[KK] Yayl� �alg�lar - Viyolonsel (�ello)

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Sanat (https://www.msxlabs.org/forum/sanat/)

- - Yayl� �alg�lar - Viyolonsel (�ello) (https://www.msxlabs.org/forum/sanat/271901-yayli-calgilar-viyolonsel-cello.html)

Yayl� �alg�lar - Viyolonsel (�ello)

viyolonsel

�ELLO olarak da bilinir,

keman ailesinden d�rt telli, bas sesli �alg�.
Telleri alt orta Do'dan yukar�ya do�ru Do-Sol- Re-La d�zeninde akort edilir. 70 cm kadar olan g�vde boyu, sapla birlikte yakla��k 119 cm�yi bulur. Viyolonselin kasnaklar� keman�nkilere oranla daha geni�, sap� daha k�sad�r.

�lk kez 16. y�zy�lda geli�tirilen viyolonsel daha �ok be� telli yap�l�r ve genellikle �alg� topluluklar�nda bas melodi �izgisini desteklemek i�in kullan�l�rd�. Bir solo �alg�s� haline ancak 17. ve .18. y�zy�llarda, viyola da gambanm yerini alarak geldi. 17. y�zy�lda s�rekli bas partileri i�in viyolonselle klavsenin bir arada kulan�lmas� yayg�nla�t�. Haydn, Mozart ve daha sonraki besteciler �alg� topluluklar� i�in yazd�klar� yap�tlarda viyolonsele gittik�e daha �nemli bir yer verdiler.

Se�kin viyolonsel yap�tlar� aras�nda, J. S. Bach��n e�liksiz viyolonsel i�in alt� s�iti, Beethoven�in viyolonsel ve piyano i�in 5 sonat�, Dvorak ve Kod�ly��n kon�ertolar� ve Heitor Villa-Lobos�un 8 viyolonsel ve soprano ses i�in Bachianas Brasileiras NoSi say�labilir. Emanuel Feuermann, Pablo Casals, Pierre Fournier ve Mstislav Rostropovich 20. y�zy�l�n se�kin viyolonselcileri aras�ndad�r.

kaynak: Ana Britannica

�ello M�zik Aleti

Viyolonsel (ya da �ello), 16. y�zy�l�da ilk �rnekleri Fransa�da ortaya ��kan, esasen �ekli kad�n v�cudunu and�ran yayl� bir �alg�d�r. Bu �alg�n�n atas��Viola da gamba� ad� verilen perdeli bir �alg�d�r.Viyolonsel, Keman, viyola ve kontrabas ile ayn� ailedendir. Keman ile viyolonselin �ekilleri b�y�k oranda birbirini and�rsa da boyutlar� �ok farkl�d�r. Kar��dan bak�ld��nda g�vdesinin orta b�l�m�nde bulunan ve el yaz�s� ile �f� harfini and�ran 2 ses deli�i vard�r. Yay�n tellere temas� ile titre�en tellerden ��kan ses, g�vdenin i�indeki havay� titre�tirerek bu deliklerden geri d�ner.

Tellerinin adlar� (Bastan Tize do�ru)
-do -sol -re -la
g�r�ld�� zere 5 li akort sistemi uygulanmaktad�r. 7 pozisyon a kadar numaraland�r�l�r. Daha sonras� 7. pozisyon ve de ilerisi olarak ge�er.

Akort ve �al�n��
�alarken pus yani ba� parmak hari� geri kalan 4 parmak kullan�l�r. Ba�parmakta kullan�l�r. Parmaklar s�ras�yla pus hari� 1. 2. 3. ve 4. parmaklar olarak adland�r�l�r. Ba�parmak, ilk ba�larda pek kullan�lmamakla beraber teknik ilerledik�e m�zi�e dahil edilir. 7. pozisyon ve de ilerisinde daha do�rusu pus kullan�l�rsa 4. parmak yani ser�e parmak nadiren kullan�l�r. 7. pozisyon ve ilerisinde pus daha s�k kullan�l�r.

Viyolonsel, kulak dedi�imiz k�s�mdan akort edilir b�y�k akortlar buradan yap�l�r. �nce ayar akortlar� fix dedi�imiz k��k ****l par�alardan yap�l�r. Parmaklar, tu�e de�ilen siyah b�lgeye konur. K�pr�yle (e�ik de denir) tu�enin aras�ndaki bo�luktan ar�e yard�m�yla �al�n�r.Seslerin net ��kmas� i�in ar�enin biraz sert bast�r�lmas� gerekir keman ve viyolaya g�re ��nk� viyolonselin telleri daha kal�nd�r.Par�alara g�re arada parmakla da �al�nabilir.Ar�e yerine sa� elimizle genelde i�aret parma��m�z�n ucuyla teli �ekerek �al�n�r. (bu tekni�e pizzicato denir) Viyolonsel �insan sesine en yak�n� ses ��karan m�zik �letidir.

Viyolonsel (�ello)
Yayl� �alg�lar ailesinden tenor sesli �alg�.

D�rt telli olan bu �alg� kemana benzer, ancak kemandan �ok daha b�y�kt�r. Viyoladan bir oktav daha kal�n sesi vard�r. �ri g�vdesi, tok ve ahenkli sesiyle senfoni orkestralar�nda, oda m�zi�inde genellikle piyanoya e�lik eden ya da solo olarak dinlenen viyolonsel ilk olarak 17. y�zy�lda �talya'da ortaya ��kt�. �ello da denir.

MsXLabs & Morpa Genel K�lt�r Ansiklopedisi

Viyolonsel
Keman ailesinin �yesi olan yayl� bir �alg�. �ello da denir. Kemandakine benzeyen bir yayla �al�n�r. Keman �eklinde olmakla beraber daha b�y�kt�r. Yakla��k 1,2 m uzunlukta ve en geni� yerinde 40 cm civar�nda olan viyolonsel bu boyutlar� nedeniyle oturarak �al�n�r. Yere dayanan bir �ubuk �zerinde duran viyolonsel m�zisyenin bacaklar� aras�na al�n�p bir yayla �al�n�r. Keman gibi d�rt yaya sahiptir ve m�zisyenin ellerinin perdeler �zerinde gezmesiyle de�i�ik tonlar elde edilir. Bu nedenle viyolonselin ses geni�li�i d�rt oktavdan fazlad�r. Rostropovi�, Pablo Cassals, Jacquelin de Pera, Misch Maisky, William Lloyd Weber �nl� violonsel solistleri aras�ndad�r.

G�n�m�ze kadar da kalabilen baz� viyolonseller 1560′larda, �talyan yap�mc� Andrea Amati taraf�ndan yap�lm��lard�r. On sekizinci y�zy�l�n sonlar�na de�in viyolonsel �n pl�nda olan bir enstr�man de�ildi ve yaln�zca m�zikteki bas sesi vererek par�adaki bo�luklar� doldururdu. Ancak, Barok d�nemde, Antonio Vivaldi ve Luigi Boccherini gibi besteciler yaln�zca viyolonsel i�in de suitler yazd�lar. On dokuzuncu y�zy�la gelindi�indeyse Johannes Brahms ve Antonin Dvorak gibi b�y�k isimler viyolonsel i�in kon�erto ve benzeri eserler bile yazm��t�. Yirminci y�zy�lda da Sergei Prokofiev ve Dmitri Shostakovich gibi besteciler viyolonselin olanaklar�n� ke�fedip onu bir solo enstr�man olarak ele alan besteler yapt�lar.

�ELLO
(ital. v�oloncello'nun k�saltmas� olan �ello'dan). Keman ailesinden �alg�lar�n bas��. (Teknesinin uzunlu�u 75 ya da 76 cm'dir. Oranlar� XIX. yy.'dan bu yana de�i�memi�tir Bacakiar aras�nda �al�n�r. Dayama �ubu�u, XVIII. yy sonlar�ndan bu yana kullan�lmaktad�r. 1750'ye do�ru viola da gamba'n�n yerini ald�.

Sesi onunkinden daha g��l�d�r. Keman�n ge�irdi�i yap�sal de�i�imleri �ello da ge�irmi�tir.) [E�anl. V�YOLONSEL]

Kaynak: B�y�k Larousse