�imdiki zaman ekiyle yap�lm�� ekimlere �rnek verir misiniz?

Olu� Fiilleri [de�i�tir]
Ad�ndan da anla��labilece�i gibi, belli bir zamana ba�l� olarak, hi� kimsenin etkisi olmadan, zaman i�inde, kendili�inden olu�an olaylar� anlatan fiiller, olu� fiilleridir. Zamanla meydana gelen olaylar� anlat�rlar. Ayn� zamanda olu� fiilleri nesne de almazlar. �rnek:

�nsanlar, g�n ge�tik�e ya�lan�yorlar. ( Onu ya�lanmak ifadesi olmuyor. Yani nesne almam�� ve eylemin ger�ekle�mesi zaman i�ersinde kendili�inden olmu�tur.)
irademiz d��nda ger�ekle�en do�ada kendi kendine olan eylemleri anlatan fiillerdir.
�� (K�l��) Fiilleri [de�i�tir]
Bu fiillerin ger�ekle�ebilmesi i�in bir nesneye ihtiya� vard�r. Yani bir nesneye ba�l� olarak yap�lan hareketleri anlatan fiiller i� fiilleridir.
�� fiilleri ile durum fiillerini kar��t�rmamak i�in, "onu" kelimesi kullan�l�r. Bu kelime, T�rk�e'deki canl� veya cans�z, t�m varl�k ya da nesnelerin yerine kullan�labilir.
�rnek:

�anl�urfa gezisinde Bal�kl�g�l� g�rd�k.
Durum Fiilleri [de�i�tir]
Bu fiillerde belirtilen eylemi yapabilmek i�in bir nesneye ihtiya� duyulmaz. Yani durum fiilleri, nesneye ihtiya� duymayan fiillerdirler. Bunun yan� s�ra ger�ekle�tirilen eylem �znenin �zerinde ger�ekle�ir ve i�in ger�ekle�mesinde �znenin bir etkisi vard�r. Durum fiillerini bulabilmek i�in fiilin �n�ne "onu" kelimesi getirilir. E�er anlams�z oluyorsa o fiil durum fiilidir.
�rnek:

D�n gece �ok fazla uyudum. (nesne almam��t�r ve belirtilen eylem �znenin �st�nde ger�ekle�mi�tir.)
Fiillere Gelen Kip Ekleri [de�i�tir]

Haber kipleri (Bildirme) [de�i�tir]
Zaman anlam� verirler.Haber kipleri i�in, olu�un veya hareketin zaman ve �ahsa ba�l� olarak meydana geldi�ini bildiren kiplerdir. Bunlara bildirme kipleri de denir.
G�r�len (Bilinen) Ge�mi� Zaman Kipi [de�i�tir]
Ge�mi�te meydana gelen, �znenin de g�rd�� olaylar anlat�l�rken g�r�len (bilinen) ge�mi� zaman kullan�l�r. G�r�len ge�mi� zaman eki fiil k�k ve g�vdelerine b�y�k �nl� uyumu kural� ve �ns�z benze�mesi kural�na ba�l� olarak -d�,-di,-du,-d�,-t�,-ti,-tu,-t� �eklinde eklenir.

Fiil k�k ya da g�vdesi + -d�,-di,-du,-d�,-t�,-ti,-tu,-t�

g�r - d� - m
g�r - d� - n
g�r - d� - X
g�r - d� - k
g�r - d� - n�z
g�r - d� - ler

Duyulan (��renilen) Ge�mi� Zaman Kipi [de�i�tir]
Ge�mi�te olup da, ilgili �znenin g�remedi�i, ba�kalar�ndan duyarak veya okuyarak ��rendi�i olaylar� anlatmak i�in kullan�l�r. Duyulan ge�mi� zaman eki, fiil k�k ya da g�vdelerine "-m��,-mi�,-mu�,-m��" �eklinde ba�lan�r.

Fiil k�k ya da g�vdesi + -m��,-mi�,-mu�,-m��

Atat�rk, Samsun'a ��km��. → Atat�rk'�n Samsun'a ��kt��, bir yerden ��renilerek anlat�l�yor. Bu sebeple duyulan ge�mi� zaman kullan�l�r.

Gelecek Zaman Kipi [de�i�tir]
Hen�z ger�ekle�memi�, fakat s�z�n s�ylendi�i andan sonra ger�ekle�ece�i d��n�len durumlar� anlat�rken gelecek zaman ekini kullan�r�z.Gelecek zaman ekinden sonra, �nl� harfle ba�layan bir ek geldi�inde, "-k" harfi "g" veya "�"'ye d�n��r. Buna �ns�z yumu�amas� denir. Yani "-ecek, -acak", "-aca�, -ece�" �ekline d�n��r.

Fiil k�k ya da g�vdesi + -ecek, -acak

Ko�aca(�)�m

Ben, Vikipedi'ye madde yazaca(�)�m.

�imdiki Zaman Kipi [de�i�tir]
Hareketin yap�ld�� an ile, aktar�ld�� an ayn� ise, �imdiki zaman eki kullan�l�r. "-yor" ekinde bulunan -y harfi, �nl� daralmas� olay�na yol a�ar. -y harfinin �n�ne gelen -a, -e geni� �nl�leri -y harfi nedeniyle daralmaya u�rar ve -�, -i, -u, -�'ye d�n��r. Buna �nl� daralmas� olay� denir.
Ta�layor → Ta�l�yor

Geni� Zaman Kipi [de�i�tir]
Ge�mi�te yap�lm�� olan, an itibariyle yap�l�yor olan ve gelecekte de yap�lmas� d��n�len hareketleri anlatabilmek i�in geni� zaman kullan�l�r. Geni� zaman eki, fiil k�k ya da g�vdelerine "r,-ar,-er" �eklinde eklenir. Bazen geni� zaman eki "-�r,-ir,-ur,-�r"

Fiil k�k ya da g�vdesi + -r,-ar,-er

Dilek Kipleri [de�i�tir]
Zaman anlam� vermezler.(-sa, -se'dir)Bir eylemin yap�lmas� ya da bir olu�un harekat�n�n bildirimi anlatan kiplerdir. D�rde ayr�l�r.
Gereklilik Kipi [de�i�tir]
Eyleme -meli/ -mal� eklerinden birini getirmek suretiyle yap�l�r. Zorunluluk, kural ve olas�l�klar� anlat�r.
Haftada bir kitap okumal�y�m.
Onu bulmal�s�n.
S�navdan iyi not almal�y�m.
S�nava iyi �al��mal�y�m.
�stek Kipi [de�i�tir]
Bir i�, olu� veya hareketin yap�lmas�n�n, olmas�n�n istendi�ini belirten kiptir. Ekleri ses uyumuna g�re "-e, -a" d�r.
�imdi aff�n� yazay�m.
�u konuyu ��reneyim.
Buradaki e harfi istek kipidir.
��ren-e-yim
��ren-e-sin
��ren
��ren-e-lim
��ren-e-siniz
��ren-e-ler
Fiile gelen (-sa,-se)ekleri ile yap�l�r.Fiilin yap�lmas�n� ko�ula ba�l� olarak anlat�r.Bir eylemin ba�l� oldu�u durumlarda kullan�l�r.
Emir Kipi [de�i�tir]
Bir i�, olu� veya hareketin olmas�n�, yap�lmas�n� veya yap�lmamas�n� emretmek i�in kullan�l�r. Eki yoktur.
Bir bardak su ver.
Kap�y� kapat.