[KK] Ses hangi ortamlarda yay�l�r?

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Cevaplanm�� (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)

- - Ses hangi ortamlarda yay�l�r? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/236751-ses-hangi-ortamlarda-yayilir.html)

Sesin ortamlara g�re yay�lma h�z� nedir, ses hangi ortamlarda nas�l yay�l�r, sesin en fazla yay�ld�� ortam hangisidir?

Ses hangi ortamlarda yay�labilir?

SES
Ses kaynaklar� titre�erek ses meydana getirir. Titre�im, bir cismin ileri geri gidip gelme hareketidir. Ses veren her �ey titre�ir. Titre�en cisimler ses olu�turur. Ses veren cisimler esnektir. Esnek olan cisimler ses dalgalar� meydana getirebilir ve ses dalgalar�n� iletebilir.
Ses �reten varl�klara ses kayna�� denir.Ses madde de�il, enerjidir
SES�N OLU�MASI VE YAYILMASI
Ses dalgalar� titre�im kayna��ndan enerji ta��rlar. Bu enerji, �e�itli ortamlar taraf�ndan iletilir. Bu esnada ortam yer de�i�tirmez, hareket eden madde de�il, hareket enerjisidir.Su y�zeyindeki dalgalar ile havada yay�lan ses dalgalar� farkl�d�r. Su dalgalar�n� g�rd��m�z halde, ses dalgalar�n� g�remeyiz. Ses dalgalar� havada k�resel olarak yay�l�r. Cisimlerin titre�mesi ile meydana gelen sesin kula��m�za kadar gelebilmesi i�in ses kayna�� ile kula��m�z aras�nda kat�-s�v�-gaz gibi esnek bir ortam�n bulunmas� gerekir.
Yani ses bo�lukta yay�lmaz. Sesin farkl� ortamlarda yay�lma h�z� da farkl�d�r.
Sesin yay�lma h�z� baz� etkenlere ba�l� olarak de�i�ir.Bunlar;
1- Sesin yay�lma h�z� ortam�n s�cakl��na ba�l�d�r.
Sesin 0�C de havada yay�lma h�z� 331m/s oldu�u halde 20�C de 344 m/s ‘dir. S�cakl�k art�k�a sesin o ortamdaki yay�lma h�z� da artar.
2- Sesin yay�lma h�z� ortam�n cinsine ba�l�d�r.
Ses kat� maddelerde en h�zl�, gaz maddelerde ise en yava�t�r.
3-Sesin yay�lma h�z� ortam�n yo�unlu�una ba�l�d�r.
Ortam�n yo�unlu�u artt�k�a sesin yay�lma h�z� da artar.
Ses olu�tu�u ortamlarda dalgalar halinde yay�l�r.

Al�nt�d�r..

ses bo�lukta yay�lmay�p suda yay�ld�� i�in yani ay y�zeyindeki astronot ses duyamaz �le mi ?? Ancak su alt�ndaki ve para��tteki �ahsiyetler de ses duyabilir.. hah ��le kendi soruma kendim cvp verdim ene ya alala:)

Ses Nas�l Yay�l�r?

Ses bir enerji t�r�d�r ve dalgalar halinde yay�l�r. Ses dalgalar�n�n yay�labilmesi i�in ses dalgalar�n�n kayna��ndan ��kt�� ortamda taneciklerin olmas� gerekir. Bu nedenle ses dalgalar� kat�, s�v� ve gaz gibi maddelerde yani maddesel ortamlarda yay�labilir. Bo�lukta, maddesel ortam yani tanecikler olmad�� i�in ses kayna��n�n titre�im sonucu yayd�� titre�im enerjisi ta��namaz ve ses bo�lukta yay�lmaz.
Ses dalgalar� su dalgalar�na benzer fakat su dalgalar� gibi g�r�nen dairesel dalgalar �eklinde de�il, g�r�nmeyen k�resel dalgalar �eklinde yay�l�r.
Ses dalgalar�, ortamdaki taneciklerin kendilerinin de�il, taneciklerin titre�im enerjilerinin ta��nmas� sonucu olu�ur. Ses kayna��ndan ��kan ses dalgalar�, yay�ld�� ortamdaki maddenin taneciklerini titre�tirir. Titre�en tanecik etraf�ndaki di�er tanecikleri titre�tirir ve bu nedenle ses bir tanecikten di�erine yay�l�r.
Cisimlerin titre�mesi ile meydana gelen sesin kula��m�za kadar gelebilmesi i�in ses kayna�� ile kula��m�z aras�nda kat� – s�v� – gaz gibi esnek bir ortam�n bulunmas� gerekir.

NOT :
1- �evremizde ses ��karan say�s�z varl�k vard�r. �nsanlar, hayvanlar, ta��tlar, m�zik aletleri, �elale, r�zg�r, ya�mur ses ��karan varl�klardand�r.
2- �nsanlar�n birbirleriyle ileti�im kurmalar�, duygu ve d��ncelerini aktarabilmeleri i�in konu�malar� gerekir. Konu�man�n temel ��esi sestir ve insan sesi de titre�im sonucu olu�ur.
3- G�ne�’in yayd�� k D�nya’ya ula�t�� halde G�ne�’te olu�an patlamalar�n sesi duyulamaz. Bunun nedeni sesin yay�lmas� i�in maddesel ortam gereklidir. Uzay bo�lu�unda maddesel ortam olmad�� i�in G�ne�’te olu�an patlamalar duyulamaz.
4- Saat, hava dolu fanusta iken �alarsa sesi duyulabilir. Fakat havas� tamamen bo�alt�lm�� fanusta �alarsa sesi duyulamaz. Bunun nedeni, sesin bo�lukta yay�lamamas� ve sesin yay�labilmesi i�in maddeye ihtiya� duymas�d�r.
5- Sesin Yay�lmas�na �rnekler :
• Sesin yay�lmas� yan yana dizili madeni paralara benzetilebilir. Ba�taki paraya kuvvet uygulan�nca bu paran�n enerjisi s�ras�yla di�er paralar taraf�ndan en sondaki paraya iletilir.
• �ki pet bardak ve bunlar� birbirine ba�layan iple sesin yay�lmas� sa�lanabilir.
▪ Ses bu olayda kat� ve gaz halindeki maddelerde yay�lm��t�r.
▪ Ses, 1. ki�inin a�z�ndan ��kar ve hava taraf�ndan 1. pet barda�a ula��r.
▪ Ses, 1. pet bardaktan ipe ve ipten de ikinci pet barda�a ula��r.
▪ 2. pet bardaktan havaya yay�l�r ve 2. ki�iye ula��r.
• Bir y�z�c�n�n su alt�nda ��kard�� ses, su alt�ndaki di�er ki�iler taraf�ndan duyulabilir.
• Diyapazona lastik tokma�� ile vurulunca, tokma��n enerjisi diyapazona aktar�l�r. Diyapazonun titre�en kolu, kendisine de�en hava molek�llerini titre�tirir. Bu hava molek�lleri titre�irken (ileri – geri hareket ederken) etraf�ndaki di�er hava molek�llerini de titre�tirir ve havada g�r�nmez bir dalga hareketi olu�ur.
• Bir hoparl�rden ses yay�l�rken hoparl�rdeki ka��t (koni) ileri – geri titre�ir. Bu ka��t ileri (d��a) do�ru hareket etti�inde �n�ndeki hava molek�llerini iterek s�k��t�r�r. Hoparl�rdeki ka��t geriye (i�eri) do�ru hareket etti�inde �n�ndeki hava molek�llerinin aras�n� a�ar. Bu �ekilde s�rekli s�k��an ve ayr�lan hava molek�lleri ses dalgalar�n� olu�turur.
• K�r�c� ile delme i�lemi yap�l�rken k�r�c�n�n ucunun titre�mesi ile olu�an ses, hava tanecikleri sayesinde dalgalar halinde yay�l�r.

Al�nt�d�r

ses kat� s�v� ve hava gibi ortamlarda yay�l�r buna �rnek olarak;
balinalar suda ��kard�klar� �sl��a benzeen sesle haberle�irler kat�da ise kula��n�z� tahtaya dayay�n ve tahtaya kaemle yava��a vurun bu da sesin kat�larda yay�labilce�ine �rnektir havada ise u�aklar�n sesini duymam�za ve u�k��n i�ndn annemizin bize sesleni�ine �rnektir. ses UZAY da yay�lmaz. uzayda astronotlar bile hi� bir ses duymazlar.Buda sesin uzayda yay�lmayac��na �rnektir

yaa poff genel olarak nerelerde yay�l�r s�leyebilirmisiniz maddeler halinde...(sw)

Peki �u sorular�da bulabilirmisiniz?: sesin olu�abilmesi i�in gerekli etkenler nelerdir?
ses kaynaklar� nelerdir? ses hangi ortamda iletilir?

Merhaba,bana bir �dev verdiler "Ses bir enerji t�r�d�r ile ilgili maket" bunu nas�l yapabilirim yard�m edermisiniz...
TE�EKK�RLER...

ya ses hangi ortamlarda yay�l�r hang� ortamlarda yay�lmaz bana madde olarak cevap verebilirmisiniz maddeler hakinde