Sıvılarda basınç özelliği, sıvı basıncının büyüklüğü, sıvıların basıncı iletmesi, sıvıların basıncı iletebilmesi nelere bağlıdır? |
Sıvıların basıncı iletmesi Katılar, üzerlerine uygulanan kuvveti kuvvet doğrultusunda iletir. Sıvıları katılardan ayıran önemli özelliklerden biri, üzerlerine uygulanan basıncı her yöne iletebilmeleridir. örneğin; artezyen kuyularında, dik yamaçta yığılan suyun basıncı, her doğrultuda iletildiği için, vadideki suyun her yüzüne fışkırmasını sağlar. İçine su doldurulmuş bir balonu iki elimizle tutup bir tarafından bastırdığımızda diğer tarafta bir itilme hissederiz. Bu deney bize kapalı kapta bulunan sıvıların, basıncı kabın içindeki her noktaya ilettiğini gösterir. Bunu, içi su dolu bir pet şişeyi elimizle tutup, üst tarafından sıkıştırdığımızda da gözlemleyebiliriz. Sıvılar üzerlerine uygulanan basıncı her doğrultuda ve eşit büyüklükte iletirler. Suyun bu özelliğini ilk kez Fransız bilgin “Paskal” bulduğu için buna “Paskal Prensibi” denir. Paskal Prensibi: Kapalı bir kaptaki sıvının herhangi bir noktasına uygulanan basınç, kabın iç yüzeyindeki her noktaya sıvı tarafından eşit büyüklükte iletilir. Pek çok araç ve gerecin çalıştırılmasında sıvıların bu özelliğinden yararlanılır. Örneğin, hidrolik kaldırma aletleri(liftler), hidrolik fren sistemi, iş makinelerinin yük kaldıran kolları, su cendereleri, krikolar, dişçi koltukları, sıvılı barometre, manometre, U boruları.gibi Sıvı basıncının büyüklüğü nelere bağlıdır? 1. Sıvı basıncı, sıvının derinliğine (h) bağlıdır. Derinlik arttıkça sıvı basıncı da artar. 2. Sıvı basıncı, sıvının öz kütlesine (yoğunluğuna) (d) bağlıdır. Yoğunluğu büyük olan sıvının basıncı da büyük olur. 3. Sıvı basıncı, yer çekimi ivmesine (g) bağlıdır. Cisimlerin ağırlığına neden olan şey, cismin bulunduğu yerin yer çekimi ivmesidir. Sıvıların derinliği arttıkça basınç da artacağı için, baraj duvarlarının tabanları üst kısımlarına göre çok kalın yapılır. -Bir Kaptaki Sıvı Basıncı Kabın Genişliğine Bağlı Değildir -Sıvı Basıncı, Kabın Şekline ve Kaptaki Sıvı Miktarına Bağlı Değildir |
Alıntı:
|
Sıvılar akışkandır .Bu nedenle sıvılar içine konuldukları kabın tabanıyla birlikte, bütün yüzeyine kuvvet uygularlar (basınç). Sıvı basıncının büyüklüğü nelere bağlıdır? 1. Sıvı basıncı, sıvının derinliğine (h) bağlıdır. Derinlik arttıkça sıvı basıncı da artar. 2. Sıvı basıncı, sıvının öz kütlesine (yoğunluğuna) (d) bağlıdır. Yoğunluğu büyük olan sıvının basıncı da büyük olur. 3. Sıvı basıncı, yer çekimi ivmesine (g) bağlıdır. Cisimlerin ağırlığına neden olan şey, cismin bulunduğu yerin yer çekimi ivmesidir. |
Sıvı Basıncı Sıvılar da katı ve gazlar gibi basınç oluşturma etkisine sahiptir. Bir sıvının basıncı derinlik, sıvı özkütlesi ve yer çekimi ivmesine bağlıdır.Tüm sıvılar içinde bulunan cisimlere bir basınç uygularlar. Suda yüzdüğünüzü düşünün. Bu durumda derinlere daldıkça üzerinizde bulunan suyun vücudunuza bir baskı yapması doğaldır. Ne kadar derine inerseniz üzerinizdeki su kütlesi artar ve doğal olarak üzerinize yapılan baskı da artar. İşte bu baskı sıvı basıncından kaynaklanmaktadır. Sıvı Basıncının Formülü Sıvı basıncı hesaplanırken basıncı hesaplanacak noktanın derinliği (h), sıvının yoğunluğu (d sıvı) ve yerçekimi ivmesi (g) bilinmelidir. Psıvı = h.d.g Sıvı basıncı kabın her yönünde etki eder.Bu da bize sıvı basıncının her yönde eşit büyüklükte olduğunu kanıtlıyor. Burada dikkat etmemiz gereken ölçüm yapılan noktaların derinliklerinin aynı olduğu. Eğer derinlik değişseydi ölçülen basınçlar da değişirdi. Sıvı Basıncına Derinliğin Etkisi Sıvının derinliği arttıkça oluşturduğu basınç değeri artar. İçi sıvı dolu bir kabın farklı noktalarını deldiğimizde deliklerden fışkıran sıvıların tazyikleri farklıdır. En alttaki delikten fışkıran suyun tazyiki diğerlerinden daha fazladır. Bu da bize derinlik arttıkça sıvı basıncının arttığını kanıtlar. Sıvı Basıncı Kabın Şekline Bağlı Değildir Sıvıların basıncı kabın şekli değişse dahi sabit kalır. Sıvı basıncı formülüne baktığımızda derinlik, özkütle ve yer çekimi ivmesinden başka hiçbir faktör sıvı basıncını etkilememektedir. Pascal Prensibi Bilim insanı Blaise Pascal, kapalı bir kapta sıvıya uygulanan basıncın bu sıvının her yönüne uygulandığını söylemiştir. Paskal(pascal) prensibi olarak anılan bu etkiden yararlanarak pek çok makine yapılmıştır. Tulumbalar, Hidrolik frenler, vinçler, itfaiye merdivenleri gibi makineler sıvı basıncıyla çalışmaktadır. Pascal Prensibine göre çalışan bir kaldıraçta küçük pistondan uygulanan kuvvet (Fa) sıvıya iletilmekte, sıvı da bu basıncı doğrudan diğer pistona ileterek arabanın havaya kalkmasını sağlamaktadır. |
Sıvıların Basıncı Alıntı:
Sıvı Basıncı(p)= Yoğunluk (ds) x Derinlik (h) x Yerçekimi İvmesi (g)=>Basınç formülündeki (Yoğunluk x Yerçekimi İvmesi) ifadesi öz ağırlığı ifade eder.Öz ağırlık kütleden (miktar) farklı bir kavramdır! |
Saat: 10:36 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık