|
Mısra, beyit ve ölçü nedir, örneklerle açıklar mısınız? |
MISRAManzum edebiyat yapıtlarının her bir satırına verilen isimdir. Bir ölçüye uygun olarak söylenmiş beyitin yarısına da mısra denir. En küçük anlamlı nazım birimi olan mısra, bir şiirin parçası olabileceği gibi, bağımsız bir bütün de olabilir. Yani tek mısralık şiirler de olabilir. Divan edebiyatında kendi içinde bir bütün oluşturan mısralara mısra-i azade (bağımsız mısra) adı verilir. Ayrıca bir beyitin birbirinin anlamlarını tamamlayan ya da aralarındaki anlam bağı kesin olmayan mısralarına da aynı isim verilir. Yetkinliği, sağlam yapısı, özlü ve çarpıcı anlatımıyla dikkat çeken, her zaman kolayca anımsanabilen, dilden dile dolaşan mısralar "mısra-i berceste" ya da şah-mısra diye adlandırılır. ÖLÇÜ (VEZİN)Edebiyatımızda iki ölçü kullanılmıştır. 1. HECE ÖLÇÜSÜ: Şiiri oluşturan dizelerdeki hece sayılarının aşit olmaı kuralına dayanan ölçüdür. Hece ölçüsünde dizeler iki yada daha çok parçaya bölünür.Dizelerin bu bölüm yerlerine durak denir. Duraklar sözcükleri bölmez. 2. ARUZ ÖLÇÜSÜ:Hecelerin kısa uzun (açık kapalı) olması kuralına dayanan ölçüdür. Ölçü, ahengi sağlayan ögelerdir. BEYİTİki mısradan meydana gelen nâzım parçası. Divan edebiyatında nâzım birimi sayılan beyit, aynı vezinde olan ve birbiri peşinden gelen iki mısradır. Çoklukla anlamın tamamlandığı bir bölüm Beyitin bir nâzım birimi olarak kabul edilmesi yüzünden, divan edebiyatı şiirlerinde konu birliği pek az görülür. Divan şairinin bütün düşüncesi, beyitleri meydana getirecek kafiyelerle ikişer mısra söyleyebilmekti. Divan edebiyatındaki bu şiir anlayışı, bizde "Edebiyat-i Cedide" ile değişmeye başlamıştır. Anlamın bir beyitte tamamlanmasının şart olmadığı sonraki beyitte, hattâ daha sonraki beyitlere geçebileceği hakkındaki örnekler, bu edebiyat akımı ile edebiyatımızda gelişmiştir. Böylece, bir nâzım şeklinde konu birliğine önem verilmesi yoluna geçilebilmiştir. Ayrıca Bknz.>> Beyit Nedir? Vezin (Ölçü) Nedir? |
BEYİTLERDil verdiğimiz yâre nigâh-i gazabından Tasrîhe mecâl olmadı îmâ ile geçtik Naili Ders-i aşkın müşkilin Yahyâ nice halleylesin Söyleyenler kendini bilmez bilenler söylemez Şeyhülislam Yahya Dilde gam var şimdilik lutfeyle gelme ey sürûr Olamaz bir hânede mihmân mihmân üstüne Rasih Künc-i mihnetde rakîbâ beni tenhâ sanma Kâr ger sende yatursa elemi bende yatur Bağdadlı Rûhî Ger derse Fuzuli ki “güzellerde vefâ var” Aldanma ki şâir sözü elbette yalandır Fuzuli Cihânda âşık-i mehcûr sanma râhat olur Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur Şeyhulislam Yahya Vezine örneklerBa zı düşman bazı şeytan seni et miş perişan Sonu gel mez kibi rindir sana güçlük çıkaran M. Fatin Baki Sana verdim bu gönül tahtını dem sür diyerek Sana verdim çölü al cennete döndür diyerek M. Turan Yarar |
Alıntı:
Anlam ve vezin bakımından birbirine bağlı ya da birbirini bütünleyen iki dizeden oluşmuş şiir parçasıdır. Kavramın asıl anlamı ‘ev, hane, yuva’dır. Divan Edebiyatı’nda beyit nazım birimi olarak kullanılır. Buna göre, beyitler arasında vezin ve kafiye birliği olması gereklidir. Her beyit tıpkı aruz vezninde olduğu gibi parçalara ayrılabilir ve taşıdığı özelliğe göre adlandırılır. Şiirin ilk beytine, matla; ikincisine hüsni matla; son beytine makta; sondan bir önceki beyte de hüsni makta adı verilir. Şiirde şairin isminin geçtiği beyte mahlas beyti; mısraları kafiyeli olan beyitlere musara, şiirin en güzel beytine de beyt’ül gazel ya da beyt’ül kasid adı verilir. |
Alıntı:
|
| Saat: 21:50 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık