�izoid Ki�ilik Bozuklu�u

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Psikoloji ve Psikiyatri (https://www.msxlabs.org/forum/psikoloji-ve-psikiyatri/)

- - �izoid Ki�ilik Bozuklu�u (https://www.msxlabs.org/forum/psikoloji-ve-psikiyatri/274467-sizoid-kisilik-bozuklugu.html)

�izoid Ki�ilik Bozuklu�u ve tedavisi

Sosyal ili�kilere kar�� ilgisizlik, so�ukluk ve duygusuzluk ...

Nedir?

�izoid ki�ilik bozuklu�u sosyal ili�kilere kar�� ilgisizlik, so�ukluk ve duygusuzluk olarak ifade edilebilir. Bu hastal�k ergenli�in ba��nda duygusal ve sosyal olarak ki�inin ba�kalar� ile ileti�im kuramamas� ile kendini g�stermeye ba�lar. Bu ki�iler g�nl�k hayatta normal insanlar gibi ya�amlar�n� s�rd�rebilirler ama ba�kalar� ile anlaml� ili�kiler kuramazlar. B�t�n hayatlar� boyunca yaln�z ya�arlar, s�rekli hayal kurarlar ve �o�unlukla hayvanlara a��r� ba�lanma g�sterirler. Ba�ka insanlar�n tahamm�l edemedi�i ve yaln�z olmalar�n� gerektiren i�lerde �al��abilirler. Tart��mal� olmakla birlikte baz� ara�t�rmalar �izoid ki�ilik bozuklu�unun �izofreni ba�lang�c� olabilece�i �ne s�r�lm��t�r. �izoid ki�ili�i �izofreniden ayr�ran en �nemli etken, bu ki�ilerin ger�ek ile ba�lant�lar�n�n kopmam�� olmas�d�r.

Bu ki�iler direk olarak k��k�rt�ld�klar� zaman bile �fkelerini yans�tmakta zorlan�rlar. �o�unlukla �nemli ya�am sorunlar�na yada negative olaylara tepki vermezler ve pasif bir tav�r g�sterirler.

�izoid ki�iler bireyselli�e, yaln�zl��a ve kendi ba��na olmaya de�er veren ki�ilerdir. Kendi duygular�n� inceleme konusunda hi� bir arzular� yoktur. Ba�kalar�ndan farkl� olduklar�n� alg�lamalar�na ra�men bu konuda her hangi bir rahats�zl�k hissetmezler. Bu ki�iler ba�kalar�ndan nefret etmezler sadece �evrelerinde insan olmadan daha rahat olduklar�na inan�rlar.

Ara�t�rmalar bu ki�ilerin evlenebildiklerini ve de�er verdikleri insanlar olmad��nda kendilerini kaybolmu� hissettiklerini g�stermektedir. Fakat bu ki�iler �evrelerinde oldu�u zaman bu sefer de kendilerini bask� alt�nda hissederler. Dolay�s�yla �izoid ki�iler fazla yak�nl�k aramayan ve duygusal ili�ki istemeyen insanlar ile daha rahat hissederler. Di�er bir deyimle bu ki�iler i�in evlilik ev arkada�� edinmek gibi bir anlam ta��r. E�er �zel bir ili�ki geli�tirmezler ise �o�unlukla karde�leri yada ba�ka akrabalar� ile fazla yak�nl�k kurmadan ya�arlar.

Belirtiler

1.G��l� duygular ya�amazlar
2.Arkada�l�k ili�kisi kurmay� istemez yada zevk almaz
3.�nsanlarla ileti�im gerektiren b�t�n sosyal aktivitelerden ka�ar
4.Ba�ka insanlara yabanc�la�ma yada duygusal olarak so�ukluk
5.Hi� bir arkada�� yoktur
6.�vg� yada ele�tiriye kar�� hi� tepki vermez
7.So�uk ve umursamaz davran�r
8.Duygular�nda hemen hemen hi� de�i�im olmaz

Tedavi

Bu hastal��a sahip ki�iler �ok ender olarak tedaviye gelirler. Her hangi bir insan ile ileti�im kurmay� istemedikleri i�in terapi olduk�a problemli olabilir. Bu nedenle bir psikolog yada psikiyatrist ile yap�lan bireysel terapinin pek ba�ar�l� olmad�� ortaya konmu�tur. Zorlay�c� olmayan bir destek grubunun yaln�zl�k duygular�n� iyile�tirmede ve insanlar ile ili�kiye girme korkusunun a��lmas�nda daha faydal� oldu�u g�r�lm��t�r.

Bireysel terapinin ba�ar�l� olabilmesi i�in uzun zamanl� g�ven ili�kisinin olu�turulmas� gerekir ve ancak bu �ekilde terapist hastan�n ili�kiler konusunda ki ger�ek�i olmayan inan�lar�n� de�i�tirmesine yard�mc� olabilir. Terapist ile ileti�im geli�tik�e ki�i ba�kalar� ile olan ili�kilerine yeni bir bak�� getirmeye ba�layabilir.

��, ev yada aile bireylerinden birinin kayb� ki�inin ciddi hastal�klar geli�tirmesine yol a�abilir. Bu hastalarda ila� kullan�m� �nerilmez, fakat k�sa zamanl� tedavilerde a��r� depresyon ile alakal� semptomlar�n giderilmesinde kullan�labilir.

�izoid Ki�ilik

�izoid ki�ilik bozuklu�udur. Bu bozuklu�un oldu�u bir ki�inin davran��lar� �o�u di�er ki�iden farkl�d�r. �rne�in �izoid ki�ili�i olan ki�iler genelde sosyal etkile�imden ka��n�rlar ve baz�lar� ki�ili�i yokmu� veya kendini geri �ekiyormu� gibi g�r�nebilirler. Ancak bu bozuklu�un oldu�u ki�iler toplumda nispeten iyi bir �ekilde fonksiyon g�rebilirler.

Nedenler

Bu durumun oldu�u �o�u ki�inin �izofreni, �izoid ki�ilik bozuklu�u veya �izotipik ki�ilik bozuklu�u olan bir akrabas� vard�r. Hastal��a �evresel fakt�rler neden olabilir ve en b�y�k etkileri �ocukluk s�ras�nda oluyor gibidir. �ocukken ilgilenmeme veya istismar durumlar� buna katk�da bulunabilir. Duygusal olarak uzak bir ebeveyn de bir fakt�r olabilir. Bu durum erkeklerde kad�nlardan daha s�k g�r�l�r.

�izoid ki�ilik bozuklu�u tan�s� nas�l yap�l�r?

Bu ki�ilik bozuklu�unda ki�iler hayat boyu ili�kilerinde �ekingenlik ya�amakta, yak�n ili�ki kurmaktan �ekinme, sosyal ortamlardan ka�ma, duygular�n� anlat�rken yetersiz kalma gibi belirtiler ya�amaktad�r. Gen� eri�kinlik d�nemlerinde ba�layan rahats�zl�k, farkl� ko�ullarda ortaya ��kmaktad�r. Bu ki�iler i�e d�n�k ve so�uk bir yap�ya sahiptir. Davran��lar�nda ilgisiz ve uyu�uk bir hali vard�r. G�z temas�ndan ka��n�r, asosyal bir yap� sergilerler. Hayatta ya�anan �nemli sorunlara tepki vermezler, tamamen pasif bir duruma ge�erler. Sadece birinci derece akrabalar�yla ileti�im kurabilirler. Kimseyle ili�kiye girmezler. Toplumsal becerileri yoktur. �nsanlarla ileti�im kurmad�klar� hobiler edinirler. Ele�tirilere kar�� ilgisizlerdir. Tek ba��na yapt�klar� �al��malarda ba�ar�l� olabilirler. Odakland�klar� tek bir konu �zerinde �al��rlar. Cinselli�e ilgi g�stermezler, bu sebeple evlili�i tercih etmezler. D��ar�ya belli etmedikleri duygular�n�, i� d�nyas�nda yo�un olarak ya�arlar. Sorulara verdikleri cevaplar k�sad�r. Genellikle istekleri anla��lmaz. Haf�zalar� iyi olmakla birlikte, stresli zamanlar�nda k�sa s�ren psikotik d�nemler ya�arlar.

�izoid ki�ilik bozuklu�u tan� �l��tleri nelerdir?

A�a��da say�lan �zelliklerin d�rd�n� ya da daha fazlas�n� ta��yan ki�ilere bu rahats�zl��n tan�s� konulabilir.Bu duruma genellikle yeti�kinlikte tan� konur. Belirtiler aras�nda �unlar vard�r:

Ailenin bireyi olmad��n� d��nen, yak�n ili�kilerden ka��nan ki�ilere
S�rekli olarak tek bir etkinlik yapmay� ye�leyenler
Ba�kalar�yla cinsel ili�ki iste�i duymayanlar
�ok az say�da etkinlikten zevk alma durumu
Sadece birinci derece akrabalar�yla ileti�im halinde olanlar
�li�ki istememe
�lgisiz veya s�k�c� g�r�nme
Motivasyon eksikli�i
Ba�kalar�n�n �vg�s�ne ve ele�tirisine ilgisiz kalanlar
Duygusal a��dan so�uk, kopuk ya da tek d�ze s�ren duygulan�m ya�ayanlar

�izoid ki�ilik bozuklu�unu ortaya ��karan sebepler nedir?

Bu ki�ilik bozuklu�unun temeli �ocukluk d�nemlerine kadar inmektedir. Bu d�nemde ilgisiz ve so�uk davran��lara maruz kalan �ocuklar, ileriki d�nemlerdeki ili�kilerinde ba�lant�lar�n gerekli olmad�� bir d��nce tarz�na sahip olurlar. Ailesiyle bozuk ili�kiler i�inde olup, yaln�z bir �ocukluk d�nemi ge�irenlerde ortaya ��kan bir bozukluktur. Ara�t�rmalar �ocuklu�unda duygusal a��dan fakir ve so�uk ili�kiler ya�am�� ki�ilerde g�r�ld�� saptanm��t�r. Anne ve baban�n so�uk olmas�, �ocukla bozuk ili�kiler sergilemeleri �izoid bireylerin yeti�mesini sa�lamaktad�r.

�izoid ki�ilik bozuklu�unun tedavisi nas�l yap�l�r?

Erkeklerde kad�nlara oranla daha fazla g�r�len bozukluk, uzun s�rse de, tedavisi yap�ld��nda ya�am boyu devam etmeyebilir. Uygulanmas� gereken tedavi psikoterapi olmal�d�r. Bu hastalar kendi istekleriyle tedaviye gitmemektedir. Terapiste g�ven duyduklar�nda, ya�amlar� hakk�nda bilgileri ve duygular�n� aktarmaya �al��rlar. Tedavinin amac� ki�inin anlaml� ili�kiler i�ine girip giremeyece�inin tespitiyle olur. Bu sebeple hastan�n istekleri ve korkular� belirlenir. Terapiye sad�k kald�klar�ndan, sonuca ula�mak kolay olur. Grup terapisi almaya uygun hastalard�r. Sosyal bir ortam olu�turabilirler. Baz� hastalarda bu tedaviye ek olarak, ila� tedavisi uygulanabilir.