�unuz s�cakl�� kendi yapt��n�z termometrede i�aretleyin. �ki de�er aras�ndaki ortalama s�cakl�klar� belirleyin.

TERMOMETREN�N YAPILI�I ;
Termometre yapabilmek i�in gereken malzemeler:
1 Adet Deney T�p�
1 Adet Lastik T�pa
1 Adet 30 uzunlu�unda 2mm i� ve 4mm d�� ap� olan cam veya plastik boru.Termometre ve Barometre Deney seti k�sayolu
K�rm�z� G�da Boyas�
Karton 6cm x 30 cm
ve biraz su

Al�nt�daki Ek 45700

G�da boyas� ile haz�rlad��m�z k�rm�z� suyu deney t�p�m�ze yukar�daki
gibi �stten 1cm kadar bo�luk olacak �ekilde doldural�m. T�pay� hava kabarc��
Kalmayacak �ekilde takal�m.
Hava kabarc�� zellikle y�ksek s�cakl�klarda hatal� sonu�lara sebep olmaktad�r.

Al�nt�daki Ek 45659

Hava kabarc�klar�n� giderdikten sonra lastik t�pam�z� takal�m.
Ve boruyu da takal�m.Boru tak�l�nca boru i�inde su biraz y�kselecektir.

Al�nt�daki Ek 45673

Borunun derecelendirilece�i kartonu keselim.

Al�nt�daki Ek 45674

Maket b��a�� ile borunun tak�labilece�i k��k kesikler atal�m.
Ve Borumuzu kartona takal�m.

Al�nt�daki Ek 45676

Termometremiz Haz�r say�l�r. Taksimatland�rmak i�in �nce s�f�r noktas�n� tespit etmek laz�m.
Bunun i�in termometremizi buzlu suya koyup bekleyelim. Buzlu su yani buzun eridi�i s�cakl�k s�f�r
kabul edilmi�tir.

Al�nt�daki Ek 45680

Bizde termometremiz so�uduktan sonra s�f�r noktas�na i�aret koyal�m.
Daha sonra s�cak su i�ine dald�rd��m�z termometremizde renkli suyun y�kseldi�ini izleyelim.
Ba�ka bir termometre ile bu s�cak suyun derecesini �l�erek bizde taksimatland�rma yapabiliriz.

Malzeme bulmakta zorlan�rsan�z "Termometre Deney Seti" Deney setini se�kin k�rtasiyecilerde bulabilirsiniz.

��inde ayr�ca renkli ku�e ka��da bas�l� nas�l yap�laca��n� foto�raflarla detayl� anlatan kitap��k olan bu sete bay�lacaks�n�z.

Kaynak

Termometre yapmak i�in gerekli ara� ve gere�ler

� cam �i�e (k��k boy erlenmayer)
� ince cam boru
� delikli lastik t�pa
� beherglas (Geni� bardak olabilir.)
� �s�t�c� (ocak)
� gliserin
� buz par�alar�

Termometre yap�m� i�lem basamaklar�
� Cam �i�eyi i�inde hava bo�lu�u kalmayacak �ekilde gliserinle doldurunuz.
� Cam boruyu lastik t�paya tak�p �i�enin a�z�n� t�pa ile kapat�n�z. Bu s�rada �i�edeki gliserin cam boruda bir miktar y�kselecektir.
� Beherglasa yar�s�na kadar su doldurup i�ine bir miktar buz par�as� at�n�z. Haz�rlad��n�z �i�eyi buzun i�ine dald�r�p arada bir kar��t�rarak 10-15 dakika bekletiniz. Cam borudaki gliserin seviyesini renkli kalemle i�aretleyiniz. Bu seviye 0�C �izgisidir.
� Beherglasa yar�ya kadar su doldurup ocakta kaynat�n�z. �i�eyi kaynar suya bat�r�p cam borudaki gliserin seviyesini i�aretleyiniz. Bu seviyeyi 100�C kabul ediniz.

Musluk suyu ile doldurulmu� bir �aydanl�k ocakta �s�t�lacak olursa bir s�re sonra su �aydanl�ktan ta�maya ba�lar. Suyun ta�mas�, �s�nma s�ras�nda su molek�llerinin h�zlanmas� ve buna ba�l� olarak suyun hacminin artmas�ndan kaynaklan�r. Hacim art�� yani genle�me �s�n�n madde �zerindeki etkilerinden birisidir. Is�n�n di�er bir etkisi de s�cakl�k de�i�imidir. D��ar�dan �s� alan maddelerin s�cakl�� artar, �s� kaybeden maddelerin s�cakl�� ise azal�r. S�cakl�k �l�mede kullan�lan termometreler �s�nan maddenin genle�mesi esas�na g�re yap�lm��t�r.

�Termometre Nas�l Yap�l�r?� etkinli�inde kulland��n�z gliserinde oldu�u gibi maddenin hacmi �s�nma s�ras�nda artar, so�uma s�ras�nda ise azal�r.

Yap�s�nda renklendirilmi� alkol (ispirto) ve c�va gibi s�v�lar kullan�lan termometrelere s�v�l� termometre ad� verilir. S�v�l� termometreler, alt k�sm�nda haznesi bulunan ince cam borudan yap�lm��t�r. Is�nma s�ras�nda termometrenin haznesinde bulunan s�v� genle�ir ve cam boru i�erisinde y�kselmeye ba�lar. So�uma s�ras�nda ise s�v�n�n hacmi k��ld�� i�in cam borudaki s�v� seviyesi al�al�r.

Termometrelerdeki s�cakl�k de�erleri do�ada ger�ekle�en baz� olaylar dikkate al�narak belirlenir. Bunun i�in genellikle buzun erime ve suyun kaynama s�cakl�klar� esas al�n�r. Ancak farkl� bilim insanlar� taraf�ndan geli�tirilen termometrelerde bu s�cakl�klar farkl� rakamlarla ifade edilmektedir �lkemizde ve bir�ok �lkede kullan�lmakta olan Celcius (Selsiyus) termometresinde buzun erime s�cakl�� 0 (s�f�r), suyun kaynama s�cakl�� ise 100 kabul edilmi�tir. Buna kar��l�k buzun erime s�cakl��n�n 32 veya 273, suyun kaynama s�cakl��n�n da 212 veya 373 gibi rakamlarla ile ifade edildi�i termometreler de yap�lm��t�r.

�sve�li bilim insan� Anders Celcius (And�rs Selsiyus) taraf�ndan geli�tirilen ve Selsiyus termometresi olarak adland�r�lan termometrede s�cakl�k de�erleri �derece selsiyus� �eklinde ifade edilir.

Selsiyus termometresinde (0) s�f�r ve 100 rakamlar�n�n aras� 100 e�it par�aya b�l�nerek her b�lmeye 1�C (bir derece selsiyus) ad� verilmi�tir.

kaynak

Gazl� Termometrenin Yap�lmas� ve �al��mas�
1 - Yap�lacak Projenin Ad�:
Basit bir Gazl� Termometrenin Yap�lmas� ve �al��mas�

2 - Malzeme :
- Bir deney t�p� veya ila� t�p�,
- 1 � 2 mm �apl� ince,
- T�p boyutunda cam boru,
- Mantar t�pa.

3 - Yap�l��:
- T�p i�erisinde 4 � 5 cm renkli su konur.
- �nce boru �zerinde ka��t �erit veya b�lmeli karton yap��t�r�l�r.
- �nce boru mantar aras�ndan ge�irilir.
- T�pe yerle�tirilir.

DEVAMI : �nemli �catlar - Termometre