Yumurtal�k Nedir - Yumurtal��n Yap�s� ve G�revleri

Yumurtal�k

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Illu_ovaryb_tr.PNG

Yumurtal�k, d�lyata��n�n iki taraf�nda, geni� ba�lar i�inde bulunan simetrik iki bezin her biri. Yumurtal�k, di�i �reme h�crelerini yani yumurtalar� bulunduran bir di�i �reme organ�d�r. Ergenlik d�nemine kadar i�indeki yumurtalar olgunla�maz. Ergenlik d�neminden sonra olgunla�an yumurtalar teker teker rahime gider. E�er yumurtal��n a�z� t�kanm��sa, buna K�s�rl�k denir.

Yap�s�

Yumurtal�k, 3-4 cm uzunlu�undad�r. D�lyata��*yumurtal�k ba��yla d�lyata��na, yumurtal�k borusu- yumurtal�k ba��yla Fallop borusuna ba�l�d�r. Kar�nzar�ndan bir k�l�f ile De Graff folik�llerinden olu�an yumurta yap�c� bir tabakadan meydana gelir. De Graff folik�llerinin say�s� 700.000 civar�ndad�r. Folik�ller, �zeri damarlarla kapl� kat�lgan dokudan bir k�l�fla �evrilidir. Folik�llerin i�i yeti�kin kad�nda �nce bir epitel k�tlesi halindedir, sonra bunun yerini tanecikli bir zar (epitel h�creleri), etraf� epitel h�crelerinden ibaret bir kursla �evrili bir yumurta ve merkezi bir s�v� al�r.

�al��mas�

Yumurtal��n �al��mas� iki y�nl�d�r. Yumurtal�k bir yandan De Graff folik�l�n�n olgunla��p �atlamas�yla zaman zaman bir yumurta b�rak�r (yumurtlama), di�er yandan folik�l�n ve l�tein denilen iki hormon salg�lar (di�ilik hormonu). Folik�lin do�rudan do�ruya folik�l taraf�ndan salg�lan�r. Folik�l�n �atlamas�yla birlikte hormon miktar� birden �o�al�r. ve yumurtlama meydana gelir. L�tein (progesteron) yumurtal��n "sar� cisim" denen De Graff folik�l�n�n nedbesi taraf�ndan salg�lan�r.

Yumurtal�k urlar�

Yumurtal�klarda, kat� ve sulu tehlikesiz urlarla birlikte habis urlar da g�r�lebilir. Baz� urlar�n i� salg�lara etkisi olabilir. Genellikle bir salpenjite ba�l� iltihaplar meydana gelebilir (salpengo-ovarit veya aneksit). Yumurtal�klarda say� (eksiklik veya fazlal�k), yer, �ekil ve geli�me (hipoplazi) bak�m�ndan anomaliler olabilir. Baz� yumurtal�k lezyonlar�n�n (distrofi) s�n�fland�r�lmas� g��t�r.

Yumurtal�k distrofilleri

Yumurtal�k distrofilleri konusundaki incelemelere son zamanlarda b�y�k �nem verilmektedir. Yumurtal�k distrofilleri, �e�itli anatomik lezyonlarla ortaya ��kar. Bunlar�n ortak �zellikleri yumurtal�kta yumurtalar�n geli�ti�i ve �o�ald�� tabakaya yerle�mi� olmalar�d�r. Bu lezyonlar, yumurtal��n �al��mas�n� ve �zellikle yumurtan�n olgunla�mas�n� k�t� y�nde etkiler. Klinik belirtileri, �e�itli �det bozukluklar�ndan k�s�rl��a kadar de�i�ebilir. Yumurtal�k distrofillerine ba�l� �� e�it anatomik lezyon tarif edilirse de bunlar�n de�i�ik tabiatta m�, yoksa ayn� hastal��n �e�itli �ekilleri mi oldu�u bilinmemektedir. S�z konusu lezyonlar �unlard�r: Sklerokistli yumurtal�k iltihab�, Stein-Leventhal belirtisi ve Yumurtal�k kabu�u fibrozlar�. Yumurtal�k distrofilleri, yumurtal��a ba�l� k�s�rl�klar�n pek �o�unun sebebidir. Bunlar�n b�y�k k�sm� i�in cerrah� bir tedavi imk�n� bulmak m�m�k�nd�r.

Yumurtal�k iltihab�

Yumurtal�k iltihab�, had veya m�zmin olabilir. Cinsel organlar�n bir iltihab�ndan veya genel bir iltihap sonucu meydana gelebilir. �o�unlukla rastlanan mikroplar �unlard�r: Streptokok kolibasil, daha nadir olarak da gonokok.

Kaynak