Mühendislik ve Çalışma Alanları MsXlabs.org & Temel Britannica Doğadaki kaynaklardan en verimli biçimde yararlanmayı amaçlayan bilimsel çalışmalara ve uygulamalara mühendislik denir. 200 yıl öncesine kadar yararlanılabilen enerji kaynakları rüzgâr ve akarsu gücü ile insan ve hayvan gücüydü. Makineleri çalıştırmak için yel değirmenleri ve su çarkları kullanılırdı, ama pek çok iş de elle yapılırdı. İnsanlar karada yürüyerek ya da atla, denizlerde ise yelkenli gemilerle yolculuk ederlerdi. Buhar makinesinin bulunmasından sonra, doğadan bağımsız bir güç kaynağı elde edildi. Çağdaş anlamıyla mühendisliğin buhar makinesiyle birlikte, 1760'larda başladığı söylenebilir. Bugün içtiğimiz su, yediğimiz yiyecekler, bindiğimiz taşıtlar, izlediğimiz televizyon, kullandığımız elektrik, benzin, petrol gibi enerji kaynakları hep mühendislerin eseridir. Mühendislik geniş bir uygulama alanını kapsar, bu nedenle de çok çeşitli dallara ayrılır. Bu maddede, geleneksel açıdan en eski mühendislik dalları olan inşaat, maden, makine, elektrik ve kimya mühendisliği ele alınmaktadır. Bunların her biri ayrıca kendi içinde çeşitli uzmanlık dallarına ayrılır. Metalürji, ziraat, orman, endüstri, nükleer teknoloji, uçak, gemi, uzay ve çevre mühendisliği de öbür önemli mühendislik dallarıdır. Aslında, modern büyük fabrikaların, petrol rafinerilerinin, enerji tesislerinin ve öbür büyük işletmelerin projelerinin hazırlanmasında, bu projelerin uygulamaya konmasında ve sonra da buralardaki üretimin gerçekleştirilmesinde, değişik uzmanlık alanlarından pek çok mühendisin işbirliği yapması gerekir. İnşaat Mühendisliği İnşaat mühendislerinin her projedeki ilk görevi, arazi üzerinde ölçüm yapmak, yani yapının üzerine oturacağı arazinin yüksekliğini ve boyutlarını ölçmektir. Eğer yeni bir yol yapılacaksa, arazinin ölçümünün yanı sıra, yolun geçeceği yerler ile köprü ve tünellerin yeri saptanır. Kullanılacak malzemenin türü ve miktarı, gerçekleştirilen tasarım ve projelere dayanılarak hesaplanır. İşin mali tutarı ve yapım süresi de aynı biçimde saptanır. Böylece, iş başlamadan önce gerekli bütün bilgiler bir araya getirilir. İnşaat mühendisliği çalışmaları çok miktarda taş, toprak, beton ve çeliğin bir yerden bir yere aktarılmasını gerektirir. Bu amaçla vinçler, kazı makineleri, tarak makineleri, kazık çakma şahmerdanları, pompalar, beton karma makineleri, kamyonlar, yol silindirleri ve basınçlı havayla çalışan aletler gibi ağır iş makineleri ve donanımları kullanılır. Maden Mühendisliği damarına giren galerilerin sürülmesi maden mühendislerinin sorumluluğundadır. Maden işçilerini madene indirip çıkarmak, cevheri galerilerden kuyuya taşımak, oradan da yukarı çekmek için taşıma ve kaldırma makineleri, yeraltında her zaman bulunan suyu denetim altında tutmak için pompalar ve madene sürekli temiz hava gönderebilmek için de vantilatörler kullanılır. Önceleri maden mühendisliğinin bir alt dalı olarak gelişen jeoloji ve petrol mühendisliği bugün bağımsız mühendislik dalları haline gelmiştir. Jeoloji mühendisleri, jeoloji bilgisini yeraltı enerji kaynaklarından yararlanılması çalışmalarına uygularlar. Petrol mühendisleri ise ham petrol yataklarının araştırılması, sondaj ve çıkarma kuyularının açılması ve üretim işlemlerinin verimli biçimde sürdürülmesi çalışmalarını yönetirler. Makine Mühendisliği Makine mühendisleri, makine tasarım ve yapımından başka, bunların işletilmesi ve onarımından da sorumludur. Her tür iş için gerekli olan makinelerin tasarım ve yapım çalışmaları makine mühendislerince gerçekleştirilir. Biçerdöver gibi tarım makineleri ile iplik eğirme ve kumaş dokuma makineleri bunların arasındadır. Makine yapımında en çok kullanılan malzemeler çelik, bakır ve alüminyum gibi metallerdir. Makine mühendisleri kullandıkları malzemelerin, çekme, burulma ya da titreşme gibi çeşitli etkiler altında ve ayrıca çok yüksek ya da çok düşük sıcaklıklarda ne gibi değişiklikler gösterdiğini bilmek zorundadırlar. Metallerin özelliklerini inceleyen bilim dalı olan metalürji, yeni malzemeler geliştirerek makine mühendislerine yardımcı olmuştur. Bu yeni malzemeler arasında, değişik metallerin karışımı olan alaşımlar başta gelir. Alaşımlar, katışıksız metallerden daha hafif olmakla birlikte genellikle daha sağlam, ağır çalışma koşullarında ve yüksek sıcaklıklarda daha dayanıklıdır. Sanayide otomobil, çamaşır makinesi, mutfak eşyası ve giysi gibi çok değişik ürünlerin yapımı için değişik makineler kullanılır. Bu eşyaların üretildiği fabrikalardaki üretim düzenini tasarlamak ve uygulamak amacıyla, endüstri mühendisliği denen yeni bir mühendislik dalı ortaya çıkmıştır. Endüstri mühendisleri, fabrikadaki üretimin çeşitli aşamalarını planlayıp yönetirler, ayrıca hammaddelerin ve kullanılan öbür malzemelerin miktarlarını ve boyutlarını saptarlar, fabrikada kullanılacak özel takım tezgâhlarının, taşıma, kaldırma işlerinde yararlanılacak mekanik donanımların tasarımlarını yaparlar. Aslında, ürünün paketlenmesine kadar olan bütün üretim süreci endüstri mühendislerince düzenlenir. Amaç, işgücünün ve makinelerin en verimli biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Bu nedenle endüstri mühendisleri, üretimi olabildiğince elektronik denetimli makinelerin yardı mıyla otomatik olarak gerçekleştirmeye çalışırlar. Bazı durumlarda üretim bütünüyle otomatik hale getirilmiştir. Elektrik Mühendisliği Elektrikten yararlanılan önemli alanlardan biri de telekomünikasyondur (uzaktan iletişim). Telefon sistemleri ve otomatik telefon santrallarıyla telekomünikasyon mühendisleri ilgilenir. Denizin altına döşenen kablolar ve haberleşme uyduları da telekomünikasyon mühendislerinin ilgi alanına girer. Elektronik mühendisliği, elektrik mühendisliğinin en son gelişen dalıdır. Radar, radyo ve televizyonlarda ya da makinelerin denetiminde kullanılan termoiyonik tüpler, yani diyot lambalar, katot ışınlı lambalar, fotosel-ler ve transistörler gibi elektronik donanımların kullanılması elektronik mühendisliğinin kapsamındadır. Bilgisayar tasarım ve yapımı da elektronik mühendislerinin işidir. Kimya Mühendisliği |
Mühendislik MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi Pozitif bilimlerin (matematik dahil) toplum yararına uygulanmasında ortaya çıkan teknik sorunların çözümlenmesi gerekli tasarımların yapılması işiyle uğraşan ve çeşitli dalları olan meslek. Doğa yasaları ve maddenin özelliklerine ilişkin bilgilerin uygulama alanına sokulması, yeni buluşların pratiğe aktarılması, mühendislik mesleğinin gelişmesine yol açtı. 19. yüzyıldan önce bilimsel araştırmacılarla uygulamacılar genellikle aynı kişilerdi. Ancak 19. yüzyılda ve özellikle 20. yüzyılda bilim ve teknikte ayrıntılara inilmesi, bilim dallarının ve bunlara bağlı uygulamaların birbirlerinden iyice ayrılması "bilgin" ve "mühendisler"in de kesin şekilde ayrılmasına yol açtı. Mühendisliği bilginlikten ayıran en önemli faktörlerden biri, topluma yararlı bilgileri uygulama alanına sokma görevini üstlenmiş mühendisin, uygulamayı daima ekonomik koşullar içinde gerçekleştirmek zorunda olmasıdır. Yeni, modern yapıların yapılması, elektrik enerjisinin kullanılması (barajlar, nakil hatları, trafolar vb.), kimya ve petrol sanayiinin geliştirilmesi, yeni taşıt araçları ve karmaşık makinelerin yapılması ve elektronik uygulamaları bütünüyle mühendislik çalışmaları sonucu olmuştur. Çalışma alanları bakımından mühendislik üç bölümde incelenebilir:
|
Saat: 01:26 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık