Atatürk 1. Dünya Savaþý'nda hangi cephede görev almýþtýr?
 

I Dünya Savaþýnda Türk Cepheleri

Osmanlý Devletinin savaþa katýlmasýyla savaþ alaný geniþlemiþtir. Bir çok cephede savaþmak zorunda kalan Osmanlý Devleti’nin hareket planýnýn esasýný, Ýttifak Devletleri’nin Avrupa da ki yükünü hafifletmek oluþturmaktadýr. Bu amaçla 3 aþamalý þu plan uygulanacaktýr:

Ruslara karþý; Orta Asya’daki ve Kafkasya’daki Müslümanlarýn, halifenin ilan edeceði cihat çaðrýsý ile harekete geçirilmesi.
Ýngilizlere karþý; Habeþistan, Sudan, Trablusgarp’daki Müslümanlarýn yine halifenin cihat çaðrýsý ile harekete geçirilmesi.
Boðazlarýn Türk ve Alman kuvvetlerince ortak savunulmasý.

Bu planla; Kafkasya’da Ruslar, Suveyþ’de Ýngilizler meþgul edilerek, Almanya ve Avusturya’nýn yükü hafifletilecek, Ýngiltere’nin Hindistan ile olan deniz yolu baðlantýsýna engel olunacak ve güneyde ki zengin petrollerden ittifak devletlerinin yararlanmasý saðlanacaktýr. I. Dünya Savaþýnda bu amaçla Türk Ordusu þu cephelerde savaþmýþtýr.

1-Çanakkale Cephesi:

Ýngiliz ve Fransýz ortak saldýrýlarýna karþý savaþýlan bu cephede gerçekleþen muharebeler, Türkler açýsýndan savaþýn en önemli olayýdýr.

Çanakkale’de bir cephe açýlmasýnýn sebebi, Ýtilaf devletleri açýsýndan þöyledir: Çanakkale boðazýný geçmek, Ýstanbul’u ele geçirmek, Osmanlý devletini savaþ içinde çökertmek, sonrada müttefikleri Rusya’ya yardýmda bulunmaktýr. Ýtilaf devletleri yetkililerinin düþüncesine göre; Osmanlý Devletinin savaþ dýþý býrakýlmasýyla Süveyþ kanalý ve Hint Yolu üzerindeki Osmanlý baskýsý kalkacak, Balkan Devletleri’nin Ýttifak Devletleri saffýnda yer almalarý önlenecektir.

Çanakkale Savaþlarýnda Tümen Komutaný M. Kemal Düþmana ilerleme imkaný tanýmamýþ, düþmanýn Çanakkale’den geçerek Ýstanbul’u iþgal etmesine izin vermemiþtir. Emsalsiz bir zafer olarak tarihe geçen Çanakkale Savaþýnýn sonuçlarý þöyle sýralanabilir:

A-) Ýnsan kaybý açýsýndan dünya tarihinde en yüksek kaybýn savaþlardan biridir. Yaklaþýk olarak 254.000 Türk, 250.000 yabancý olmak üzere toplam 504.000 insanýn hayatýna malolmuþtur.
B-) Türk Ordusu’nun hesaba katýlmayan savaþ gücü, direnme azmi ve baþarýsý I. Dünya Savaþý’nýn uzamasýna neden olmuþtur.
C-) Ýstanbul ve Boðazlar mutlak bir istiladan kurtulmuþlardýr.
D-) Ýngiltere ve Fransa boðazlarý geçip, Rusya’ya yardým ulaþtýramadýklarý için Rusya’da sýkýntý artmýþ, bu da Bolþevik Ýhtilali’nin baþarýya ulaþmasýna ve Rusya’nýn savaþtan çekilmesi Kars, Ardahan, Batum’un geri alýnmasý imkanýný saðlamýþtýr.
E-) Türk Milletine moral kazandýrmýþtýr.
F-) Çanakkale’de yeni Türk Devleti’nin ilk temelleri atýlmýþ, Milli Mücadele hareketinin lideri M. Kemal’in büyük kabiliyeti ortaya çýkmýþtýr.

2-Kafkas Cephesi:

Bu cephede Ruslara karþý savaþýlmýþtýr. Enver Paþa komutasýnda ki 150.000 kiþilik Türk ordusu, Sarýkamýþ Taarruzunu baþlatmýþ ancak taarruz aðýr kýþ þartlarý yüzünden 100.000 kayýp verilerek, baþarýsýzlýkla sonuçlandýrýlmýþtýr. Bu baþarýsýzlýktan yararlanan Rus birlikleri Erzurum, Muþ, Bitlis, Trabzon ve Erzincan’ý ele geçirmiþlerdir. 1916 yazýnda Diyarbakýr’da ki 16. Kolorduya komutan olarak atanan M. Kemal, Rus birliklerinin Diyarbakýr yönündeki ilerleyiþlerini durdurmuþ, karþý taarruzla Muþ ve Bitlis’i geri almýþtýr. 1917 Bolþevik Ýhtilali ile Kafkas Cephesi’nde harekat durmuþtur.

3-Kanal Cephesi

Mýsýr’da Osmanlý hakimiyetini yeniden saðlamak ve Süveyþ Kanalýný ele geçirerek, Ýngiltere’nin Hindistan yolunu kesmek amacýyla giriþilen Kanal Harekatý, 1915 yýlý baþýndan itibaren iki kol halinde ilerlemiþlerdir. Gerekli ulaþým imkanlarýnýn saðlanamamasý yüzünden harekat baþarýsýzlýkla sonuçlanmýþ, karþý taarruza geçen Ýngilizler, Türk ordusunu geri çekilmeye mecbur etmiþlerdir.

4-Filistin Cephesi:

Kanal Harekatýnýn baþarýsýzlýkla sonuçlanmasý yüzünden, bu bölgedeki savaþýn aðýrlýk noktasý Filistin ve Suriye’ye kaymýþtýr. Bu arada Mekke Emiri Þerif Hüseyin ile anlaþan ve onlara Suriye, Irak ve Hicaz’ý içine alan, müstakil bir Arap Devleti kurmalarý vaadinde bulunan Ýngilizler, ayný zamanda Siyonistlere de Filistin ‘de bir devlet kurmalarý sözünü vermiþtir. Böylece Ýsrail Devleti’nin kurulmasý için gerekli zemin hazýrlanarak, Filistin Meselesi olarak bilinen olaylarýn tohumlarý saçýlmýþtýr.

1917’de Ýngilizlerle Kudüs’ü ele geçirmiþler, 1918’de M. Kemal ‘ in komuta ettiði 7.Ordu mevzilerini baþarýyla savunmuþtur. 8. Orduya bozan Ýngilizler, M. Kemal Paþa’ nýn ordusunu da yok etmek istediler. Bunu anlayan M. Kemal Ýngilizlere karþý baþarýlý savaþlar vererek, ordusunu imhadan kurtarmýþtýr.

5. Irak Cephesi:

1914’te Basra’ya asker çýkaran Ýngilizler, Abadan petrollerini korumak ve kuzeye doðru ilerleyerek, Ruslarla birleþip Anadolu’yu çember içine almak düþüncesindedirler. Ayrýca; Türk kuvvetlerinin Ýran’a girmesini ve Hindistan’ý tehdit etmesini önlemeyi de düþünmüþlerdir. Kütulamara’ya ve oradan da kuzeye ilerleyen Ýngilizler, 1915 sonlarýnda kuvvetlerin büyük bölümünü kaybederek, geri çekilmiþlerdir. Ýngilizler karþýsýnda elde edilen bu baþarýlar uzun sürmemiþ,yeniden Basra’ya kuvvet çýkaran Ýngilizler, 1917‘de Baðdat’a girmiþlerdir. 1918’de Kerkük’ü ele geçiren Ýngilizler, Mondros Mütarekesi imzalandýðý sýrada Musul yakýnlarýna kadar gelmiþ bulunmaktadýrlar.

6.Galiçya ve Makedonya Cephesi:

Türk kuvvetleri ve müttefiklere yardým amacýyla Osmanlý sýnýrlarý dýþýndaki Galiçya ve Makedonya’da savaþmýþlardýr. Galiçya cephesinde Alman-Avusturya kuvvetlerine yardým eden Türk kuvvetleri Romanya kuvvetlerini yenmiþlerdir. Makedonya’da da Türk askerleri Bulgar kuvvetlerine yardýmcý olmuþlardýr.

trablusgarp savaþý ( kendim yazdým )
 

l.Dünya Savaþýnda Mustafa Kemal’in Savaþtýðý Cepheler

Osmanlý Devleti’nin savaþa katýlmasýyla yeni cepheler açýldý ve savaþ daha geniþ bir alana yayýlmýþ oldu.Mustafa Kemal 3.Kolordu emrinde Tekfurdað’da kurulacak olan 19. Fýrka Komutanlýðýnda Yarbay olarak görevliydi. Mustafa Kemal atif ve etkin olarak sýrasýyla aþaðýdaki cephelerde görev almýþtýr.

Çanakkale Cephesi

Çanakkale’de 3.Kolordu komutaný Mehmet Esat Paþa’nýn emrinde savaþan Mustafa Kemal, Arýburnu’na çýkan anzac (Avustralya ve Yeni Zelanda askerleri) birliklerinin yarýmada içine ilerlemesini Conkbayýrý’nda durdurdu.

Conkbayýrý Taarruzu’na 19. Tümenin baþýnda katýlan Mustafa Kemal, elde ettiði baþarýlar nedeniyle 1 Haziran 1915’te albay rütbesine yükseltildi.Anafatalar komutaný olarak Kireçtepede verdiði mücadele ile Anafartalar zaferlerini kazandý.

Musatafa Kemal Çanakkle Cephesinde Arýburnu , Conkbayýrý ve Anafartalar mevkilerinde aktif olarak savaþmýþ ve büyük baþarý elde etmiþtir.l.Dünya Savaþý cepheleri içinde tek zafer kazandýðýmýz cephedir.

Kafkas Cephesi

Bu cephede Enver Paþa yönetiminde Ruslarla savaþýlmýþtýr.Almanya’nýn kýþkýrtmalarý sonucunda açýlmýþ tek Taaruz cephesidir.Ruslar 1916 da karþý saldýrýya geçerek Erzurum, Bitlis, Muþ, Erzincan, Trabzon ve Van’ý alarak iþgal ettiler.Doðu Anadolunun iþgali ile Mustafa Kemal Kolordu Komutaný olarak Diyarbakýr-Muþ-Bitlis cephelerine geldi. 1 Nisan 1916’da Tuðgeneralliðe yükseltildi. Bitlis ve Muþ topraklarýnda þiddetli çatýþmalarýn ardýndan iþagalden kurtardý.

Suriye-Filistin Cephesi

Bu cephede Ýngilizlere karþý savaþýlmýþtýr. 6. Ve 7. Ordular bir araya gelerek yýldýrým ordularýný oluþturmuþtur.Yýldýrým Ordularý komutaný olarak General Limon von Sanders getirilmiþtir.Yýldýrým ordularýnýn bünyesindeki 7. Ordunun komutaný Mustafa Kemal Atatürk idi.Ýngilizler Suriye içlerine doðru ilerledi ve Þam’ýn düþtü.Mustafa Kemal bu ilerleyiþi Halep ‘te orduyu geri çekerek savunma hattý oluþturdu ve Ýngiilizlerin ilerleyiþini durdurmayý baþardý.Bu baþarýdan sonra Mustafa Kemal Yýldýrým ordularýnýn komutanlýðýna getirildi.

BAKINIZ Mustafa Kemal ATATÜRK Hakkýnda