Kronik �rtiker hastal�� hakk�nda yard�mc� olur musunuz?

HER �RT�KER ALLERJ� M�D�R ?

HANG� HASTALIKLAR KRON�K �RT�KERE NEDEN OLAB�L�R ?
�RT�KER deride olu�an, etraf� k�zar�kl�kla ile �evrili, b�y�kl�� birka� milimetreden birka� santimetreye kadar de�i�en, �e�itli �ekillerde olabilen, ka��nt�l� ve �demli (�i�) plaklard�r. Halk aras�nda “kurde�en” veya “dabaz” olarak adland�r�l�r.
Dudaklarda, g�z kapaklar�nda, genital b�lgede ya da v�cudun herhangi bir yerinde �dem (�i�lik) �eklinde ortaya ��kan �ekline ise ANJ�O�DEM ad� verilir.
ALLERJ�, ba��kl�k sisteminin, normalde zarars�z olan maddelere kar�� anormal cevaplar vermesidir.
Bir �rnekle a��klayal�m:
Yumurta normalde insanlar i�in zararl� olmayan, hatta gerekli olan bir g�da maddesidir. Ancak baz� ki�ilerde yumurta yedikten sonra birtak�m allerji �ikayetleri ortaya ��kar. Bu olaya “allerji”, b�yle ki�iler de “atopik b�nyeli” ki�iler denir.

http://www.allerjim.com/urtiker06.jpg
http://www.allerjim.com/urtiker01.jpg
�rtiker
�rtiker
http://www.allerjim.com/urtiker03.jpg
http://www.allerjim.com/urtiker04.jpg
Anjio�dem
Anjio�dem (yutak)

ALLERJ� �RT�KERE NEDEN OLUR MU ?
Evet
�rtiker allerjik hastal�klarda en s�k g�r�len deri bulgusudur. Bir di�er deyi�le, deride geli�en allerjik reaksiyonlar, genellikle �rtiker �eklinde belirti verir.
�la�lar, g�dalar, hayvan salya ve deri d�k�nt�leri, b�cek sokmalar�, nadir de olsa baz� hastalarda polenler ve ev tozlar� gibi solunum yolu allerjenleri, allerjik reaksiyon ile �rtikere neden olmaktad�r.
Ayr�ca s�cak, g�ne� ��, bas�n� ve benzeri fiziksel etkenler de allerjik �rtiker ile ili�kilidir.
Allerjinin neden oldu�u �rtikerlerde ayr�nt�l� bir ara�t�rma ile "neden-�rtiker" ili�kisi ortaya konabilir.

HER �RT�KER ALLERJ� M�D�R ?
Hay�r
�ncelikle �unu iyi bilinmesi gerekir: �rtiker kendi ba��na bir hastal�k olmay�p, bir�ok nedene ba�l� olarak ortaya ��kan bir klinik tablodur.
Bu nedenle, allerji (ya da ba�ka bir neden) tespit edilemeyen �rtiker hastalar�na "�ikayetleriniz psikolojik" demek her zaman do�ru de�ildir. Psikolojik fakt�rlerin (stres) �rtiker �ikayetlerini art�rd�� do�rudur.
Ama �zellikle KRON�K �rtikeri do�rudan stres ile ili�kilendirmek HATALI, hatta bazen hastan�n sa�l�� a��s�ndan ZARARLI bir yakla��md�r.

KRON�K �RT�KER NED�R ?
(S�ZL�K anlam� olarak: kronik =s�regen, akut =ivegen)
�rtiker �ikayeti yeni ortaya ��km�� ve 6 haftadan k�sa bir zaman periyodunu i�eriyorsa AKUT �RT�KER, �ikayetler 6 haftadan daha uzun bir s�re ataklar halinde tekrarlayarak devam ediyorsa KRON�K �RT�KER olarak adland�r�l�r.
Akut �rtiker genellikle �ocuk ve gen� eri�kinlerde, kronik �rtiker ise eri�kinlerde ve �zellikle orta ya� bayan hastalarda daha s�k olarak g�zlenir.

KRON�K �RT�KER NEDEN �NEML�D�R ?
http://www.allerjim.com/soru2.jpg
�rtiker �ikayetleri ila� veya ila�larla bir �ekilde bask�lanabilir. Ama as�l �nemli olan �rtikerin BA�KA B�R HASTALI�IN DER� BULGUSU olup olmad��n�n ortaya konmas�d�r. Herhangi bir hastal�k �rtikere neden oluyor ve bu tespit edilirse;
1. Neden olan hastal��n tedavisiyle �rtiker �ikayetleri ortadan kalkacakt�r.
2. �rtiker �ikayeti ile kendini g�stermi�, ve belki de �rtikerden daha �nemli olabilen as�l hastal�k ortaya konmu� olacakt�r.
Son iki c�mle, �rtikere do�rudan "psikolojik" demenin ne kadar yanl�� oldu�unu ortaya koymaktad�r. Kronik �rtiker hastalar�, uzman hekim taraf�ndan ayr�nt�l� olarak ara�t�r�lmal� ve tedavisi elde edilen verilere g�re d�zenlenmelidir.

HANG� HASTALIKLAR KRON�K �RT�KERE NEDEN OLAB�L�R ?
http://www.allerjim.com/soru2.jpg
Kronik �rtikere neden oldu�u kesin olarak g�sterilmi� olan, ya da kronik �rtikerle ili�kisi oldu�u d��n�len bir�ok durum vard�r.
Bunlar�n baz�lar�, zaman i�inde kendi kendine ortadan kalkar. Dolay�s�yla �rtiker �ikayetleri de kaybolur.
Bir k�sm� ise ilerleyici karakterdedir. �nce sadece �rtiker ile belirti verir, sonra ilerleyen zamanla birlikte di�er bulgular� da ortaya ��kar.

1. OTO�MM�N HASTALIKLAR
Ba��kl�k sisteminin kontrolden ��kmas� ve v�cudun kendi yap�lar�n� (h�cre, doku, organ gibi) yabanc� olarak alg�lamas�d�r.
Bu olay, otoimm�n hastal�klar ad� verilen ve doku ya da organlar�n harabiyeti ile seyreden bir grup hastal��a neden olmaktad�r.
http://www.allerjim.com/otoimmunite.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

�rtikere neden olabilen bu hastal�klar i�inde en s�k olarak tespit edilen OTO�MM�N T�RO�D�TLERdir (Tiroid- guatr bezi iltihab�). �lerleyici karakterde olan ve sonu�ta tiroid bezinin harabiyeti ile sonu�lanan bu hastal�k kad�n hastalarda daha fazla g�r�l�r, ve ki�inin birinci derece akrabalar�nda da genellikle benzer tiroid hastal�klar� vard�r. Tiroid bezine y�nelik tedavi ile kronik �rtiker kontrol alt�na al�nabilmektedir.
http://www.allerjim.com/thyroid.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

�rtikere neden olan ba�ka otoimm�n hastal�klar da vard�r. �zellikle eri�kin hastalarda Sistemik Lupus Eritematozus, Sj�gren sendromu, romatoid artrit gibi kollagen doku hastal�klar� ara�t�r�lmal�d�r.
Bu hastal�klar v�cutta bir�ok doku ve organ� ilgilendiren hasarlara neden olurlar. Bazen, �zellikle di�er sistem bulgular�n�n hen�z belirgin olmad�� safhalarda, hastalar� en fazla rahats�z eden belirti tekrarlayan �rtiker ataklar� olabilir.
http://www.allerjim.com/lupus.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

2. VASK�L�TLER
Vask�lit damar iltihab� demektir. Derinin damarlar�nda iltihab, �rtikeriyal vask�lit olarak adland�r�lan bir hastal��a neden olur.
Klinik g�r�n�m olarak klasik �rtikere benzer ama ancak �rtiker tedavileri �o�u kez yetersiz kal�r ve �ikayetler tekrarlayarak devam eder.
http://www.allerjim.com/vaskulit.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

3. KARAC��ER HASTALIKLARI (HEPAT�TLER)
�zellikle Hepatit B hastal��n�n erken d�nemlerinde hastalarda tekrarlayan �rtiker ataklar� g�r�lebilmektedir. Daha sonraki safhalarda hepatitin di�er bulgular� da ortaya ��kar.
Ayn� �ekilde hepatit C hastal��nda da �e�itli mekanizmalarla �rtiker ataklar� olu�abilir.
http://www.allerjim.com/hepatit.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

4. MAL�GN (HAB�S) HASTALIKLAR VE KANSERLER
Malign kan hastal�klar�n�n ve organ kanserlerinin seyri s�ras�nda da, t�m�r antijenlerinin neden oldu�u imm�nolojik mekanizmalar �rtikere neden olabilir.
Bu �ok nadir bir ama ara�t�r�lmas� gereken bir durumdur.
http://www.allerjim.com/kanser.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

5. M�DE HASTALIKLARI
Midede kronik gastrite neden olan helikobakter pilori (HP) adl� bakterinin �rtikere neden oldu�unu g�steren bir�ok bilimsel �al��ma vard�r.
Her nekadar do�rusal bir ili�ki tam olarak kan�tlanmam��sa da, HP enfeksiyonunu tedavisi ile iyile�en kronik �rtiker hastalar� mevcuttur.
http://www.allerjim.com/hpgastrit.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

6. ENFEKS�YONLAR
Bir�ok enfeksiyonun seyri s�ras�nda tekrarlayan �rtiker ataklar� g�r�lebilir. Bu durum �zellikle vir�slere ba�l� enfeksiyonlarda kar��m�za ��kmaktad�r.
Bazen de enfeksiyon oda�� belli de�ildir. Bu tip enfeksiyonlara "gizli" enfeksiyon ad� verilir ve enfeksiyon oda��n�n neden oldu�u s�rekli antijenik uyar�m �rtikere neden olabilir.
http://www.allerjim.com/bakteri.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

7. PARAZ�T HASTALIKLARI
Barsaklara yerle�en ve konaklad�klar� organizmadan "ge�inen" parazitler de tekrarlayan �rtiker ataklar�na neden olabilir. Parazit hastal�klar�, hijyenik ko�ullar�n iyi olmad�� yerlerde, �i� et t�ketiminin yayg�n oldu�u b�lgelerde (�i�k�fte) ve mesle�i gere�i hayvanlarla ve hayvan etleriyle do�rudan temas eden ki�ilerde (veteriner hekim, kasap, mezbaha i��ileri gibi) �rtiker nedeni olarak ara�t�r�lmal�d�r.
http://www.allerjim.com/solucan.jpg

http://www.allerjim.com/urtiker07.jpg

�ZET
Kronik �rtikeri olan hastalar�n B�R KISMINDA (yukar�da birka� �rnek sundu�umuz) �rtiker nedeni olan ve belki de �rtikerden daha �nemli olabilen ba�ka hastal�klar olabilir.
Bu hastal�klar�n ayr�nt�l� olarak ara�t�r�lmas� her zaman hastan�n yarar�na olacak bir uygulamad�r. Tedaviye bu ara�t�rmalar tamamland�ktan sonra ba�lanmal�d�r.
Allerji �nemli bir �rtiker nedenidir, ama her �rtiker allerji de�ildir.

kaynak