Yay Ayraç ( ( ) ) 1. Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır:TDK, Türk Dil Kurumu Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.UYARI: Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapandıktan sonra yazılır: Yunus Emre (1240?- 1320)'nin...UYARI: Yani ile yapılan açıklamalar ayraç içine alınmaz. 2. Tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır: İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın...3. Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır: Cihanın tarihi, vatanı uğrunda senin kadar uğraşan, kanını döken bir millet daha gösteremez. Senin kadar kimse kendi vatanına sahip olmağa hak kazanmamıştır. Bu vatan ya senindir, ya kimsenin.4. Alıntılarda, başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir (bk. Üç nokta 1). 5. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır (bk. Ünlem işareti 3). 6. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır (bk. Soru işareti 3). 7. Bir yazının maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra kapama ayracı konur: I) 1) A) a) |
Ayraç Vikipedi, özgür ansiklopedi ( ) Ayraç ya da parantez, bir noktalama işareti.
1) Basit Önermeler 2) Bileşik Önermeler Yay Ayracı
Örnek: Kurda "Neden boynun kalın?" demişler: "İşimi kendim görürüm de ondan." demiş.
Örnek: Cahit Sıtkı'nın "Otuzbeş Yaş" adlı şiirini ilk kez ortaokulda okumuştum. -Otuzbeş Yaş- kelime öbeği çıkartıldığında cümle anlamsızlaşıyor. İngilizcede Kullanıldığı yerler
Örnek: Sen. Kennedy (Massachusetts) spoke at length.
|
Yay Ayracı Ünlem, soru, nokta, virgül gibi noktalama işaretleri tırnak işaretinin içine, ayraçta ise ayraçtan sonraya konulur. Örnek:Köpeksiz sürüye kurt girer (iner). Örnek: Kurda "Neden boynun kalın?" demişler: "İşimi kendim görürüm de ondan." demiş. Ayraç ile tırnak işaretinin kullanılacağı yerlerin birbirine karıştırılması halinde anlama bakılır. Tırnak işareti içindeki sözcük ve cümleler çıkartıldığında anlam bozulurken ayraç içindeki sözcük ve cümleler çıkartıldığında anlam bozulmaz. Örnek: Hatasız (kusursuz) kul olmaz. - Kusursuz kelimesi çıkartıldığında cümle anlam kaybına uğramıyor. Örnek: Cahit Sıtkı'nın "Otuzbeş Yaş" adlı şiirini ilk kez ortaokulda okumuştum. -Otuzbeş Yaş- kelime öbeği çıkartıldığında cümle anlamsızlaşıyor. |
yay ayracı Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan, yazının ve sözün aslında olmayıp, sonradan eklenmiş olan açıklayıcı kelimeleri ve söz gruplarını göstermek için kullanılır: O tarihte (1980) henüz sen yoktun. Türk edebiyatının üç kolu da (halk edebiyatı, divan edebiyatı, yeni Türk edebiyatı) büyük farklılıklar gösterir. Sanatçının bu eseri hatıra (Anı demek daha doğru olur.) türünün en iyi örneklerindendir. Türkçede bazı ekler (-yor, -ken, -leyin, -mtırak, -ki) büyük ünlü uyumu kuralına aykırıdır. Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapatıldıklarn sonra yazılır: Yunus Emre (1240?-1320)'nin *"yani" ile yapılan açıklamalar yay ayraç içine alınmaz. Babasından, yani okumasında büyük emeği geçen insandan daha ne isteyebilirdi ki? Sözün söylendiği anda olup biteni, konuşanın hareketlerini ve durumunu belirtmek için kullanılır. Özellikle tiyatro eserlerinde çokça kullanılır: İhtiyar __ (Yerinden doğrulur.) Şimdi ne olacak? Kaymakam__(hiddetle) Ne olacak baba...Oğlunun katili ecnebi tebaasıymış... Alıntıların yapıldığı eser ve yazar adı yay ayraç içinde verilir: Asıl konuşan Hasan'dı, altı aydan beri susan Hasan... Durmadan, dinlenmeden, nefes almadan, yanakları sevincinden pembe pembe, dudakları titreyerek taze, gevrek, billûr sesiyle biteviye konuşuyordu. Aklına ne gelirse söylüyordu. Eskici hem çalışıyor, hem de, ara sıra "Ha! Ya? Öyle mi?" gibi dinlediğini bildiren sözlerle onu söyletiyordu; artık erişemeyeceği yurdunun bir deresini, bir rüzgârını, bir türküsünü dinliyormuş gibi hem zevkli, hem yaslı dinliyordu; geçmiş günleri, kaybettiği yerleri düşünerek benliği sarsıla sarsıla dinliyordu. (Refik Halit Kara, Eskici) Herhangi bir metinden alınan cümlenin öncesi ve sonrası olduğunu, aralarda da alınmayan kısımlar olduğunu belirtmek için üç noktayla birlikte kullanılabilir "(...) Annelerinin esvaplarını kızlar giyer, büyükannelerinin mücevherlerini torunlar takardı. Sırmalı çedik pabuçlar, kırmızı feraceler... Ah hele kırmızı feraceler... Baharın yeşil çimenleri üzerinde, seyir yerlerinde kadınlar tıpkı birer gelincik çiçeği gibi parlarlardı. (...)" (Bahar ve Kelebekler; Ömer Seyfettin) Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda soru işaretiyle birlikte yay ayraç kullanılır: Ankara'dan Konya'ya 1,5 (?) saatte gitmiş. 1496 (?) yılında doğan Fuzuli... Söze alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamları katmak için Ünlem işaretiyle birlikte kullanılır: İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş. Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor. Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var. Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede koşarmış (!). Yabancı kelimelerin okunuşları parantez içinde verilir: Rousseau (Ruso) Fransız edebiyatında romantizmin önemli temsilcilerinden biridir. İngiltere'de Lord Byron (Lord Bayron), Shelley (Şelli) ve Shakespeare (Şekspir) romantizmin kaynağı sayılırlar. |
Saat: 10:56 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık