Üçgen 1 ek ÜÇGEN Kesişimleri boş olmayıp tek bir nokta da olmayan üç ışının kapattığı geometrik şekil ya da üç kenarı olan çokgen. Işınların kesişimine üçgenin köşeleri, köşeler arasındaki parçalara da üçgenin kenarları denir. Köşeler büyük harflerle, karşılarındaki kenar da bunların küçük harfleriyle adlandırılır. Üçgenin iç açıları ve kenarları "temel eleman", yükseklik (bir köşeden karşı kenara indirilen dikme), kenarortay (bir köşeyi karşı kenarın ortasına birleştiren doğru) ve açıortay da (bir açıyı iki eş açıya bölen ve köşedenkarşı kenara kadar uzanan ışın) "yardımcı eleman" olarak bilinir. Üçgenler kenarları bakımından "eşkenar üçgen" (üç kenarının uzunluğu eşit, tüm temel ve yardımcı elemanlar her köşe için aynıdır), "ikizkenar üçgen" (iki kenarın uzunluğu ve karşılarındaki açılar birbirine eşittir) ve "çeşitkenar üçgen" (üç kenarı ayrı uzunluktadır) gibi üç gruba; açıları bakımından da "dar üçgen" (açıları dar açıdır), "dik üçgen" (bir açısı dik açıdır) ve "geniş üçgen" (bir açısı geniş açıdır). Gibi yine üç gruba ayrılırlar. Bir üçgende toplam üç yükseklik, üç kenarortay ve üç açıortay vardır. Bunlar kendi aralarında, tek bir noktada kesişirler. Yüksekliklerin kesim noktası "ortosantr" adıyla anılır. Dik üçgenlerde ortosantr, dik köşedir. Geniş üçgende ortosantr, üçgenin dış bölgesinde yer alır. Kenarortayların kesim noktası, üçgenin ağırlık merkezidir ve bu nokta, kenarlara yakın olup kenarortayları 1/3 oranında içten böler. Açıortayların kesim noktasıysa üçgenin iç teğet çemberinin merkezidir. Bir iç açıortay ile öteki iki açının dış açıortaylarının kesim noktası da üçgenin dış teğet çemberinin (toplam 3 dış teğet çember vardır) merkezidir. Bir üçgenin alanı, herhangi bir kenar uzunluğuyla bu kenara ilişkin yüksekliğin çarpımının yarısıdır. Üçgen için başka alan formülleri de vardır. Örneğin iç teğet çemberinin yarıçapı r ve çevresi 2u olan üçgenin alanı "u.r"dir. MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi BAKINIZ Dik üçgen ve özellikleri |
ÜÇGEN BENZERLİKLERİ Karşılıklı köşeleri arasında bire-bir eşleme kurulan iki üçgende, "karşılıklı açıların ölçüleri eşit ise bu üçgenler benzerdir", "karşılıklı iki kenarın uzunlukları orantılı ve bu kenarların belirttiği açıların ölçüleri eşit ise, bu üçgenler benzerdir" ve "karşılıklı kenarların uzunlukları orantılı ise bu üçgenler benzerdir" biçiminde ifade edilen benzerlikler. Bu teoremler sırasıyla A.A.A. (açı-açı-açı), K.A.K. (kenar-açı-kenar) ve K.K.K. (kenar-kenar-kenar) benzerlik teoremi adıyla bilinir. Üçgen benzerlikleri, birçok geometri probleminin çözülmesinde kolaylık sağlar. Örneğin A açısı dik olan bir ABC üçgeninde, bu köşeye ilişkin yükseklik h ve a kenarı üzerinde ayırdığı parçalar p ve q ise, yüksekliğin, ana üçgende oluşturduğu iki üçgenin birbirine benzer olduğu gösterilebilir ve buradan h2=p.q eşitliği bulunabilir. MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi |
Üçgende açı özellikleri 1. Üçgende iç açıların ölçüleri toplamı 180°'dir. [AD // [BC] olduğundan, iç ters ve yöndeş olan açılar bulunur. a + b + c = 180°İç açılara komşu ve bütünler olan açılara dış açı denir. 2. Üçgende dış açıların ölçüleri toplamı 360°'dir. a' + b' + c' = 360° 3. Üçgende bir dış açının ölçüsü kendisine komşu olmayan iki iç açının ölçüleri toplamına eşittir. [AB] // [CE olduğundan m(ACD)=a+b4. iki kenarı eş olan üçgene ikizkenar üçgen denir. ABC üçgeninde: lABl=lACl Û m[B]=m[C]Burada A açısına ikizkenar üçgenin tepe açısı, [BC] kenarına ise tabanı denir. 5. Üç kenarıeş olan üçgene eşkenar üçgen denir. ABC üçgeninde |AB| = |BC| = |AC|Eşkenar üçgen, ikizkenar üçgenin bütün özelliklerini taşır. ÜÇGENDE AÇIORTAYLAR 1. Üçgende iç açıortaylar bir noktada kesişirler. Bu nokta üçgenin içteğet çemberinin merkezidir. Açıortayların kesiştiği noktadan kenarlara çizilen dikmelerin uzunlukları eşittir. (Çemberin yarıçapı) 2. Üçgende iki dış açıortay ile üçüncü iç açıortay bir noktada kesişirler. Bu nokta üçgenin dıştan teğet çemberlerinden birinin merkezidir. (Üç dış teğet çember vardır.) [AD], [BD] ve [CD] açıortaylarından herhangi ikisi verildiğinde üçüncüsünün de kesinlikle açıortaydır. 3. İki iç açıortayın kesişmesiyle oluşan açı; ABC üçgeninde ve BDC üçgeninde iç açılar toplamı yazılırsa 4. İki dış açıortayın kesişmesiyle oluşan açı; ABC üçgeninin dış açılar toplamıve BDC üçgeninin iç açılar toplamını yazarsak 5. Bir iç açıortay ile bir dış açıortayın kesişmesiyle oluşan açı, ABC üçgeninin C açısının dış açıortayı ile B açısının iç açıortayı arasındaki açının ölçüsü A açısının ölçüsünün yarısıdır. Burada D noktası dış teğet çemberlerden birinin merkezi olduğundan, A dan çizilen dış açıortayda D noktasından geçer. 6. Açıortayla yükseklik arasında kalan açı; ABC üçgeninde [AD] A açısına ait açıortay ve [AH] yüksekliktir. Açıortayla yükseklik arasındaki açıya m(HAD) = x dersek Bir açı ve açıortayını başka bir doğrunun kestiği durumlarda dış açı özelliği kullanılarak bütün açılar bulunabilir. |
ÜÇGEN NEDİR Üçgen, geometrinin temel şekillerinden biridir. Bir üçgenin üç köşesi ve bu köşeleri birleştiren, doğru parçalarından oluşmuş, üç kenarı vardır. Aynı doğru üzerinde olmayan üç noktayı birleştiren doğru parçalarından meydana gelen geometrik şekil. Bu noktalara köşe, doğru parçalarına kenar ve kenarlar arasındaki açılara iç açı denir. Bir kenarla diğer bir kenarın köşeden dışarı taşan uzantısı arasında kalan açıya da dış açı denir. Üçgenin herhangi bir kenarı taban olabilir. Tabanın karşısındaki köşeye tepe, açısına da tepe açısı denir. Tepe noktasından tabana çizilen dik doğru parçasına ise yükseklik denir. Bir kenarın orta noktasını karşısındaki köşeye birleştiren doğru parçasına kenarortay, açıları ikiye bölen doğrulara ise açıortaylar denir. Üç köşeden geçen çembere üçgenin çevrel çemberi, kenarlara içten teğet olacak şekilde çizelen çembere de iç çember adı verilir. Çevrel çemberin merkezi, kenar orta dikmelerin kesişme noktasıdır. İç teğet çemberin merkeziyse iç açıortayların keşişme noktasıdır. Üçgenin Özellikleri
BIR ÜÇGENIN TEMEL ELEMANLARI
BIR ÜÇGENIN YARDIMCI ELEMANLARI
|
6 ek ÜÇGENLERİ SINIFLANDIRMA AÇILARINA GÖRE ÜÇGENLER DAR AÇILI ÜÇGEN Üç açısının ölçüsü de 90° den küçük olan üçgenlere dar açılıüçgen denir. DİK AÇILI ÜÇGEN Bir açısının ölçüsü 90° ye eşit olan üçgenlere denir. Dik üçgen olarak adlandırılır. GENİŞ AÇILI ÜÇGEN Bir açısının ölçüsü 90° den büyük olan üçgenlere denir. Bir üçgende bir tek geniş açı olabilir. KENARLARINA GÖRE ÜÇGENLER EŞKENAR ÜÇGEN Üç kenar uzunluklarıda eşit olan üçgenlere denir. İKİZKENAR ÜÇGEN Herhangi iki kenar uzunluklarıeşit olan üçgenlere denir. ÇEŞİTKENAR ÜÇGEN Üç kenar uzunlukları da farklı olan üçgenlere denir. |
1 ek ÜÇGENLERİ SINIFLANDIRMA |
13 ek ÜÇGENİN TEMEL ve YARDIMCI ELEMANLARI Üçgenin kenarları’ na ve açıları’ na temel elemanlar, Yükseklik, kenarortay ve açıortaylarınayardımcı elemanlar denir.1. Yükseklik Bir köşeden karşı kenara veya karşı kenarın uzantısına çizilen dik doğru parçasına yükseklik denir. ha = a kanarına ait yükseklik. hc = c kenarına ait yükseklik yüksekliklerin kesim noktasına üçgenin Diklik Merkezi denir. 2. Açıortay Üçgenin bir köşesindeki açıyıiki eş parçaya ayıran ışına o köşenin açıortayıdenir. nA = A köşesine ait iç açıortay n'A = A köşesine ait dış açıortay 3. Kenarortay Üçgenin bir kenarının orta noktasını karşısındaki köşe ile birleştiren doğru parçasına o kenara ait kenarortay denir. |AD| = Va , |BE| = Vb olarak ifade edilir. Dik üçgende, hipotenüse ait kenarortay hipotenüsün yarısına eşittir. |BC| = a (hipotenüs) ÜÇGENDE AÇI ÖZELLİKLERİ 1. Üçgende iç açıların ölçüleri toplamı180° dir. [AD // [BC] olduğundan, iç ters ve yöndeş olan açılar bulunur. a + b + c = 180° m(A) + m(B) + m(C) = 180° Üçgenin iç açılarının toplamı180° dir. İç açılara komşu ve bütünler olan açılara dış açı denir. 2. Üçgende dış açıların ölçüleri toplamı360° dir. a' + b' + c' = 360° m(DAF)+m(ABE)+m(BCF)=360° 3. Üçgende bir dış açının ölçüsü kendisine komşu olmayan iki iç açının ölçüleri toplamına eşittir. [AB] // [CE olduğundan m(ACD)=a+b m(DAC) = m(A') = b + c m(DBE) = m(B') = a + c m(ECF) = m(C') = a + b Yandaki şekilde a, b, c bulundukları açıların ölçüleri ise, m(BDC) = a+b+c 4. iki kenarı eş olan üçgene ikizkenar üçgen denir.ABC üçgeninde: lABl=lACl Û m(B)=m(C) Burada A açısına ikizkenar üçgenin tepe açısı, [BC] kenarına ise tabanıdenir. Tepe açısına m(BAC) = a dersek Taban açıları 5. Üç kenarıeş olan üçgene eşkenar üçgen denir. ABC üçgeninde |AB| = |BC| = |AC| m(A) = m(B) = m(C) = 60° Eşkenar üçgen, ikizkenar üçgenin bütün özelliklerini taşır. |
11 ek ÜÇGENDE AÇIORTAYLAR 1. Üçgende iç açıortaylar bir noktada kesişirler. Bu nokta üçgenin içteğet çemberinin merkezidir.Açıortayların kesiştiği noktadan kenarlara çizilen dikmelerin uzunluklarıeşittir. (Çemberin yarıçapı) 2. Üçgende iki dış açıortay ile üçüncü iç açıortay bir noktada kesişirler. Bu nokta üçgenin dıştan teğet çemberlerinden birinin merkezidir. (Üç dış teğet çember vardır.) [AD], [BD] ve [CD] açıortaylarından herhangi ikisi verildiğinde üçüncüsünün de kesinlikle açıortaydır. 3. iki iç açıortayın kesişmesiyle oluşan açı; ABC üçgeninde ve BDC üçgeninde iç açılar toplamı yazılırsa 4. iki dış açıortayın kesişmesiyle oluşan açı; ABC üçgeninin dış açılar toplamıve BDC üçgeninin iç açılar toplamını yazarsak 5. Bir iç açıortay ile bir dış açıortayın kesişmesiyle oluşan açı, ABC üçgeninin C açısının dış açıortayı ile B açısının iç açıortayı arasındaki açının ölçüsü A açısının ölçüsünün yarısıdır.
Açıortayla yükseklik arasındaki açıya m(HAD) = x dersek Bir açı ve açıortayını başka bir doğrunun kestiği durumlarda dış açı özelliği kullanılarak bütün açılar bulunabilir. |
Saat: 18:58 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık