Organik bile�iklerin �zellikleri nedir?

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Soru-Cevap (https://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/)

- - Organik bile�iklerin �zellikleri nedir? (https://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/224583-organik-bilesiklerin-ozellikleri-nedir.html)

organik bile�iklerin �zellikleri nelerdir ??

Organik bile�ikler, molek�lleri karbon i�eren kalabal�k kimyasal bile�ikler s�n�f�ndand�r. A�a��da sunulan tarihsel nedenlerden dolay�, bu bile�iklerin k��k bir k�sm�, �rne�in karbonatlar, basit karbon oksitleri ve siyan�rlerin yan�s�ra, karbon allotroplar� inorganik kabul edilir. "Organik" ve "inorganik" karbon bile�ikleri aras�ndaki ayr�m " kimyan�n geni� alan�n� d�zenlemek i�in yaral� olsa da... �o�unlukla rastgeledir"[1]
Organik kimya "organik bile�ikler"in t�m y�nleriyle ele al�nd�� bir bilimdir. Organik sentez bunlar�n haz�rlanmas�n�n metodolojisidir.

Tarih�e

"Organik" ismi tarihseldir. Organik bile�iklerin sadece canl� organizmalarda vis vitalis (ya�am g�c�) yoluyla sentezlenebilece�ine inan�ld�� 19. y�zy�ldan kalmad�r. Organik bile�iklerin "inorganik"lerden temelde farkl� oldu�u, yani ya�am g�c� yoluyla sentezlenmedi�i teorisi, canl� organizmalarda g�r�len "organik" bir bile�ik olan �renin, Friedrich W�hler'in the W�hler sentezinde potasyum siyanat ve amonyum s�lfatla elde etmesiyle ��r�t�ld�. Hala geleneksel olarak inorganik kabul edilen karbon bile�iklerinin t�rleri W�hler'in zaman�ndan �nce cans�z, yani inorganik kaynaklardan, �rne�in minerallerden geldi�i kabul edilenlerdir.[1]

S�n�fland�rma

Bak�n�z: Organik kimya
Organik bile�ikler, heteroatom da denilen, daha �te elementlerin atomlar�n� i�erebilirler. Organometalik bile�ikler, organik karbon ve bir ametalin kovalent ba� kurmas�yla tan�mlan�r.
Bir de ayr�ca, organik bile�iklerden farkl�, b�y�k miktarda "inorganik" karbon bile�ikleri de vard�r.

Do�al bile�ikler

Organik bile�iklerin �nemli bir alt k�mesi, yapay yolla �retilmesi �ok pahal� oldu�undan, hala do�al kaynaklardan elde edilmektedir. �o�u �ekerler, baz� alkaloidler ve terpenoidler, B12 vitamini gibi kimi besinler ve genel olarak �nemli konsantrasyonlarda canl� organizmalarda bulunan, b�y�k ya da stereoizometrik olarak karma��k molek�llerden olu�an do�al �r�nler bunlara �rnek olarak g�sterilebilir.
Biyokimyada birincil �neme sahip bile�ikler antijenler, karbonhidratlar, enzimler, hormonlar, lipidler ve ya� asitleri, n�rotransmiterler, n�kleik asitler, proteinler, peptidler ve amino asitler, vitaminler ile hayvansal ya�lar ve bitkisel ya�lard�r.

Sentetik bile�ikler

Plastiklerin de i�inde bulundu�u bir�ok polimer organik bile�iktir.

Terimlendirme [de�i�tir]

IUPAC nomenclature of organic compounds[1], CAS[2] terimlendirmesinden biraz farkl�l�k g�sterir.

Veritabanlar�

CAS[3] organik bile�ikler hakk�ndaki veriler i�in en b�t�nl�kl� ar�ivdir. Arama motoru olarak SciFinder[4] �al��r.

Beilstein veritaban� 9.8 milyon madde hakk�nda enformayson i�erir. 1771'den g�n�m�ze kadar olan bilimsel literat�r� kapsar. "CrossFire" arac�l��yla eri�ilebilir. Orijinal literat�re referans vererek, her maddenin yap�s� ile fiziksel ve kimyasal �zellikleri �ok geni� bir tarama alan�yla sunulur.

PubChem bile�ikler hakk�nda, �zellikle t�bbi kimya alan�nda, 18.4 milyon girdiye sahiptir.

Organik kimyan�n bir�ok ba�ka alan� i�in daha �zelle�mi� veritabanlar� da vard�r.

KAYNAK:V�K�PED�

Organik bile�iklerin g�nl�k hayat�m�zdaki yeri nedir? Nerelerde kullan�l�r?

organik bile�iklerin g�nl�k hayat�m�zdaki yeri ve kullan�m alanlar� hakk�nda bilgi verebilirmisiniz?

ORGAN�K B�LE��KLER

Yap�s�nda C, H, O bulunduran biyomolek�llerdir. Canl�l�k olaylar� ile ilgili olduklar�ndan organik maddeler ad�n� al�rlar organik maddelerden baz�lar� enerji verici olarak, baz�lar� yap� maddesi olarak, baz�lar� da d�zenleyici olarak g�rev yaparlar. Biyolojik olarak �nemli olan baz� organik bile�ikler �unlard�r:
- Karbonhidratlar
- Ya�lar
- Proteinler
- Enzimler
- N�kleikasitler
- ATP
- Vitaminler v.b.

KARBONH�DRATLAR (C,H,O)

Bitkiler de fotosentezle �retilir.

Birinci derece enerji kayna�� olarak kullan�l�r. (1 gr. karbonhidrattan 4,2 kcal enerji a��a ��kar.
Yap�s�nda O2 oran� y�ksek oldu�u i�in (ya� ve proteinlere g�re) y�k�m� kolay.
Yap� maddesi olarak kullan�l�r. H�cre zar� ve h�cre �eperi yap�s�na kat�l�r. (Ya� ve proteinlere g�re daha az kat�l�r)
N�kleik asitlerin yap�s�na kat�l�r.

MONOSAKKAR�TLER (MONOMER)

5 C' li �ekerler (Pentoz)
*riboz (RNA ve ATP'nin yap�s�na kat�l�r.) *deoksiriboz (DNA)

6C'lu �ekerler (Hektoz)
*Glikoz (�z�m �ekeri)
*Fruktoz (meyve �ekeri) ---} C6H12O6
*Galaktoz (s�t �ekeri)

Hidrolize u�ramaz (monomer yap�da yani sindirilmi�tir.)
Suda ��z�n�rler
H�cre zar�ndan ge�erler.

Sa�l�kl� bir insan�n kan�nda a��rl�k�a yakla��k %0,1 oran�nda glikoz bulunur. Oran�n bu d�zeyin alt�na d��mesi halinde ilk zarar g�recek organ beyindir.

Not: Beyin h�creleri ancak glikoz ve oksijen varl��nda �al��abilir. Beyin h�creleri glikozu depo etmez.

D�SAKKAR�TLER (��FT �EKERLER)

�ki monosakkarittin birbirlerine glikozid ba�� ile ba�lanmas� ile olu�ur.
http://www.sanaloss.com/ph%20tablosu.JPG

Not : �ki veya daha �ok bile�i�in su a��a ��karak birle�mesine dehidrasyon sentezi denir. B�y�k bir bile�i�in su alarak daha k��k bile�iklere ayr��mas�na hidroliz denir. T�m sindirim olaylar� birer hidrolizdir.

POL�SAKKAR�TLER

�ok say�da monosakkaritin birle�mesiyle olu�ur.En �nemlileri ni�asta,glikojen,sel�loz.Hepsinin temel yap� birimi glikozdur.

Ni�asta; bitkilerin depo etti�i en �nemli besindir.Hayvan h�cresinde bulunmaz.Sindirim sisteminde ni�astay� sindirecek enzim bulunur.

Glikojen; hayvansal h�crelerin haz�r enerji deposu.Glikozun fazlas� hayvansal h�crelerde glikojen olarak depolan�r.Hayvansal ni�asta da denir.
Not : Glikozun fazlas� karaci�erde ya�a d�n��t�r�l�r.Ya�lar�n yap� ta�lar� da karaci�erde glikoza d�n��t�r�lebilir.

Sel�loz; suda ��z�nmeyen �ok sert bir maddedir.Bitki h�crelerindeki �eperin ana yap� maddesidir.
Not : �nsan ve omurgal� hayvanlar�n sel�lozu sindiren enzimleri yoktur.Ot yiyen hayvanlar�n sindirim sistemlerinde ya�ayan baz� bakteriler ve bir h�creli canl�lar sel�lozu sindirip glikoz a��a ��kararak glikozun kullan�lmas�n� sa�larlar.

YA�LAR

Yap� Birimleri

*Ya� asitleri K�sa zincirli : Suda ��z�n�r.
Uzun zincirli : Polimer yap�da.Suda ��z�nmez.

*Temel ya� asitleri : D��ar�dan al�nmas� gereken.
*V�cudun yapt�� ya� asitleri

*Gliserol : 3 C'li alkol
*N�tral (depo) ya�lar:3 ya� asidinin 1 gliserinin (gliserol�n) ester ba�� ile birle�mesiyle olu�ur.http://www.sanaloss.com/gliserol.jpg
*Fosfolipitler : H�cre zar�na kat�l�rlar.
*Steroidler : Hormon ya da vitamin olarak g�rev yaparlar.

�kinci derece enerji kayna�� olarak kullan�l�r.(1 gr. ya�dan 9,2 kcal enerji elde edilir.) Protein ve karbonhidratlara g�re oksijen oran� d��k hidrojen oran� y�ksektir.Bu nedenle y�k�m� karbonhidratlara g�re daha zordur.Ya� asitlerinin y�k�labilmesi i�in �ok fazla oksijene ihtiya� vard�r.Ya� asitleri y�k�ld�� zaman �ok fazla enerji ve su olu�turulur.
Yap� maddesi olarak kullan�l�r.

http://www.sanaloss.com/aaaaaaaaaa.JPG

D�zenleyici �zelli�i vard�r.
Organlar�n etraf�n� �evirir,onlar� mekanik etkilerden korur.
Is� yal�t�m�nda g�rev al�r.
O2 ile yak�ld�klar�na �ok fazla su ve enerji ��kar.
Suda ��z�nmez.

PROTE�NLER (C,H,O,N ve baz�lar�nda Fe,P)

Yap� Birimi
Aminoasitlerdir.Suda ��z�n�rler.20 �e�ittir.

Aminoasitler ::: V�cudun kendisi �retti�i aminoasitler : 10 tanedir.
::: D��ar�dan al�nan aminoasitler : Temel aminoasitlerdir.
�ki aminoasit aralar�nda peptid ba�� ile ba�lanarak dipeptidi olu�tururlar.
http://www.sanaloss.com/dipeptit.jpg

Yap�c�,onar�c� besin maddeleridir.
D�zenleyici maddelerdir.(Hormon,enzim=kataliz�r.)
3. derece enerji kayna�� olarak kullan�l�r.(1 gr. protein 4,5 Kcal enerji a��a ��kar�r.)
Genlerin kontrol�nde sentezlenir.
O2 ve CO2 ta��mada g�rev al�r (�rn. Hemoglobin )
Kan�n ph's�n� d�zenler.
Kan�n Osmotik bas�nc�n� d�zenler.
Ba��kl�k sisteminde g�rev al�r. (antikor gibi)
Solunumda elektron ta��ma sisteminde g�rev al�r.

ENZ�MLER

H�creler, s�rekli olarak kimyasal de�i�melerin meydana geldi�i canl� birimlerdir. Metebolizma denilen bu h�cresel olaylar s�ras�nda bir�ok maddenin para�alanmas� ve yeni maddelerin sentezlenmesi ger�ekle�ir. H�credeki kimyasal de�i�meler v�cud d��nda ger�ekle�me ko�ullar�na g�re h�zl�, d��k s�cakl�kta ve dar bir pH aral��nda olur. Bu nedenle h�cresel olaylar canl�ya zarar vermeden, canl� ko�ullar�nda ger�ekle�ir. h�cresel olaylar�n canl� ko�ullar�nda ger�ekle�mesi, ENZ�M denilen biyolojik kataliz�rlerle sa�lan�r.

Enzimler olduk�a b�y�k molek�ll� �zel proteinlerdir. Sadece proteinlerden olu�an baz� enzimler tek ba��na aktif olarak �al��r. Canl�n�n DNA lar�ndaki bilgilere g�re sentezlenen protein yap�l� k�s�m, enzimin hangi maddeye etki edece�ini belirler. Baz� baz� enzimler ise bir ba�ka etkile�erek aktifle�ir. Baz� enzimlerde KOENZ�M veya KOFAKT�R denilen yard�mc� maddelere ba�lanarak aktif duruma gelir. B�yle protein yap�l� k�sm�n�n yan�nda koenzim ya da kofakt�r bulunduran enzimlere apoenzim denir.

Baz� enzimler, v�cudun t�m h�crelerinde bulunur. �rne�in solunum enziml�eri. Baz� enzimler ise belirli h�crelerde bulunur. �rne�in: Karaci�er h�crelerindeki amonya�� reye d�n��t�ren �reaz enzimi bunlardand�r.

Baz� �zellikleri:

farkl� molek�l yap�s� ve �ekli olan her enzim �e�idi ayr� genler taraf�ndan sentezlenir. bu nedenle enzim �e�itleri , molek�l yap�s� ve �ekli kendine uygun maddeleri katalizler, yani reaksiyona girer. Bir Enzimin reaksiyona girdi�i kendine uygun maddeye substrat denir. Bu �zelliklerinden dolay� enzimler �zg�l maddelerdir.

Enzimleri katalizledikleri reaksiyonlarda harcanmay�p tekrar tekrar kullanabilir. ��nk� enzimler, girdikleri reaksiyonlarda de�i�meden ��kar. Bu nedenle �ok miktarda substrat, �ok az enzimle reaksiyonun son maddesi olan �r�nlere d�n��t�rebilir.Ancak belirli bir s�re kullan�lan enzimler y�k�l�p yerine yenileri sentezlenir.

V�TAM�NLER
Vitaminler, h�crelerin normal metobolizma faaliyetleri i�in gerekli olan organik maddelerdir. Vitaminleri �o�u bitkiler taraf�ndan yap�l�r. Baz� vitaminler insan v�cudunda bir k�s�m bile�iklerin de�i�tirilmesi ile yap�l�r. �nsan v�cudunda yap�lan vitaminler v�cuda i�lendikten sonra vitamine d�n��ecek provitaminin denilen ham madde �eklinde al�n�p �eklinde al�n�p v�cutta vitaminlere d�n��t�r�l�r.

V�TAM�NLER�N �E��TLER�: Vitaminlerin v�cutta kullan�labilmeleri i�in bir ��z�c�de ��z�nmesi gerekir. Bunlar v�cutta depolanabilirler. Ya�ada ve suda ��z�nen vitaminler olmak �zere iki grupta incelenirler.

Vitaminler iki grupta incelenebilir, bunlar ya�da ve suda eriyenler olarak iki gruba ayr�l�rlar.

Ya�da eriyen vitaminler: A, D, E ve K vitaminleridir

Suda Eriyen Vitaminler: B grubu vitaminleri ve C vitaminidir.

Vitaminlerin �nemleri;

A vitaminiEnfeksiyonlara kar�� direnci artt�r�r normal b�y�me, �reme, kemik ve di� geli�imi, g�rme i�in gereklidir. Cildin t�rnaklar�n ve sa�lar�n sa�l�kl� kalmas�n� sa�lar. Di� ve di�etleri i�in b�y�k �nem ta��r .
D vitamini�nce ba��rsaklardan kalsiyumun emilmesine yard�mc� olur, kalsiyumun kemiklerde ve di�lerde tutulmas�n� sa�lar .

E vitaminiAntioksidan etkilidir. Alzheimer hastal��n�n ilerlemesini yava�lat�yor Ya�l� ki�ilerde ba��kl�k sistemini g��lendirir. H�crelerin daha uzun ya�amas�n� ve yenilenmesini sa�lar .
K vitamini Karaci�ere gelen Kvitamini burada �retilen baz� p�ht�la�ma fakt�rlerinin yap�m�nda rol al�r. Kvitamini takviyesi yanl�zca kanamal� hastalarda verilir.
B1 vitamini Kaslar�n ve sinir sisteminin faliyeti i�in gereklidir.Yetersizli�inde i�tahs�zl�k, huzursuzluk, bellek zay�fl�� ve dikkat azalmas� g�r�l�r.
B2 vitamini Eksikli�inde dilde k�zarma, yanma hissi, a��z �evresi ve dudaklarda k�zarma, tahri�, �atlaklar, g�zlerde ka��nt�, yanma hissi, katarakt olu�umu, sa�lar�n d�k�lmesi, �ocuklarda b�y�me yava�lamas�, kilo kayb�, sindirim sorunlar� olu�ur .
B3 vitamini Yetersiz beslenme sonucu deriyi sinir sistemini tutan pellegra adl� hastal�k ortaya ��kar. H�crelerin oksijeni kullanabilmeleri i�in gereklidir. Midede sindirimin temel ta�lar� olan asitlerin �retimini sa�lar.
B5 vitamini Do�ada bol oldu�u i�in eksikli�ine rastlanmaz. Ayr�ca bir miktar ba��rsaklarda da yap�lmaktad�r. Eksikli�i kan �ekerinde d��me, ellerde titreme, kalp �arp�nt�ya neden olur .
B6 vitamini Sinir sistemi ve hormonlar�n �al��mas�n� d�zenler.V�cudun savunmas�nda antikor ve akyuvar olu�umunda rol oynar. Eksikli�inde migren tipi ba� a�r�s�, kans�zl�k, ciltte kuruluk, g�rme problemleri, uyu�ukluk, adele zay�fl�� ve kramplar� olu�ur .
B11 vitamini K�rm�z� kan h�creleri ve sinir dokular�n�n olu�umunda aktif rol oynar. H�cre b�l�nmesi i�in gereklidir. Bu etkisi ile b�y�meyi de sa�lar. Anne karn�ndaki bebe�in sinir sisteminin geli�imi i�in de gereklidir. Eksikli�inde i�tahs�zl�k, kilo kayb�, bulant�, kusma, ishal, ba� a�r�s�, unutkanl�k, �arp�nt� gibi baz� kalp sorunlar� olu�abilir .
B12 vitamini Besinlerle veya sigara gibi al��kanl�klarla v�cuda giren siyan�r� etkisiz hale getirir. Eksikli�inde dilde hassasiyet, �i�me, k�zarma, hayal g�rme, depresyon, adalelerde kas�lmalar, sinir iltihaplar�na ba�l� olarak el ve ayaklarda uyu�ma, kar�ncalanma, yanma �ikayetleri olu�ur .
C vitamini V�cudumuz C vitaminini �retemez bitkiler ve baz� hayvanlar bu vitamini �retebilmektedir. Besinlerle al�nan vitamin 2 saat i�ersinde kullan�l�r 4 saat sonunda kandan uzakla��r. Yaralar�n iyile�mesini, damarlar�n sa�l�kl� olamalar�n� sa�lar.V�cudun savunma sistemini art�r�c� etkisi vard�r. Histamin yap�m�n� azaltarak allerjik olaylar�n �iddetini d��r�r. Eksikli�inde di� eti kanamalar� ve �ekilmeleri olur.

N�KLE�K AS�TLER

•Bu molek�ller ilk defa Friderich Miescher taraf�ndan bal�k spermi ve akyuvar �ekirde�inde tespit edilmi�tir.En �ok �ekirdekte bulunduklar� i�in n�kleik asitler(�ekirdek asitleri) diye isimlendirilmi�tir.
•Asidik �zelli�e sahiptirler.H�cre y�netiminden sorumludurlar.
•DNA ve RNA olmak �zere 2 tiptir.Bunlar h�crenin en b�y�k dev molek�llerdir.
•N�kleotitlerden olu�mu�tur.Onun i�in DNA ve RNA birer polin�kleotidtir.

http://api.ning.com/files/Y29ON2e41aPMmTe8K3mAYZIZLGRgsXHXMaPB8LQo-G8_/240pxNucleicAcid.svg1.png?width=300

•B�t�n n�kleotitlerde ayn� fosforik asit (H3PO4) bulunur.
•N�kleotitlerin farkl� yap�da olmas�n�n sebebi yap�s�ndaki �eker ve organik baz molek�llerinin farkl� olmas�ndand�r.
•N�kleotitler birbirlerine �eker-fosfat ba�lar�yla ba�lan�rlar.
•N�kleotitler ta��d�� baza g�re,n�kleik asitler ise ta��d�� ekere g�re isimlendirilir.

NOT: Fotosentezde ve kemosentezde ATP sentezlenir. Bu enerji besinin yap�s�n�n olu�umunda kullan�l�r. Ba�ka hayatsal faaliyetlerde kullan�lmaz

Kaynak

Organik ve inorganik madde nedir inorganik madde canl� v�cudunda ni�in sentezlenemez? Organik maddeler v�cutta nas�l yap�l�r? �NORGAN�K B�LE��KLER
Canl�lar�n kendi v�cutlar�nda sentezleyemeyip,d��ar�dan haz�r ald�klar� bile�iklerdir.Hem canl� v�cutunda hem de cans�z ortamda bulunurlar.K��k molek�ll� olup,devaml� ve yeterince bulunmas� gerekir.Canl�lar bu bile�iklere gereksinim duyar.Besin olarak kullan�lan inorganik maddeler “mineraller ve su” sindirilemezler.Enerji vermezler.Bunlar d�zenleyici maddelerdir.Karbon elementine sahip olmayan t�m molek�ller �norganik Bile�ikler olarak adland�r�lr.

1) SU
D�nya �zerindeki ya�am�n tamam� suya ba�l�d�r.T�m ya�ayan dokular�n %70-90’� sudur.Ya�am� karakterize eden t�m tepkimeler su i�eren ortamlarda yer al�rlar.Su hayat i�in gerekli olan en �nemli molek�ld�r.Bir insan,yiyeceksiz haftalarca ya�ayabilir.Ancak,susuz sadece birka� g�n ya�ayabilir.V�cut i�in gerekli olan su miktar� g�nl�k �al��ma durumumuza g�re de�i�ir.G�nde ort.1.5-2.5 lt su almamam�z gerekir.Ya�a g�re v�cut a��rl��n�n %40-%75’i sudur.Ya�land�k�a v�cuttaki su oran� azal�r.Bu su d��ardan al�nd�� gibi,v�cutta ara �r�n olarak olu�ur. Canl� organizman�n b�y�k bir k�sm� su molek�llerinden olu�mu�tur.Organizmalar�n yap�s�ndaki su oran� %65-95 aras�ndad�r.Bu oran,su bitkilerinde %98’e kadar y�kselmektedir.Tohumlarda ise su oran� %15’den %5’e d��er.B�t�n h�creler bir sulu ��zeltide bulunur.Her t�rl� madde de�i�imin “doku s�v�s�”denilen ��zeltiyle sa�larlar.
• Su kimyasal tepkimelerde rol alan �ok iyi bir ��z�c�d�r.Bu sayede sindirime b�y�k �l��de yard�mc� olur.Su molek�l�n�n belirgin bir polaritesi ve hidrojen ba�� olu�turmak i�in b�y�k bir e�iliminin olmas� nedeniyle su,hem iyonik hem de iyonik olmayan maddelere kar�� ok iyi bir ��z�c�d�r.
• Su pek �ok organizman�n v�cudunda ta��y�c� ortam olarak g�rev yapar.Maddelerin v�cutta bir b�lgeden di�er b�lgeye ta��nmas� suyla sa�lan�r.Ayr�ca,su besin maddelerini kan plazmas� olarak ta��r.
• Su, metabolizma olaylar�n� h�zland�r�r.Enzimler ancak sulu bir ortamda �al��r.
• Idrardaki su bo�alt�ma,terleme olay� ile de dola��ma yard�mc�d�r.Terleme olay�nda v�cut �s�s�n�n fazlas� d��ar�ya suyla at�l�r.B�ylece v�cut �s�s� dengelenir.
• Su ,bitkilerde ‘fotosentez’ ana eleman� olarak bu canl�lar i�in de �ok b�y�k �nem ta��r.
• Ayr�ca su, absorbe etti�i fazla �s� ile D�nya’m�z�n �evresel �s�s�n� d�zenler.B�ylece hem �evresel �s� �ok y�kselmez ve sakland�� i�in �s� kaybolmaz.

2) M�NERALLER

• Sindirilmeden direk olarak kana al�n�rlar.Enzimlerin yap�s�na kat�l�rlar.Vitaminlerle birlikte d�zenle�tirici olarak g�rev yaparlar.V�cudumuzda Cl ,P, S ve N elementlerinin asit bile�ikleriyle Na, K, Ca, Mg, Fe, Mn ve Cu metallerinin baz �zelli�indeki bile�iklerine rastlanmaktad�r.
• Mineraller h�crede protein,karbonhidrat,ya� gibi,organik maddelere ba�l� olarak bulunduklar� gibi h�crede tuz halinde de bulunabilirler.
• Minareller, vitamin-hormon-enzim v.b. molek�llerin yap�s�na kat�l�r.70kg a��rl��ndaki bir insanda ortalama 3 kg mineral tuzlar� vard�r.
• Organizman�n yap�s�nda az da olsa minerallere ihtiya� vard�r.
Mineraller kan�n kan�n osmotik bas�nc�n�n ayarlanmas�nda ,kas kas�lmas�nda,kan�n p�ht�la�mas�nda, ve sinirlere uyar�n�n iletilmesinde �nemli role sahiptir.
• Minareller baz� enzimlerin yap�lar�na kat�larak kataliz�r g�revi yapar.
• �drar,ter ve d��k� ile d��ar� at�ld��ndan mineral i�eren besinlerin d�zenli olarak v�c�da al�nmas� gereklidir.Yiyeceklerde bulunan ve mineral olarak adland�r�lan b�t�n maddeler asl�nda tuzdur.Yeterli mineral i�ermeyen besin maddeleri ile beslenilirse,tuz at�lmas� devam edece�inden kas kramp� gibi baz� bozukluklar g�r�l�r.S�cak ortamlara maruz kalan insanlar daha fazla terledikleri i�in d��ar�dan yeterince tuz almal�d�r.
Sodyum ve klor b�t�n v�cut s�v�lar� i�inde iyon olarak bulunur.Ancak kan gibi h�cre d�� s�v�lar i�indeki bu iyonlar�n miktar� daha fazlad�r.Sodyum ve klor dokularda suyu tutarak v�cudu su dengesini sa�lar.Sodyum ve klor kas ve sinir sistemi i�levleri i�in gereklidir.Ancak baz� b�brek hastal�klar�nda,y�ksek
• tansiyonu olan insanlarda suyun az al�nmas� gerekir.�ok k��k �ocuklar�n b�brekleri fazla tuzu s�zemedi�inden fazla miktarda al�nan tuzdan zarar g�r�rler.
• Sodyumla birlikte v�cut s�v�lar�nda bulunan ve h�crelerin �al��mas�n� kontrol eden mineral potasyumdur.V�cutta h�cre ara s�v�s� ile h�cre s�v�s� aras�nda bir sodyum,potasyum oran� vard�r.Sodyum gibi potasyumun da b�y�k bir k�sm�,t�ketilen besinlerden kolayca emilir.Fazlas� b�breklerden at�l�r.�shal gibi,su kayb�n�n fazla oldu�u durumlarda potasyum kayb� da fazla olur.
• V�cutta en bol bulunan mineral kalsiyumdur.Kalsiyumun b�y�k bir k�sm� fosforla birlikte kemi�in ve di�in yap�s�na kat�l�r.Geri kalan k�sm� kaslar�n kas�lmas�nda ,sinirlerde,kan�n p�ht�la�mas�nda ve baz� enzimlerin �al��mas�nda g�rev yapar.V�cuda al�nan kalsiyumun bir k�sm� emilir.Emilmeyen k�sm� d��k� ile at�l�r.D vitamini kalsiyumun emilmesine etki eder.V�cuda fazla kalsiyum al�nsa bile D vitamini yetersiz olursa kalsiyum ba��rsaklarda emilemez.K��k �ocuklarda kalsiyum ve D vitamini yetersizli�ine ba�l� olarak’ra�itizm’ denilen hastal�k g�r�l�r.Yeti�kin insanlarda potasyum kayb� ile ‘osteomalazi’ denilen kemik yumu�amas� hastal�� ortaya ��kar.V�cutta en bol bulunan minerallarden biri de fosfordur.Fosfor kalsiyumla birlikte kalsiyum fosfat �eklinde kemiklerin ve di�in yap�s�na kat�l�r.Fosfor ,n�kleik asit,ya�,protein ve karbonhidrat gibi molek�llerin yap�s�na da kat�l�r.V�cudun yap�s�na kat�lan minerallerden biri de demirdir.V�cudumuzdaki demirin yar�dan fazlas� kana k�rm�z� rengini veren hemoglobinin i�inde bulunur.Demir ayn� zamanda kas proteinleri karaci�er,dalak ve k�rm�z� kemik ili�inde bulunur.V�cuda yeteri kadar demir al�nmamams� yada v�cuttan at�lan demir miktar�n�n al�nandan fazla olmas� durumunda demir yetersizli�i ba�lar.Demir eksikli�inde,hemoglobin yap�lamaz ve ‘kans�zl�k’(anemi) g�r�l�r.Demir bak�m�ndan zengin yiyeceklerle beslenmek sureti ile kans�zl�k �nlenir.�yot, tiroid bezi hormonu olan tiroksinin yap�s�na kat�l�r.V�cuda yeteri kadar iyot al�nmazsa tiroid bezi iyi �al��amaz ve tiroksin hormonunu az salg�lar.Tiroksinin az salg�lanmas� tiroid bezinin b�y�mesine neden olur.Basit ‘guatr’ hastal�� denilen bu durum lahanay� �ok t�keten insanlarda,bulunan bir madde tiroid bezinde iyot ba�lanma tepkimesini engellemektedir.S�lfatlar kaslarda bulunur ve proteinlerin yap�s�na kat�l�r.Fl�or di�lerin yap�s�na kat�l�r.Fl�or�n azl�� di�lerin ��r�mesine,fazlal�� di�lerin sararmas�na yol a�ar.Bak�r baz� enzimlerin yap�s�na kat�l�r.
•
Yani k�saca ;
•
• V�cut i�indeki bir�ok enzimin ve hemoglobin gibi molek�llerin yap�s�n� olu�tururlar.Bunlar,demir,fosfor gibi elementlerdir.
•
• Kemiklerin ve di�lerin normal olarak geli�mesini sa�larlar.Bunlar i�in gerekli olan madensel maddeler, kalsiyum, fosfor,magnezyumdur.
•
• V�cut ve h�cre s�v�s�n�n osmotik bas�nc�n� d�zenlerler.Bunlardan h�cre i�i s�v�da sodyum,klor,h�cre d�� s�v�da potasyum,magnezyum,fosfor bulunur.
•
• Sinirsel uyar� iletiminde ,kas kas�lmas�nda ,Kan�n p�ht�la�mas�nda rol al�rlar.

3) AS�T - BAZ - TUZLAR

a.) Asitler

Su i�ersinde ��z�nd��nde H+(hidrojen) iyonu veren b�t�n bile�ikler asit �zelli�indedir.
Asitler turnusol ka��d�n�n rengini maviden k�rm�z�ya d�n��t�r�r.
Asitlerin tatlar� ek�idir.Ama kuvvetli olanlar tad�lamaz.Yap�lar�nda karbon i�eren asitlerin �o�u organik asittir.
Laktik asit (CH3-CHOH-COOH) ; organik asite, hidroklorik asit(HCI) ise inorganik asite �rnek verilebilir.
Ayr�ca asitler ay�ra� olarak kullan�l�r.(=Nitrik asit protein ay�rac� olarak kullan�l�r.)

Protein + deri�ik nitrik asit(HNO3) >>>> �s� >>> sar� renk olu�ur

b.) Bazlar

Suda ��z�nd�� zaman hidroksil iyonu (OH-) veren bile�ikler bazik �zellik g�sterir.
Bazlar turnusol ka��d�n�n rengini k�rm�z�dan maviye d�n��t�r�r.
Yap�lar�nda genellikle karbon,azot bulunduran bazlar organik bazlard�r.Metilamin (CH3NH2) organik baza;sodyum hidroksit(NaOH),potasyum hidroksit (koh) gibi bazlar ise inorganik bazlara �rnek verilebilir.
Tadlar� ac�d�r.

Ba(OH)2,KOH,Ca(OH)2,NaOH gibi bazlar solunum ve fermantasyon deneylerinde CO2 tutucu �zelliklerinden dolay� ay�ra� olarak kullan�l�r.Bunlar ayn� zamanda nem tutucu olarak da kullan�l�r.

Asit – Baz Dengesi

Ortam�n hidrojen iyon yo�unlu�unun negatif (-) logaritmas� asitli�in ,hidroksil iyon yo�unlu�unun (-) logaritmas� ise bazikli�in derecesini verir. H+ iyonu artt�k�a ortam asidiktir ve pH 0 ile 7 aras�nda bir de�er g�sterir.OH- iyonu artt�k�a ortam baziktir ve pH 7 ile 14 aras�nda bir de�er g�sterir.H+ iyonu ve OH- iyonlar� e�it miktarda ise ortam n�trd�r ve pH’7 dir.
PH de�eri organizma i�in �ok �nemlidir.Biyokimyasal tepkimelerin ger�ekle�ebilmesi i�in pH’�n belirli bir d�zeyde tutulmas� gerekir.pH’daki �ok az bir de�i�iklik bile biyokimyasal tepkimeleri olumsuz etkiler.Bu nedenle pH de�erinin sabit kalmas� gerekir.�nsan kan�n�n pH’� 7,4’e e�ittir.�nsan kan�n�n p H’I 7’ye d��erse ya da 7,8’in �st�ne ��karsa �l�m olay� meydana gelir.Baz� bakteri ve mantarlar asidik ortamlarda ya�ayabilir,fakat bazik ortamlarda ya�ayamazlar.

c.) Tuzlar
Asitlerle bazlar kar��t��nda asitin H+ iyonu ile baz�n OH- iyonu birle�ir.Bu birle�im s�ras�nda bir molek�l su a��a ��kar ve tuz meydana gelir.

HCI + NaOH =H20+ NaCL

Hidroklorik asit + sodyum hidroksit(baz) = su + sodyum klor�r (tuz)

ORGAN�K B�LE��KLER

Organik bile�ikler, genellikle canl�lar�n yap�s�nda bulunan ve hepsi mutlaka karbon atomu ta��yan molek�ller. Organik molek�llere �rnek olarak proteinleri, karbonhidratlar�, lipidleri ve n�kleik asitleri verebiliriz. Ancak, burada bir yan�lg�ya d��meyelim, karbon i�eren her bile�ik organik olmak zorunda de�il. �rne�in, yap�s�nda karbon i�eren karbonat, bir inorganik molek�l.

�norganik bile�ikler ise, s�kl�kla karbon ta��mayan molek�ller. Bunlara �rnek olarak da, anyonlar veya katyonlar olarak s�n�fland�r�lan �e�itli iyonik bile�ikler ile kovalent bile�ikleri verebiliriz.
ORGAN�K B�LE��KLER

Organik bile�ikler:Yap�s�nda C,O,H gibi temel elementleri i�eren maddelere denir.
Bunlar 3'e ayr�l�r:

*Karbonhidratlar

*Ya�lar

*Proteinler

Ayr�ca enzimler,vitaminler,hormonlarda birer organik bile�iktir.
Organik bile�iklerden en �ok enerji vereni ya�lar olmas�na ra�men enerji elde etmede 2. s�rada kullan�l�rlar.Bunun nedeni ya�lar�n sindiriminin olduk�a zor olmas�d�r.(hidrojenleri fazla oldu�u i�in)
Organik bile�iklerin h�cre i�indeki sindirim s�ras�:
Karbonhidratlar>Ya�lar>Proteinler

65 Kg.a��rl��ndaki a��rl��ndaki normal bir erke�in v�cudundaki organik maddeler a�a��dakigibidir:

MADDELER M�KTAR(Kgr) V�CUT A�RLI�INDAK� %S�
SU 40,0 61,6
PROTE�N 11,5 17,7
YA� 9,0 13,8
M�NERALLER 4,0 6,1
KARBONH�DRAT 0,5 0,8
KARBONNH�DRATLAR

Karbon,hidrojen ve oksijenden olu�ur.
*Enerji verici ve yap� malzemesi olarak kullan�l�rlar.
*Enerji �retmek i�in ilk s�rada kullan�l�r.

1 gr karbonidrattan 4.1 kkalori enerji elde edilir.

B�y�kl�klerine g�re 3'e ayr�l�rlar:
*Monosakaritler

*Disakaritler

*Polisakaritler

N�KLE�K AS�TLER
•Bu molek�ller ilk defa Friderich Miescher taraf�ndan bal�k spermi ve akyuvar �ekirde�inde tespit edilmi�tir.En �ok �ekirdekte bulunduklar� i�in n�kleik asitler(�ekirdek asitleri) diye isimlendirilmi�tir.
•Asidik �zelli�e sahiptirler.H�cre y�netiminden sorumludurlar.
•DNA ve RNA olmak �zere 2 tiptir.Bunlar h�crenin en b�y�k dev molek�llerdir.
•N�kleotitlerden olu�mu�tur.Onun i�in DNA ve RNA birer polin�kleotidtir.

http://api.ning.com/files/Y29ON2e41aPMmTe8K3mAYZIZLGRgsXHXMaPB8LQo-G8_/240pxNucleicAcid.svg1.png?width=300

DNA ve RNA Nedir?
DNA Deoksi Ribo N�kleik Asit isimli bir t�r molek�l grubunun k�salt�lm�� isimidir DNA'n�n �ift zincirli ip merdivene benzemektedir.�ift zincirli yap�daki DNA zinciri olduk�a uzun bir zincirdir.Bu zincir h�cre i�indeki �zel enzimler ve Proteinler arac�l�� ile paketlenir.
•�ift n�kleotid dizisinden meydana gelir(sarmal merdiven gibi) ve iki dizi birbirine zay�f hidrojen ba�lar� ile ba�l�d�r. Adenin ve Timin aras�nda 2, Guanin ve Sitozin aras�nda 3 hidrojen ba�� vard�r.
•Kendini e�ler (yar� korunumlu olarak) ve kal�t�m� sa�lar.
•Her n�kleotid Fosfat, Deoksiriboz ve Azotlu organik bazdan olu�ur.
•Toplam p�rin miktar� toplam primidin miktar�na e�ittir(A+G=T+C). Adenin miktar� Timine(A=T), Guanin miktar� Sitozine(G=C) e�ittir.
•Adenin Timin ile Guanin Sitozin ile e� yapar.(p�rin ~ primidin ile)

DNA E�lenmesi(sentezi)
DNA sentezi h�cre b�l�nmesi �ncesinde yani interfazda kromozomlar�n uzay�p g�zden kayboldu�u evrede meydana gelir. DNA kendini e�leyece�i zaman ortadaki zay�f hidrojen ba�lar� fermuar gibi a��l�r. H�crede daha �nce haz�rlanm�� serbest n�kleotidler, a��lan ipliklerin kar��s�nda uygun yerlere yerle�irler. Bu n�kleotidler TTP, GTP gibi y�ksek enerjili n�kleotidlerdir. �ki y�ksek enerjili fosfat ba�� z�l�r. B�rak�lan enerji ile monofosfatl� n�kleotidler uygun yerlere yerle�tirilirler. DNA sentezi enerji harcamay� gerektiren bir olayd�r.
DNA ya ait bir ipli�in yeni olu�an ipli�e kal�p te�kil etmesi Yar� Korumal� E�leme olarak isimlendirilir.

R�BON�KLE�K AS�T (RNA)
RNA'lar ribonukleotitlerinbirbirlerine ba�lanmas� ile meydana gelen tek zincirli nukleik asitlerdir. DNA molek�lleri ile k�yasland�� zaman boylar� daha k�sad�r. Hemen hemen b�t�n h�crelerde bol olarak bulunmaktad�rlar. Gerek prokaryotik gerek �karyotik h�crelerde genellikle �� ana s�n�f RNA'ya rastlanmaktad�r. Bunlar mesenc�r RNA (mRNA), ribozomal RNA (rRNA) ve transfer RNA (tRNA) d�r. B�t�n RNA'lar tek zincirli �zel bir baz dizisine, karakteristik bir molek�l a��rl��na sahip ve belirli bir biyolojik fonksiyonu yerine getirmektedir.

MESENCIR RNA (mRNA)
DNA'da sakl� bulunan genetik bilginin, protein yap�s�na aktar�lmas�nda kal�pl�k g�revi yapan arac� bir molek�ld�r. mRNA ribozomlara tutunur ve DNA'dan ald�� genetik �ifreye g�re sentezlenecek proteinin amino asit s�ras�n� tayin etmektedir. Her mRNA molek�l�, DNA �zerinde bulunan ve gen ad� verilen belirli bir b�lge ile komplementerlik g�stermektedir. Tek bir �karyotik h�cre yakla��k 10.000 farkl� mRNA molek�l� ihtiva etmekte ve bunlar�n her birinden bir veya daha fazla polipeptid zinciri sentezlemektedir.

TRANSFER RNA (tRNA)
tRNA'lar da ribonukleotidlerin polimeRize olmas� ile meydana gelmi�, �ok k�vr�mlar g�steren ve tek zincirli yap�ya sahip bir RNA �e�ididir. tRNA'lar yonca yapra��na benzeyen �� boyutlu yap�lar�nda yer yer �ift sarmall� bir durum g�stermektedir. Zincirde yer alan ribonukleotid say�s� 70 ile 99 aras�nda, molek�l a��rl�� ise 23.000 ile30.000 dalton aras�nda de�i�mektedir. Do�ada yer alan 20 aminoasitin her biri i�in en az bir tRNA molek�l� bulunmaktad�r. tRNA'lar adapt�rl�k g�revi yaparak bir u�lar�na ba�lad�klar� amino asiti, ribozoma tutunmu� mRNA'n�n ta��d�� kodono g�re polipeptid zincirine dizerler. tRNA'lar �� bazdan meydana gelen antikodon ad� verilen u�lar� ile yine mRNA �zerinde bulunan ve kodon ad� verilen b�lgeye ge�ici ba�lanarak amino asitlerin mRNA �zerindeki �ifreye g�re do�ru bir �ekilde dizilmelerini temin etmektedir.

R�BOZOMAL RNA (rRNA)
RNA'lar ribozomlar�n ana yap�sal elementi olup yakla��k olarak ribozom a��rl��n�n % 65'ini te�kil ederler. Prokaryotik h�crelerde 3 �e�it, �karyotik h�crelerde ise 4 �e�it rRNA bulunmaktad�r. Ribozomal RNA'lar ribozomlar�n yap� ve fonksiyonlar�nda �nemli rpller oynamaktad�r.
Bunlara ilave olarak �karyotik h�crelerde iki �e�it RNA daha bulunmaktad�r. Bunlardan birincisi heterojen nuklear RNA (hnRNA)'lard�r. Bunlar �karyotik h�crede sentezlenen ve prosese u�ramam�� nc�l mRNA molek�lleridir. �kincisi ise k��k nuklear (snRNA)'d�r ve yine �nc�l mRNA molek�llerinin prosese u�ramas� esnas�nda ortaya ��kmaktad�rlar.

DEOKS�R�BON�KLE�K AS�T (DNA)

Genetik olaylar�n h�crede molek�ler d�zeydeki temeli genetik materyal g�revini �stlenen n�kleik asitlerin yap� ve �zelliklerine dayan�r. N�kleik asitlerin iki t�r� olan deoksiribon�kleik asit DNA ve ribon�kleik asit RNA temelde ayn� yap�sal �zelliklere sahiptir.
Genler DNA daki baz� kimyasal dizilimler olan n�kleotidlerden meydana gelmi�tir. �o�unluk kromozomlar�n i�ersinde bulunurlar. Ayr�ca DNA molek�l� prokaryotlarda (Bakteriler) kromozom d�� genetik sistem, olan plazmidlerde, �karyotik h�crelerde genetik materyalin kromozomlar (Nukleus) d��nda temel olarak (hayvan ve bitkilerde) mitokondri ve (sadece bitkilerde ve alglerde) kloroplastlarda bulundu�u bilinmektedir.
1953 y�l�nda Watson ve Crick DNA molek�l�n�n kendine has �zelliklere sahip bir �ift sarmal yap� halinde bulundu�unu ileri s�rd�ler. Bu ara�t�r�c�lar�n �nerdikleri DNA yap�s� o tarihlerde ba�ka ara�t�r�c�lar taraf�ndan ortaya konulan DNA ya ili�kin �nemli bulgulara dayanmaktad�r. Bunlardan biri, Wilkins ve Franklin taraf�ndan, izole edilmi� DNA fibrillerinin X-ray ��nlar�n� k�rma �zelliklerinin a��klanmas�d�r. Elde edilen X ��n� foto�raflar�, DNA n�n zincirlerindeki bazlar�n dizili� s�ras�na ba�l� olmaks�z�n, �ok d�zenli bi�imde d�n�mler yapan bir molek�l oldu�unu g�stermektedir. Ayr�ca TMV (t�t�n Mozaik Virusu) �zerinde yap�lan �al��malar da DNA ile ilgili �al��malarda ��k tutmu�tur.
Bir ba�ka �nemli bulguda Chargaff taraf�ndan saptanm��t�r. Herhangi bir t�re ait DNA n�n n�kleotidlerine par�aland��nda serbest kalan nukleotidlerde adenin miktar�n�n timine, guanin miktar�n�n da sitozine daima e�it oldu�unun saptanmas�d�r.. Yani Chargaff kural�‘na g�re do�al DNA molek�llerinde adeninin timine veya guaninin sitozine oran� daima 1’e e�ittir. (A/T=1 ve G/C=1).
��te Watson ve Crick bu bulgular� de�erlendirerek b�yle �zelliklere sahip DNA makro molek�l�n�n sekonder yap�s�na ait bir model geli�tirdiler. Bu modele g�re, bir �ok sorunun a��klanmas� yap�labildi�inden dolay� 1962 y�l�nda bu iki bilim adam�na Nobel �d�l� verildi.
Bu modele g�re
DNA molek�l�, heliks (=sarmal) �eklinde k�vr�lm��, iki kollu merdiven �eklindedir. Kollar�n�, yani merdivenin kenarlar�n�, �eker (deoksiriboz) ve fosfat molek�lleri meydana getirir. Deoksiriboz ile fosfat gruplar� ester ba�lar�yla birbirlerine ba�lanm��t�r. �ki kolun aras�ndaki merdiven basamaklar�nda geli�ig�zel bir s�ralanma yoktur; her zaman Guanin (G), Sitozin’in (C ya da S); Adenin (A), Timin’in (T) kar��s�na gelir
Hem p�rin (yani adenin ve guanin) ile pirimidin (yani sitozin ile timin) aras�ndaki hidrojen ba�lar�, hemde di�er ba�lar, meydana gelen heliksin d�zg�n olmas�n� sa�lar. P�rin ve pirimidin bazlar�, yandaki �ekerlere (Riboz), glikozidik ba�larla ba�lanm��t�r. Baz, �eker ve fosfat kombinasyonu, �ekirdek asitlerinin temel birimleri olan n�kleotidleri meydana getirmi�tir. D�rt �e�it n�kleotid vard�r. Bunlar ta��d�klar� bazlara g�re isimlendirilirler (Adenin, Guanin, Sitozin,Timin).
DNA molek�l� kendini olu�turan nukleotidlerin say�s�na ba�l� olarak, b�y�kl�� t�rden t�re de�i�en, uzun zincir �eklinde bir yap� g�sterir. �nsanda bu zincirin uzunlu�u a��ld��nda 2 metreye kadar varabilir. B�t�n halinde eldesi zincirin hassas ve k�r�lgan yap�s�ndan �t�r� �ok g��t�r.
�ki polin�kleotid zincirin �eker fosfat omurgalar�, ortak bir eksen �evresinde e�it �apl� ve sa� y�ne do�ru d�n�mler meydana getirir. N�kleotidlerin bazlar� molek�l�n omurgas�n�n i� k�sm�nda bulunur. Bazlar�n konumlar� sarmal�n eksenine 90 derece a�� yapacak �ekilde konumlanm��t�r. Birbirine kom�u baz �iftlerinin d�n�mleri aras�ndaki uzakl�k 3,4A d�r. Ayr�ca her baz �ifti kom�usuna 36 derecelik a�� yapacak �ekilde yerle�mi�tir. Buna g�re, yakla��k 10 baz �ifti 360 derecelik tam bir d�n�m� tamamlayaca��ndan, her d�n�m�n boyu 34A d�r.
�ki polin�kleotid zincirdeki nukleotidler kar��l�kl� olarak birbirlerine hidrojen baglar� ile ba�lanm��t�r. Bu ba� fosfor ba�lar� kadar kuvvetli olmad�� i�in pH de�i�ikli�i, s�cakl�k bas�n� gibi fakt�rlerde kolayl�kla birbirlerinden ayr�labilmektedir. DNA n�n kendi kopyas�n� yapmas� ve gen anlat�m�, nukleotidler aras�ndaki hidrojen ba�lar�n�n ayr�lmas� ile ger�ekle�mektedir.
N�kleotidler birbirlerine fosfat ba�lar�yla ba�lanarak, �eker ve fosfat k�s�mlar�n�n birbirlerini izledi�i serilerden olu�an bir omurgaya sahip uzun ve dallanm�� polin�kleotid zincirlerini meydana getirmi�tir. Kovalent ester ba�lar� veya fosfodiester ba�lar� olarak da bilinen bu ba�lar son derece kuvvetlidir. Fosfodiester ba�lar�n�n varl�� DNA molek�l�n�n tek zincirli yap� halinde iken bile dayan�kl� ve stabil yap�da olmas�n� sa�lar. Genetik m�hendisli�inin hedeflerinden biri olan klonlama �al��malar�, do�al yolla ger�ekle�mesi m�mk�n olmayan kovalent ba� k�r�lmalar�n� ger�ekle�tirerek yeni t�rler olu�turma �abalar�n� i�erir.
Nukleotidlerin yap�s� bazik olmas�na kar��n o�murgadaki PO4(fosforik asit) grubunun varl�� polin�kleotid zincirlerin asit �zellikte olmalar�na yol a�ar ve n�kleik asit terimi de bu �zellikten kaynaklan�r.
Hidrojen ba�lar� daima bir p�rin(A,G) ile bir pirimidin (T,C) baz� aras�ndan meydana gelir. A-T baz �iftinde 2 hidrojen ba��, G-C baz �iftleri aras�nda ise 3 hidrojen ba�� bulunmaktad�r. Hidrojen ba�lar�n�n �zelle�mesi; anahtar kilit modelinini and�ran, uygun nukleotid molek�llerinin kar��l�kl� gelerek birbirlerine yine uygun say�da hidrojen ba�lar� ile ba�lanmas�n� sa�lar. B�ylece zincirin bir kolunda bulunan nukleotidlerin dizili�i,kar�� kolda bulunan nukleotidlerin dizili�ini bir �e�it dikte ve kontrol eder. Tesad�fe b�rakmayan bir titizlikle molek�l yap�s� olu�turulur ve kontrol edilir.
DNA molek�l�n�n en �nemli �zellik iki polin�kleotid zincirin birbirinin tamamlay�c�s� olmas�d�r. Pozitif (+) ve negatif (–) iki polinukleotid zincirlerinin tamamlay�c�l�k �zelli�i,genetik materyalin i�levlerini do�ru bi�imde nas�l yapabildi�inin a��klanmas� a��s�ndan DNA’n�n en �nemli temel �zelliklerinin ba��nda gelir.
DNA �ift sarmal�n�n dikkate de�er ve �nemli bir �zelli�i, molek�l� olu�turan zincirlerin birbirlerinden kolayl�kla ayr�labilmesi ve yeniden birle�ebilmesidir. Protein sentezi ve DNA replikasyonu (kendi kopyas�n� olu�turmas�) bu �zellik sayesinde meydana gelebilir. DNA’n�n iki zinciri, birbirine sadece H ba�lar� ve hidrofobik etkile�imlerle ba�l� olmalar� nedeni ile, n�kleotidleri aras�ndaki kovalent ba�lardaki herhangi bir kopma olmaks�z�n ��z�lebilir (denat�rasyon). Ayn� �ekilde ��z�lm�� molek�l�n zincirleri tamamlay�c� bazlar� aras�nda H ba�lar�n�n olu�umu ile birle�ip sarmal yap�y� yeniden olu�turabilir (renat�rasyon).
N�kleotidler aras�ndaki fosfor ba�lar�n�n kopmas� nedeniyle n�kleotidlerin yerine ba�ka nukleotid veya nukleotid dizisinin ge�mesi mutasyonlara yol a�ar.Bu mutasyonlar�n tek zincirli RNA molek�l�nde olu�ma olas�l�� ift zincirli DNA molek�l�ne g�re daha fazlad�r.Mutasyonlar�n neticeleri �l�mc�l olabilir. Evrimsel geli�im i�inde mutasyonlar�n menfi yada m�spet etkileri g�zard� edilemeyecek noktadad�r. G�n�m�zde viral hastal�klar�n ba��nda gelen AIDS’in �n�ne ge�ilememesinin en ge�erli nedeni genomu tek zincirli RNA olan virusun s�rekli mutasyonlar ge�irerek kendini s�rekli yenilemesi g�sterilebilir..
Deoksiribon�kleik asit DNA D�nya �zerindeki b�t�n canl� organizmalar�n �zelliklerini belirleyen ola�an�st� bir kimyasal Maddedir.Bir a�ac�n yapraklar�n�n rengini, bir kurdun az� di�lerininin b�y�kl��n�, bir z�rafan�n boyunu veya ayak parmaklar�m�z�n �eklini DNA belirler.
DNA h�cre �ekirdeklerinin hepsinde bulunan kromozomlar� olu�turur.Her bir kromozonda, tek,uzun bir DNA molek�l� vard�r.
Bir DNA molek�l� insan�n tek bir sa� telinden binlerce kere daha ince oldu�u halde y�zlerce ciltlik ansiklopedinin bilgilerini i�erirmektedir..Bir DNA molek�l�n�n belirli bir genetik �zellik ��eren kesitine GEN ad� verilir.
DNA bir organziman�n olu�uma ili�kin bilgileri ta��r DNA molek�lleri, h�cre �ekirde�inde bulunurlar ve vucudumuzda bulunan t�m proteinleri olu�umu s�ras�ndaki kodlam�� bilgileri i�erir DNA’n�n protein yapma i�lemi ,inan�lmayacak derecede kusursuzdur.
DNA molek�l� b�k�lm�� bir merdivene benzer.Her bir h�crenin DNA merdiveni hem anneden hem babadan gelen genleri i�erir.Merdivenin basamaklar�,timin (T), adenin (A), sitozin (C), ve guanin ( G),ad� verilen bazlar�n kusursuz d�zenlenmesiyle olu�ur.Her bir a�aman�n tamamlanmas� i�in bir baz �ifti, belirli bir kombinasyonla e�le�ir. T her zaman A ile, A da her zaman G ile e�le�ir. Buna kar��l�k, C herzaman G ile ve G de her zaman C ile e�le�ir. BU e�le�me, DNA’n�n kendini kopyala i�leminde �nemli rol oynar.
Kopyalama i�lemi ba�lad��nda DNA dizeleri ��z�l�r ve baz �iftleri birbirinden ayr�l�r. Bu a�amada molek�l, a��lmakta olan bir fermuara benzer.Daha sonra serbest halde bulunan timin (T), adenin ( A), guanin (G), ve sitozin ( C),i�eren n�kleotidler, dizideki e�ele�memi� bazlara kat�l�rlar. Serbest halde bulunan A’lar T’lerle, serbest halde bulunan T’lerle A’ lar e�le�ir.Ayn� �ekilde serbast halde bulunan G’ler C’lerle,ve C’ler G’lerle e�le�ir.
Dizideki e�le�memi� molek�llerin her biri, yaln�zca belirli bazlarla e�le�ece�i i�in DNA kendisinin m�kemmel bir kopyas�n� �retebilir.B�ylece eskiden tek bir DNA molek�l�n bulundu�u yerde k�sa bir s�re i�inde iki �zde� DNA molek�l� ortaya ��kar.
DNA’n�n i�erdi�i bilgiler bu �ekilde kopya edilirken, bir h�cre b�l�n�nebilir ve bir organizman�n nas�l olu�aca�� hakk�ndaki bilgilerde nesilden nesile ge�mi� olur.

Al�nt�d�r.

organik bile�ikler g�nl�k hayatta nererne kullan�l�r????..........

G�nl�k hayatta kulland�� e�ya ,giyecek yiyecek temizlik malzemeleri vs.bi�ok alanda kullan�r�z.Organik maddelerin bu �ok say�da olma nedeni karbon atomunun �ok say�da �e�itlilikle birbirine ba�lanabilme kabiliyetiyle ilgilidr.

karde� s�t �ekeri diye galaktoz yazm��s�n bakt�m kitaplara yanl�� yazm��s�n do�rusu :Glikoz + Galaktoz=Laktoz (s�t �ekeri) yard�m olabildiysem ne mutlu bana

organik birle�ikler yayg�n olarak nerelerde kullan�l�r