MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Cevaplanmış (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)
-   -   Besin zinciri nedir, örnek verir misiniz? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/239475-besin-zinciri-nedir-ornek-verir-misiniz.html)

tkj44 23 Mart 2009 19:45

Besin zinciri nedir, örnek verir misiniz?


SEDEPH 23 Mart 2009 19:53

Beslenme Zinciri Nedir?
Beslenme basamağı;bir ekosistemdeki beslenme zincirinin aşamalarından her davranışlarına göre değişik basamaklarda sıfırlandırılır. İlk ve en alt basamakta fotosentezyoluyla kendi besinini kendisi üretebilen yeşil bitkiler (üreticiler) Bitkiler ya da bitkisel ürünler, ikinci basamaktaki otçul hayvanlar tarafından yenir. Üçüncü basamakta, otçulları yiyen birincil etçiler, dördüncü basamakta da birincil etçileri yiyen ikincil etçiler yer alır. Canlıların çoğu birkaç beslenme basamağında birden beslendiği için, leşle ya da bitkisel ürünler de beslenir. Bazı otçullar da zaman zaman hayvansal ürünleri yer. Baktariler ve mantar gibi çürükçül canlıların, ölmüş, ilk basamaktaki bitkilerin yararlanabileceği besinler haline getirilmesi ise ayrı bir beslenme basamağını oluşturur.

Beslenme zinciri ekolojide, madde ve enerjinin bir canlıdan öbürüne yiyecek biçimde aktarılma dizisidir. Canlıların çoğu yalnızca bir tek hayvan ya da bitki türüyle beslenmedikleri için, beslenme zinciri ilk halkasıdır. Etçil beslenme zincirinde bitkilerle beslenen (otçul) bir hayvanı daha büyük bir hayvan yer ve ielk besin kaynağından gelen madde ve enerji bu etçil hayvana aktarılmış olur. Asalak beslenme zincirinde, küçük bir canlı, kendisinden daha büyük olan konağın bir bölümüyle beslenirken kendisi de daha küçük asalakların konağı olabilir. Çürükçül beslenme zincirinde ise mikroorganizmalar ölü organik maddelerle beslenerek yaşamlarını sürdürür.

Beslenme zincirinin halkalarını oluşturan her beslenme basamağında ısı biçiminde bir enerji kaybı olacağından bir beslenme zincirinde en çok dört ya da beş basamak bulunabilir. Nüfus yoğunlugun çok yüksek olduğu bölgelerde yaşayan insanlar, tahıl yiyen hayvanlar yerine doğrudan tahıllar beslenerek beslenme zincirinin bir halkasını azalttıklarından, toplam yiyecek arzını arttırmış olurlar. Beslenme zincirine kadar kısalırsa son tüketiciye ulaşan toplam enerji miktarı da o kadar artar.

Bitkiler gibi kendi besinini üretme yeteneği olmayan hayvanlar, yaşamlarını sürdürebilmek için başka canlıları yemek zorundadır. Bu yüzden doğadaki yabani hayvanların yaşamı genellikle başka bir hayvanların yaşamı genellikle başka bir hayvana yem olarak son bulunur.Örneğin ot yiyerek beslenen bir tavşan günün birinde bir tilkiye yem olur, tilki ölünce de onun leşini bu kez sinek kurtçuları ile leşböcekleri yiyip bitirir. Bitkilerden başlayıp çeşitli hayvanların birbirini yemesiyle sürüp giden bu ilişkiyi çevirebilir (ekoloji) uzmanları beslenmezinciri olarak adlandırılır.

Doğada tek tür yiyecekle beslenen hayvan pek azdır. Tavşan yalnız otları değil yabani meyveleri ağaçların yaprak ve filizlerini de yiyebilir. Tilki ise tavşandan başka fareleri, şıçanları, kümes hayvanlarını ve böcekleri yiyerek beslenir. Bu nedenle, çok karmaşık olan bu ilişkiler ağını anlayabilmek için, pek çok besin zincirin arasındaki bağlantıyı kurmak gerekir. Çevre Bilim Uzmanları bu bağlantıyı göstermek için, canlıların adlarını ya da resimlerini oklarla birleştirerek ayrıntılı şemalar çizerler. Genellikle bir örümcek ağı kadar karmaşık olan bu şemalar ağı denir.
Aslında doğa son derece karmaşık olduğu için gerçeğe birebir uyan bir beslenme ağı çizmek çok güçtür. Bu ağa katılacak her yeni hayvan başka bir canlıyı yediğinden ya da başka bir canlıya yem olduğundan, ağa eklenecek okların sonu gelmeyecektir. Çevrebilimciler bu güçlüğü yenmek için genellikle bir hayvanın yalnızca temel yiyeceklerini ya da belli bir bitki türünü yiyen bellibaşlı hayvanları göstermekle yetinirler.

Beslenme ağının çizilmesiyle, doğadaki bu karmaşık ilişkinin bazı notları açıklığa kavuşur. Enerjisini güneş ışığından hammaddelerini topraktan ve sudan alarak kendi besinini kendisi üretebilirler yeşil bitkiler genellikle en alt basamağa yerleştirilir. Temel olarak bitkiyle beslenen tavşan ve sıçan gibi hayvanlar bir üst basamakta toplanabilir. Bunlar otçul hayvanlardır. Daha çok öbür hayvanları yiyerek beslenen gelincik ve baykuş gibi hayvanlar ise daha yukarıdaki basamakta yer alır. Bunlar etçilerdir. Otçullar ile etçiller arasındaki basamağa da hem bitki hem hayvan yiyen porsuk, tilki gibi hayvanlar yerleştirilir. Bunlarda 'hepçiler'dir.

Beslenme basamağı denen bu aşamaların belirlenmesinden sonra beslenme ağı karmakarışık bir çizgiler yumağı olmaktan çıkarak düzenli bir şemaya dönüşür. Bu şemaya bakıldığında, bitkilerden otçulara ve etçilere doğru gidildikçe her basamakta daha az sayada canlı olduğu açıkça görülebilir. Bu nedenle, tabanı geniş tepesi dar olan bu şekil bir piramidi andırır. Bu beslenme piramidinin tabanında yaprak, ot, çiçek ve ağaçlarıyla kalabalık bir bitki topluluğu, tepesinde ise yalnızca bir iki gelincik yada baykuş vardır.

Yukarıda sözü edilen hayvanların çoğu ormanda yaşadığı için, çizilen bu piramit bir orman bölgesi beslenme ağıdır. Ama çöllerde tropik ormanlara varıncaya kadar, her yaşam ortamı için beslenme ağı çizilebilir. Örneğin denizlerdeki beslenme ağının en alt basamağında bitkisel plankton ya da fitoplankton denen çok küçük bitkiler yer alır. Küçük balıklar ve öbür deniz ara basamaklardır. En tepede ise köpekbalıkları, katil balinalar gibi iri ve yırtıcı hayvanlar bulunur.
Beslenme ağlarının incelenmesi bilim adamlarına birçok açıdan yardımcı olur. Söz gelimi bir ormandaki aynı türden bütün ağaçlar kesildiğinde ne olacağını önceden görebilmek için o ormanın beslenme ağı çizilir. Eğer az bulunun bir hayvan türü bu ağaçlardan beslenen hayvanları yiyerek yaşıyorsa, böyle bir kesim bu türün yaşamını tehlikeye atacaktır. Çevre korumacılar bir türü ya da bölgeyi en iyi nasıl koruyabileceklerine karar verirken, beslenme ağlarından ve benzeri yöntemlerden çok yararlanırlar.

Bütün canlılar hayatlarını sürdürebilmek için besin maddelerini tüketmek zorundadır. Bazi canlılar bu besinlerinin çoğunu kendi vücutlarında üretirler. Böyle canlılara ototrof denir. Bir çok canlı ise gerekli besinleri dış ortamdan hazır olmak zorundadır. Böyle canlılara ise hetteraf denir.

BAKINIZ : Besin Zinciri ve Enerji Piramidi


bebeğimm 24 Mayıs 2010 18:00

Besin zinciri, canlılar topluluğundaki organizmaların beslenme alışkanlıklarını yansıtan kavramdır.

Bitkilerin ve öbür kendi beslek organizmaların besine dönüştürdükleri enerjinin organizmadan organizmaya geçişini dile getiren besin zinciri, en yalın biçimiyle bir bitki, bir otçul hayvan ve bir etçil hayvandan oluşan bir dizi olarak düşünülebilir. Zincirin her öğesi bir halkayı simgeler ve üretken bitkiler ya da tüketici hayvanlar sınıflarına ayrılır. Bitkilerle beslenen otçullar birincil tüketici, bunları yiyerek beslenen etçillerse ikincil tüketici diye adlandırılır.

Tüm canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Günlük yaşamda yapılan her şey için insanlar enerji kullanır. Her canlı gereksinimi olan enerjiyi besinlerden sağlarlar. Bu nedenle bütün canlılar beslenmek zorundadır.
Koyun, keçi, inek, at gibi hayvanlar ot yiyerek beslenir. Bu canlılara ot yiyenler otoburlar denir.
Aslan, kaplan, tilki, atmaca gibi hayvanlar diğer hayvanları yiyerek beslenir. Bunlara da et yiyenler etoburlar denir.

Örnek:
Çekirge, bitkilerin tohumlarıyla beslenir. Fare çekirgeyi yer, yılanın besin kaynaklarından birisi de faredir. Sonra atmaca da yılanı yer. İşte bu olaylar besin zincirini oluşturur.
Bitki tohumu > Fare > Yılan > Atmaca

Toprakta yaşayan pek çok böcek ve karınca olduğu bilinir. Bu hayvanlar topraktaki besin atıklarını yer. Kuşlar da böcek ve karıncayı yer. Böcekler ilaçlanıp ölürse, kuşlar ölmeye başlar. Bu kuşları yiyenler de aç kalır. Besin Zincirinin bir halkası bozulması hepsinin zarar görmesi anlamına gelir.


_AERYU_ 11 Temmuz 2015 18:18

Besin ZinciriCanlıların beslenme alışkanlıklarını yansıtan bir düzen vardır. Canlıların birbirleriyle beslenmelerine göre oluşan zincire besin zinciri denir. Doğadaki bir canlı başka bir canlı ile beslenirken kendisi de başka bir canlının besini olu.

Zincirdeki Canlı Türleri:
Besin zincirindeki canlılar 3 tipe ayrılır. Bunlar; üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardır. Tüketicilerde kendi aralarında 3’e ayrılırlar. Bunlar; birincil tüketiciler, ikincil tüketiciler, üçüncül tüketicilerdir. Ayrıştırıcılar besin zincirine her halkadan girebilirler.
Zincirin en altında üreticiler bulunur. En üstünde ise yırtıcılar diye nitelendirdiğimiz tüketiciler bulunmaktadır.

Önemi:
Besin zincirinin korunması doğanın dengesinin korunması için çok önemlidir. Besin zincirindeki bir organizmanın yok olması altındaki organizmaları da etkileyecektir. Örneğin: yılanların yok olması farelerin çoğalmasına, farelerin çoğalması ise farelerin tükettiği canlıların azalmasına bu durum ise doğanın dengesinin bozulmasına sebep olacaktır. Bu nedenle besin zincirindeki organizma çeşitliliğinin korunması zorunludur.

Örnekler:
Yukarıdaki besin zinciriyle ilgili resme baktığımızda birçok örnek görebiliriz. Örneğin; çekirge otlarla, karga çekirgeyle, yılan kargayla, kartalda yılanla beslenir.
Yani zincir; otlar – çekirge – karga – yılan – kartal şeklindedir. Resme göre başka örnekler verecek olursak:

Otlar – fare – tilki – aslan
Otlar – çekirge – kurbağa – yılan – keklik – tilki – aslan
Otlar – sincap – porsu


Safi 17 Şubat 2016 00:48

Beslenme Ağı
Doğada canlılar başka bir canlıyı besin olarak kullanırken kendileride başka canlıların besini olurlar. Canlıların birbirlerini tüketmelerine göre sıralanmaları ile oluşan zincire besin zinciri denir. Zincirin her halkası ayrı bir tür tarafından oluşturulur. Ancak hiçbir zaman doğada tek sıralı zincire rastlanmaz. Bir canlı besin olarak birden fazla türü besin olarak kullanırken kendisi de birden çok türün besini olur. Bu durum zincirlerin birbirine karışıp beslenme ağları oluşturmasına neden olur. Besin zincirleri ile canlılar arasında organik madde ve enerji akışı gerçekleşir.Zincir ne kadar kısa ise madde ve enerji o kadar ekonomik kullanılır.
İlk halkada ototroflar bulunur, son halkada tüketiciler (yırtıcılar) yer alır.
Zincirdeki canlılar fonksiyonlarına göre üç tiptir:
  1. Üreticiler
  2. Tüketiciler
    1. Birincil tüketiciler (Herbivorlar)
    2. İkincil tüketiciler (Karnivorlar)
    3. Üçüncül tüketiciler (Karnivorlar)
  3. Ayrıştırıcılar
Ayrıştırıcılar zincire her halkadan katılabilirler.
Her halkada önceki halkadan alınan organik madde ve enerjinin %90'ı canlının yaşamsal olaylarında tüketilirken, canlı vücudunda saklı tutulan % 10'u besini olduğu sonraki halkaya geçer. Bu duruma % 10 yasası denir.


Safi 17 Şubat 2016 00:49

EKOSİSTEM

Aynı çevrede bulunan varlıkların tümüdür. Örneğin Uludağ ekosistemi denildiğinde; Uludağ da yaşayan tüm bitkiler, hayvanlar, bunların bulunduğu toprak, hava ve su anlaşılır.
Bir ekosistemde;
* Canlıların birbiriyle ve çevresiyle ilişkilerini inceleyen bilim dalı ekoloji,
* Aynı tür canlıların oluşturduğu topluluğa populasyon,
* Bir canlının içinde doğal olarak yaşadığı ve çoğaldığı yere de habitat denir.

https://www.msxlabs.org/forum/attachments/44503d1455662377-ekosistem-besin-zenciri4.jpg
BESİN ZİNCİRİ
Bir ekosistemde yaşayan canlılar üçe ayrılır. Bunlar üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardır. Bu üç canlı grubu arasında besin ve enerji akışı vardır. Bu akışa besin zinciri denir. Besin zincirinin ilk halkasını üretici olan yeşil bitkiler oluşturur. Yeşil bitkiler ihtiyaçları dışındaki besini depolar. Bu depo edilmiş besini otçullar alırlar. Otçulları da etçiller yiyerek enerjiyi ve besini almış olurlar. Böylece besin ve enerji zincirinin bir halkasından diğerine geçer. Her gruptan bir diğerine geçerken enerjide azalma görülür. Bu nedenle üst gruplara gidildikçe canlı sayısı azalır.

DEVAMI
: Ekosistem



Saat: 13:42

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık