|
Yalta Konferansı 1 ek Yalta Konferansı II. Dünya Savaşı sonlarında, Nazi Almanyası’nı kesin yenilgiye uğratacak son saldırıyı görüşmek üzere, ABD başkanı Franklin D. Roosevelt, İngiltere başbakanı Winston Churchill ve SSCB lideri Iosif Stalin’in katılımıyla Ukrayna SSC’deki Yalta kentinde düzenlenen konferans (4-11 Şubat 1945). Almanya’nın ABD, İngiltere, Fransa ve SSCB’nin denetimindeki işgal bölgelerine ayrılması daha önceki görüşmelerde karara bağlanmıştı. Konferansta, halkın temel gereksinimlerini sağlama dışında Almanya’ya karşı hiçbir yükümlülüğün söz konusu olmayacağı konusunda görüş birliğine varılarak, Alman savaş sanayisinin dağıtılması ve önde gelen savaş suçlularının uluslararası bir mahkemede yargılanmaları kararlaştırıldı. Aynca savaş tazminatları için bir komisyonun kurulması konusunda görüş birliği sağlandı. Ele alman bir başka konu da savaşta yenilgiye uğrayan ya da Müttefik kuvvetlerince kurtarılan ülkelerdeki siyasal yapının düzenlenmesiydi. Bu konuda “bütün demokratik unsurları temsil edecek geniş tabanlı geçici yönetimlerin kurulması ve en kısa sürede serbest seçimler sonucunda halkın iradesini temsil edecek hükümetlerin oluşturulması” ilkesi benimsendi. Ama Polonya’yı kimin temsil edeceği konusunda da görüş ayrılıkları ortaya çıktı. ABD ve Ingiltere Polonya’nın gerçek temsilcisi olarak gördükleri Londra’daki sürgün hükümetiyle ilişki kurarken, SSCB komünistlerin denetiminde bulunan Lublin’deki Polonya Ulusal Kurtuluş Komitesi’ni (PKWN) destekliyordu. Taraflar arasında görüş birliğine varılamaymca, bu iki grubun geçici bir hükümet kurmak için işbirliği yapmaları istendi. Polonya’nın gelecekteki sınırları konusunda ise herhangi bir sonuca ulaşılamadı. Uzakdoğu’yla ilgili görüşmelerde, Almanya’nın yenilgisinden “iki ya da üç ay” sonra Japonya’ya karşı savaşa girmesi karşılığında, SSCB’nin Rus-Japon Savaşı’nda (1904- 05) kaybedilmiş toprakları geri almasını öngören bir gizli protokol imzalandı. Protokolde Dış Moğolistan’ın bağımsızlığının tanınması da öngörülmüştü. Konferansın bir başka önemli sonucu da Stalin’in Çin’le bir dostluk ve işbirliği antlaşması imzalamayı kabul etmesi oldu. Konferansa katılan liderler, bir süre önce hazırlanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşmasında pürüz oluşturan Güvenlik Konseyindeki oylama sistemi ve SSCB’yi oluşturan cumhuriyetlerin üyeliği konularını çözüme bağladılar. SSCB bu uzlaşma sonucunda 16 Sovyet cumhuriyetinin BM Genel Kurulu’nda temsil edilmesi isteğinden vazgeçti. Kamuoyuna 1946’da açıklanan konferans kararlan ABD’de sert eleştirilere yol açtı. Roosevelt’e yöneltilen suçlamalar arasında Dışişleri Bakanlığı’ndaki Sovyet yanlısı gruplardan etkilendiği ve konferans sırasında sağlığının bozukluğu nedeniyle yerinde kararlar alacak durumda olmadığı gibi iddialar da bulunuyordu. 1949’da Çin’de komünistlerin iktidara gelmesi de Yalta Konferansının sonuçlarına bağlandı. Ama sonradan tarihçilerin araştırmaları ve konferansa katılanların tanıklıkları bu suçlamaların asılsız olduğunu ortaya koydu. kaynak: Ana Britannica |
1 ek  4-11 Şubat 1945 tarihlerinde Kırım'ın güneyindeki Yalta kentinde, Churchill, Roosevelt ve Stalin arasında yapılan doruk toplantısı. Amacı, II. Dünya Savaşı'nın bitirilmesi ve Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kurulması için gerekli askerî ve politik önlemlerin görüşülmesiydi. Üç lider, Birleşmiş Milletler kurucu konferansının San Fransisco'da toplanmasını ve kuruluş bildirgesinin hazırlanmasını kararlaştırdılar. Beş büyük devletin (ABD, SSCB, İngiltere, Fransa, Çin), BM Güvenlik Konseyi'nde sürekli üye ve veto hakkına sahip olmalarını kabul ettiler. Sovyetler Birliği, Almanya'nın teslim olmasından sonra, Japonya'ya karşı savaşa girmeyi taahhüt etti. Buna karşılık, Kuril Adaları'nın, Güney Sahalin'in kendisine verilmesini, Dış Moğolistan'da statükonun korunmasını, Mançurya, İç Moğolistan ve Pasifik limanları üzerindeki haklarının kabul edilmesini sağladı. Yalta'da alınan kararların en önemlileri, Avrupa'nın yeniden düzenlenişiyle ilgili olanlarıdır. Almanya'nın 4 işgal bölgesine bölünmesi; Fransa'nın kurulacak Müttefik Kontrol Komisyonu'na katılması; Almanya'nın askersizleştirilmesi ve nazilerden arındırılması, savaş suçlularının yargılanması için uluslararası bir mahkemenin kurulması; Polonya'nın, batıda Oder-Neisse, doğuda Curzon hattıyla sınırlandırılması; Londra'daki Polonya sürgün hükümetinin ve Dublin komitesinin katılmasıyla geçici bir Polonya hükümetinin kurulması; Yugoslavya'da Tito ve Şubasiç tarafından ortak bir hükümet oluşturulması. Böylece Yalta Konferansı, üç büyük devletin, geniş çaplı uluslararası bir tartışmaya ve haklarında karar verdikleri ülkelerin fikrini sormaya gerek görmeden, Avrupa'yı ve hatta tüm dünyayı yeni baştan düzenledikleri bir doruktur. MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi |
1 ek Yatta konferansı 4-11 şubat 1945'te, Roosevelt, Churchill ve Stalin'i Livadya’ da (Yatta) bir araya getiren konferans. Birleşmiş milletler örgütü'nün kurulacağı, San Francisco’da bir konferansın toplanacağına ilişkin bildiriyle burada belirlendi. Churchill, Almanya'nın askeri işgaline Fransa’nın da katılmasını güçlükle kabul ettirdi. Almanya'nın bölünmesi ve tazminat sorunları konusunda anlaşamayan taraflar sözkonusu sorunları çözmeyi ileri bir tarihe bıraktılar. Churchill’in görüşüne karşın, Stalin ile Roosevelt Almanya aleyhinde ödünlere karşılık, Doğu Polonya'nın bölünmesi ilkesini kabul ettiler.  Kaynak: Büyük Larousse |
1 ek Churchill, Almanya'nın askeri işgaline Fransa’nıda katılmasını güçlükle kabul ettirmiştir. Almanya’nın bölünmesi ve tazminat  4-11 Şubat 1945 tarihleri arasında cereyan eden Yalta Konferansında görüşülen konular ve sonuçları özet olarak şöyledir:
|
|
|
| Saat: 05:25 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık