MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Ekonomi (https://www.msxlabs.org/forum/ekonomi/)
-   -   Şirket Nedir? Şirket Türleri Hakkında (https://www.msxlabs.org/forum/ekonomi/307462-sirket-nedir-sirket-turleri-hakkinda.html)

ThinkerBeLL 25 Şubat 2010 03:05

1 ek
Şirket Nedir?
MsXLabs.org & Temel Britannica

Şirket veya firma, Türkiye yasalarına göre, iki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelerek, emek veya mallarını, müşterek bir amaçla, bir sözleşme ile birleştirmeleri sonucu ortaya çıkan tüzel kişiliktir.
Alıntıdaki Ek 48509
Tarihçesi
En genel anlamıyla, iki ya da daha çok kişinin kazanç sağlamak amacıyla mallarını ve emeklerini bir araya getirmesidir. İnsanların belirli bir kazanç sağlamak amacıyla ortak olmaları çok eskiçağlara dayanır. Eski Yunan ve Fenike'de tüccarlar denizaşırı ticaret yapmak için ortak tekne yaptırır ya da ortak olarak belirli malları alıp satabilirlerdi. Ama bu ortaklıkların yasal kurallara bağlarıması ve iş yaşamında bugünkü yerini alması uzun bir süre sonra gerçekleşti.
15. yüzyılda İngiltere'de artık "sınırlı sorumluluk" ilkesi kabul edilmişti. Sınırlı sorumluluk ilkesiyle, şirket ortaklarının şirketin borçlarından sorumlulukları koydukları sermaye miktarıyla sınırlarıdı. Oysa daha önce, ortaklar bu borçlardan tüm mal varlıklarıyla sorumlu olurlardı. Bu ilke, modern şirketlerin kurulmasını hızlarıdıran önemli bir adım oldu. İş yapmak isteyenler yalnızca yatırdıktan parayı yitirmeyi göze alıyor, kendi servetleri ise tehlikeye girmiyordu.
Bu dönem, tüccarların zenginleştiği, denizaşırı keşiflerin ve ticaretin yeni iş olanakları sunduğu bir dönemdi. Hükümetler de ticaret yoluyla ülkelerini güçlendirmeyi ve geliştirmeyi hedefliyorlardı. Böylece devlet öncülüğünde, özel sermayeye dayalı ilk anonim şirketler kuruldu. Doğu Hint Kumpanyası, Hudson Körfezi Kumpanyası, Massachusetts Koyu Kumpanyası gibi bazı şirketlere krallık izniyle bazı özel haklar tanındı. Bu haklar arasında, ticaret yaptıkları yörelerde tekel olma, bu bölgelerde yasa yapma ve uygulama hakları ile silahlı güç oluşturma yetkisi sayılabilir. Bu şirketler bir yandan ticaret yaparak zenginleşirken, öbür yandan da devletin bir kolu gibi çalıştı. 17. ve 18. yüzyıllar boyunca Amerika ve Asya'nın keşinde, sömürgeleştirilmesinde ve yönetiminde önemli roller üstlendi.
Devletten bağımsız özel şirketlerin gelişimi uzun zaman aldı. 19. yüzyılın ortalarında yapılan yasal düzenlemelerle yaygınlık kazanan sınırlı sorumlu anonim ve limited şirketler, 20. yüzyılda batı sanayi toplumlarımn iş yaşamında etki ve büyüklük açısından üstün bir konuma geldiler.

Türkiye'de Şirketler
Şirketlerin örgütlenme biçimleri, kuruluştan ve yapılan her ülkenin kendi yasal düzenlemesine bağlıdır. Türkiye'de şirketler, adi şirketler ve ticari şirketler olarak iki grupta toplanabilir. Adi şirketler Borçlar Kanunu' na, ticari şirketlerse Türk Ticaret Kanunu'na göre düzenlenmiştir.
Adi şirketlerin öbürlerinden temel farkı tüzel kişiliğinin olmayışıdır. Tüzel kişilik yasayla ya da yasamn verdiği yetkiye dayanarak oluşturulur. Belirli bir amaç için kurulmuş dernek, vakıf, şirket ya da kurum gibi özel bir varlığı olan tüzel kişiler, gerçek kişinin yani insanın sahip olduğu mülk edinmek, ticaret yapmak ve borç altına girmek gibi bazı haklarla donatılmıştır. Tüzel kişilerin, kendini oluşturan mal ve bireylerden bağımsız bir varlığı olduğu kabul edilir. Yasada ve uygulamada, bu mal ve insan topluluğu tek bir kişi olarak ele alınır.
Adi şirket, birden çok kişinin, yasalarca yasaklarımamış her türlü konuda, emek ya da mallarını birleştirerek oluşturdukları bir ortaklıktır. Ortakların tümü şirketin tüm borçlarından ayrı ayrı sorumludur. Tüzel kişilikleri olmadığı için, adi şirketler ayn bir varhk olarak değerlendirilmez. Şirketin yapacağı işlemlerde ortakların ayrı ayrı onayı alınır. Ayrıca şirket aleyhine olan soruşturmalarda da her ortak için ayrı soruşturma açmak gerekir. Şirketin yönetiminden de, kural olarak tüm ortaklar sorumludur. Ortaklık sözleşmesi yazılı biçime bağlı değildir, yani yasal olarak belirli kurallara uygun biçimde yazılması gerekmez.

Ticari Şirketler
Türkiye'de tüzel kişiliği olan ortaklıklar ticari şirketler olarak adlandırılmıştır. Bu şirketler ticaret siciline kaydedildiklerinde tüzel kişilik kazanır.
Türkiye yasalarına ticari şirketler kuruluş özellikleri ve ortaklarının sorumluluklarına göre temelde ikiye ayrılır:
  • Kişi (şahıs) şirketleri
  • Sermaye şirketleri
Bunlar da kendi içlerinde şu şekilde gruplanırlar:
  • Şahıs şirketleri
    • Adi şirket
    • Kolektif şirket
    • Komandit şirket
  • Sermaye şirketleri
    • Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
    • Limited şirket
    • Anonim şirket
Adi Şirketler (bak. Adi Şirket)
Adi şirket, sahibinden ayrı bir varlığı olmayan şirketlerdir. En basit şirket modelidir.
T.C. Borçlar Kanunu'na tabi olan adi şirketlerin tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. Bu nedenle kendilerine ait mal varlıkları üzerinde ortaklarının müşterek mülkiyeti vardır. Şirketle ve şirketin malvarlığı ile ilgili hukuki eylem ve işlemlerde tüm ortaklar birlikte hareket etmek zorundadırlar. Borçlar Kanunu'nun 520 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Adi şirket sözleşmesi herhangi bir şekle bağlı değildir. Hatta yazılı olması dahi gerekmez. Ancak ortaklığa sermaye olarak getirilen değer, devri ve tasarrufu şekle bağlı ise, kanundaki bu şekil şartının yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, ortaklardan birisi sermaye olarak ortaklığa bir gayrimenkulün mülkiyetini taahhüt etmiş ise, Medeni Kanun uyarınca, taşınmazların devri tapu siciline tescil ile tamam olacağı için, gayrimenkulün tapuda adi ortaklık (yani tüm ortaklar adına) tescil edilmesi gerekmektedir. Aksi halde sermaye koyma borcu yerine getirilmiş sayılmaz.
İki veya daha fazla kimsenin emeklerini (saylerini) ve mallarını ortak bir amaca ulaşmak doğrultusunda sarf etmeyi taahhüt ettikleri şirket türüdür. Bu şirketin varlığı için taraflarca lafzi olarak adi şirket kurulduğunun telaffuzu gerekmemektedir. Yani niteliği itibariyle iki veya daha fazla kişi arasındaki ilişkinin muhtevası bu ortaklık türünü karşılıyor ise taraflar arasındaki ilişkiye adi şirket hükümleri uygulanır. Adi ortaklığa emeği ile katılan ortağın şirketin zararlarından sorumlu olmayacağı iç ilişkide kararlaştırılabilir. Ancak bu hüküm ortaklıkla işlem yapan üçüncü kişilere karşı geçerli değildir. Üçüncü kişiler ortaklık ile yaptıkları işlemlerden dolayı alacaklarını ortaklardan herhangi birine veya hepsine başvurarak alabilirler. Borcu ödeyen ortağın iç ilişkide diğer ortaklara başvurma (rücu) hakkı vardır. Eger bir ortaklık kanunda sayılan diğer ortaklıklardan (A.Ş., L.td. gibi) herhangi birini karşılamıyor ise o ortaklık ilişkisine adi ortaklık hükümleri uygulanır. Bu ortaklıkta taraflardan biri gizli ortak olarak kalıp diğer ortağı şirketi temsile yetkili kılabilir.


Kolektif Şirketler
(bak. Kolektif Şirket)
Kolektif şirketler, en az iki gerçek kişi arasında kurulur. Tüzel kişiler kolektif şirket ortağı olamazlar. Ortakların şirketin borçlarından sorumluluğu sınırsızdır. Yani ortakların her biri koyduğu sermayeye bağlı olmaksızın, şirketin borçlarından tüm malvarlığı ile sorumludur. Genellikle az sayıda ortak arasında kurulan kolektif şirketlerde ortakların kişisel saygınlıkları önemlidir. Ortaklık sözleşmesi yazılı biçime bağlıdır ve noterce onaylarıır. Ticaret siciline tescil edilen sözleşme, üçüncü kişilere duyurmak için ilanedilir. Şirketin yönetiminden bütün ortaklar sorumludur, ama sözleşmeyle bu sorumluluk bir ya da birkaç kişiye bırakılabilir.

Komandit Şirketler (bak. Komandit Şirket)
Komandit şirketlerin kolektif şirketlerden temel farkı, ortaklardan bir ya da birkaçının şirketin borçlarından koyduğu sermaye kadar sorumlu olmasıdır. Sınırlı sorumluluğu olan bu ortaklara komanditer ortak adı verilir. Şirket borçlarından tüm malvarlıklarıyla sorumlu olanlara ise komandite ortak denir. Komandite ortaklar gerçek kişi olmak zorundadır. Tüzel kişiler yalnızca komanditer ortak olabilir. Şirket yönetiminden komandite ortaklar sorumludur. Komanditer ortaklar, şirketin yönetimine kanşma ve yönlendirme sayılmayacak konularda oy verebilirler. Kurulurken yazılı şirket sözleşmesi yapılır ve noterce onaylarıır. Daha sonra şirket ticaret siciline tescil ve ilanedilir.

Limited Şirketler (bak. Limited Şirket)
Limited şirketler, en az iki ve en çok 50 ortakla kurulanve tüm ortaklarının şirketin borçlarından sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlı olan şirketlerdir. Limited şirketler, bankacılık ve sigortacılık gibi birkaç alandışındaki tüm alanlarda kurulabilir. Şirketin sermayesi, ana sözleşmesinde belirlenmiştir. Sözleşmede değişiklik yapılmadıkça sermaye değiştirilemez. Limited şirketlerde sermaye payları birbirine eşit olmak zorunda değildir. Her ortak farklı sermaye ile ortaklığa katılabilir, ama ancak bir pay sahibi olabilir. Örneğin, üç ortaklı ve 1.000.000 Türk Lirası tutarında sermayesi olan bir limited şirkete, ortaklardan biri 500.000, ikincisi 300.000, üçüncüsü ise 200.000 Türk Lirası tutarında sermaye koymuş olabilir. Bu durumda tutarları birbirinden farklı üç sermaye payı vardır ve ortaklar birer pay sahibidir. Her ortağın oy hakkı ise koyduğu sermaye ile orarıtılıdır. Ortaklık sözleşmesinin yazılı olması ve noterce onaylarıması gerekir. Onaylarıan sözleşme ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan kuruluş izni alınır. Sözleşmenin ticaret siciline tesciliyle şirket tüzel kişilik kazanır ve ilanedilerek üçüncü kişilere duyurulur.

Anonim Şirketler (bak. Anonim Şirket)
Anonim şirketler, en az beş gerçek ya da tüzel kişiyle her türlü ekonomik amaç için kurulabilen şirketlerdir. Ortakların şirket borçlarından sorumluluğu ödedikleri sermaye ile sınırlıdır. Ana sermaye sözleşmede belirlenmiştir ve limited şirketlerden farklı olarak, tutan aynı olan paylara bölünmüştür. Örneğin 10.000.000 Türk Lirası tutarında sermayesi olan bir anonim şirkette, sermaye 100'er bin liralık 100 paya ya da 500'er bin liralık 20 paya bölünmüş olabilir. Bu durumda ortaklar birden fazla pay edinebilirler. Şirketin kuruluşu için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan izin alınması ve şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesinin onayı gerekir. Ardından ticaret siciline kuruluş tamamlarıır ve ilanedilerek duyurulur.
Anonim şirketlerin yönetim organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetçilerdir. Pay sahiplerinin katıldığı genel kurul en üst karar organıdır. Genel kurul olağan toplantısını yılda en az bir kez yapar. Ayrıca, yönetim" kurulunun çağnsı ya da başka bazı özel durumlarda olağanüstü de toplanabilir. Türk Ticaret Kanunu'na göre, genel kurul toplarıtılarında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na bağlı komiserlerin de hazır bulunması gerekir. Yönetim kurulu şirketlerin genel yönetiminden ve temsilinden sorumludur. Denetçiler ise şirketin işlerini denetler.


Mira 5 Eylül 2012 01:24

Şirket
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

En az iki kişinin, ticarî ya da sınaî bir ya da birkaç ortak amaçla sermayelerini bir araya getirerek oluşturdukları kuruluş. Şirketlerin kuruluşu, sermaye yapıları, çalışma koşulları, kâr paylaşımı, şirketin sona erdirilmesi, şirket türleri vb. konular yasalarla belirlenmiştir. Şirketler "ticarî" ve "adi" şirketler olarak ikiye ayrılır. Adi şirketlerin ticarî şirketlerden farkı, tüzel kişilikleri olmamasıdır. Kâr ve zarara katılma oranları konusunda sözleşmede bir kural konulmamışsa, kâr ve zarar eşit olarak paylaşılır.


ölmez fenerli 15 Kasım 2012 15:14

Şirkeet Nedir
İki veya daha fazla gerçek ve tüzel kişinin ticari bir amacı gerçekleştirmek için sermaye veya emeklerini birleştirerek oluşturdukları ticari kurumlara şirket denir.

Daha zor işlerin şirketler yoluyla başarılmasının fazla olması nedeniyle şirket kuruşları desteklenmektedir.

Kaynak:Tuğba Yetim



Saat: 08:46

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık