Camiler - Süleymaniye Camii
 

Süleymaniye Külliyesi

Ýstanbul’da, ayný adý taþýyan semtte, Haliç’e bakan bir tepe üstünde I. Süleyman’ýn (Kanuni) yaptýrdýðý cami, iki türbe, dört medrese, darüttýp, darüþþifa, darülhadis, darülkurra, sýbyan mektebi, imaret, tabhane, hamam ve dükkânlardan oluþan külliye. Mimar Sinan tarafýndan 1550-58/59 arasýnda yapýlmýþtýr. Fatih Külliyesi’yle birlikte Osmanlý mimarlýðýnýn en büyük yapýlar topluluðudur. To- pografik yapýya da baþarýyla uyarak araziye çok akýlcý bir biçimde yerleþmiþtir.

Külliyenin ana yapýsýný oluþturan cami 144 m x 216 m boyutlarýnda, duvarla çevrili bir dýþ avlunun içindedir. Öbür yapýlar batý,
kuzey ve doðudan bu avluyu “U” biçiminde çevreler; avluyla bu yapýlar arasýnda yollar yer alýr. Caminin planý 61 m x 70 m büyüklüðünde, kareye yakýn bir dikdörtgen biçimindedir. Bunun ortasý, çapý 26 m’yi aþan bir kubbe ve (kýble aksý üzerinde) önde ve arkada iki yarým kubbeyle örtülmüþtür. Ýki yandaki (doðu ve batý) ince uzun sahýnlann örtüsünü ise, bir sýra üstüne dizilmiþ beþer kubbe oluþturur. Bunlardan iki uçlardaki ile ortadaki büyük (çapý y. 10 m), aralardaki ikiþer tanesi ise daha küçüktür (çapý y. 7 m). Merkezî kubbeyi dört filayaðý taþýr. Filayaklarý birbirlerine dört büyük aský kemeri ile baðlanmýþ, kubbeye geçiþ pandantiflerle saðlanmýþtýr. Bu aský kemerlerinden öndekiyle arkadaki, üstlerine yarým kubbeler dayandýðý için dýþarýdan görünmez. Ýçleri üçer sýra pencere ile delinerek hafifletilen iki yandakiler ise, yan sahmlarý örten büyüklü küçüklü beþ kubbenin üzerinde yükselerek caminin Haliç’ten görünen ünlü siluetinin en önemli parçasýný oluþturur. Kemerlerin basamaklý üst örtüsü ve iki uçlarýnda yer alan, üzerleri dilimli bir kubbeyle örtülü aðýrlýk kuleleri de bu siluetin önemli öðeleridir.

Filayaklan beden duvarlarýna da kemerlerle baðlanmýþtýr. Bu noktalarda duvarlarýn kalýnlaþtýrýlmasýyla oluþturulan payanda ayaklan, dört yönde kubbeden gelen itme kuvvetini karþýlar. Kuzeydekiler hariç, ayaklar duvarlardan dýþanya taþýrýlarak belli edilmiþtir. Doðu ve batý cephelerinde bu ayaklann arasýnda yer alan iki katlý, üzerleri bir saçakla örtülü revaklar, caminin yan görünümlerine hareketlilik kazandýrýr.

Ýç avlu camiden biraz daha küçük bir dikdörtgen biçimindedir. Ortasýnda kýrma çatýlý küçük bir þadýrvan vardýr, dört yanýný kubbeyle örtülü revaklar çevreler. Caminin kuzey duvarý önündeki revak daha yüksek yapýlarak son cemaat yeri haline getirilmiþtir. Dört minareden ikisi bu son cemaat yerinin iki ucunda, yani caminin kuzey köþelerinde, öbür ikisi ise iç avlunun kuzey köþelerindedir. Camiye bitiþik minarelerin üçer, öbürlerinin ikiþer þerefesi vardýr.

Süleymaniye Camisi bezeme sanatý bakýmýndan da önemli bir yapýdýr. Ýç avluyla caminin cümle kapýlarýndaki alýnlýk ve kemer kavsarasý gibi öðelerle, þadýrvanýn saçaklýðý, sütun baþlýklarý, mihrap, minber, müezzin ve hünkâr mahfillerinde dönemin zarif taþ iþçiliðinin yalýn örnekleri yer alýr. Kýble duvarýnda, mihrabý çevreleyen renkli camlý pencerelerin bazýsý caminin yapýldýðý dönemden kalmýþtýr. Ýç avlu revak kubbelerinin içi, ibadet mekânýnda da pandantiflerle yarým kubbeler zarif kalem iþleriyle kaplýdýr. Bunlar 1961-67 arasýnda özgün biçimlerine uygun olarak onarýlmýþtýr. Kaynaklarda, camideki yazýlarýn çoðunun Ahmed Karahisari’nin öðrencisi Haþan Çelebi tarafýndan yazýldýðý belirtilmektedir.

Caminin kýble duvarýnýn arkasýndaki hazirede I. Süleyman’ýn ve karýsý Haseki Hurrem Sultan’m türbeleri yer alýr. Hurrem Sultan Türbesi sekizgen prizma gövdeli, kubbeyle örtülü bir yapýdýr. Dört sütunun taþýdýðý geniþ saçaklý bir giriþ sundurmasý vardýr. Giriþin iki yaný ve iç duvarlar
dönemin çok güzel Ýznik çinileriyle kaplýdýr. Kanuni Sultan Süleyman Türbesi külliyenin bitmesinden sonra, 1566/67’de yapýlmýþtýr. Planý sekizgen, kubbesi çift çeperlidir. Ýç kubbesi sekiz somaki sütuna, dýþ kubbesi beden duvarlarýna oturur. Türbe dýþarýdan bir revakla çevrelenir. Sekizgenin her kenarýnda beþ sütuna binen dört kemerin oluþturduðu bu revak, türbenin yarý yüksekliðinde, tek eðimli, kurþun kaplý bir çatýyla örtülüdür. Bu plan þemasýnýn, Akdeniz çevresi mimarlýklarýnda Antik Çaðdan beri görülen, çevresi galerili, daire ya da çokgen planlý yapýlara benzemesi ilginçtir. Kanuni Sultan Süleyman Türbesi’nde de giriþin iki yaný ve iç duvarlar çok deðerli 16. yüzyýl Ýznik çinileriyle kaplanmýþtýr. Haziredeki üçüncü yapý, güney duvarýna bitiþik darül- kurradýr. Kubbeyle örtülü, kare planlý bu yapýya güney cephesinde, avlu duvarý dýþýnda kalan iki kollu bir merdivenden girilir.

Süleymaniye Külliyesi’nin ünlü medreselerinden evvel (birinci) ve sani (ikinci) cami avlusunun batýsýnda, salis (üçüncü) ve rabi (dördüncü) doðusunda yer alýr. Bunlar ikiz yapýlar olarak düzenlenmiþtir. Temelde hepsinin plan þemasý dörtgen bir avluyu çevreleyen revaklarla bunlarýn arkasýnda sýralanan hücrelerden ve batý kenarlarýnýn ortasýndaki birer dershaneden oluþur. Evvel ve sani medreselerinin karþýlýklý giriþleri aralarýndaki dar sokaðýn batý ucundan verilmiþtir. Evvel medresesinin güneyinde sýbyan mektebi, sani medresesinin kuzeyinde de darüttýp yer alýr. Sýbyan mektebinin kubbeyle örtülü bir dershanesi, bir de bunun önünde çevresi açýk, üzeri gene kubbeyle örtülü bir hayatý vardýr. Darüttýp bir sýra üzerine dizili 12 hücreden oluþmaktadýr. Arazinin eðiminden yararlanýlarak, sýbyan mektebi, evvel ve sani medreseleri ve darüttýbbýn alt katlarýna, cami avlusunun batý kenarýnda uzanan sokak boyunca dükkânlar yapýlmýþtýr. Bu dükkânlar Tiryaki Çarþýsý adýyla anýlýr. Bugün evvel ve sani medreseleri Süleymaniye Kütüphanesi(*), sýbyan mektebi bu kütüphanenin çocuk bölümü, darüttýp da avlusuna eklenen yeni bir yapýyla birlikte saðlýk merkezi olarak kullanýlmaktadýr.

Külliyenin kuzeybatý köþesinde, darüttýbbýn yanýndaki darüþþifa, arka arkaya iki avlulu bir yapýdýr. Enlemesine dikdörtgen planlý ilk avlu dört yandan revaklarla çevrilidir. Buradan geçilen ikinci avlunun da dört yaný revaklýdýr; ilk avludan farký, bu revaklarýn arkasýnda üç yanda hücrelerin dizili olmasýdýr.

Darüþþifanýn doðusunda, cami dýþ avlusunun kuzey ucundaki sokak boyunca yan yana imaret ve tabhane yer alýr. Her ikisi de genelde bir orta avluyu çevreleyen revaklarla bunlarýn arkasýndaki hücrelerden oluþan yapýlardýr. Darüzziyafe olarak da anýlan imaretin kuzeybatý köþesinde, dört kubbeyle örtülü ve dýþa doðru bir çýkýntý yapan mutfak bölümü bulunur. Uzun süre Türk ve Ýslam Eserleri Müzesi olarak hizmet görmüþ olan imaret, bu kurumun 1983’te Sultanahmet’teki Ýbrahim Paþa Sarayý’na taþýnmasýndan sonra Süleymaniye Kültür Merkezi olarak kullanýlmaya baþlamýþtýr. Ýmaretin doðusundaki tabhanenin ilginç yaný, doðu ve batý köþeleriyle kuzey kenarýnýn ortasýndaki üç eyvanýdýr. Bunlardan ilk ikisi birer çift kubbeyle, avlu kapýsýnýn tam karþýsýna gelen üçüncüsü ise ortada bir kubbe ve iki yanda birer yarým kubbeyle örtülüdür. Bu yapý da bugün Baþbakanlýk Arþivi’nin deposudur. Ýmaret ve tabhane birlikte bir kervansaray oluþturmak üzere düþünülmüþtür. Arazinin bu noktada kuzeye doðru eðimli olmasýndan yararlanýlarak imaretin alt katýna da kervansarayýn ahýrlarý getirilmiþtir. Eðimden dolayý buranýn giriþi arkadaki sokaktadýr.

Arazi doðuya, Haliç’e doðru da eðimli olduðu için, cami dýþ avlusunun tabaný, doðusundaki sokaktan 3-4 m yukarýda kalýr. Bu yükseklik farkýndan yararlanýlarak sokak boyunca avlunun altýna dükkânlar yapýlmýþtýr. Sokaðýn karþý (Haliç) tarafýnda bulunan dükkân sýrasý ise bugün ortadan kalkmýþtýr. Zamanýnda karþýlýklý bu iki dükkân sýrasý Bakýrcýlar Arastasý’m oluþturmaktaydý. Ayný sokaðýn biraz daha ilerisinde, Haliç tarafýnda yer alan ikiz salis ve rabi medreselerinin en ilginç yaný, eðimden dolayý hem avlularýnýn, hem de revak ve hücrelerinin kademeli düzenlenmiþ olmasýdýr. Gene ayný eðim, her iki yapýnýn doðu kenarýnda bir, alt katta da bir sýra medrese hücresi yapýlmasýna olanak vermiþtir.
Rabi medresesinden sonra sokak, cami dýþ avlusunun güneydoðu köþesine ulaþýr ve 45 derece güneybatýya doðru döner. Bu köþede solda hamam, saðda da dýþ avluya çýkan bir rampayla bir merdivenin giriþi vardýr. Bu giriþten sonra saðda sokak boyunca uzanan dükkânlarýn üst katýnda da, gene bir sýra hücreyle bir dershaneden oluþan darül- hadis yer alýr. I. Süleyman döneminin ünlü þeyhülislamý Ebussuud Efendi adýna yapýlmýþ olan bu darülhadisin hücreleri arka taraftaki ince uzun bir avluya açýlýr. Darülhadisin ilginç bir yaný, kurþun kaplý, kýrma bir çatýyla örtülü olmasýdýr.

Külliyedeki küçük ama çok etkileyici bir yapý da Sinan’ýn kendi türbesidir. Dýþ avlunun kuzeydoðusunda, sokaðýn köþesinde yer alan türbe yoldan biraz yüksekte, mermer þebekeli bir duvarýn arkasýndadýr. Sinan’ýn mermer sandukasý, sivri kemerlerle birleþtirilmiþ altý ayaðýn taþýdýðý bir kýrma çatýnýn altýna, açýða yerleþtirilmiþtir. Önünde, sokaðýn köþesinde bir de sebil bulunmaktadýr.

Süleymaniye Camii

Ýstanbul’un siluetini minareler ve kubbeler süsler. Þehrin en büyük ve görkemli camii Süleymaniye Camiidir. Dýþ ve iç estetiði, fevkalade muntazam, göz okþayýcý proporsiyonlarý seyredeni büyüler. Süleymaniye Camii bir mimari þaheserdir. 16. yy., Türk Osmanlý Ýmparatorluðunun her bakýmdan geliþmiþ ve ilerlemiþ olduðu bir devirdir. 36 Osmanlý Sultaný arasýnda 47 yýl ile en uzun hüküm süreni Kanuni Sultan Süleyman’dýr. Bu büyük þöhretli Sultan, kendi adýna yaptýrtacaðý camii Koca Mimar Sinan’a havale etmiþti. Mimarlýk dünyasýnýn bir dehasý olan Mimar Sinan, camii ve etrafýný saran büyük kompleksi 1550-1557 yýllarý arasýnda tamamlamýþtýr.

Türk sanatýnýn klasik döneminin kurucusu ve geliþtireni Mimar Sinan, sanatýnýn üstünlüðünü burada da ispat etmiþti. Caminin avlusunun etrafýný çevreleyen büyük komplekste okullar, kütüphane, hamam, aþevi, kervansaray, hastane ve dükkânlar bulunur. Süleymaniye’nin dýþ güzelliðini seyredebilmek için yapýdan uzakta olmak gerekir. Galata Kulesi’nden veya Haliç’in Galata kesiminden, bu imparatorluk eseri bütün haþmeti ile görülebilir.

Dört minaresi olan caminin esas mekânýný büyük bir kubbe örter. Caminin ana giriþi etrafý revaklarla çevrili, ortasýnda þadýrvaný olan iç avludandýr. Ýç mimarideki açýklýk, bütünlük, ölçülü bir süsleme buranýn haþmetli etkisini güçlendirir. 53 metre yüksekliðinde 26.50 m. çapýndaki merkezi kubbeyi fil ayaðý denilen dört büyük paye taþýr. Mekânýn bütün elemanlarý uyumlu bir armoni içerisindedir. Statik bakýmýndan da yapýnýn dengesi kusursuzdur. Zaman içinde Ýstanbul þehrini sarsan depremler burada tek bir çatlaða bile sebep olamamýþtýr. Kubbenin içi geçen yüzyýlda yapýlmýþ barok tesirli dekorasyondur. Yerdeki el yapýsý tek örnek, mihraplý halý 1950’li yýllarda yerleþtirilmiþti. Ýçerideki en göz alýcý yer mihrap duvarýndaki 16. yy. orijinal, fevkalade renkli, Türk motifleri ile süslü vitraylardýr. Gayet sade mevlithanlar balkonu ve minber yanýnda, yine mermerden yapýlmýþ mihrap niþinin etrafý çinilerle süslüdür. Sultan locasý mihrabýn solunda bulunur. Duvarlar Kuran’dan alýnan ayetlerle süslüdür. Bunlar Türk kaligrafi sanatýnýn çok güzel örnekleridir. Giriþ ve yan cephelerde kadýnlara ayrýlmýþ balkonlar yer alýr. Giriþin saðýnda bronz kafesli bölme 18. yy. Türk maden iþçiliðinin güzel bir örneðidir. Caminin arka avlusunda Sultan Süleyman’ýn, bunun yanýnda da çok sevdiði karýsý Roksana’nýn büyük türbeleri bulunur. Etrafta deðiþik asýrlarda yapýlmýþ önemli kiþilerin mezarlarý vardýr.

Süleymaniye kompleksinin bir ucunda küçük ve gayet mütevazý bir mezar bulunur. Burasý 99 yýl þan ve þöhret ile yaþamýþ 50 yýl süre ile Ýmparatorluk baþ mimarlýðý yapmýþ, büyük usta Mimar Sinan’ýn mezarýdýr. Koca Sinan çalýþkan ve verimli bir mimardý; uzun yaþamý boyunca 400’den fazla eser tamamlamýþtý. Kurucusu olduðu klasik Türk mimarisinin en önemli temsilcisi de oydu. Eðittiði öðrencileri diðer Ýslam ülkelerinde de eserler üretmiþlerdi.

Süleymaniye Camii'nin Sýrlý Þifreleri

Mimar Sinan’ýn, Leonardo da Vinci ile yarýþacak dehasýný anlatmak istedik sizlere...
Sizleri, büyük ustanýn kalfalýk eserim dediði Süleymaniye’nin þifreleriyle tanýþtýralým ister misiniz?

Akýllara durgunluk verecek gizemli bir yolculuða çýkmaya hazýr mýsýnýz?.
Süleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleyman tarafýndan imparatorluðun gücünü ve görkemini göstermek adýna inþa ettirildi. Bu görev, tarihin en büyük ustasý Mimarbaþý Sinan’a verildi. Camii ve külliyesi 7 senede bitirildi. Ancak 7 yýllýk bu uzun süre Kanuni’nin canýný sýkmýþtý. Sinan’ýn yapýyý neden bir türlü açmadýðýný anlamamýþtý. O sýrada her taraftan da dedikodular yaðmaya baþladý Sultan’a.

Kanuni durumu kendi gözleriyle görmek için bir ikindi vakti Süleymaniye’ye gitti. Muhteþem yapýnýn içine girdiðinde Sinan tam da söylendiði gibi caminin ortasýnda oturmuþ nargilesini tüttürmekteydi. Sultan gözlerine inanamadý. Tok sesiyle ve bütün haþmetiyle ‘’ Bu ne iþtir Mimarbaþý ‘’ diye haykýrdý. Oysa Mimar Sinan’ýn içtiði nargilede tömbeki yoktu. Ýçtiði sadece suydu. Usta mimar, nargilenin fokurtularýný dinleyerek caminin akustiðini ölçmeye çalýþýyordu. Mihraptaki imamýn sesini, ayný oranda bütün camiye nasýl ulaþtýracaðýný hesaplýyordu. Bunun için Anadolu’nun deðiþik köþelerinden 65 tane dev turþu küpü getirtti. Bu küpleri içleri boþ, aðýzlarý dýþarýya gelecek þekilde kubbenin eteklerine dizdirdi. Amacýna ulaþmýþtý Mimarbaþý. Sesi, yüzlerce metrekarelik mekanýn her köþesine, en iyi þekilde yaymayý baþarmýþtý. Kanuni’de , Sinan’ýn niyetini anlamýþ, ustasýný hemen baðýþlamýþtý. Mimar Sinan yapýnýn içine bir de hava koridoru inþa etti. Elektriðin henüz bulunmadýðý o yýllarda, Süleymaniye 275 dev kandille aydýnlatýlýyordu. Sinan, bu kandillerden çýkan is camiye zarar vermesin ve cemaati rahatsýz etmesin diye orta kapýnýn üzerine küçük bir odacýk yaptýrdý. Binanýn deðiþik köþelerine açtýðý oyuklardan giren islerin bu odada toplanmasýný saðladý. Þaþýrdýnýz deðil mi? Durun, daha bitmedi… Ve adýna da Ýs Odasý denilen bu bölmenin içine özel bir nemlendirme sistemi kurdu Sinan. Odada toplanan islerden, dönemin en kaliteli mürekkebini damýttý.

Süleymaniye’nin duvarlarýnda gördüðünüz o muhteþem kalem iþleri, yazýlar, süslemeler, caminin kandillerinden çýkan isten damýtýlan o mürekkeple yapýldý. Tekrar altýný çiziyorum, bunlar günümüzden 458 yýl öncesinin bilimiyle, teknolojisiyle yapýldý.

Son bir þifre daha var..

Hani oyuklar var dedim ya isin bir odada toplanmasýný saðlayan , hava akýmýný içeri alan. Dýþarýya çýkýp o iki oyuktan içeriye baktýðýnýzda, birinden caminin içindeki Allah, diðerinden ise Muhammed yazýlý dev levhalarý görürsünüz. Ayrýca Süleymaniye’nin hangi köþesini, hangi duvarýný, hangi açýsýný ölçerseniz ölçün, sayýsal olarak karþýnýza Allah kelimesinin ve katlarýnýn çýktýðýný görürsünüz.

Bu düþüncelere durgunluk verecek sanat eseri karþýsýnda insanýn Da Vinci'nin þifresi de neymiþ diyesi geliyor...
Ne dersiniz?!

süleymaniye camisindeki yumurtanýn sýrrý....

Mimar Sinan'ýn kalfalýk eseri olan Süleymaniye Camii ve külliyesi, Osmanlý klasik mimarisinin en önemli eserlerinden biridir. Bütün Ýstanbul siluetini hala etikleyen bir tasarýmý vardýr. Camideki mimari inceliklerin yaný sýra yapý, tarihi boyunca geçirdiði onca depreme karþýn 457 yýldýr çatlak bile almadan sapasaðlam ayakta duruyor. Mimar Sinan'ýn usta olduðu konulardan birisi de bu saðlamlýk. Ayasofya bugün hala ayakta duruyor ve biz onu ziyaret edebiliyorsak bu Mimar Sinan'ýn yaptýðý destek çalýþmalarý sonucudur.(Bir de o zamanki teknolojik koþullarý düþünürsek bu yapý baþlý baþýnasanat.)
Osmanlý külliyeleri içinde Fatih Camii Külliyesi'nden sonra en büyük 2. külliye olan Süleymaniye Camii'nde 4 minare vardýr.Bunun nedeni Kanuni'nin; Ýstanbul'un fethinden sonraki 4. padiþah, minaredeki on þerefe de Osmanlýnýn 10. padiþahý olduðuna iþarettir.
Külliyenin bahçesinde Sultan Süleyman'ýn ve Hürrem Sultan'ýn kabirleri bulunmaktadýr. Caminin kubbesinin büyüklüðü o zamanki en büyük kubbeli yapý Ayasofya'yý geçmektedir. Bu durum ayný zamanda bir güç gösterisidir. Kanuni, zamanýn en büyüðü olduðunu bu yapýyla somutlaþtýrýyor.
Peki Mimar Sinan'ýn her yapýsýnda bulanan sýrlar Süleymaniye'de yok mu ?

Ýs Odasý

Caminin içi hem ýþýðýn hem de sesin daðýlmasý için çok incelikli düþünülmüþ. Caminin içinde nadide çiniler bulunmakta. Peki 457 yýl geçmesine raðmen bu çiniler, levhalar, yazýlar nasýl bu kadar canlý kalabilmiþ ?
O zamanlar camilerde elektrik olmadýðý için mekan kandiller ile aydýnlatýlýyor. Bu kandillerden çýkan siyah isler cami içindeki çinilere zarar veriyor. Mimar Sinan bunu engellemek için zekice bir hamle yapýp mihrabýn tam karþýsýna is odasý inþa ediyor. Odaya 4 pencere açýp camii içindeki hava akýmýný bu yöne veriyor.
Eðer siz balonla Süleymaniye Camii'nin içine girip onu hava býrakýrsanýz, balon dimdik yukarý gitmez. Tam aksine arka giriþ kapýsýna yönelir ve balon is odasý pencerelerinden geçmeye çalýþýr. (Ben böyle dedim diye sizi Süleymaniye'de balonla gezerken görmeyeyim.)
Ýs odasý duvarlarýna yapýþmýþ isler de boþa gitmiyor. Duvarlardaki isler kazýlarak toplanýyor ve mürekkep elde ediliyor. Dönemin fermanlarý bu mürekkeple yazýlýyor. Bu mürekkepler o kadar verilimli ve saðlam ki üstüne bir þey dökseniz dahi yazýlar bozulmuyor.

Deve kuþu yumurtasý

Camideki ses akustiðinden, ýþýðýndan hatta kandillerden bahsettik peki bu kadar büyük yapý nasýl temiz tutuluyor?
Mimar Sinan, camideki kandillerin yanýna deve kuþu yumurtalarýný koydurtmuþ. Aradan 400 yýl geçtiði için o yumurtalarýn çoðu kýrýlmýþ veya çalýnmýþ. Geriye sadece 30 tane kalmýþ.(Þu anda yenilendiði için yeterli sayýda var)
Yumurtanýn koyulmasýnýn sebebi ise nerdeyse yüzyýllar sonra ortaya çýkmýþ. Kurumuþ deve kuþu yumurtasý insanlarýn algýlamadýðý bir koku yayýyor. Ýnsanýn duymadýðý bu koku akrep, örümcek gibi haþeratlarý mekandan uzak tutuyor.
Eskiler bunu rivayet olarak kabul ederdi. Fakat yakýn zamanda deve kuþu yumurtalarýnýn örümcekleri uzak tuttuðu kanýtlandý. Hem de Türk öðrenciler tarafýndan. Deneyde 2 tane üzüm baðý oluþturuldu, birisine deve kuþu yumurtalarý konuldu diðerine konulmadý. Deneyin sonucunda yumurtalarýn örümceleri uzak tutmakda %50 etkili olduðu kanýtlandý.Þu anda Süleymaniye Camii'nde bulanan deve kuþu yumurtalarýnýn üzerine sürülen ilaçlar ile bu etki %100'e çýktý. Görünen o ki bir 457 yýl daha Süleymaniye'de örümcek aðlarý görülmeyecek.

Süleymaniye Külliyesi

Mimar Sinannýn Kanuni Sultan süleymanýn emri üzerine 13 haziran 1550 yýlýnda yapýmýna baðþladýðý Süleymaniye Camii’nin çevresinde hamam, Kütüphane, medrese, imaret, dükkanlar, hazire ve Süleymaniye Camii ile birlikte her biri Süleymaniye Külliyesinin birer parçasýdýr.

Yapýmýnda 1713 Müslüman olan toplamda 3523 iþçi emek vermiþtir. Ýzmit, Mut, Ezine, Bozcaada, Lübnan ve Gazze gibi farklý þehirlerden taþlarý Ýstanbul’a getirtmiþtir. Süleymaniye Külliyesiin yapýmýnda kullanmak için Ýmparatorluk topraklarýndan çeþitli malzemeler getirtilmiþtir.

Mimar Sinan Süleymaniye Camii

Süleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleyman adýna 1551-1558 yýllarý arasýnda Ýstanbul’da Mimar Sinan tarafýndan inþa edilen camidir.

Süleymaniye Camii 1551-1558 yýllarý arasýnda Kaununi Sultan Süleymanýn isteði üzerine Ýstanbul Eminönü Semtinin Süleymaniye bölgesinde Mimar Sinan tarafýndan inþa edilmiþtir.
Mimar Sinan’ýn 85 yaþýnda yaptýðý bu eseri kalfalýk eseri olarak bilinmektedir.

Süleymaniye Camii’nin çevresinde Kütüphane, hamam, medrese, imaret, dükkanlar ve hazire bulunmaktadýr. Süleymaniye Camii ile birlikte her biri Süleymaniye Külliyesinin birer parçasýdýr.

Mimar Sinan’ýn kalfalýk devri eseri olarak nitelendirilen Süleymaniye Camii, medrese, kütüphane, hastane, hamam, imaret, hazire ve dükkânlardan oluþan Süleymaniye Külliyesi’nin bir parçasý olarak inþa edilmiþtir.kütüphane, hastane, hamam, imaret, hazireve dükkânlardan oluþan Süleymaniye Külliyesi’nin bir parçasý olarak inþa edilmiþtir.

Süleymaniye Camii Klasik Osmanlý Mimarisinin en önemli örneklerinden biridir . Yapýmýndan günümüze dek Ýstanbul’da yüzü aþkýn deprem gerçekleþmesine karþýn, caminin duvarlarýnda en ufak bir çatlak oluþmamýþtýr. Dört fil ayaðý üzerine oturan caminin kubbesi 53 m. yüksekliðinde ve 26,5 m çapýndadýr. Bu ana kubbe, Ayasofya’da da görüldüðü gibi,iki yarým kubbe ile desteklenmektedir. Kubbe kasnaðýnda 32 pencere bulunmaktadýr. Cami avlusunun dört köþesinde birer minare bulunmaktadýr. Bu minarelerin camiye bitiþik iki tanesi üçer þerefeli ve 76 m. yüksekliðinde, cami avlusunun kuzey köþesinde soncemaat yeri giriþ cephesi duvarýnýn köþesinde bulunan diðer iki minare ise ikiþer þerefeli ve 56 m. yüksekliðindedir. Cami, içindeki kandil islerini temizleyecek hava akýmýna uygun inþa edilmiþtir.Yani cami,içinde, yað lambalarýndan çýkan islerin tek bir noktada toplanmasýný saðlayan bir hava akýmý yaratacak þekilde inþa edilmiþtir. Camiden çýkan isler ana giriþ kapýsýnýn üzerindeki odada toplanmýþ ve bu isler mürekkep yapýmýnda kullanýlmýþtýr.
Fil ayaðý destekli ana ve destek kubbeleri

28 revakýn çevrelediði cami avlusunun ortasýnda dikdörtgen þeklinde bir þadýrvan bulunmaktadýr. Caminin kýble tarafýnda içinde Kanuni Sultan Süleyman’ýn ve eþi Hürrem Sultan’ýn bulunduðu bir hazire mevcuttur. Kanuni Sultan Süleyman’ýn türbesinin kubbesi yýldýzlarla donanmýþ gökyüzü imajýný vermesi için, içeriden, metalik plakalar arasýna yerleþtirilmiþ pýrlantalarla (elmaslarla) süslenmiþtir.

Cami süslemeleri açýsýndan sade bir yapýya sahiptir. Mihrap duvarýndaki pencereler vitraylarla süslüdür. Mihrabýn iki tarafýndaki pencereler üzerinde yer alan çini madalyonlarda Fetih Suresi, caminin ana kubbesinin ortasýnda ise Nur Suresi yazýlý bulunmaktadýr. Caminin hattatý Hasan Çelebi’dir.

Süleymaniye camiinin 4 minaresi vardýr.[3] Bunun nedeni Kanuni’nin Ýstanbul’un fethinden sonraki dördüncü padiþah; bu dört minaredeki on þerefininde Osmanlýnýn onuncu padiþahý olduðunun bir iþaretidir.

Osmanlý külliyeleri içinde Fatih külliyesinden sonra ikinci büyük külliye Süleymaniye külliyesidir. Külliye Ýstanbul yarýmadasýnýn Haliç, Marmara, Topkapý Sarayý ve Boðaziçi’ni gören ortadaki en yüksek tepesinde inþa edilmiþtir. Cami, medreseler, darüþþifa, darülhadis, çeþme, darülkurra, darüzziyafe, imaret, hamam, tabhane, kütüphane ve dükkânlardan meydana gelen külliyede Mimar Sinan’ýn türbesi dýþ avlu duvarlarýnýn karþýsýnda mütevazý küçük bir yapýdýr. Tiryakiler Çarþýsý’ný iki medrese çevreler, arkasýndaki yolda iki küçük ev vardýr.

“Tiryakiler Çarþýsý adýný taþýyan ince uzun meydanýn bir cephesini oluþturan ufki tek katlý medreselerde, her kubbenin alatýnda bir pencereyle belirlenen iç odalarýn imaretleri, aza razý bir zahit tavrý içindeki cephesi, Mimar Sultan Külliyesi’ndeki medrese duvarý pencerelerinin ve kubbe dizilerinin tezyini düzenini hatýrlatýr”
Anakubbenin kemeri, Sinan tarafýndan kemeri kübra,( kudret kemeri) diye adlandýrýlmýþtýr. Cami avlusunun platformu, Haliç tarafýndaki yoldan yüksektedir.

Süleymaniye Camii Mimari Özellikleri

Süleymaniye Camii Osmanlý dönemi Mimarisinin en önemli eserlerinden ve örneklerinden biridir. Yüzyýllardýr istanbulda yüz üzerinden deprem olmasýna raðmen Süleymaniye Camii’nin üzerinde tek bir çatlak yoktur. Kubbesi 53m. yüksekliðinde ve 27.5m çapýndadýr. Bu büyük kubbe týpký Ayasofya’da olduðu üzere yarým kubbe ile dayanýklaþtýrýlmýþtýr.

Camiinin avlusunun 4 köþe noktasýnda minareler mevcuttur. Minarelerin boyutlarý birbirinden farklýdýr. Avlunun kuzey bölümünde bulunan minareler ikiþer þerefeli ve 56 m. boyutunda inþa edilmiþtir, bu iki minare son cemaatin giriþ cephesi duvarýnýn köþesindedir. Diðer iki minare ise camiye biriþik olarak inþa edilmiþtir. Üçer þerefeli olup yükseklikleri 76 metredir. Caminin ana kubbe kasnaðýnda Mimar Sinanýn hesaplarýna göre en iyi aydýnlatmayý saðlamak üzere 32 adet pencere açýlmýþtýr.

Mimar Sinanýn üstünde Mimarlýk yeteneði ve zekasý sayesinde düþünmüþ olduðu bir bölüm ise Camii içindeki yað lambalarýndan çýkan isleri bir bölgeye toplayacak hava akýmýný hesaplayarak, Caminin ana giriþ kapýsýnýn üzerinde bir odaya toplamýþtýr. Bu isler Caminin içersini çevreleyen Tezyinat Ýþlemeler için mürekkep yapýmýnda kullanýlmýþtýr.

Camii avlusunun çevresinde toplamda 28 revak bulunmaktadýr. Dikdörtken bir þema üzerinde kurulan bu avlunun tam ortasýnda caminin þadýrvaný bulunmaktadýr. Kanuni Sultan Süleyman ile eþi Hürrem Sultanýnda bulunduðu bir hazire bulunmaktadýr.

Evliya Çelebi anlatýmýyla Süleymaniye Camii

Evliya Çelebi’nin anlatýmýyla caminin yapýmý þöyle olmuþtur: “Bütün Osmanlý ülkesinde ne kadar bin mükemmel üstad mimar yapý ustasý iþçiler ve taþçýlar ve mermer iþleyenler varsa hepsini toplayýp üç yýl bütün ayaklarý baðlý forsa temelini yerin altýna indirdiler.üç senede binanýn temeli yeryüzüne yükselip bina meydana çýktý. Bir yýl o halde kaldý…Bir yýldan sonra Sultan Bayazýdý Veli’nin presesine (hiza ipi) göre mihrab kondu. Dört tarafýna duvarlarýný kubbe aralarýna varýncaya kadar 3 yýl yükselttiler. Ondan sonra metin güçlü dört paye üzerine yüksek kubbeyi yaptýlar. Süleymaniye Camii’nin ne yolda þekillendiði, bu ulu camiin kubbenin mavi tasýnýn ta üst tepesi Ayasofya kubbesinden yuvarlak ve yedi meliki arþýn yüksek cihaný kaplayan bir kubbedir. Bu eþsiz kubbenin dört ayaðýndan baþka camiin solunda ve saðýnda dört tane somaki mermer sütun vardýr ki her biri onar Mýsýr hazinesi deðerindedir…Ama Allah bilir bu kýrmýzý renkli dört somaki sütunun cihanýn dört köþesinde benzeri yoktur, elliþer arþýn yüksekliðinde güzel sütunlardýr…Mihrab ve minber üzerinde olan renk renk camlar Serhoþ Ýbrahim’in iþidir. Her cam parçasýnda nice kerre yüzbin parçanýn renk renk hurda camlarla çiçekler ve Allah’ýn güzel adlarýyla süslenmiþ camlardýr ki, bunlar kara ve deniz seyyahlarý arasýnda dünyaca övülmektedir, felekte bunlarýn eþi görülmemiþtir…mermeri iþleyen üstad ince sütun üzerine bir müezzin mahfili yapmýþtýr ki guya cennet mahfillerindendir…mihrabýn üzerinde Karahisari hattýyla Zekeriya ne zaman bulunduðu mihraba girdiyse onun yanýnda bir yiyecek buldu (Ali Ýmran: 37) ayeti zehebi laciverd ile yazýlmýþtýr.

Ve mihrabýn saðýnda ve solunda burma, zýh zýh yapma sütunlar ve yine orada bir adam boyu halis bakýr ve halis altunla cilalanmýþ þamdanlarýn üzerinde yirmiþer kantar kafuri balmumlarý.camiin sol köþesinde sütun üzre bir yüksek makam, Hünkar Mahfili vardýr, …dört sütun payelerin köþelerinde dört tane aþýrhan maksurecikleri var… camiin iki tarafýnda yan suffalarý var…yine bu suffalara eþ ince sütunlarýn üzerinde deryaya nazýr ve sað tarafý çarþuya bakan katlar…cemaat çok olduðu zaman bu suffalarda ibadet ederler…mübarek gecelerde kandiller yakarlar hepsi yirmi iki bin kandil ve asýlmýþ avizeler. Bu camiin içinde geride Kýble Kapusu tarafýndaki iki payelerde bir çeþme vardýr. ve bazý taklar altýnda Üst Hazine Maksureleri.

Bu caminin içinde ve dýþýnda olan Ahmed Karahisari hattý bugün de ne yazýlmýþtýr ne yazýlsa gerektir. Ýlkin büyük kubbenin ta ortasýnda Allah göklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun sýfatý sanki içinde bir çerað bulunan bir hücredir. O çerað bir sýrça içindedir. O sýrça kandil de sanki bir inci gibi parýldayan bir yýldýzdýr ki güneþin doðduðu yere de battýðý yere de nisbeti olmayan mübarek bir aðaçtýr, zeytundan tutuþturulup yakýlýr. Onun yaðý kendisine bir ateþ dokunmasa da hemen ýþýk verir ki nur üstüne nurdur. Allah insanlara meseller irad eder. Allah herþeyi hakkýyla bilendir’ ayetini yazmada yedi beyzasýný göstermiþtir. (Nur 35). Mihrab üzerindeki yarým kubbenin içinde… (Enam 79) ayeti. Ve dört payelerin köþesinde Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan, Hüseyin yazýlmýþtýr. Ve minberin saðýndaki pencere üstünde… (Cin 18) ayeti yazýlýdýr. Üst pencereler üzerinde Allah’ýn güzel adlarý yazýlýdýr.

Camii þerifin adý geçen babý saadetlerine ve haremi latifin üç tane yüce kapusuna ayak taþ merdivenle çýkýlýr ve inilir…ve bu avlunun dört yanýna nazýr hepsi.. adet pencerelerdir, demirci ustasý Davudi sanat gösterüp öyle örs vurmuþ ki, bu zamana kadar cilasýna bir zerre toz tesir etmeyüp puladý nahçevani gibi parlak pencerelerdir. Ve bu pencereler üzere bütün camlar…ortasýnda ibret verici bir havuz vardýr… avlunun kýble kapusu bütün kapulardan yüksek bir sanatlý babý saadettir ki yeryüzünde bu kapuya benzer beyaz ham mermer eþikli ve kat kat giriþme zýhlý çengelli ve medeneli bir kapu görülmüþ deðildir, bütün ham mermerdir…Ve bu camiin dört tane minarelerinin evsafý var ki her biri bir ezaný Muhammedi makamýdýr…dört minare on tabaka…sol taraftaki üç þerefeli minareye Cevahir minaresi derler…ve bu camiin iki tarafýnda kýrkar tane abdest tazeleycek musluklarý vardýr.

Temelinin atýlýþýndaki metanet ve köþesinde olan zarafet ve güzellik eserleri ve her türlü sanatlar insaný büyüleyen görünüþü, bu camiin içinde ve dýþýnda vardýr. Hatta bina tamamlanýnca Koca Mimar Sinan þunu der: ‘Padiþahým sana bir cami inþa ettim ki kýyamet gününde Hallacý Mansur yeryüzünde Makalidi Cibal Demavend daðlarýný Hallacýn yayýndan pamuk gibi attýðýnda bu caminin kubbesinde Mansur’un yay kiriþi önünde çevgan topu gibi bu rütbe senasýný medh eder.

Mihrab önünde bir ok atýmý yerde bir gülistaný nýsfý cihen hýyaban içinde, Süleyman Han’ýn meþhedi -topraðý nur olsun-bir yüksek kubbe altýnda görülür.

Caminin üç tarafýnda bir kat dýþ avlu daha vardýr ki iki yaný birer at menzili kum sahrasýdýr, türlü türlü ulu çýnarlar, salkým söðütler, servi ve ýhlamur ve karaaðaçlar, dýþbudak aðaçlarý ile süslenmiþ bir büyük avludur ki üç yaný hepsi pencereli duvarlar ve hepsi on adet kapu…Þark tarafýna bakan hamam kapusu..merdivenle hamama varýlýr amma bu tarafta avlunun duvarý olmayup Ýstanbul þehrini temaþa için bir kenarset alçak duvar çekilmiþtir. Cümle cemaat orada durup Hünkar Sarayý, Üsküdar’ý, Boðazhisar’ý, Beþiktaþ’ý, Tophane ve Galata ve Kasýmpaþa ve Okmeydaný boydanboya görülür.

Bu camiin saðýnda ve solunda dört mezhep þeyhülislamlarý içün dört adet büyük medreseler vardýr ve bir darülhadis ve bir darülkurra ve ayrýca bir týp ilmi medresesi, bir sýbyan mektebi ve bir darüþþifa ve imaret ve bir yemekhane, bir tavhanei müsafirin, gelip gidenler için bir kervansaray, bir yeniçeri aðasý sarayý, bir kuyumcular dökmeciler ayakkabýcýlar ve nýsfý cihen aydýnlýk hamamý tetimmei þuhan bin adet hizmetliler evi…

Süleymaniye Camii tamam oldukta bina emini ve nazýrý ve mutemedinin hisaplarýna göre, 8 kerre 100.000 ve doksan bin üç bin üç yüz seksen üç yük flori.”